သာသနာႏွင့္ရာဇာအပိုင္း(၄၃)

*****************

ကေမၻာဒီးယား (ကေမၻာဇ) ဘုရင္သည္ ေသနာပတိ ဖန္ညဳန္ ၏ အစြမ္းအစကို ေကာင္းစြာသိရွိ နားလည္သြားသည္။ အယုဒၶယစစ္ပြဲ ၿပီးဆံုးသြားေသာအခါ ဘုရင္သည္ ဖန္ညဳန္ အား သမီးေတာ္ နန္ေကဂ်ႏွင့္ လက္ထပ္ထိမ္းျမားေပးလိုက္ သည္။ ဖန္ညဳန္ႏွင့္ နန္ေကဂ်သည္ ငယ္စဥ္ကပင္ ရင္းႏွီးၿပီး သား ျဖစ္ၾကသည္။ နန္းေတာ္တြင္ အတူေနၾကသည္။ အတူ ကစားၾကသည္။ အတူ ႀကီးျပင္းလာၾကသည္။ ယင္းသို႔ ငယ္ စဥ္ေတာင္ေက်း ကေလးအရြယ္ကပင္ ဆက္သြယ္မႈ၊ ရင္းႏွီး မႈ ရွိလာၾကသူမ်ားျဖစ္၍ ထီးနန္းအုပ္စိုးရာ၌အေႏွာင့္အယွက္ အခက္အခဲ ႀကီးႀကီးမားမား မရွိေတာ့ေပ။

ခရစ္ႏွစ္ ၁၃၅၃ ခုႏွစ္တြင္ စစ္တပ္ႀကီးတစ္တပ္ကို ကြပ္ကဲ လ်က္ ဖန္ညဳန္သည္ မဲေခါင္ျမစ္ေျမာက္ဘက္ မုအြန္ဂဆြသို႔ ခ်ီတက္သြားၿပီးလွ်င္ ထိုအခ်ိန္က ေလာတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေန ေသာ ဘုရင္အား မဲေခါင္ျမစ္၀ွမ္း၌ အႏိုင္တိုက္လ်က္ မိမိ ကိုယ္ကိုယ္ ေလာဘုရင္အျဖစ္ ေၾကညာလိုက္ေလသည္။ ထို႔ေနာက္ ဗိယင္က်င္ကို သိမ္းပိုက္ၿပီးလွ်င္ သူရဲေကာင္း ဘုရင္ တစ္ပါးျဖစ္ေၾကာင္း ျပလိုက္သည္။ ခရစ္ႏွစ္ ၁၃၅၅ တြင္ ဖန္ညဳန္သည္ လန္ခ်ိန္ (ဆင္တစ္ေသာင္းတို႔၏ တိုင္း ျပည္) ၏ ဘုရင္အျဖစ္ ေၾကညာလိုက္သည္။ ထိုအရပ္၌ လန္ခ်န္တိုင္းျပည္ တည္ေထာင္လိုက္သည္။

ေအာင္ပြဲရဘုရင္ ဖန္ညဳန္သည္ ေလာႏိုင္ငံကို တည္ေထာင္ ၿပီးလွ်င္ သူ၏ ေအာင္ပြဲရစစ္တပ္ႏွင့္ အတူတကြ အန္ေကာ သို႔ ျပန္လာခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ မ်ားမၾကာမီ အခ်ိန္အေတာ အတြင္း၌ပင္ ဘုရင္ ဖန္ညဳန္သည္ မင္းခမ္းမင္းနားျဖင့္ မိဖုရား နန္ေကဂ်ကို ေခၚခဲ့ၿပီးလွ်င္ ထိုအခ်ိန္က ေလာေန ျပည္ ေတာ္ ဆယံဂ႐ိုသို႔ ေရာက္ရွိလာသည္။ မိဖုရား နန္ေကဂ် သည္ မ်ားမၾကာမီ ထိုေဒသ၌ ေနထိုင္ရသည္ကို
ၿငီးေငြ႔လာသည္။

ထိုအခ်ိန္က ယင္းအရပ္ေဒသက လူမ်ားသည္ နာနာဘာ၀ မ်ားႏွင့္ သစ္ပင္ေစာင့္ နတ္ေဒ၀တာမ်ားအား ယံုၾကည္ကိုး ကြယ္ၾကသည္။ ဗလိနတ္စာ တင္ၾကသည္။ မိဖုရားႀကီးက ထိုအခ်က္မ်ားကို မႏွစ္ၿမိဳ႕ေပ။ ဖန္ညဳန္ဘုရင္လည္း ဗုဒၶ ဘာသာ အသိုက္အ၀န္းထဲတြင္ ပညာသင္ၾကား တတ္ ေျမာက္ လာသူ ျဖစ္သည္။ မိဖုရားႀကီး သူ႔ခမည္းေတာ္ထံ ျပန္လိုသည့္အေၾကာင္းကို နားလည္ သေဘာေပါက္သြား သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သူလည္း မိဖုရားႀကီးႏွင့္အတူ အန္ေကာ သို႔ လိုက္ပါသြားသည္။ ၁၂ ရာစုတြင္ သံဃရာဇာ ရွင္အရဟံ ႏွင့္ ပံ့သကူမေထရ္တို႔၏ ဦးေဆာင္ဦးရြက္ ျပဳမႈေအာက္၌ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေထရ၀ါဒသာသနာ ထြန္းကားေန သည္။

ထို႔ေနာက္ ဓမၼေစတီ (၁၄၇၂-၇၉) မင္းႀကီးလက္ထက္တြင္ လည္း ရဟန္းေတာ္အခ်ိဳ႕ လကၤာဒီပကၽြန္းသို႔သြားၿပီး ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ျပန္ေရာက္လာေသာအခါ ေထရ၀ါဒ သာသနာစစ္ စစ္ ကို ျဖန္႔ျဖဴးၾကသည္။ ထိုနည္းအတူပင္ ကေမၻာဇႏိုင္ငံလည္း ၁၄ ရာစုႏွစ္တြင္ ေထရ၀ါဒ သာသနာေတာ္ ထြန္းကား ေသာ တိုင္းျပည္ျဖစ္သည္။

ေလာႏိုင္ငံ၌ ေထရ၀ါဒသာသနာ ထြန္းကားျပန္႔ပြားေရး၌
အန္ေကာဘုရင္သည္ အကူအညီ အေထာက္အပံ့မ်ားစြာ ေပးသည္။ ယင္းသို႔ အကူအညီေပးျခင္းမွာ မိမိ၏ သမီးေတာ္ နန္ေကဂ်ႏွင့္ သမက္ေတာ္ ဖန္ညဳန္၏ တိုက္တြန္းခ်က္ ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ခရစ္ႏွစ္ ၁၃၅၈ ခုႏွစ္၌ ဖန္ညဳန္၏ အသက္ခင္၊ ဆရာသမား၊ ေနာင္ေသာအခါ၌ ဓမၼဂု႐ုျဖစ္လာေသာ မဟာသမႏၱမဟာ ေထရ္ ၏ ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ ရဟန္းေတာ္အပါး ၂၀ ပါ၀င္ေသာ အဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႔သည္ ဘုရင့္အႏြယ္ေတာ္မ်ားႏွင့္အတူ ပိဋကတ္ က်မ္းစာမ်ားႏွင့္ အဖြင့္အ႒ကထာ က်မ္းစာမ်ားလည္း ပါလာ သည္။ ထို႔ျပင္ အျခား လက္ေဆာင္ပ႑ာ ပစၥည္းမ်ားအျဖစ္ ေပးေသာ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္တစ္ဆူလည္း ပါလာသည္။

ယင္း႐ုပ္ပြားေတာ္မွာ ၁၁ ရာစုတြင္ လကၤာဒီပ သီဟိုဠ္ ဘုရင္ က ခမာဘုရင္မ်ားအား လက္ေဆာင္ပ႑ာအျဖစ္ ေပးပို႔ခဲ့ ေသာ ႐ုပ္ပြားေတာ္ျဖစ္သည္ဟု အဆိုရွိသည္။ ဆယံဂ႐ို ေနျပည္ေတာ္၌ ယင္း႐ုပ္ပြားေတာ္ ႂကြေရာက္ေတာ္မူ လာ ျခင္းသည္ အလြန္တရာ မဂၤလာရွိသည္ဟု ထင္မွတ္ယူဆ ၾကသည္။ တိုင္းျပည္ကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သည္ဟု အယူရွိၾကသည္။ ယင္းအေျခအေနအား အသိအမွတ္ျပဳ သည့္ အထိမ္းအမွတ္ျဖင့္ ေနျပည္ေတာ္၏ အမည္ကို ေျပာင္းၿပီး ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္၏ ဘြဲ႔ေတာ္အမည္အတိုင္း လုအန္ဗန္ သို႔မဟုတ္ ဆြန္ပရဗန္ဟု မွည့္ေခၚလိုက္ေလ သည္။

ဘုရင္မင္းႀကီးသည္ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား ေနထိုင္သီတင္း သံုးရန္အတြက္ ေနျပည္ေတာ္ လုအန္ဗရဗန္၌ေက်ာင္းတိုက္ ႀကီးတစ္တိုက္ကို ေဆာက္လုပ္လႉဒါန္းသည္။ ထိုေက်ာင္း တိုက္အတြင္း၌ သူ႔ဆရာ ဂု႐ုမဟာေထရ္၏ အမိန္႔အရ
သံဃကံ ေဆာင္ရြက္ရန္ `သိမ္' ကိုလည္း ေဆာက္လုပ္လႉ ဒါန္းသည္။ ထို႔ေနာက္ ေလာႏိုင္ငံမွ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ
အမ်ိဳးေကာင္းသားတို႔သည္ ရဟန္းခံၾကသည္။

မဟာသမႏၱမေထရ္၏ ေဟာေျပာဆံုးမခ်က္ေၾကာင့္ လည္း ေကာင္း၊ ဘုရင္မင္းႀကီး၏ အမိန္႔ၾသဇာေၾကာင့္လည္း ေကာင္း၊ ေလာႏိုင္ငံတြင္ ဗုဒၶဘာသာ ျပန္႔ပြားထြန္းကား လာ သည္။ မဲေခါင္ျမစ္၏ ေဘးႏွစ္ဖက္တြင္ ေလာႏိုင္ငံ ထူ ေထာင္ ၿပီးသည့္ေနာက္၌ တိုင္းျပည္ႏိုင္ငံ၌ ေအးခ်မ္းသာ ယာ မႈ ရွိလာၿပီးလွ်င္ ဓမၼျဖန္႔ျဖဴးေရး လုပ္ငန္းလည္း တြင္ က်ယ္ လာသည္။ ဓမၼျဖန္႔ျဖဴးေရးအတြက္ ဘုရင္ဖန္ညဳန္ သည္ တိုင္းျပည္ႏိုင္ငံတြင္ ေနရာေပါင္းမ်ားစြာတို႔၌ ေက်ာင္း တိုက္မ်ားကို တည္ေဆာက္သည္။ ယင္းေက်ာင္းတိုက္မ်ား၌ လူေပါင္းမ်ားစြာတို႔ သာသနာ့ေဘာင္ ၀င္ေရာက္ၾကသည္။ စာမတတ္၊ ပညာမတတ္ေသာ တိုင္းသူျပည္သားမ်ားအား စာသင္ေပးသည္။ ပညာသင္ေပးသည္။ တူးေဖာ္ေတြ႔ရွိ ရေသာ ေက်ာက္စာမ်ားအရ ထိုေခတ္က ပညာသင္ၾကား ေရးသည္ ရဟန္းသံဃာမ်ား၏ လက္ထဲတြင္ရွိသည္။ စာသင္ ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ရဟန္း သံဃာေတာ္မ်ားထံမွာသာ ပညာသင္ၾကားၾကရသည္။
ေရွးေခတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတိုင္းပင္ ျဖစ္သည္။

ေလာႏိုင္ငံ (လန္ခ်န္)ကို တည္ေထာင္ေသာ ေလာႏိုင္ငံ၌ ဗုဒၶသာသနာ ျဖန္႔ျဖဴးေသာ ဘုရင္ ဖန္ညဳန္သည္ ခရစ္ႏွစ္ ၁၃၅၃ မွ ၁၃၇၃ အထိ ထီးနန္းစိုးစံသည္။ ထို႔ေနာက္ ဖန္ညဳန္ ၏သားေတာ္ ဆမ္ေဆန္ (၁၃၇၃-၁၄၁၄) ေလာ ႏိုင္ငံဘုရင္ ျဖစ္လာသည္။ ေလာႏိုင္ငံ ေျမေပၚ၌ ဗုဒၶ သာသနာေတာ္ စတင္ ထြန္းကားျပန္႔ပြားေအာင္ ႀကိဳး ပမ္း အားထုတ္ရာ၌ ဘုရင္ ဖန္ညဳန္ႏွင့္ ကေမၻာဇ ဘုရင့္သမီး ေတာ္ မိဖုရားႀကီး နန္ေကဂ်သည္ ဘက္ညီၾကေလသည္။ သူတို႔ႏွစ္ဦးလံုး၏ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈေၾကာင့္ ေလာႏိုင္ငံ၌ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ အျမစ္တြယ္လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ မိဖုရားႀကီး၏ လႈံေဆာ္တိုက္တြန္းခ်က္အရသာလွ်င္ ဖန္ညဳန္ ဘုရင္သည္ ေလာႏိုင္ငံ၌ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ ျပန္႔ပြားထြန္း ကားေရးအတြက္ ဤေရြ႕ဤမွ် စိတ္ပါ၀င္စားလာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

အပိုင္း(၄၄) ဆက္ရန္