အကုသိုလ္ကံ၊ ကာမာဝစရကုသိုလ္ကံ

….. အရွင္ (ေကာရဗ်)မင္းႀကီး အၿမဲ ခ်ီးမြမ္းေနတဲ့ အိမ္ရာတည္ေထာင္ လူ႔ေဘာင္ကို စြန္႔ၿပီး အိမ္ရာမေထာင္ ရဟန္းေဘာင္သို႔ ကူးေျပာင္းသြားတဲ့ ရ႒ပါလအမ်ိဳးေကာင္းသားဟာ မိဂစီရဥယ်ာဥ္ေတာ္ထဲမွာ ေန႔သန္႔ေနေတာ္မူပါတယ္ ဘုရား … ဟု ဥယ်ာဥ္မႉးက ေလွ်ာက္တင္သျဖင့္ ဥယ်ာဥ္ေတာ္ထဲ ေပ်ာ္ပြဲစားထြက္မည့္ အစီအစဥ္အစား အရွင္ရ႒ပါလထံ ဆည္းကပ္၍ တရားစကား ေလွ်ာက္ထား ေမးျမန္း နာၾကားရန္ အစီအစဥ္ ေျပာင္းလိုက္သည္။

အိုျခင္း၊ နာျခင္း၊ ဥစၥာပ်က္ျခင္း၊ ေဆြမ်ိဳးပ်က္ျခင္း ဟူေသာ ပ်က္စီးျခင္း ေလးပါးႏွင့္ ၾကံဳေတြ႕မွသာလွ်င္ ရဟန္းျပဳ႐ိုးျဖစ္ပါလ်က္ ထိုပ်က္စီးျခင္းမ်ားလည္း မရွိ၊ အသက္လည္း ငယ္႐ြယ္ေသာ ေသေဌးသား ရ႒ပါလ အမ်ိဳးေကာင္းသား ရဟန္းျပဳသြားခဲ့ရျခင္းအေၾကာင္းကို သိလိုလွေသာ ေကာရဗ်မင္းႀကီးအတြက္ ေလွ်ာက္ထား ေမးျမန္းခြင့္ ရေလၿပီ။

တရားေတာ္ကို သက္ဝင္ယံုၾကည္ေသာ သဒၶါပဗၺဇိတျဖင့္ ရဟန္းျပဳလာခဲ့ေသာ အရွင္ရ႒ပါလမေထရ္က ေကာရဗ်မင္းႀကီးအား ေျဖၾကားခ်က္

(ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေသာ ဓမၼဳေဒၵသေလးပါး)

* ‘အို’ ‘နာ’ ‘ေသ’ သို႔၊ ေမာင္းႏွင္ပို႔၊ လူတို႔ မၿမဲၾကပါတကား။
* ေစာင့္ေရွာက္သူမဲ့၊ ကိုးရာမဲ့၊ အားႏြဲ႕လွခ်ည္၏တကား။
* လိုမျပည့္ဝ၊ အားမရ၊ တဏွာ့ကၽြန္ခ်ည္းပါတကား။
* ကိုယ္ပိုင္ဥစၥာ၊ မရွိပါ၊ စြန္႔ကာ သြားၾကရမွာပါတကား။
* ဓမၼဳေဒၵသ၊ ဤေလးဝ၊ ဗုဒၶေဟာၫႊန္ျပခဲ့ေပသည္တကား။

+++++

အကုသလကမၼပထတရား ၁၀ ပါးသည္ အဘိဓမၼာသေဘာအရ အကုသိုလ္စိတ္ ၁၂ ပါးပင္ ျဖစ္၏။
အကုသိုလ္စိတ္ ၁၂ ပါးထဲက တစ္ပါးပါးျဖင့္ ျပဳလုပ္၏။

ပါဏာတိပါတ၊ ဖ႐ုႆဝါစာ၊ ဗ်ာပါဒ ၃-ခုကို ေဒါသမူလေၾကာင့္ ျပဳ၏။

ကာေမသုမိစၧာစာရ၊ အဘိဇၥ်ာ၊ မိစၧာဒိ႒ိတို႔မွာ ေလာဘမူလေၾကာင့္ ျဖစ္၏။

က်န္ အကုသိုလ္ကမၼပထတရားတို႔မွာ ေလာဘ၊ ေဒါသ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးေၾကာင့္ ျဖစ္၏။

အကုသိုလ္ကမၼပထတရား ၁၀ ပါးကို ပုဗၺေစတနာ (မလုပ္မီ ေစတနာ)၊ မုၪၥေစတနာ (ျပဳလုပ္ဆဲ ေစတနာ)၊ အပရေစတနာ (လုပ္ၿပီး ေစတနာ)တို႔ျဖင့္ ေျမႇာက္ပြားက ၃၀ ရ၏။

ေနာက္တစ္နည္းအားျဖင့္ –

* ကိုယ္တိုင္ ျပဳလုပ္ျခင္း
* တိုက္တြန္း ေစခိုင္းျခင္း
* ခ်ီးမြမ္းျခင္း
* စိတ္သေဘာတူျခင္း စေသာ ၄-မ်ိဳးျဖင့္ ေျမႇာက္ပြားက ၄၀ ျဖစ္၏။

“လကၤာ”
‘ကိုယ္တိုင္’ ‘တိုက္တြန္း’၊ ‘ခ်ီးမြမ္း’ ‘စိတ္တူ’၊ ပြားျပန္မူ၊ မွတ္ယူ ေလးဆယ္ကံ။
(လယ္တီဆရာေတာ္)

အကုသိုလ္ကမၼပထတရား ၁၀ ပါး (သို႔မဟုတ္) ဒုစ႐ိုက္ ၁၀ ပါးကို ေရွာင္ၾကဥ္က သုစ႐ိုက္ ၁၀ ပါး ျဖစ္၏။
ပါဏာတိပါတ လုပ္စရာရွိသည္ကို မလုပ္ဘဲ ေနလိုက္ျခင္း၊ မုသားေျပာစရာရွိသည္ကို မေျပာဘဲ ေနလိုက္ျခင္း … စသည္ ျဖစ္၏။

ကုသိုလ္ကမၼပထတရား ၁၀ ပါး

ကုသိုလ္ကမၼပထတရား ၁၀ ပါးမွာ –
‘ဒါန’၊ ‘သီလ’၊ ‘ဘာဝနာ’၊ ‘အပစာယန’၊ ‘ေဝယ်ာဝစၥ’၊ ‘ပတၱိဒါန’၊ ‘ပတၱာႏုေမာဒနာ’၊ ‘ဓမၼႆဝန’၊ ‘ဓမၼေဒသနာ’၊ ‘ဒိ႒ိဇုကမၼ’ တို႔ ျဖစ္၏။

ဒါန

ဒါန၏ အဓိပၸာယ္ကို အေျဖာင့္ဆိုက ေပးလႉျခင္း ျဖစ္၏။

အဘိဓမၼာနည္းအရမူ ေပးလႉေသာအခါ ျဖစ္ေပၚေသာ စိတ္ႏွင့္ ယွဥ္သည့္ ေစတနာ ျဖစ္၏။
ေပးလႉရာတြင္ ဤေစတနာ မပါရွိဘဲ မျဖစ္ႏိုင္။
အမွန္တကယ္ မေပးလႉဘဲႏွင့္လည္း ေပးလႉေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ေစတနာ မျဖစ္ႏိုင္။
ေပးမွသာ ေပးလႉေသာ ေစတနာ ျဖစ္ႏိုင္၏။

… စိတ္ထဲမွာ ေစတနာေလး ျဖစ္ေနရင္ ၿပီးတာပါပဲ။ တကယ္လႉဖို႔ မလိုပါဘူး … ဟု ေျပာေလ့ရွိသည္မ်ားမွာ သဘာဝ မက်။ ဟုတ္လည္း မဟုတ္ပါ။

ဒါနအမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိ၏။

လႉအပ္ေသာ ပစၥည္းကိုပင္ ဒါနဟု ေခၚသည္လည္း ရွိ၏။

ေပးလႉမႈအမူအရာကို ဒါနဟု ေခၚသည္လည္း ရွိ၏။

ေပးလႉမႈျပဳရာတြင္, ကုသိုလ္ေကာင္းမႈျပဳရာတြင္ ေစတနာသံုးတန္ျဖစ္ေသာ ပုဗၺေစတနာ၊ မုၪၥေစတနာ၊ အပရေစတနာ သံုးမ်ိဳးလံုး သန္႔ရွင္း ထက္သန္ရန္ လုိ၏။

ပန္းေလးတစ္ပြင့္ လႉျခင္းျဖင့္ ကမၻေပါင္းရွစ္ဆယ္ အပါယ္မလားျခင္းမွာ မလႉမီ၊ လႉဆဲ၊ လႉၿပီး ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ အလြန္တရာ သန္႔ရွင္း ထက္သန္သည့္ ေစတနာ၏ အက်ိဳးေၾကာင့္သာ ျဖစ္ေပမည္။

ထို႔ေၾကာင့္ လႉေသာေနရာတြင္ အမ်ားႀကီး လႉျခင္း၊ နည္းနည္းေလး လႉျခင္းထက္ ပို၍ အေရးႀကီးသည္မွာ သန္႔ရွင္းေသာ ေစတနာ၊ ထက္သန္ေသာ ေစတနာ ျဖစ္၏။
“ေလာကမွာ နည္းသည္ဟု ဆိုေသာ အလႉ မရွိပါ”ဟူ၍ ျမတ္စြာဘုရားေဟာေတာ္မူေၾကာင္း သိရ၏။

ေနာက္တစ္နည္းအားျဖင့္ –

ဒါနသည္ ဟီနဒါန (အည့ံစားဒါန)၊ မဇၥ်ိမဒါန (အလယ္အလတ္စားဒါန)၊ ပဏီတဒါန (အထက္တန္း အျမတ္စား ဒါန) ဟူ၍ သံုးမ်ိဳး ရွိ၏။

ညံ့ေသာ ဆႏၵ, ညံ့ေသာ စိတ္, ညံ့ေသာ ဝိရိယ, ညံ့ေသာ ပညာတို႔ျဖင့္ ျပဳေသာ ဒါနမ်ိဳးသည္ အည့ံစားဒါန ျဖစ္၏။
ထို႔အတူ အလယ္အလတ္ ဆႏၵ … စသည္ျဖစ္က မဇၥ်ိမဒါန၊ အထက္တန္းစား ထက္ထက္သန္သန္ ဆႏၵ … စသည္ျဖစ္က အျမတ္စားဒါန ျဖစ္၏။

ေငြတစ္ရာအကုန္က်ခံ၍ အလႉျပဳၾကျခင္းအတူတူ ဆႏၵ, စိတ္, ပညာ, ဝီရိယ ထက္ထက္သန္သန္ျဖင့္ လႉသူက ပို၍ အက်ိဳးမ်ားမည္ ျဖစ္၏။

တစ္နည္းအားျဖင့္ အေက်ာ္အေစာလိုခ်င္ နာမည္ႀကီးခ်င္၍ လႉက အညံ့စားဒါန၊ ဒါန၏အက်ိဳးကို လိုလားၿပီး လႉက အလယ္အလတ္စားဒါန၊ သူေတာ္ေကာင္းမွန္လွ်င္ ျပဳရမည့္ကိစၥတစ္ရပ္အေနျဖင့္ ျပဳက အျမတ္စားဒါန ျဖစ္၏။

တစ္နည္းအားျဖင့္ ငါကေတာ့ လႉတယ္၊ သူမ်ားေတြက မလႉဘူးဟု ကုိယ့္ကိုကိုယ္ေျမႇာက္ၿပီး သူတပါးကို ႏွိမ္ခ်လို၍ ျပဳက အညံ့စားဒါန၊ ေလာကီခ်မ္းသာကို လိုလား၍ လႉက အလတ္စားဒါန၊ မဂ္ဖိုလ္ နိဗၺာန္ကို ေတာင့္တၿပီးလႉက အျမတ္စားဒါန ျဖစ္၏။

တစ္နည္းအားျဖင့္ ဘဝစည္းစိမ္ကို ေတာင့္တၿပီး လႉက အညံ့စားဒါန၊ မိမိ၏ သံသရာမွ လြတ္ေျမာက္မႈကို ေမွ်ာ္ၿပီး လႉက အလယ္အလတ္စားဒါန၊ ဘုရားေလာင္းမ်ားကဲ့သို႔ သတၱဝါအားလံုး သံသရာမွ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ လႉက ဒါနပါရမီေျမာက္ေသာ အျမတ္စားဒါန ျဖစ္၏။

ထို႔ေၾကာင့္ မိမိတို႔ လႉရာ၌ အက်ိဳးအမ်ားဆံုးရရွိေအာင္ လႉနည္း သိရွိနားလည္ၿပီး လႉတတ္ၾကရန္ လုိ၏။

သီလ

သီလဆိုသည္မွာ ကိုယ္မႈ ႏႈတ္မႈတို႔ကို အကုသိုလ္မျဖစ္ရေအာင္ ေကာင္းစြာထားျခင္း၊ ေကာင္းစြာထားရွိျခင္းတြင္ပါေသာ ေစတနာ ျဖစ္၏။

သီလသည္လည္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိ၏။

ရဟန္းတို႔ ေစာင့္ထိန္းအပ္ေသာ ၂၂၇-သြယ္ေသာ သိကၡာပုဒ္, ရဟန္းသီလ၊
ရဟန္းမ ဘိကၡဳနီမတို႔ က်င့္သံုးအပ္ေသာ သိကၡာပုဒ္ ၃၁၁ ပါး၊
သာမေဏတို႔ ေစာင့္ထိန္းအပ္ေသာ ၁၀-ပါးသီလ၊ လိင္ ၁၀-ပါး, ဒဏ္ ၁၀-ပါး၊ ေသခိယ ၇၅-ပါး၊
လူဝတ္ေၾကာင္တို႔ ေစာင့္ထိန္းအပ္ေသာ ၅-ပါးသီလ၊ ၈-ပါးသီလ ဟူ၍ ရွိ၏။

ဒုႆီလႏွင့္ အလဇၨီ

‘ေမထုန္မွီဝဲျခင္း’၊ ‘သူမ်ားဥစၥာကို ခုိးျခင္း’၊ ‘လူသတ္ျခင္း’၊ ‘စ်ာန္မဂ္ဖိုလ္မရဘဲ ရသည္ဟု လိမ္ေျပာျခင္း’ ဟူေသာ ပါရာဇိက ၄-ပါးအနက္နက္ တစ္ပါးပါး က်ဴးလြန္ေသာ ရဟန္းကို သီလမရွိေသာရဟန္း = ဒုႆီလ ဟု ေခၚ၏။ ရဟန္းအျဖစ္က အလိုလို ေလ်ာက်ၿပီး ျဖစ္၏။ ပါရာဇိကက်ၿပီးက ယခုဘဝတြင္ ေနာက္ထပ္တစ္ဖန္ ရဟန္းအျဖစ္ မရႏိုင္ေတာ့ေပ။

ပါရာဇိက ၄-ပါး မဟုတ္ဘဲ တျခားသိကၡာပုဒ္မ်ားကို မရွက္မေၾကာက္ လြန္က်ဴးေနေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးကိုမူ အလဇၨီဟု ေခၚ၏။

သာမေဏမ်ားမွာ သီလပ်က္က သရဏဂံု ျပန္ယူ ေဆာက္တည္ရ၏။
သရဏဂံုယူျခင္းျဖင့္ သာမေဏသီလ တည္၏။

ျမတ္စြာဘုရားကို ဆည္းကပ္ေသာ, သရဏဂံုတည္ေသာ လူဝတ္ေၾကာင္ကို ပါဠိလို ‘ဥပါသက’ဟု ေခၚ၏။
လူအမ်ားက ‘ဥပါသကာ’ဟု ေျပာဆိုတတ္ၾက၏။

ဥပါသကျဖစ္ၿပီး လူဝတ္ေၾကာင္တို႔မွာ အၿမဲေစာင့္ထိန္းရေသာ နိစၥသီလျဖစ္သည့္ ငါးပါးသီလကို ခါးဝတ္ပုဆိုးကဲ့သို႔ ၿမဲၾကရ၏။

ငါးပါးသီလေဆာက္တည္ရာ၌ သီလတစ္ပါးစီ ဆိုၿပီး မေဆာက္တည္ဘဲ ေပါင္း၍ ‘ငါးပါးသီလ ေဆာက္တည္ပါ၏’ဟု သီလယူက သီလတစ္ပါး က်ိဳးပ်က္လွ်င္ ငါးပါးစလံုး က်ိဳးပ်က္၏။
တစ္ပါးစီ ဆိုၿပီး ေဆာက္တည္ထားက တစ္ပါးက်ိဳးပ်က္လွ်င္ ထိုတစ္ပါးသာ က်ိဳးပ်က္၏။

စာရိတၱသီလ ႏွင့္ ဝါရိတၱသီလ

စာရိတၱသီလဆိုသည္မွာ မ်ိဳး႐ိုးထံုးစံအရ ေကာင္းေသာအက်င့္မ်ားကို ေခၚ၏။
မက်င့္လွ်င္ အျပစ္မရွိ၊ က်င့္လွ်င္ အက်ိဳးရွိေသာ သီလ ျဖစ္၏။

ရဟန္းတို႔တြင္ ပညတ္ထားေသာ သိကၡာပုဒ္ ၂၂၇ ပါးအျပင္ ဝိနည္း က်မ္းဂန္မ်ားတြင္ ပညတ္ထားေသာ ခႏၶကကဲ့သို႔ သိကၡာပုဒ္မ်ားကို စာရိတၱသီလဟု ေခၚ၏။

ဝါရိတၱသီလဆိုသည္မွာ ေရွာင္ရန္ တားျမစ္ထားေသာ သီလ ျဖစ္၏။
လူတို႔၏ နိစၥသီလျဖစ္ေသာ ငါးပါးသီလ၊ ရဟန္းတို႔၌ ပါတိေမာက္သီလတို႔မွာ ဝါရိတၱသီလ ျဖစ္၏။

သီလသည္ ကာယကံႏွင့္ ဝစီကံကို ထိန္းခ်ဳပ္၏။
မေနာကံ စိတ္ျဖင့္ သီလမပ်က္ေသာ္လည္း သီလညစ္ႏြမ္း၏။
မေနာကံကို ဘာဝနာျဖင့္ ထိန္းရ၏။

ဘာဝနာ

တိုးတက္ပြားမ်ားေအာင္ လုပ္ျခင္းကို ဘာဝနာဟု ေခၚ၏။
ကုသိုလ္စိတ္ တိုးတက္ပြားမ်ားေအာင္ လုပ္ျခင္းကို ဆို၏။

ဘာဝနာမွာ သမထဘာဝနာႏွင့္ ဝိပႆနာဘာဝနာ ဟု ၂-မ်ိဳး ရွိ၏။
ဤႏွစ္မ်ိဳးကို ကမၼ႒ာန္းဟုလည္း ေခၚ၏။

အားႀကီးေသာ သမာဓိကုိ ျဖစ္ေစႏိုင္သည့္ ကမၼ႒ာန္းမ်ိဳးသည္ သမထဘာဝနာ၊
အနိစၥ, ဒုကၡ, အနတၱ ျမင္ေအာင္ ႐ႈမွတ္ပြားမ်ားျခင္းသည္ ဝိပႆနာဘာဝနာ ျဖစ္၏။

ဤ သမထဘာဝနာႏွင့္ ဝိပႆနာဘာဝနာ ႏွစ္ပါးအေၾကာင္းကို ေနာက္ဆံုးပိုင္း-နဝမပိုင္း၌ က်မ္းဆရာ အက်ယ္ျပဆို၏။

အပစာယန

အ႐ိုအေသေပးမႈတြင္ ပါေသာ ေစတနာကို အပစာယနဟု ေခၚ၏။
မိဘ, ဆရာသမား, ရဟန္း သံဃာ, မိမိထက္ အသက္ ဂုဏ္သိကၡာ ႀကီးေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကို အ႐ိုအေသေပးျခင္း၊ ခရီးဦးႀကိဳဆိုျခင္း၊ လက္အုပ္ခ်ီျခင္း၊ ရွိခိုးဦးခ်ျခင္း စသည္ ႐ိုး႐ိုးသားသား ႐ိုေသမႈ ျပဳျခင္းကို အပစာယနဟု ေခၚ၏။

ေဝယ်ာဝစၥ

မိဘကဲ့သို႔ ပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ မက်န္းမမာျဖစ္ေနသည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ အတူေန သီတင္းသံုးေဖာ္မ်ား၏ အျပစ္ကင္းေသာ လုပ္ငန္းမ်ားမွာ ကူညီေဆာင္႐ြက္ေပးေသာ ေစတနာကို ေဝယ်ာဝစၥဟု ေခၚ၏။

ကိုယ့္ထက္ႀကီးသူကို ေရခပ္ေပးျခင္း၊ လမ္းျဖတ္ကူးေနေသာ သက္ႀကီး႐ြယ္အိုကို ကူညီတြဲပို႔ေပးျခင္း .. စသည့္ ႐ိုးေျဖာင့္ေသာ ေစတနာျဖင့္ ကူညီေဆာင္႐ြက္ေပးျခင္း ျဖစ္၏။

ပါယာသိၿမိဳ႕စား၏ အလႉကို စီမံကြပ္ကဲရေသာ အခိုင္းအေစ ဥတၱရလုလင္မွာ ေစတနာေကာင္းျဖင့္ ႐ို႐ိုေသေသ ေလးေလးစားစား ျပဳလုပ္ေဆာင္႐ြက္ေပးေသာေၾကာင့္ ေသလြန္ေသာ္ ၿမိဳ႕စားထက္ အဆင္ျမင့္ေသာ နတ္ျဖစ္ရ၏။