ဟုေပယ် မိတၱ- (၁)

ဟုေပယ် မိတၱ (၁)
××××××××××××××××××××××××
Archaeological evidence suggests that between about 500 BC and 200 AD, a ricegrowingpopulation was living in a densely settled system of small villages in the Samon Valley in Upper Myanmar. This area was at the crossroads of ancient trade routes. Wealth was accumulating due to agriculture and to access to the copper resources of theShan hills, the semi-precious stone and iron resources of the Mount Popa plateau, andthe salt resources of Halin. This wealth is evident in grave goods unique to the Samon region, which includes items traded from or inspired by Qin and Han Dynasty China.
This paper will explore the possibility that the appearance early in the First Millennium
AD of the walled Pyu cities of Maingmaw, Beikthano, Halin and Sriksetra, at remarkably consistent distances from the Samon Valley, may be a consequence of intra-regional population flow from the Samon area. While the Pyu cities shared cultural elements such as religious and decorative items, and coins bearing auspicious symbols, with neighbours including Dhanyawadi and Vesali on the west coast, the Dvaravati
settlements of Thailand, and trade centres such as Oc Eo in Vietnam, their relationship to the landscape, to each other and to the Samon valley suggests that they formed a distinct
economic and cultural system (Gutman & Hudson 2004).
Pre-urban Upper Myanmar, c. 1500-500 BC.
Pre-urban artifact groups are distributed across Upper Myanmar in two distinct
geographical patterns. Artifacts widely seen across the whole region include polished
stone rings, bronze spear and arrow heads, bronze axes, burials involving megaliths and
earthenware distillation bowls. Finds of polished stone axes and bracelets, largely on
river plains that are used today for a mixture of paddy and dryland farming, suggests the
dispersed occupation of about 37,500 square kilometres (for references to individual
artifact finds, which number in the hundreds, see Hudson 2004). The distillation bowls
strongly suggest the production of alcohol (Win Maung 2003a), a substance that appears
to have been so widespread in the ancient Asian world, and to have caused such social
problems, that it was proscribed in Buddhist scripture. The extensively studied site of
Nyaunggan (Kyi Kyi Hla 1998; Proceedings of the Workshop on Bronze Age Culture in
Myanmar 1999; Glover 1999; Higham 1999; Khin Lay Yi 1999; Kyaw Han 1999; Nyunt
Han 1999; Nyunt Htay & Khin Maung Win 1999; Pauk Pauk 1999; Pe Maung Than &
Win Naing 1999; San Nyein 1999; Sein Myint 1999a, 1999b; San Nyein 2000; Tayles,
Domett & Pauk Pauk 2001; Yee Yee Aung 2002; Sein Myint 2003) gives a glimpse of
how people were living at the time, or more accurately, as the main evidence is from a
cemetery, how people behaved when someone died. While the individuals at Nyaunggan
were not buried with great personal wealth- there is less than one bronze artifact or
polished stone personal decoration per skeleton- the archaeological finds represent an
average of 70 pots of food per funeral. This may be compared with the early phases of
Noen U-Loke in Thailand, where similarly large quantities of grave goods suggest the
“achievement and expression of status through communal feasting on domestic animals”
(Theunissen 2002: 271-272).
Archaeologists have left the dating of Nyaunggan broad. The finds of bronze axes
suggest it could relate to the earlier stages of Southeast Asian bronze production, the
period from 1500-1000 BC during which knowledge of the smelting and casting of
copper and tin “seems to have spread very rapidly along the Neolithic exchange routes”,
but as “bronze only became truly abundant in mortuary rituals in the iron age”(Higham
2
2002: 117-121) the small number of bronzes at Nyaunggan may extend the possible date
of the site to 1500-500 BC. Nyaunggan indicates the existence of a pre-iron culture
featuring skilled stonework and the production or exchange of bronze weapons, with
mortuary rituals that involved communal eating and/or communal offering of food to
accompany the deceased, and probably the consumption of alcohol. Similar sites should
be expected eventually to be found across Upper Myanmar.
The Samon Valley, c. 500 BC to AD 200.
Some artifact classes are, according to the available evidence, focused on the Samon
Valley, around Pyawbwe, south of Mandalay (Figure 2). These are beaten bronze coffin
decorations, bronze wire packets, bronze bracelets, bronze-handled iron swords, symbolic
bronze spearheads, bronze bells, blue glass bracelets and carnelian tiger beads (Hudson
2001; Nyunt Han, Win Maung & Moore 2002; Win Maung 2003b). Pottery with rice
husk inclusions is part of the Late Prehistoric (c. 500 BC-500 AD) mortuary assemblages
of the Samon area (Moore 2003: 36), indicating rice agriculture. The increasing wealth in
the Samon Valley can be credited to the successful exploitation of natural resources such
as agricultural land and minerals, and the dominance of trade routes. There are extensive
copper resources not far away in the Shan Hills (Chhibber 1934; Bender 1983), and iron
(Chhibber 1926; Wuntha 1980) and semi-precious stones including carnelian, agate and
quartz crystal (Campbell-Cole 2003) near Mount Popa. The expanding variety of grave
goods seems to relate to social differentiation. Some individual burials, such as one
excavated by a Myanmar-French team at Ywahtinkon (Patreau, Mornais, Coupey et al.
2003) contain a range and quantity of goods far greater than those around them. The
clustering of burials in groups to which coffins were added from time to time (Patreau,
Pauk Pauk & Domett 2001; Patreau, Mornais, Coupey et al. 2004) suggests a system of
kin-based chiefdoms, with each group dominating a small, easy to manage village amid a
network of similar villages densely packed on the landscape. The decoration of
individual coffins with beaten bronze sheets (Win Maung 2003b) also suggests that some
burials were more important than others.
Evidence such as the appearance of carnelian beads among the grave goods suggests that
this society was already functioning in the middle of the first millennium BC, when
carnelian began to arrive in southeast Asia from India (Glover 1991; Glover & Bellina
2001). A comparison can again be drawn with Noen U-Loke in Thailand, where later
burial phases feature an increase in agate and carnelian beads, suggesting that “status is
more dependant on visual display of storable wealth in the form of new high value
personal ornaments” (Theunissen 2002: 271-272). The phase in which these new artifact
groups appear in the Samon Valley is not a “Bronze Age” culture, despite the prevalence
of bronze among the metal grave goods. From around 500 BC, after iron came into use in
Myanmar (Stargardt 1990: 13-14, 28), it is more a matter of “iron for hoe, bronze for
show”. The adoption of iron for tools and weapons means increasing economic growth. It
has been estimated that iron brought about a tenfold increase in economic efficiency in
ancient Asia (Elvin 1973).The wealth resulting from this expanding efficiency is shown
in glittering (when new) bronze display goods.
Pre-Pyu Halin.
Halin shares the archaeological signature of the Samon Valley. Iron swords with bronze
handles, carnelian tigers and coffin decorations are among the similar artifact classes
found in these two places. Most of these finds come from around the salt fields south of
Halin’s Pyu walls, and the occupation of Halin in the Late Prehistoric period may have
related to the exploitation of its salt resources. Higham has proposed that an expansion of
3
bronze production during the Iron Age, along with the replacement of marble, slate and
marine shell jewellery by carnelian, agate and glass, and the increased production of
efficient iron weapons and agricultural implements, was symptomatic of the breakdown
of the “long-standing affinal alliance and exchange system between independent
communities” and indicated the increasing domination of new centres which controlled
the best land and resources (Higham 2002: 226-227). With its salt fields, Halin fits this
model as a pre-urban resource centre, a supplier to the Samon.
Dating the Samon artifacts, and some links with China.
Two of the artifact groups, glass bracelets and carnelian tigers, lend themselves to a
possibility of comparative dating. Blue glass bracelets appear in the upper stratigraphic
layers of circular earthworks in eastern Cambodia and western Vietnam. Radiocarbon
dates for these sites tentatively suggest a terminal date around 400-200 BC. Similar
bracelets to the Cambodian and Myanmar examples have been found in southern
Vietnam and at Ban Don Ta Phet in western Thailand, the latter site dated to the 4th
century BC (Dega 1999; Albrecht, Haidle, Chhor Sivleng et al. 2001).
Dozens of carnelian pendants carved like a tiger have been found in Myanmar, mainly in
the Samon Valley. On the basis of the effort taken to carve them, they seem to have been
important and probably expensive items. There is a remarkably close morphological
relationship between the Myanmar carnelian tigers (Glover & Bellwood 2004, Plates 3 &
5) and bronze Qin Dynasty (221-207 BC) “Tally Tigers” of China (Figure 1), which were
symbols of military office (Museum of Chinese History, Guidebook to the Exhibits 1964;
Cheng & Cheng 1993: 193; Gengwu 2001: 64). Assuming that the Chinese model was
the original, the Samon region from c.200 BC onward is the likeliest source of carnelian
tiger beads.
Two more individual finds that indicate Chinese links with the Samon Valley were
shown to the author by local people in the Pyawbwe area in 2003. A cast bronze horse
standing loose on a wheeled platform had been found by farmers. On stylistic grounds
(see, for example, Wen Fong 1980: 342, 346), a Chinese origin, perhaps Han Dynasty, is
a possibility. Another informal find, a bronze gourd-shaped object, decorated with
sculpted figures on the narrow end, was similar to the Chinese sheng flutes which are
attributed to the Late Warring States-early western Han periods, c. 300 BC to AD 9 (see
Chinese Bronzes of Yunnan 1983: 116). The appearance of what are likely to be Chinese
bronzes and the apparent use of the Qin tally tiger as a model for carnelian beads shows
that the Late Prehistoric society of the Samon valley had trade links with China as well aswith India, the original source of carnelian beads.

အပိုင္း (၂) ဆက်ရန္


နိဗၺိႏၵေတးထပ္


ေရး- လယ္တီဆရာေတာ္ ႐ွင္ဉာဏဓဇ။
ဆို- ရီရီသန္႔။
[(အဝိဇၨာပိတ္ကာဆို႔၊ မိစၧာၿမဳိ႕ျပင္ျပင္၊)၂။
ဣ႒ာလုိ႔ ခင္မင္လွ်င္၊ လြင့္စဉ္မည္မလြဲ၊
အ႐ိုးစု အပုပ္ေကာင္ကို၊၂ အဟုတ္ေယာင္ မ်ားထင္ၾကနဲ။]၂။
အ႐ိုးစု ႐ုပ္တေစၧကို၊၂ အဟုတ္ေလကိုယ္ထဲ၊
အပုပ္ေရစို႐ႊဲလို႔၊ ယိုမစဲသူငါ၊
ေသြး သည္းေျခ ျပည္သလိပ္ေတြက၊ တည္မဆိတ္ လႊမ္းျပန္ေတာ့သာ။x
သို႔ကေလာက္ ႐ြံစရာကို၊၂ ၫြန္တဏွာမက္စြဲလို႔၊
စက္ဝဲမွာ အေထြေထြ၊ မြန္းနစ္ၾကေလ။
တဏွာပူးတဲ့ အ႐ူးေတြမွာ၊၂ အမူးမေျပ ပင္ပန္း႐ွာၾကေလး။
တဏွာႀကဳိက္တဲ့ အမိုက္ေတြမွာ၊၂ အဟိုက္မေျပ၊ ပင္ပန္း႐ွာၾကေလး။
တဏွာဖမ္းတဲ့ အကန္းေတြမွာ၊၂ အပန္းမေျပ၊ ပင္ပန္း႐ွာၾကေလး။၂x ။


ေခတ္မွီသူတိုင္း အလွူခံ ထြက္ၾကသည့္ အခ်ိန္က လမ္းေပၚက ရတဲ့ ဓမၼ



"ျပည္သူပုိင္ သိမ္းပဲြႀကီး" -(ေၾကးမံုဦးေသာင္း)
-------------------------
သမိုင္း အစစ္ေတြကို သိရွိၾကေစဖို႕ ဆရာ့ေဆာင္းပါး အခ်ိဳ႕ကို ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာ့လမ္း စဥ္ ဆိုရွယ္လစ္ စနစ္မွာ စက္မႈလက္မႈစီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို တည္ေထာင္သည္ မဟုတ္ဘဲ တည္ရွိၿပီး အရပ္သားပို္င္လုပ္ငန္းမ်ားကိုသိမ္းယူေသာ စနစ္ျဖစ္သည္။

၁၉၆၃ ခု၊ ဇန္န၀ါရီလတြင္ ဘီအိုစီ ေရနံကုမၸဏီႏွင့္အိုင္ဘီပီ ေရနံလုပ္ငန္းကို သိမ္းၿပီး ျမန္မာ့ေရနံ ေကာ္
ပိုေရးရွင္းကို ဖဲြ႔စည္းလုိက္သည္။ ေဖေဖာ္၀ါရီလထဲတြင္ဘဏ္တုိက္ (၃၁) တုိက္ကုိ သိမ္းၿပီး လုပ္ငန္းႀကီးမ်ား
စတင္သိမ္းေတာ့သည္။ အဂၤလို - ဘားမား သတၱဳတြင္း ကုမၸဏီႏွင့္ ပုလဲလုပ္ငန္းတို႔ ပါသြားၾကသည္။
စစ္တပ္မွ စစ္ဗိုလ္ႀကီးမ်ား လုပ္ကိုင္ေနၾကသည့္ တပ္မေတာ္ သက္သာေခ်ာင္ခ်ိေရး တျဖစ္လည္း
ျမန္မာႏုိင္ငံ စီးပြားတိုးတက္မႈ ေကာ္ပိုေရးရွင္း (BEDC) ႏွင့္ စစ္ဖက္ကုန္စည္ ျဖန္႔ခ်ီေရး (DSI)တို႔ကို လည္း သိမ္းေလသည္။ စီးကရက္ ကုမၸဏီမ်ား၊ သတၱဳတြင္းလုပ္ငန္းမ်ား၊ဆပ္ျပာခ်က္လုပ္ငန္း၊ ထီးစက္လုပ္ငန္း စသည့္ စက္မႈလက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား၊ ပံုႏွိပ္စက္မ်ား၊ အရပ္ သားပိုင္ ေက်ာင္း (၈၁၄) ေက်ာင္း၊ သာသနာျပဳ
ေဆး႐ံု (၉) ႐ံု၊ ႐ုပ္ရွင္႐ံု (၁၈၂) ႐ံု စသည္ျဖင့္အားလံုးကို ျပည္သူပုိင္ ျပဳလုပ္သည္။ အႀကီၤးဆံုး ျပည္သူပုိုင္ သိမ္းပဲြႀကီးကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႏွင့္တကြ နယ္မ်ားတြင္ပါ ၁၉၆၄ ခု၊ ဧၿပီလ (၉)ရက္ေန့ တြင္ က်င္းပသည္။
အသိမ္းခံရသည့္သူမ်ား မသိၾကေစရန္ လွ်ိဳ႕၀ွက္ စီစဥ္သည္။ ေထာင္ေသာင္းခ်ီေသာ ပါတီ မိတ္ေဆြ
ဆိုသူ မ်ားႏွင့္ စစ္ဗိုလ္စစ္သားမ်ားကို သန္းေခါင္တိတိတြင္ ေအာင္ဆန္းအားကစားကြင္းႀကီး၌ စုထား
သည္။ မိုးမလင္းမီတြင္ လူစုခဲြၾကၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အႏွံ႔အျပား သြားေရာက္ကာ ပဲြ႐ံုမ်ား၊ လက္လီ လက္ကား
ဆုိင္မ်ား၊ သမ၀ါယမဆိုင္မ်ား၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမွန္သမွ်ကို ျပည္သူပိုင္ သိမ္းလိုက္ေလေတာ့သည္။


 ျပည္သူပိုင္သိမ္းရာတြင္ လုပ္ငန္းႀကီးပါက ဗိုလ္မႉးကကြပ္ကဲသည္။ အလတ္စားလုပ္ငန္းကို ဗိုလ္ႀကီး၊
အငယ္စားလုပ္ငန္းကို တပ္ၾကပ္ႀကီးတို႔က ကြပ္ကဲၿပီးသိမ္းယူသည္။ လက္နက္ကိုင္စစ္သားမ်ားက ေစာင့္
ၾကပ္ေပးရသည္။ပါတီမိတ္ေဆြမ်ားက မူလပိုင္ရွင္မ်ား၏ ေနရာတြင္ အစားထိုးၿပီး အေရာင္းအ၀ယ္လုပ္ ငန္း ကို ဆက္လက္ လုပ္ကုိင္ၾကသည္။ ဆုိင္ႀကီးမ်ားမွ လက္လီဆိုင္ကေလးမ်ားအထိ ဆုိင္ပုိင္တို႔ အဖို႔ နံနက္ေစာေစာ ဆုိင္ဖြင့္ရန္ သြားၾကေသာ အခါတြင္ မိမိတို႔ ဆိုင္ေရွ႕မ်ားတြင္ စစ္အရာရွိႏွင့္ ပါတီ မိတ္ေဆြ ဆိုသူမ်ားကို ေတြ႔ၾကရသည္။

 ျပည္သူပိုင္ အမိန္႔ကို ဖတ္ျပၿပီး လုပ္ငန္းကို သိမ္းယူေသာအခါတြင္ ဆိုင္ (သို႔မဟုတ္) လုပ္ငန္း၏
ေသာ့ႏွင့္ ေငြမ်ားကို အပ္ၾကရသည္။ အေရးတႀကီးေတာင္းၾကသည္မွာ လုပ္ငန္းပိုင္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္မ်ား
ႏွင့္ ကားေသာ့မ်ား ျဖစ္၏။ ထိုေန႔ နံနက္က စတင္ၿပီးထိုဆုိင္၊ ထိုလုပ္ငန္းမွ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္သည္ ဗုိလ္ႀကီး
သို႔မဟုတ္ တပ္ၾကပ္ ႀကီးပုိင္ အျဖစ္သို႔ ေျပာင္းလဲသြား ေလေတာ့သည္။

တင္ေမာင္က ေန႔စဥ္ေန႔တုိင္း သမီးမ်ားကို ေက်ာင္းပို႔၊ ေက်ာင္းႀကိဳတာ၀န္ယူထားရသည္။ ျပည္သူပုိင္မသိမ္း
မီက ကားျပာေလး တစီးႏွင့္ ေက်ာင္းလာေလ့ ရွိေသာေမာင္ႏွစ္မသံုးေယာက္တို႔ ေျခလ်င္လာၾကတာကို ျမင္
ရၿပီး ခါတိုင္း ေျခလ်င္ေက်ာင္းတက္ေလ့ရွိသူ ကေလးတဦးက ထိုကားျပာကေလးႏွင့္ ေက်ာင္းတက္လာ
သည္ကို ျမင္ေတြ႔ရသည္။ ကားအထဲမွ ကေလးက အမူအရာ မထူးျခားေစကာမူ စစ္ဗိုလ္ကေတာ္ႏွင့္
တူေသာ ကားေမာင္းလာသူ အမ်ိဳးသမီးကို ေခါင္းတေမာ့ေမာ့ ရွိေနသည္ကို ျမင္ရသည္။
ဆိုရွယ္လစ္ သခၤါရတရားကို ႐ႈမိပါေတာ့၏။

 ျပည္သူပိုင္သိမ္းပဲြတြင္ စစ္ဗိုလ္မ်ားအား ကား မအပ္သူမ်ားကို ႀကီးေလးေသာ အျပစ္ကိုေပးေလ့ရွိ သည္။ အဂၤလိပ္စာေရးဆရာႀကီးေဂ်ာ့အို၀ဲလ္၏ `ျမန္မာျပည္မွ ေန႔မ်ား´ ၀တၳဳမွာပါရွိခဲ့သည့္ စမတ္နဲ မုကာရမ္ဒမ္ စာအုပ္ဆုိင္ ဆူးေလဘုရားလမ္းတြင္ ရွိသည္။ စာအုပ္ဆုိင္ကို စစ္ဗိုလ္က လာေရာက္သိမ္းစဥ္က ပိုင္ရွင္ အဖိုးႀကီးတြင္ ကားပ်က္ႀကီးတစီးရွိပါလ်က္ ကားမအပ္ေသာ အမႈအတြက္ ေထာင္ (၄) ႏွစ္ အျပစ္ေပး ခဲ့သည္။ အဖိုးႀကီး ခမ်ာ အသက္ (၇၂)ႏွစ္ ရွိရွာပါၿပီ။

 ျပည္သူပိုင္ သိမ္းပဲြအၿပီး၌ ဆုိင္အသိမ္းခံရသူ မိတ္ေဆြတဦးထံသြားၿပီး အားေပးစကား ေျပာမိသည္။ `က်ေနာ္ အျမတ္ႀကီးစား မဟုတ္ပါဘူး။ ေကာင္းေရာင္းေကာင္း၀ယ္ လုပ္ကုိင္ စားေသာက္သူပါဗ်ာ´ ဟု ညည္းေလ ေသာေၾကာင့္ `၀ိပါက၀ဋ္ေပါ့ဗ်ာ´ ဟု တရားျပေနခုိက္တြင္ လူတေယာက္၀င္လာ သည္။ ပိုးလံုခ်ည္၊ ပိုးအက်ႌႏွင့္ ပဲြထိုင္သြားမည့္သူကဲ့သို႔ ၀တ္ဆင္ထားေသာ္လည္း သူ၏မ်က္ႏွာက ေဒါသထြက္ေန ဟန္ နီျမန္းေနေသာေၾကာင့္မည္သို႔မွ် ၀င္မေျပာဘဲ ၾကည့္ေနမိ၏။
`လာပါဗိုလ္ႀကီး ထုိုင္ပါ၊ ထုိင္ပါ´ ဟု မိတ္ေဆြက ဖိတ္သည္ကို မထိုင္ဘဲ ဆူပူ စကားေျပာေလေတာ့
သည္။
`တေန႔က ဆိုင္ကို သိမ္းတုန္းက ခင္ဗ်ားအပ္တဲ့ ကားမွာ အပိုဘီး မပါဘူး။ ခင္ဗ်ား ထိန္ခ်န္ထားခဲ့တယ္။ အခု လမ္းမွာ ဘီးေပါက္ေနတယ္။ ခင္ဗ်ား ခုိးထားတဲ့ ဘီးကို အခုအပ္ပါ´ ဟု ေဒါသႏွင့္ ေျပာသည္။ မိတ္ေဆြက `ကားမွာ အပိုဘီး ပါပါတယ္။ ဘီးငါးဘီး အပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီကားမ်ိဳးက အပိုဘီးကို ေနာက္ခန္း မွာ မထား ဘဲ ကားရဲ့ ဖလိန္ေအာက္မွာ ဘီးအိမ္နဲ႔ ထည့္ထားလို႔ မျမင္ရတာပါ´ ဟု ရွင္းျပသည္။`ကားကို သိမ္းတုန္းက ဘာလို႔ မရွင္းျပတာလဲ´ ဟု ဆူပူေငါက္ငမ္းၿပီး ထြက္သြားသည္။

လုပ္ငန္းရွင္မ်ား၊ ဆိုင္ရွင္မ်ားထံမွ လုယူထားသည့္ကားကို ကိုယ္ေရးကိုယ္တာကိစၥမ်ားအတြက္သံုးၾက
သည္ကို ျမင္ရသည္။ ကုန္စည္မ်ားကိုလည္း ခိုး၀ွက္ၾက သည္။ အဖိုးတန္ ေသာ ကုန္ဆုိင္ မ်ား ကို သိမ္းရန္ တာ၀န္က်သူ စစ္ဗိုလ္မ်ား သည္ ခ်က္ခ်င္းခ်မ္းသာၾကေတာ့သည္။ ကားမ်ား၊ ကုန္မ်ားကိုသာမက ဆုိင္ခန္းမ်ား ကိုပါ စစ္ဗိုလ္မ်ားက ခိုးၾကသည္။ ရန္ကုန္တြင္ေရာ၊ နယ္ တို႔တြင္ပါ လက္လီလက္ကားဆိုင္ (၁၂၇၆၄) ဆိုင္ ကိုသိမ္းၿပီးသည့္ ေနာက္တြင္ အမ်ိဳးတူ ကုန္မ်ား ပူးေပါင္းေရာင္းခ် မည္ဟု မူခ်မွတ္ကာ ကုန္မ်ားကို ဆိုင္ႀကီး မ်ားရွိရာသိို႔ ေျပာင္းေသာအခါတြင္ ရန္ကုန္၌ ဆုိင္ေနရာ တေသာင္းခန္႔ လစ္လပ္သြားသည္။ ေအာက္ထပ္
လမ္းေဘးမ်ားမွ ဆိုင္ခန္းမ်ားအျပင္ အိႏၵိယသို႔ အၿပီးျပန္သြားသူ ကုလားမ်ား၏ အိမ္ခန္းေတြပါ အစုစုအိမ္
ခန္း တသိန္းခန္႔ကို စစ္ဗိုလ္ျမဴမင္းႀကီးက ကြပ္ကဲၿပီးစစ္ဗုိလ္မ်ားႏွင့္ ပါတီ၀င္ လက္နက္ခ် ကြန္ျမဴနစ္မ်ား
ကို ေနရာ ခ်ေပးေလသည္။ အားလံုးလိုလိုပင္ ျပန္ေရာင္းစားၾကသည္။ အခ်ိဳ႕စစ္ဗိုလ္မ်ား က အိမ္ခန္းေရာ ဆုိင္ခန္းပါ ေလးငါးလံုး ရယူၿပီး တဆင့္ ေရာင္းစားသည္။

တ႐ုတ္၊ ကုလား စီးပြားေရးေစ်းကြက္ကို ဖ်က္သိမ္းရန္ ရည္႐ြယ္ခ်က္ႏွင့္ ဆိုင္မ်ားကို သိမ္းခဲ့ေစကာမူ
စစ္ဗုိလ္မ်ားက ျပန္လည္ေရာင္းစားၾကေသာေၾကာင့္တ႐ုတ္၊ ကုလားမ်ား လက္ထဲသို႔ပင္ ျပန္ေရာက္သြား
ျပန္ေပသည္။ ဘဏ္တိုက္မ်ား၊ ဆိုင္မ်ား၊ လုပ္ငန္းမ်ားကို သိမ္းရာတြင္ စာရင္းမရွိ၊ အင္းမရွိ ခိုးယူၾကသည္။
အမ်ားစု ျဖစ္ေသာ ျမန္မာပိုင္လုပ္ငန္းမွန္သမွ်ကို ေလ်ာ္ေၾကးမေပးေတာ့ေပ။ သို႔ေသာ္ ဘီအုိစီႏွင့္
ႏိုင္ငံျခား သားပုိင္ ဘဏ္တုိက္ႀကီးေတြကိုမူ ႏုိင္ငံျခား သံုးေငြႏွင့္ ေလ်ာ္ေၾကးေပးသည္။ ဆီြဒင္ျပည္ မွ လုပ္ငန္းရွင္တဦးပုိင္သည့္ မႏၱေလး မီးျခစ္စက္ကိုလည္း ႏုိင္ငံျခားေငြႏွင့္ ေလ်ာ္ေၾကးေပးသည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္းက တႏွစ္တြင္ ကိုးလတာမွ် ဥေရာပႏုိင္ငံ မ်ားသို႔ သြားေရာက္ ဇိမ္ခံေလ့ ရွိသျဖင့္
သူ သြားေသာ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ မ်က္ႏွာ မငယ္ေစရန္ႏိုင္ငံျခားသံုးေငြႏွင့္ ေလ်ာ္ေၾကးေပးရသည္ ဟု
ဘ႑ာေရး ၀န္ႀကီးဌာနမွ စံုစမ္း သိရွိရသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေန၀င္းက ႏုိင္ငံျခားသားမ်ားကိုေၾကာက္ တတ္ သည့္ သူရဲေဘာေၾကာင္ေသာ စိတ္ဓာတ္ႏွင့္ သူႏုိင္ေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ားကို ရက္စက္စြာ အႏုိင္က်င့္ သည့္ စိတ္ဓာတ္မ်ား သည္ စက္ဆုပ္႐ြံ႕ရွာဖြယ္ ေကာင္းလွ ေပသည္။ ျမန္မာပိုင္ ဆိုပါက စာရင္းအင္း က်က် နနရွိေသာ ဘဏ္တိုက္မ်ားကုိပင္ ေလ်ာ္ေၾကး မေပးေစကာမူ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္း ကေတာ္ ေဒၚခင္ေမသန္း ၏ ေဆြမ်ိဳး
မ်ား ပိုင္ေသာလုပ္ငန္းမ်ားကို တိတ္တိတ္ပုန္း ေလ်ာ္ေၾကး ေပးသည္။ အထပ္သား စက္လုပ္ငန္းကို သိမ္း
စဥ္က လုပ္ငန္းတန္ဖိုး အားလံုးကို ႏုိင္ငံျခားသံုးေငြႏွင့္ ေလ်ာ္ေၾကး ေပး႐ံုမွ်မက မိသားစု တခုလံုး အဂၤလန္ သို႔ သြားေရာက္ေန ထုိင္ႏုိင္ရန္ ႏုိင္ငံကူး  လက္မွတ္ပါ ထုတ္ေပးသည္။ မတရားမႈ မွန္သမွ် တခုမက်န္ က်ဴးလြန္ခဲ့ေပသည္။

ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းႏွင့္ ကုန္သြယ္လုပ္ငန္းမ်ားကို သိမ္းယူခဲ့သည္ ဂယက္အျဖစ္ ကုန္စည္မ်ား ရွားပါး
သည္ကို ရင္ဆုိင္ၾကရသည္။ ရွားပါးသျဖင့္ ကုန္ေစ်း ႏႈန္းမ်ား တက္ေနခ်ိန္ ၁၉၆၄ ခု၊ မတ္လ (၁၇) ရက္
ေန႕တြင္ အစိုးရက ထုတ္ေ၀သံုးစြဲထားသျဖင့္ လူထု၏ လက္ထဲတြင္ လွည့္လည္သံုးစဲြေနေသာ က်ပ္
(၁၀၀) တန္ႏွင့္ (၅၀) တန္ ေငြစကၠဴမ်ားကို တရားမ၀င္ဟု ေၾကညာလုိက္သျဖင့္ လူထုႀကီးတရပ္လံုး
မဲြသြားရွာသည္။ လွည့္လည္ေနေသာ ေငြ၏ (၂၂) ရာခုိင္ႏႈန္းကို သံုးစဲြခြင့္ ပယ္ဖ်က္ေသာေၾကာင့္ အစုိးရ အဖို႔ က်ပ္ (၉၁၅.၈) သန္း အျမတ္ ရသြားသည္။ လူထုမွာ က်ပ္ (၉၁၅.၈) သန္း မဲြရသည္။ လူထု မည္ သို႔ ခံရေစကာမူ အစိုးရက အနည္းငယ္မွေလွ်ာ့မေပး၊ ၁၉၆၆ ခု၊ ဇန္န၀ါရီလ (၆) ရက္ေန႔တြင္ ကုန္သြယ္ေရး အမိန္႔သစ္ ထုတ္ကာ ခ်ဳပ္ကိုင္ျပန္သည္။

ကုန္စည္အမ်ိဳးအစား (၄၆၀) ကို အရပ္သားမ်ား မထိရဘဲ အစိုးရကသာ ေရာင္း၀ယ္ခြင့္ ရွိေတာ့သည္။ ဖဲြႏု၊
ဆန္ကဲြမွ စတင္ၿပီး နႏြင္းတက္အထိ ေတာ္လွန္ေရး အစုိးရကသာ သိုေလွာင္ခြင့္၊ ေရာင္း၀ယ္ခြင့္ ရွိေတာ့
သည္။ ထိုကဲ့သို႔ ပုဂၢလိက အရပ္သားပိုင္ လုပ္ငန္းမ်ားကို စစ္ဗိုလ္မ်ားက လုယက္သည့္ ဆိုရွယ္လစ္ စီးပြားေရး စနစ္ကို ထူေထာင္ေသာေၾကာင့္ ႏုိင္ငံ၏ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းႀကီးမ်ား က်ဆင္း ပ်က္ျပား သြားေလေတာ့သည္။

၁၉၆၄-၆၅ ခုႏွစ္က လယ္ယာကုန္ထုတ္လုပ္မႈ တန္ဖိုး (၂၅၂) ကုေဋရွိခဲ့ရာမွ ၁၉၆၅-၆၆ ခုႏွစ္မွာ (၂၄၁) ကုေဋ အထိ က်ဆင္းသြားသည္။ အထူးသျဖင့္ ဆန္ရွားသြားသည္။ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လတြင္ စပါးခင္း မ်ား အၾကားတြင္ ရွိေသာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႀကီး၌ ဆန္ျပတ္ သြားေသာေၾကာင့္ လူထုႀကီး မ်က္သလဲ ဆန္ပ်ာ
ျဖစ္ၾက ရသည္။ ရန္ကုန္တၿမိဳ႕လံုးမွ လူအမ်ားသည္ ဆန္ထြက္ရွာေနၾကရ သျဖင့္ ႐ံုးမ်ား၊ ဆိုင္မ်ားပိတ္ သြားသည္။ ထိုအခါ စစ္စံုေထာက္မ်ားက တ႐ုတ္ အမ်ိဳးသားမ်ားကိုလုိက္လံ႐ိုက္ႏွက္ၾကၿပီး တ႐ုတ္-ဗမာ အဓိက႐ုဏ္းကို ဖန္တီးကာ လူထုႀကီး၏ ေသြးျဖင့္ ဆန္ျပသာနာကို ေျဖရွင္းသည္။ မ်ားစြာ ရက္စက္ ယုတ္ မာ လွသည္။ လူထုႀကီးမွာ ေက်ာေကာ့ၿပီး ခံၾကရသည္။
Andrew Soe
၈ ဇန္နဝါရီ ၂၀၁၅။

မိုက္ရူးရဲ အလုပ္တဲ႔လားေလ


***************
ဦးေက်ာ္ရင္ မီးပံုးပ်ံ စီးတာနဲ႔ ပက္သက္လို႔ စက္လဲမပါ အထိန္းအခ်ဳပ္လည္း ဘာမွ မရွိဘဲနဲ႔ ဒီလို စြန္႔စားတာဟာ ဘာအဓိပၸါယ္ရွိသလဲ မိုက္ရူးရဲ ဆန္တာ မဟုတ္ဘူးလား
ကြ်န္ေတာ္ဆို ဒီအလုပ္မ်ိဳး တသက္လံုး မလုပ္ဘူး
ဒီစကားကို ၂၀ ေက်ာ္ ကေလးေလး တစ္ေယာက္ ဆီက စကားဆံုရာက ၾကားမိလိုက္ရတယ္
မအံ႔ၾသေတာ့ပါဘူး အသက္ ၂၀ ေလာက္စြန္းစြန္း ရိွတဲ႔ သူ႔ အေတြး သူ႔အျမင္ကို ေလးစားပါတယ္ သူျမင္တာကို ျမင္တဲ႔ အတိုင္း ေျပာရဲတာကို ေလးစားတာပါ မွန္တာ မွားတာ ခဏ ဖယ္ထားေပါ့
ဒါနဲ႔ ပက္သက္လို႔ ကြ်န္ေတာ္ သူ႔ကို နားလည္ေစခ်င္လို႔
ဒါကို ေရးျဖစ္တယ္ ေပါ့ေပါ့ပါးပါး ေလးနဲ႔ ေခါင္းထဲ ဝင္သြား
မယ္ အသိကို ေျပာင္းလဲသြားေစခ်င္တယ္ စကားနဲ႔ ေတာ့ အသိ ခံယူမွုကို မေျပာင္းလဲေပးျဖစ္ခဲ႔တာလည္း ပါတာေပါ့
ညီေလးေရ…
ထားဝယ္သားမို႔ ထားဝယ္ေတြ ေျမာက္ေျပာတဲ႔ စကား ေတြ နဲ႔ မေျပာေတာ့ဘူးေနာ္ ဒီဘက္ေခတ္မွာ စာေပေလာက တစ္ခုလံုး ေလးစားၾကရတဲ႔ အဘြား ေဒၚအမာ ေျပာျပတာ ေလး တစ္ခု ျပန္ေျပာျပမယ္ ငါေျပာေနတယ္ မျမင္နဲ႔ အဘြားက မင္းကို တိုက္ရိုက္ ေျပာေနတယ္လို႔ပဲ စိတ္မွာ ခံစား ျပီးေတာ့မွ ေသေသခ်ာခ်ာ ျပန္သံုးသပ္ေပါ့
မင္း ဒီေမးခြန္းကို မေမးခင္ လြန္ခဲ႔တဲ႔ ႏွစ္မ်ားစြာကတည္းက
အဘြားေဒၚအမာက ဒီအေၾကာင္းကို အေရးတယူလုပ္ျပီး ေျပာသြား ဖူးတယ္ အဲဒီအခ်ိန္က အဘြားအမာ ဆိုတာ ငယ္ငယ္ေလး ရွိေသးတယ္ အဘြားအမာ တတိယေျမာက္ ထုတ္ေဝတဲ႔ စာအုပ္မွာ ဒီအေၾကာင္း ေျပာျပခဲ႔တယ္
အဘြားက ဘာေျပာသလဲ ဆိုရင္
မင္းေျပာတဲ႔ စကားနဲ႔ ဆက္ျပီး ေျပာရင္ အဲဒီဘက္ေခတ္ အေျခအေနကို နားမလည္တဲ႔ ဒီဘက္ေခတ္ ကေလးေတြ အဲသလို ထင္ခ်င္ထင္လိမ့္မယ္တဲ႔
မိုက္ရူးရဲဘယ္ဟုတ္မလဲ အစိုးရ အသိအမွတ္မျပဳတဲ႔ ျမန္မာ့ အမ်ိဳးသား အလံေတာ္ ေဒါင္းအလံ ႏွစ္ခုကို ကိုင္ျပီး လြယ္ လြယ္ေသႏိုင္တဲ႔ စြန္႕စားမွု တစ္ခုကို လုပ္ျပႏိုင္တာ ဟာ
"သူ႔ ကြ်န္ဘဝနဲ႔ မေက်နပ္တဲ႔ ျမန္မာကြ ဘာမဆို စြန္႔စားရဲ တဲ႔ သတၱိ ရွိတယ္ " လို႔ နယ္ခ်ဲ႕ကို ျမန္မာလူမ်ိဳး ကိုယ္စား
စိန္ေခၚ ေၾကြးေၾကာ္တဲ႔ သေဘာမို႔ ျမန္မာျပည္သူေတြ က ဦးေက်ာ္ရင္ရဲ႕ စြန္႔စားမွုကို ႏွစ္ေထာင္းအားရ သိပ္ရွိၾကတယ္
ေကာင္းကင္မွာ ေလမိလို႔ အေဝးၾကီး လြင့္ခ်င္လြင့္သြားမယ္
အက်မေတာ္လို႔ က်ိဳးကန္းရံုမက ေသခ်င္လည္း ေသ ျမန္မာ့ေသြး ျမန္မာသတၱိကိုျပ
ရင္း ေသရတာ ျမတ္တယ္ ေကာင္းတယ္ လို႔ ယူဆတယ္ေလ ဒီလိုေသရင္ အာဇာနည္္ တစ္ေယာက္ပဲေပါ့
အဘြား အမာက အဲသလို ေျပာျပတယ္ေလ ဆက္ေျပာ တယ္ ဦးေက်ာ္ရင္ မီးပံုးပ်ံစီးတာဟာ အသက္ ၂၀ အရြယ္ မိုက္ရူးရဲ အရြယ္ မဟုတ္ေတာ့ဘူး အသက္ ၅၆ ႏွစ္ အရြယ္ ၁၉၂၉ ခုႏွစ္မွာ စစီးတယ္ အသက္ ၆၆ အထိ ဆယ္ႏွစ္ လံုးလံုး အၾကိမ္ေပါင္း ၅၅ ၾကိမ္ စီးျပတယ္ ဒီလိုစီးျပတာ ကြင္းထဲ လာၾကည့္တဲ႔ လူေတြဆီက ရတဲ႔ ဂိတ္ေၾကးကို စီးျပတဲ႔ ျမိဳ႕က ေက်ာင္းကန္ ေဆးရံုေတြကို လွူပစ္ခဲ့တယ္
သူ႔ကိုယ္က်ိဳး မပါဘူး တဲ႔
ကဲ ညီေလးေရ
မိုက္ရူးရဲ ဆန္တယ္ မဆန္ဘူး ဆိုတာ သိေလာက္ေရာေပါ့
ငါမေျပာပါဘူး အဘြားအမာက မင္းကို ေျပာျပတာေလ
အဘြားစကားက မွတ္သားစရာခ်ည္းပါပဲ


မြန္ေတြ ေျပာတဲ႔ မြန္စကား မြန္ေတြ နားမွလည္ရဲ႕လား


*****************************
ဒီေအာက္မွာ ျပထားတဲ႔ စာေတြကို ကြ်န္ေတာ္ မြန္စာမ်က္ႏွာ တစ္ခုက ယူလာတာပါ
ေရးခ်င္ရာ ေရးထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္ ေဖာ္ျပပါထဲ ပါတဲ႔
ဟာေတြထဲက တစ္ခုပဲ ေျပာျပပါမယ္
ေရွးေဟာင္း စာေပေတြ တတ္ကြ်မ္းၾကတဲ႔ ၾကိဳက္ရာ ပညာ ရွင္ ေလးငါးဦးေလာက္ကိုပဲ ေမးၾကည့္ၾကပါ
ေရွးေဟာင္း မြန္စာေပမွာ ဘုရားကို က်ိဳက္ လို႔ မေခၚပါဘူး
အလယ္ေခတ္ ေရွးမြန္စာမ်ား အထိ မေခၚခဲ႔ပါဘူး
ဒီမွာ ေႏွာင္းေခတ္က စကားေတြနဲ႔ တိုက္ရိုက္ ဘာသာ ျပန္ ထားတာ ေတြ႕ရတယ္ ဒီလို ဘာသာျပန္ခြင့္ မရွိဘူး ဆိုတာ
သုေတသန စည္းေဖာက္တာမ်ိဳး မလုပ္သင့္ပါဘူး
သူ႔ေခတ္က သူ႔စကားနဲ႔သာ ဘာသာျပန္ရမွာေပါ့ ဘယ္လို လုပ္ ခုေခတ္ စကားနဲ႔ ဘာသာျပန္ၾကတာလဲ မသိပါဘူး
လူမ်ိဳးကို ခ်စ္ရင္ လူမ်ိဳးသမိုင္းကို ရိုးသားဖို႔ လိုပါတယ္
သူမ်ား ေထာက္လို႔ ရတယ္ ဆိုကတည္းက မရိုးသားတဲ႔ အျပဳအမူ ရွိလို႔ပါ
မရိုးမသား ေရးသားတာမ်ိဳးဟာ သမိုင္း ေပ်ာက္သြား တတ္ ပါတယ္ ပညာရွင္ေတြကေတာ့ ဝိုင္းေထာက္မွာပါပဲ ဒါက သမိုင္းပညာပဲကိုး မခိုင္မာရင္ လစ္သြားမွာပါပဲ
ကြ်န္ေတာ္ ကေတာ့ ေတြ႕ရင္ ပိုပိုသာသာ ေခ်ာ္ေရးတာေတြ ေတြ ေတြ႕ရင္ ဘယ္လူမ်ိဳးလို႔ ေရြးမေနပါဘူး အကုန္ ေျပာ မွာပါ
ကိုယ့္အမ်ိဳးကိုယ္ မွန္မွန္ကန္ကန္ ခ်စ္တတ္ၾကပါေစ
တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ေပၚမွာပါပဲ မလုပ္ၾကပါနဲ႔ ျပည္တြင္း လူမ်ိဳးတိုင္းရဲ႕ သမိုင္း ေပါင္းခ်ဳပ္ ဆိုတာ ႏိုင္ငံေတာ္
သမိုင္း ျဖစ္ပါတယ္
ႏိုင္ငံေတာ္သမိုင္းကို ေရးတဲ႔ အခါ စုေပါင္း စီစစ္ရင္ ပိုပို သာသာ ေရးသမွ် ေပၚထြက္လာမွာပါပဲ ဒါကို သတိရရင္
မလုပ္ၾကပါနဲ႔ ကိုယ့္အမ်ိဳးကိုယ္ သစၥာရွိေပးၾကပါ
တန္ဖိုးထားၾကပါဗ်ာ
*******************************
မြန္တုိ႔ ဌာေန ရာမညတုိင္း အတြင္းရွိ ေရွ႕နာမည္ မြန္ အေခၚ ေဝၚ မ်ား
ရန္ကုန္တုိင္း အတြင္းရွိ မြန္ နာမည္ျဖင္႔ တုိက္ရုိက္ ေခၚေဝၚ ထားေသာ အမည္ မ်ား
၁။ကမာရြတ္ = မြန္ဘာသာ ကမာရတ္ = ကမာရြတ္ ( ရတနာကန္) လုိ႔ အဓိပၸါယ္ ရသည္။
၂။ ေကာ့မွဴး = မြန္ဘာသာ ကံ မုဟ္ = ေကာ့မု( အစြန္း အငူျမုိ့ လုိ႔ အဓိပၸါယ္ ရသည္ ။
၃ ။ က်ဳိကၠစံ = မြန္ဘာသာ က်ာ္ ဒစာံ = က်ဳိက္ဒစန္း ( ရွစ္ပါး ဘုရား လုိ႔ အဓိပၸါယ္ ရသည္။
၄။ က်ဳိက္ကမာကမု = မြန္ဘာသာ က်ာ္ကမာကမု = က်ဳိက္ကမာကမု ( လမုပင္ ေပါက္ေရာက္ေသာ ေရကန္ ဘုရား လုိ႔ အဓိပၸါယ္ ရသည္။
၅ ။ က်ဳိက္ကမာစိန္ = မြန္ဘာ သာ က်ာ္ကမာစိင္ = က်ဳိက္ကမာစိန္ ( ဆင္ ကန္ဘုရား လုိ႔ အဓိပၸါယ္ ရသည္။
၆ ။ က်ဳိကၠလဲ့ = မြန္ဘာသာ က်ာ္ကလဲ့ ( က်ဳိက္ကလဲ့ )
၇ ။ က်ဳိက္ကလုိ့ = မြန္ဘာသာ က်ာ္ကလံ = က်ဳိက္က ေလာ့ ( ကန္ေတာ့ဘုရား လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၈။ က်ဳိက္ကလုိင္ေထာ္ ေမွာ္ဘီေထာက္ႀကံ့နယ္ မြန္ဘာသာ က်ာ္ ကလုိင္ထဝ္ = က်ဳိက္ကလုိင္ေထာ္ ( ေရြးအုိးဘုရား လုိ႔ အဓိပၸါယ္ ရသည္။
၉ ။ က်ဳိက္ေခါက္ သန္လ်င္ = မြန္ဘာသာ က်ာ္ခုတ္ = က်ဳိက္ ေခါက္ ( ရေသ့ေခါက္ ဘုရား လုိ႔ အဓိပၸါယ္ ရသည္။
၁၀။ က်ဳိက္ထပုိ႔ = မြန္ဘာသာ က်ာ္ထပွ္ = က်ဳိက္ထပုိ႔ ( ရဟႏၲာ ခုနစ္ပါး ဘုရားလုိ႔ အဓိပၸါယ္ ရသည္။
၁၁ ။ က်ဳိက္ေထာ္ ေကာ့မွဴ႕ နယ္ မွာ = မြန္ဘာသာ က်ာ္ထဝ္ = က်ဳိက္ေထာ္ ( ေရြးဘုရား လုိ႔ အဓိပၸါယ္ ရသည္။
၁၂ ။ က်ဳိက္ေဒဝိ = မြန္ဘာသာ က်ာ္ ဒုၤဝိ = က်ဳိက္ေဒဝိ ( သဖန္းပင္ကုန္း ဘုရားလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၃ ။ က်ဳိက္ေဒးအပ္ ဗုိလ္တေထာင္ ဘုရား မြန္ဘာသာ က်ာ္ဒးအပ္ = က်ဳိက္ေဒအု္႔ ( အပ္ႏွံဘုရား လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရ သည္။
၁၄ ။ က်ဳိက္ေမွာ္ဝန္း ေရြးေမွာ္ဝန္းဘုရား မြန္ဘာသာ က်ာ္တမအ္ဝါန္ = က်ဳိက္မွိ႔ ဝမ္း ( ဂဝံေက်ာက္ ဘုရားလုိ့ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၅ ။ က်ဳိက္သုတ္ ဆူးေလးဘုရား မြန္ဘာသာ က်ာ္အသုက္ = က်ဳိက္အဆုပ္ ( အဆုပ္ဘုရားလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၆ ။ က်ဳံဖာ = မြန္ဘာသာ ႀကုင္ဘာ = က်ဳံဖယ္
၁၇ ။ ဆင္မလုိက္ = မြန္ဘာသာ သင္မလာ္ = ဆမ္းမလုိက္ ( ကမ္းပါးျပိဳလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
၁၇။ တညင္ ျမိဳ႕= မြန္ဘာသာ ဍဳင္ေသင္ =ဒုံဆင္း ( စရည္ပင္းျမိဳ႕ လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၈။ တာေမြ = မြန္ဘာသာ တာမြဲ = တာေမြ ( ထန္းတစ္ပင္လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၉ ။ တံြ ့ေတး = မြန္ဘာသာ ကြာန္ဒုၤ = ကြမ္းေဒ ( ေတာင္းကုန္ရြာလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၂၀ ။ ဒဂုံ = မြန္ဘာသာ ဒဂုင္ = လဂုံ ( မတင္မက် ကန္႔လန္႔လုိ႔ အဓိ ပၸါ ယ္ရသည္ ။ (၁၇၅၅) ခုႏွစ္ ဦေအာင္ေဇယ် လက္ထက္ က ရလဂုံ ကေန ရန္ကုန္ကို ေျပာင္းလုိက္ခဲ့သည္ ။
၂၁ ။ ဒလ = မြန္ဘာသာ ဍဳင္ဒုန္ဇလ = ဒုံဒြန္းဇလဲ့ ( ႀကခတ္ဝါးျမိဳ ႔လုိ႔အဓိပၸါယ္ရသည္။
၂၂ ။ ေဒါပုံ = မြန္ဘာသာ တဲပုင္ = ေတာ္ဗြန္း ( ေတာင္ဘက္ျမိဳ႕လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၂၃ ။ ပုဇြန္ေတာင္ = မြန္ဘာသာ ပသုန္ဒုၤ = ပဆြန္ေဒ ( ေတာင္ ၅ ေတာင္ လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
၂၄ ။ ေဘာက္ေထာ္ = မြန္ဘာသာ စုိပ္ထဝ္ = ေဘာက္ထဝ္ ( ေရြဟသာၤ လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
၂၅ ။ မဂၤလာဒုံ = မြန္ဘာသာ ဍဳင္ျဒာဲ မေင = ဍဳံဒရုိင္မေင ( မဂၤလာျမိဳ႕လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
၂၆ ။ ေမွာ္ဘီ = မြန္ဘာသာ မအ္ဗီ = ဆ မုိ႔ဗီ ( ေက်ာက္ဥ သ်စ္လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
၂၇ ။ ေရြတိဂုံ = မြန္ဘာသာ က်ာ္ဒဂုင္ = က်ဳိက္တိဂုံ ( ကန္႔လန္႔တင္ ဘုရားဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။
၂၈ ။ သမုိင္း = မြန္ဘာသာ သမိင္ = ဆမိန္း ( အရာရွိမင္း လုိ႔အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
၂၉ ။ အင္းစိန္ = မြန္ဘာသာ အင္စိင္ = အန္းစိန္ ( ဆင္အင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၃၀ ။ အင္းတေကာ္ = မြန္ဘာသာ အင္ တေဂါဝ္ = အန္းတေကာ ( စမ္းေခ်ာင္းအင္း လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၃၁ ။ အင္ယား = မြန္ဘာသာ အင္လွာ = အန္းလွာ
ဧရာဝတီတုိင္း အတြင္းျမိဳ႕ ရြာ မြန္နာမည္မ်ား
၁။ ပုသိမ္ = မြန္ဘာသာ ဘာသီ = ဖယ္ဇိမ္း ( သိမ္ေက်ာင္း လုိ႔ အဓိပၸါယ္ ရသည္။
၂ ။ ေဒးဒရဲ = မြန္ဘာသာ ဒုၤၿဒဲာ = ေဒးဒရုိင္း (ဒရယ္ေတာင္း လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၃ ။ ပန္းတေနာ္ = မြန္ဘာသာ ပါင္ တဏွ္ = ပုိင္တေနာ့
၄ ။ ဖ်ာပုံ = မြန္ဘာသာ ဖ်ာပုင္ = ဖ်ာပုံး ( ထမင္းေစ်းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
၅ ။ ေျမာင္ျမ = မြန္ ဘာသာ ျမံင္မလ = မေရာင္းမလဲ့ ( မ်ဳိးစပါးဆဲြရာ ေျမာင္လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၆ ။ လပြတာၱ = မြန္ဘာသာ လပတ္တာ = လပြတ္တာ ( ထန္းပင္တူေျမာင္း လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၇ ။ ဟသာၤတ = မြန္ဘာသာ ဟံသာဒုိအ္ = ေဟာင္ဆာဒုိ႔( ဟသာၤနာခုိ ေနရာလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၈ ။ က်ဳိကၠဘာ = မြန္ဘာသာ က်ာ္ကဗါ = က်ဳိက္ကပါ ( ငါးႏွစ္ေကာင္း ဘုရားလို႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၉ ။ က်ဳိက္ကမု = မြန္ဘာသာ က်ာ္ကမု = က်ဳိက္ကမု ( လမုပင္ဘုရား လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၀ ။ က်ဳိကၠလြန္ပြန္ ဓႏုျဖဴျမိဳ႕ = မြန္ဘာသာ က်ာ္ကေလာ္ပန္ = က်ဳိက္ကလြတ္ပြန္း ( နတ္ႀကီးေလပါး ဘုရားလုိ႔ အဓိပၸါယ္ ရသည္။
၁၁။ က်ဳိက္ ေဒးယ်ဳံ = မြန္ဘာသာ က်ာ္ဒုၤရုိမ္ = က်ဳိက္ေဒရုန္ ( သနပ္ဖက္ပင္ ေတာင္ကုန္းဘုရားလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၂ ။ က်ဳိက္ပိ = မြန္ဘာသာ က်ာ္ပိ = က်ဳိက္ပြဲ ့ ( ဘုရားသုံးဆူး လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၃ ။ က်ဳိက္လတ္ = မြန္ဘာ သာ က်ာ္ေလာတ္ = က်ဳိက္လြတ္ ( ဘုရာျပိဳလွ် အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
၁၄ ။ က်ဳံက = မြန္ဘာသာ ႀကုင္က = က်ဳံက ( ငါးရွိေသာ ေခ်ာင္းလွ်႕ အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
၁၅ ။ က်ဳံ က်ဳိက္ = မြန္ဘာသာ ႀကုင္က်ာ္ = က်ဳံ က်ဳိက္ ( ဘုရားေစ တီ ေက်ာင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၆ ။ က်ဳံတာ = မြန္ဘာသာ ႀကုင္တာ = က်ဳံတာ ( ထန္းပင္ေခ်ာင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၇ ။ က်ဳံ ေပ်ာ္ = မြန္ဘာသာ ႀကုင္ျပဲ = က်ဳံပေရာ့ ( ထိန္ပင္းေခ်ာင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၈ ။ ႀကံခင္း =မြန္ဘာသာ က်ာံကင္ = က်ာန္ကန္း ( မိေက်ာင္းကင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၉။ ဇလြန္ = မြန္ဘာသာ ဇေလာန္ = ဇလြန္း ( ဖ်ာ ယက္ေသာသင္ဖ်ဳး လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၂၀ တလုပ္ေထာ္ = မြန္ဘာသာ တလတ္ထဝ္ = တလုပ္ေထာ ( ေရြေရာင္း ဇင္ျပြန္းပင္ ရြဗာလုိ႔ အဓိပၸါယ္ ရသည္။
၂၁။ ေမာ္တင္ = မြန္ဘာသာ မုဟ္နဂၤရာဇ္ = မုနင္ဂရပ္ ( အစြန္းအဖ်ားအငူ လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၂၂။ ေရြမုေ႒ာ္ = မြန္ဘာသာ က်ာ္မု႒ိ = က်ဳိက္ မု ႒ိ ဧရာဝတီတုိင္းမွာ မြန္လူမ်ဳိးေနထုိင္ ထားတဲ့ေနရာ မြန္နာမည္ အမ်ားႀကီး ရွိေသးတယ္ အခု ဧရာဝတီတုိင္း အတြင္းမွာ မြန္လူမ်ဳိး ကေတာ့ မရွိေတာ့ဘူး ဘယ္ေရာက္ႀက ကုန္လဲ ?မြန္ျမိဳ႕ ရြာနာမည္ ေတြဘဲ က်န္ေတာ့သည္။ ဝမ္းနည္စရာပါ ။
ပဲခူးတုိင္း အတြင္းရွိျမိဳ႕ ရြာ မြန္နာမည္မ်ား
၁။ ပဲခူး = မြန္ ဘာသာ ဘဂံြ = ဖဲ့ဂုိ႔ ( ေခ်ာက္လွန့္ လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၂ ။ ကမာစဲ = မြန္ဘာသာ ကမာျဇဲ = ကမာဆြယ္ ( ေညာင္ကန္လို႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၃ ။ ကဝ = မြန္ဘာသာ ကဝ = ကဝ ( လင္းမီဆဲြရြာ လုိ႔ အဓိပၸါယ္ ရသည္။
၄ ။ က်ဳိက္ေတာ္ဝိ = မြန္ဘာသာ က်ာ္တ ဝ္ ဝိ = က်ဳိက္ေတာ္ဝိ ( သဖန္းပင္ကုန္း ဘုရားလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၅ ။ က်ဳိက္ေပါ = မြန္ဘာ သာ က်ာ္ပဝ္ = က်ဳိက္ေပါ ( စ်ာန္ပ်ံႀကြ ဘုရားလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၆ ။ က်ဳိက္ပြန္ = မြန္ဘာသာ က်ာ္ပန္ = က်ု်က္ပြန္း ( ဘုရာေလဆူးလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၇ ။ ဒုံဇရစ္ = မြန္ဘာသာ ဍဳင္ေသွ္ = ဒုံဆစ္ ( စရစ္ပင္ျမိဳ႕လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၈ ။ ဒုိက္ဦး = မြန္ဘာသာ ဍာ္အုဲ = ဒုိက္အြီး ( ေရ ပုပ္လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
၉ ။ ပုိင္ကမာ = မြန္ဘာသာ ပါင္ကမာ = ပုိင္ကမာ ( ေရကန္အဝ လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
၁၀ ။ ေပါင္းေလာင္း = မြန္ ဘာသာ ပါင္လံငိ = ေပါင္ေလာင္း ( ေရြပြတ္အဝလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၁ ။ ၿပြန္တံဆာ = မြန္ဘာသာ ပလုီသစၥာ = ပလြန္းဆစာ ( သစၥာေဖာက္ဖ်က္ ျမိဳ႕အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၂ ။ မေဒါက္ = မြန္ဘာသာ ကမာဍဳိတ္ = ကမာေဒါက္( အုတ္ ကန္လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၃ ။ ေရြးေမာ္ေဓာဘုရား = မြန္ဘာသာ က်ာ္မံက္တဲ = က်ဳိက္မြတ္ေတာင္ ( ငုတ္တုတ္ေပၚ ဘုရားလုိ့ အဓိပၸါယ္ရသည္ ။ ေနာက္ပုိင္း ေရြနာမည္ထည့္ပီ ေရြေမာ္ေဓာလုိ႔ ေခၚခဲ့သည္ ။
၁၄။ ဝါးတရာ = မြန္ဘာသာ ဝါကရး = ဝယ္ကရ ( ျမစ္စပ္လယ္လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၅ ။ ေဝါ = မြန္ဘာသာ ဝအ္ = ေဝါ့ ( သကၠယ္ရြာလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၆ ။ သာယာဝတီ = မြန္ဘာသာ သရဝတီ = ဆရဝတဲြ ( အုိင္ရွိေသာအရပ္ လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
၁၇ ။ သနပ္ပင္ = မြန္ဘာသာ တက္ေျပင္ =တပ္ျပင္း ( က်ြဲရုိက္ျမိဳ ႔လုိ႔အဓိပၸါယ္ရသည္။
ကရင္ျပည္နယ္ အတြင္း ၿမိဳ႕ ရြာ မြန္နာမည္မ်ား
၁ ။ ေကာ့ကရိတ္ = မြန္ဘာသာ ကအ္ႀကိက္ = ေကာ့ကရိတ္ ( မွုိ႕ပင္ကုန္း လုိ့အဓိပၸါယ္ရသည္။
၂ ။ က်ဳံဒုိး = မြန္ဘာသာ ႀကုင္ဒုၤ = က်ဳံဒုိ ( ေတာင္ရွိေခ်ာင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၃။ ထုံးအုိင္ = မြန္ဘာသာ ထုင္အင္ = ထုံးအန္း ( ေရနက္ေသာအင္း လို႔ အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
၄ ။ ေဒါနေတာင္ = မြန္ဘာသာ ဒုၤဟနာ တ္ = ေဒဟနတ္ ( ဟင္းခ်ဳိရြက္ အပင္ေပါက္ ေတာေတာင္လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။ ၅ ။ ေဒၚလန္ = မြန္ဘာသာ ဒုၤလာန္ = ေဒလန္း ( ေညာင္မုတ္ ဆိတ္ပင္ေတာင္ကုန္း လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
၆ ။ ဖာပြန္ = မြန္ဘာသာ ဘာပန္ = ဖယ္ပြန္ ( ေက်ာင္းေလေက်ာင္း လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၇ ။ ဖားဗ် = မြန္ဘာသာ ဘာဖရး = ဖယ္ဖရ ( ဘုရားေက်ာင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
၈ ။ ၿမဝတီ = မြန္ဘာသာ ျမဗတိံ = မရဲ့ဗတဲြ ( သဲဧျမရြာလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
၉ ။ လွုိင္းဘဲြ= မြန္ဘာသာ လုိင္ဗလဲ = လုိင္ဗလဲ ( ပုလဲရွိေသာ ျမစ္ေခ်ာင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
မြန္ျပည္နယ္အ သြင္းရွိ ျမိဳ႕ ရြာနာမည္မ်ားကုိ မြန္လူမ်ဳိးတုိင္ အားလုံး သိေနႀကမွာပါ
၁။ စစ္ေတာင္း = မြန္ဘာသာ သက္တုိင္ = ဆပ္ ေတာင္း ( ပဲခူးနယ္ႏွင့္ သထုံနယ္ ကုိစည္းျခားထားလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၂ ။ မုပၸလင္ = မြန္ဘာသာ မုခ္ေျပင္ = မုတ္ပ ရင္း ( ပဲခူးမယ္ေတာ္ နံကရုိင္းကၽြဲမ သြားထားေသာ လမ္ေႀကာင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၃ ။ က်ဳိက္ထီးရုိး = မြန္ဘာသာ က်ာ္ဣ သိယုၤ = က်ဳိက္ဣဆဲြယုိ ( ရေသ့ရြတ္ဘုရား လို႔ အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
၄ ။ က်ဳိက္ထုိ = မြန္ဘာသာ က်ာ္ေထာဝ္ =က်ဳိက္ထုိ ( ပ်ားဘုရားလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၅ ။ ဘီးလင္း = မြန္ဘာသာ ဓီ ကေလင္ = ဘီးကလင္း ( ျမစ္ျပန္ပင္ လယ္ျပန္လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
၆ ။ ႏွင္းပုလဲ = မြန္ဘာသာ ေႏွဟ္ဗလ = ႏွင့္ဗလဲ့ ( ျမရာပင္ဆိပ္ကမ္း လုိ႔ အဓိပၸါယ္ ရသည္။
၇ ။ သထုံ = မြန္ဘာသာ ဂဓုီ = ကထုံ ( နတ္နန္းဂူက ေညာင္ပင္ႀကီး အုပ္ဆုိင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
၈ ။ က်ဳိက္ေကာ္ = မြန္ဘာသာ က်ာ္ေကာ = က်ဳိက္ ေကာင္း ( ပန္းဘုရားလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၉ ။ ေပါင္ = မြန္ဘာသာ ပံင္ = ေပါင္း ( သထုံမင္း ႏွင္ နဂါးဥ ဖြင္းေရြနန္က်င္ တုိ႔ ေပါင္းထာတဲ့ေနရာ လို႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၀ ။ မုတၱမ = မြန္ဘာသာ မုဟ္တ မအ္ = မုတေမာ့ ( ေက်ာက္ေတာင္စြန္း လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္ ။
၁၁ ။ ေမာ္လျမိဳ င္ = မြန္ဘာသာ မတ္မလုီ = မြတ္မလိန္ ( မြန္ဘုရင္ မွဲ႔ ရွင္ မ်က္စိပ်က္သြား တဲ့ေနရာ လုိ႔ အဓိပၸါယ္ ရသည္။
၁၂။ မုပြန္း = မြန္ဘာသာ မုဟ္ပန္ = မုပြန္း ( မုခ္ဝ ေလဘက္လုိ႔ အဓိ ပါၸယ္ရသည္ ။
၁၃ ။ က်ဳိက္မေရာ = မြန္ဘာသာ က်ာ္ျမဟ္ = က်ဳိက္မေရာ့ ( ေက်ာ္ေစာေသာဘု ရားလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။ ၁၄ ။ က်ဳိက္ေပါေလာ = မြန္ဘာသာ က်ာိပွ္လွ္ = က်ဳိက္ေပါေလာ့ ( စြန္းထြတ္ သြားေသာ ဘုရားလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၅။ မုဒုံ = မြန္ဘာသာ မုဟ္ဍဳင္ = မုဒုံ ( ျမိဳ႕အစြန္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၆ ။ ႀကာအင္း = မြန္ဘာသာ လွာဒကွ္ ( ႀကာအင္း လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၁၇ ။ သံၿဖဴဇရပ္ = မြန္ဘာသာ ျဇပ္ဗု ( ဇရပ္ျဖဴ ကေန သံၿဖဴဇရပ္ ေပ်ာင္းလာတယ္ ေရြျဖဴရတနာလုိ႔ မေျပာင္းသင့္ပါ။
၈ ။ က်ဳိက္ခမီ = မြန္ဘာသာ က်ာ္ခမီ = က်ဳိက္ခမဲြ ( ရဟန္းဘုရားလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရ သည္ ။
၁၉ ။ ေရြစာရံ = မြန္ဘာသာ က်ာ္စိရံ ( ႀကာျမင့္စြာ တည္ေစသတည္း ဘုရားလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္ ေ ။ ၂၀ ။ ဝါခရူ = မြန္ဘာသာ ဝါခရူ = ဝယ္ခေရာင္း ( ခရာပင္ လယ္ကြင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၂၁ ။ ေရးျမိဳ႕= မြန္ဘာသာ ဍဳင္ေရဝ္ က်န္ရွိေသာ္ရြာ နာမည္မ်ားကုိ မြန္ဘာသာျဖစ္ ေခၚဆုိထားပါတယ္
တနသာၤရီတုိင္း အတြင္းရွိျမိဳ႕ မြန္အေခၚေဝါမ်ား
၁။ ထားဝယ္ = မြန္ဘာသာ ထဝါဲ = ထဝုိင္း ( ျမတ္စြာ ဘုရား တင္ပလႅင္ေခြ ထုိင္ခဲ့လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၂ ။ တနသာၤရီ = မြန္ဘာသာ တနင္သီ = တနန္းဆဲြ ( ရတနာ ရွိေသာေျမလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၃။ ဘိက္ = မြန္ဘာသာ ဘိက္ = ဘိက္ ( ဖိတ္ႀကားျခင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
၄ ။ ေကာ့ေသာင္း = မြန္ဘာသာ ေကာ့သံင္ = ေကာ့ ေဆာင္း ( ေသာင္ထြန္းေသာ ကၽြန္းလို႔ အဓိပၸါယ္ရ သည္ ။
အထက္ျမန္မာျပည္ သရက္ျမိဳ႕က ေန ေအာက္ျမန္မာျပည္ ေကာ့ေသာင္းအထိ မြန္တုိ႔ ပုိင္ထားတဲ့ေျမ ရာမညတုိင္း လုိ႔ ေခၚသည္။
သရက္ျမိဳ႕= မြန္ဘာသာ ဍဳင္သရက္ ဟံသာဝတီ ႏွင့္အင္ဝ ေခတ္ စည္းျခစ္ထားေသာ မြန္ဘာသာ သရက္ လုိ့ ေခၚ သည္ တုိက္ရုိက္ ေခၚဆုိ ထားသည္။
ပ်ဥ္မနား = မြန္ဘာသာ ျပင္းမနာန္ = ပ်င္းမနား ( အင္ဝ ႏွင့္ ဟံသာဝတီ စစ္ပဲြ တြင္ စစ္ျပင္ဆင္ေသာ ေနရာလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရသည္။
ကုိးကား
မာမက သုေတသီ