စတုတၳအႀကိမ္ေျမာက္ ကမၻာ့ဗုဒၶဘာသာညီလာခံ၌ ၀ိပႆနာဆရာႀကီး ဦးဂိုအင္ဂါ ေျပာၾကားသည့္ မိန္႔ခြန္း

စတုတၳအႀကိမ္ေျမာက္ ကမၻာ့ဗုဒၶဘာသာညီလာခံ၌

၀ိပႆနာဆရာႀကီး ဦးဂိုအင္ဂါ ေျပာၾကားသည့္ မိန္႔ခြန္း

သံဃာေတာ္ အရွင္ျမတ္မ်ားနဲ႔ ဓမၼမိတ္ေဆြ အေပါင္းတို႔ . . . . .။

ကြ်န္ေတာ့္ကို အသိအမွတ္ျပဳ ဖိတ္ၾကားတဲ့အတြက္ ဒီအစည္းအေဝးႀကီး ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ၾကသူ မ်ားကို ေက်းဇူးတင္ရွိေၾကာင္း ေရွးဦးစြာ ေျပာၾကားပါရေစ။

ဗုဒၶရဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တရားေတာ္မ်ားကို ကမၻာအႏွံ႔ ျဖန္႔ေဝႏိုင္ေရးအတြက္ ဗုဒၶရဲ့ တပည့္ သာဝကမ်ား ေပါင္းစည္းညီညြတ္ဖို႔ ရည္ရြယ္တဲ့ စတုတၳအႀကိမ္ေျမာက္ ကမၻာ့ဗုဒၶဘာသာညီလာခံ က်င္းပဖို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အိမ္ရွင္ႏိုင္ငံအျဖစ္ ေရြးျခယ္ခဲ့ၾကတဲ့ အတြက္လည္း ဒီအစည္းအေဝးႀကီး ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ၾကသူမ်ားကို ေက်းဇူးတင္ရွိေၾကာင္း ေျပာၾကားလိုပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေပါင္းစည္းညီညြတ္ၾကတာ၊ စုစည္းအားထုတ္ၾကတာဟာ ကမၻာကို လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္ဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ အျမတ္ထုတ္ အသံုးခ်ဖို႔လည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာသာတစ္ခုနဲ႔တစ္ခု လႊမ္းမိုးႏိုင္ဖို႔ အင္အားစုေဆာင္းတာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ လူ႔ေလာက အႀကီးအက်ယ္ ေျပာင္းလဲလာေရး အတြက္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေႏွာင္ဖြဲ႔မႈကေန လြတ္ေျမာက္မႈဆီ၊ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈကေန ၾကင္နာသနားမႈဆီ၊ မညီမညြတ္ အျငင္းပြားမႈကေန အညီအညြတ္ သေဘာတူမႈဆီ၊ ပူေဆြးမႈကေန ေပ်ာ္ရႊင္မႈဆီ ေျပာင္းလဲႏိုင္ေရးအတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါဟာ ဗုဒၶရဲ့ လမ္းစဥ္ပါ။ ဗုဒၶဟာ ျငိမ္းခ်မ္းမႈနဲ႔ ဟန္ခ်က္ညီညီ သေဘာတူမႈကို ျဖန္႔ေဝခဲ့ပါတယ္။ အင္ပါယာဘုရင္ အေသာကဟာ အဲဒီ ျငိမ္းခ်မ္းမႈနဲ႔ ဟန္ခ်က္ညီသေဘာတူမႈကို ႏိုင္ငံေပါင္းမ်ားစြာ အေရာက္ ျဖန္ျဖဴးဖို႔ ေထာက္ပံ့ ကူညီခဲ့ပါတယ္။ ဒီေန႔လည္း အမ်ားအက်ိဳးအတြက္ အလားတူ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ကမၻာ့ဗုဒၶဘာသာ ထိပ္သီးညီလာခံႀကီးကို ျမင္ေတြ႔ရတဲ့အတြက္ ဝမ္းေျမာက္မိပါတယ္။

ဗုဒၶရဲ့ တပည့္သာဝကမ်ားအတြင္း ဂိုဏ္းဂဏမ်ားစြာ ကြဲျပားေနတယ္လို႔ ျမင္စရာရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ ကြဲလြဲမႈဟာ အေပၚယံ ကြဲလြဲမႈပါ။ သစၥာေလးပါး၊ မဂၢင္ရွစ္ပါး၊ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ဆိုတဲ့ အေျခခံမူေတြကို ဂိုဏ္းကြဲအားလံုး လိုက္နာ က်င့္သံုးၾကပါတယ္။

အခုလို ႀကိဳးပမ္းမႈဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ က်င္းပတဲ့ ထိပ္သီးညီလာခံႀကီးအတြင္း တြန္းအားတစ္ခု ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာ ခံယူပါတယ္။ ျမန္မာဟာ ကြ်န္ေတာ္ရဲ့ မိခင္ႏိုင္ငံပါ။ ဒီႏိုင္ငံမွာ ကြ်န္ေတာ့္ကို ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ့္ မိသားစုလိုမ်ိဴးေပါ့။ တစ္ခ်ိဳ႕ မိသားစုေတြမွာ ကေလးတစ္ေယာက္ ေမြးဖြားလာရင္ ကေလးရဲ့ ခ်က္ႀကိဳးကို ေမြးဖြားရာ အေဆာက္အဦ တည္ရွိတဲ့ ေျမမွာ ျမႇဳတ္ၾကတဲ့ အစဥ္အလာ ရွိပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ ခ်က္ႀကိဳးကို ဒီ ျမန္မာ့ေျမမွာ ျမႇဳတ္ႏွံခဲ့ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ခႏၶာ အစိတ္အပိုင္းဟာ ျမန္မာ့ေျမမွာ ထာဝရ တည္ရွိေနပါလိမ့္မယ္။

ကြ်န္ေတာ္ခႏၶာ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ျမန္မာ့ေျမမွာ တည္ရွိေနတာ တစ္ခုတည္းေၾကာင့္ ျမန္မာဟာ ကြ်န္ေတာ့္ရဲ့ မိခင္ႏိုင္ငံျဖစ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ျမင့္ျမတ္တဲ့ ဘာသာေရးမွာလည္း ျမန္မာဟာ ကြ်န္ေတာ့္ရဲ့ မိခင္ႏိုင္ငံပါ။ ကြ်န္ေတာ္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏွစ္ႀကိမ္ႏွစ္ခါ ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ တရားဓမၼကို ခံယူရရွိခဲ့တဲ့အတြက္ ဒုတိယအႀကိမ္ ေမြးဖြားလာရျခင္းဟာ ကြ်န္ေတာ့္အတြက္ ပိုၿပီး အေရးႀကီးပါတယ္။

ငွက္တစ္ေကာင္ဟာ အမိဝမ္းက ထြက္ေျမာက္ရျခင္း၊ ဥခြံက ထြက္ေျမာက္ရျခင္းဆိုၿပီး ႏွစ္ႀကိမ္ ႏွစ္ခါ ေမြးဖြားရသလိုပါပဲ။ ပထမဆံုး အေမက ကြ်န္ေတာ့္ကို ေမြးဖြားပါတယ္။ ဆရာႀကီး ဦးဘခင္က ကြ်န္ေတာ့္ကို ဒုတိယအႀကိမ္ ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ တရားဓမၼကို ခံယူက်င့္သံုး၊ မသိမိုက္မဲမႈ အဝိဇၨာဥခြံကို ခြဲထြက္ၿပီးေတာ့ ဂိုအင္ဂါ အသစ္တစ္ေယာက္အျဖစ္ ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။

ဗုဒၶတရားေတာ္နဲ႔ လံုးလံုးလ်ားလ်ား ဆန္႔က်င္ေနတဲ့ အသိုင္းအဝိုင္းမွာ ကြ်န္ေတာ္ ႀကီးျပင္းခဲ့ရေပမယ့္ သူေတာ္ေကာင္းတရားက ကြ်န္ေတာ့္ကို ဆြဲေဆာင္သိမ္းသြင္းႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ တရားရွိတဲ့ ႏိုင္ငံရဲ့ အစြမ္းသတၱိပါပဲ။

ကြ်န္ေတာ့္ရဲ့ ကေလးငယ္ဘဝနဲ႔ ေစာေစာပိုင္း လူငယ္ဘဝတုန္းက “ဗုဒၶကို ၀တ္ျပဳရွိခိုးမယ္ဆို ရွိခိုးႏိုင္တယ္။ သူ႔တရား သူ႔လမ္းစဥ္ကိုေတာ့ ေဝးေဝးေရွာင္ရမယ္”လို႔ ႐ိုက္သြင္းခံခဲ့ရပါတယ္။ “ဗုဒၶရဲ့ တရားေတြဟာ လမ္းမွားေတြ ျဖစ္တယ္။ ငရဲပို႔လိမ့္မယ္”လို႔ ကြ်န္ေတာ့္ကို သင္ေပးၾကပါတယ္။

ဒီလို က်ဥ္းေျမာင္းကန္႔သတ္ထားတဲ့ အႏၲရာယ္ေတြ ၾကားထဲကေန ကြ်န္ေတာ္ ဘယ္လိုမ်ိဳး တရားနဲ႔ ေတြ႔ခဲ့ပါသလဲ။ ဗုဒၶရဲ့ တရားဓမၼဘက္ေရာက္ေအာင္ ဆြဲေဆာင္သိမ္းသြင္းခဲ့တာက ဘာလဲ။ ကြ်န္ေတာ္ ဆရာႀကီး ဦးဘခင္နဲ႔ ပထမဆံုး ေတြ႔ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ကို သတိရေနပါေသးတယ္။

ကြ်န္ေတာ္ ဘာသာစြဲ သိပ္သန္ခဲ့ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ဟာ ဗုဒၶတရားေတာ္အေပၚမွာ ယံုမွားသံသယ ႀကီးခဲ့ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ဟာ ဒီေဒသမွာ အိႏၵိယအႏြယ္ ဟိႏၵဴအသိုင္းအဝိုင္းရဲ့ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ဆရာႀကီးက သိတာေပါ့။ ဆရာႀကီးက ေမးတယ္။ “မင္းတို႔ ဟိႏၵဴေတြ သီလ-ကိုယ္က်င့္တရား၊ သမာဓိ-စိတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္မႈ၊ ပညာ-စိတ္ကို သန္႔စင္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လက္မခံႏိုင္တာ ရွိလား”တဲ့။ ကြ်န္ေတာ္ ဘယ္လိုျငင္းႏိုင္မွာလဲ။ ဘယ္သူမ်ား လက္မခံႏိုင္စရာ ရွိလဲ။ သူက ဆက္ေျပာေသးတယ္။ “ဘုရားေဟာတာ ဒါပဲ။ ဒါကိုပဲ ငါ စိတ္ဝင္စားတာ။ မင့္ကို ငါ သင္ေပးစရာ ရွိတာလဲ ဒါပဲ”တဲ့။ သီလ သမာဓိ ပညာကို ဘယ္သူက ဘယ္လို ျငင္းပယ္မွာတဲ့လဲ။

ေနာက္က်ေတာ့ ဘာသာေရးေနာက္ခံ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတဲ့ လူမ်ိဳးစံုကို ကြ်န္ေတာ္ တရားျပတဲ့ အခါမွာ သူတို႔ကို ဆရာႀကီး ရွင္းျပတဲ့အတိုင္းပဲ ရွင္းျပရတယ္။ ဓမၼကို ဆရာႀကီး ရွင္းျပတာက က်ယ္ျပန္႔တယ္၊ ဂိုဏ္းဂဏအစြဲ မရွိဘူး။ ဆရာႀကီးဟာ ကြ်န္ေတာ့္ကို ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္ ေျပာင္းေပးဖို႔ စိတ္မဝင္စားခဲ့ဘူး။

“ငါအတြက္ေတာ့ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ဟာ သီလ သမာဓိ ပညာကို လက္ေတြ႔ အက်ိဳးရဖို႔ က်င့္သံုးတယ္ဆိုရင္ ေယာက္်ားးပဲျဖစ္ျဖစ္ မိန္းမပဲျဖစ္ျဖစ္ အဲဒီလူဟာ ဗုဒၶဘာသာပဲ။ သီလ သမာဓိ ပညာကို မက်င့္သံုးတဲ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ဆိုရင္ေတာ့ သူတို႔အတြက္ စိတ္မေကာင္းပါဘူး။”လို႔ ဆရာႀကီးက ေျပာေလ့ရွိတယ္။

ကြ်န္ေတာ့္ရဲ့ ပထမဆံုး ဝိပႆနာသင္တန္းဟာ ကြ်န္ေတာ့္ကို ဗုဒၶတရားေတာ္နဲ႔ မိတ္ဆက္ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီး ကြ်န္ေတာ့္ဘဝကိုပါ ထာဝရ ေျပာင္းလဲေစခဲ့ပါတယ္။ က်ိဳးေၾကာင္းယုတၱိလည္းရွိ လက္ေတြ႔လည္းက် လက္ေတြ႔လည္း အက်ိဳးရၿပီး အားလံုးနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့၊ ဂိုဏ္းဂဏ အစြဲလည္းကင္းတဲ့ ဗုဒၶတရားေတာ္ဟာ ကြ်န္ေတာ့္ကို သံလိုက္ဓာတ္ တစ္ခုလို ဆြဲေဆာင္သိမ္းသြင္း ခဲ့ပါတယ္။

တရားေတာ္မွာ ျငင္းဆန္ကန္႔ကြက္စရာ ဘာမွ မပါပါဘူး။ ကြ်န္ေတာ္ဟာ ကိေလသာကို သုတ္သင္ရွင္းလင္းေရး၊ စိတ္အစဥ္ စင္ၾကယ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ၾကားနာမွတ္သားမႈေတြ၊ ေဆြးေႏြး ေဟာေျပာမႈေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ခံစားမႈ ေဝဒနာကို စတင္ေလ့လာ႐ႈမွတ္ေတာ့ ေစာေစာပိုင္းမွာ “ဒီအလုပ္က ငါ့ကို ဘယ္လိုအကူအညီ ေပးသလဲ၊ ဘာအက်ိဳးရွိသလဲ”လို႔ သံသယ ျဖစ္တဲ့အခါ ျဖစ္မိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မၾကာခင္မွာဘဲ ငါဟာ ျပႆနာရဲ့ ရင္းျမစ္ကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေနတာ ျဖစ္တယ္လို႔ နားလည္လာခဲ့ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ဟာ လံုးဝလြတ္ေျမာက္ရာဆီကို အမွန္တကယ္ ေလွ်ာက္လွမ္းေနခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘာသာေရးကိုင္း႐ိႈင္းမႈနဲ႔ ဆင္ျခင္တံုပညာဟာ ႏွစ္ခုစလံုး အေရးႀကီးေပမယ့္ ဆရာႀကီး ကြ်န္ေတာ့္ကို သင္ျပ ေပးတာေတြက ဘာသာသာေရး ကိုင္း႐ိႈင္းမႈကို ျမႇင့္တင္ေပး႐ံု ဆင္ျခင္ဥာဏ္ကို ႏွစ္သိမ့္ေစ႐ံုတင္ မကပါဘူး။ သစၥာတရားကို လက္ေတြ႔အဆင့္အထိ နားလည္ေစမယ့္ နည္းလမ္းကို ဆရာႀကီးက သင္ျပေပးခဲ့ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ကို လက္ခံယံုၾကည္ေစခဲ့တာ လက္ေတြ႔အက်ိဴး ရေစခဲ့တာကေတာ့ ခႏၡာကိုယ္ ခံစားမႈ ေဝဒနာက တစ္ဆင့္ ရရွိတဲ့ အမွန္တရား အေတြ႔ၾကံဳပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶတရားေတာ္ဟာ လက္ေတြ႔အက်ိဳးေပးတဲ့ အကာလိကတရားပါ။

တရားဓမၼထြန္းကားတဲ့ ဒီႏိုင္ငံမွာ ေမြးဖြားခဲ့ရတာ ကံေကာင္းတယ္လို႔ ခံစားမိပါတယ္။ ဆရာႀကီး ဦးဘခင္နဲ႔ အဆက္အသြယ္ ရခဲ့တာလည္း အလြန္ကံေကာင္းတယ္လို႔ ခံစားမိပါတယ္။ ဆရာႀကီးဟာ အျပစ္ကင္း သန္႔စင္တဲ့ တရားဓမၼ နည္းစနစ္ကို ပိုင္ဆိုင္ထားသူ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာႀကီးဟာ ဘာကိုမွ အတံု႔အလွည့္ ေမွ်ာ္ကိုးမထားဘဲ က႐ုဏာတရား ႀကီးမားစြာနဲ႔ သြန္သင္ညႊန္ျပေပးတဲ့ သူေတာ္စင္ပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္ပါတယ္။

ယခုအခါမွာ အဲဒီ တရားဓမၼဟာ တစ္ကမၻာလံုးက လူသားေတြကို ဆြဲေဆာင္သိမ္းသြင္း ေနပါတယ္။ ႏိုင္ငံေပါင္း ခုနစ္ဆယ္ေလာက္မွာ ဝိပႆနာ သင္တန္းေတြ ဖြင့္လွစ္ၿပီးပါၿပီ။ ႏိုင္ငံေပါင္း တစ္ရာ့ သံုးဆယ္ေက်ာ္က ပုဂၢိဳလ္ေတြဟာ ဝိပႆနာသင္တန္းေတြမွာ ပါဝင္ဆင္ႏႊဲ က်င့္ႀကံခဲ့ၾကပါၿပီ။

တစ္ကမၻာလံုးက လူသားေတြဟာ ဘာေၾကာင့္ ဗုဒၶဓမၼကို စိတ္ဝင္စား ေနၾကတာလဲ။ ဘုရားရွင္ရဲ့ တရားေတာ္ေတြဟာ ႐ိုးရွင္းေပမယ့္ အလြန္ နက္နဲပါတယ္။ တကယ္ နက္နဲပါတယ္။ ဘုရားရွင္ဟာ သူရဲ့ တရားေတာ္ကို စကားလံုး နဲနဲနဲ႔ပဲ ေဟာျပခဲ့ပါတယ္။

သဗၺပါပႆ အကရဏံ၊

ကုသလႆုပသမၸဒါ။

သစိတၱပရိေယာဒပနံ၊

ဧတံ ဗုဒၶါနသာသနံ-တဲ့။

ဒါဟာ အားလံုးေသာ ဘုရားရွင္တို႔ရဲ့ တရားေတာ္ပါပဲ။ ေဂါတမဘုရားရွင္ တစ္ဆူတည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ဘုရား ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ ဘယ္သူမဆို တစ္ျခားဘာမွ သင္ျပေဟာၾကားမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီတရား သံုးပါပဲ ေဟာၾကားမွာပါ။

သဗၺပါပႆ အကရဏံ - အျပစ္ရွိတဲ့ အျပဳအမူ မေကာင္းတဲ့ အမူအက်င့္၊ အကုသိုလ္မႈေတြကို မက်င့္သံုး ရဘူး။

ကုသလႆ ဥပသမၸဒါ - အျပစ္ကင္းတဲ့ အျပဳအမူ ေကာင္းျမတ္တဲ့ အမူအက်င့္၊ ကုသိုလ္မႈေတြကို က်င့္သံုး ရမယ္။

ေနာက္ၿပီး သစိတၱပရိေယာဒပနံ - စိတ္ကို စင္ၾကယ္ေအာင္ ေစာင့္ထိန္းရမယ္။ မေနာကံ အားလံုးကို ျဖဴစင္ေအာင္ ေစာင့္စည္းရမယ္။

ဒါပါပဲ။ အလြန္ ႐ိုးရွင္းေပမယ့္ တကယ္ နက္နဲပါတယ္။ တကယ္ ေလးနက္ပါတယ္။ အေပၚယံ အဆင့္မွာေတာ့ ဒီတရားဟာ ႐ိုးတယ္လို႔ ထင္ရပါတယ္။

ဘာသာတရားဆိုတဲ့ နာမည္နဲ႔ လိုက္ဖက္တဲ့ ဘယ္ဘာသာမဆို “အကုသိုလ္ကို ေရွာင္ၾကဥ္ပါ”လို႔ ေဟာၾကားပါလိမ့္မယ္။ “ေကာင္းျမတ္တာကို လုပ္ပါ”လို႔ ဘာသာတိုင္းက ေဟာၾကားပါလိမ့္မယ္။ ဘယ္ဘာသာျဖစ္ျဖစ္ “စိတ္ကို စင္ၾကယ္ေအာင္ သုတ္သင္ပါ”လို႔ ေဟာၾကားပါလိမ့္မယ္။ ဘာသာတရားတိုင္းက အဲဒီသံုးမ်ိဳးကို ေဟာၾကားပါလိမ့္မယ္။

ကဲ ဘုရားရွင္ဟာ ဘယ္ေလာက္ ထူးျခားေတာ္ မူပါသလဲ။ နားလည္လိုက္ၾကရေအာင္။ တရားေဟာၾကား႐ံုဆိုတဲ့ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ကေတာ့ ဗုဒၶဘုရားရွင္ဟာ တစ္ျခား ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ ေတြနဲ႔ အဆင့္ အတူတူပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဗုဒၶဘုရားရွင္ဟာ တရားေဟာ႐ံုတင္ မကပါဘူး။ တရားနည္းလမ္းက်တဲ့ ဘဝတစ္ခု တည္ေဆာက္ႏိုင္ေရးအတြက္ ေဒသနာေတာ္ေတြကို တကယ္လက္ေတြ႔ အသံုးခ်ႏိုင္ေအာင္ ဘုရားရွင္က ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို နည္းလမ္းညႊန္ခဲ့ပါတယ္။ စနစ္ ေပးခဲ့ပါတယ္။ အက်င့္စရဏ ညႊန္ျပခဲ့ပါတယ္။

ကိုယ္က်င့္သီလနဲ႔ ျပည့္စံုတဲ့ဘဝကို တည္ေဆာက္ဖို႔ဆိုရင္ “ဟုတ္တယ္။ ငါ ကိုယ္က်င့္သီလနဲ႔ ျပည့္စံုတဲ့ဘဝကို တည္ေဆာက္ရမယ္။ ဒါကို ငါလက္ခံတယ္”လို႔ အသိဥာဏ္ရွိတဲ့သူ အားလံုးက သေဘာတူ ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ဘာသာတရား ေလးစားကိုင္း႐ိုင္းမႈ အဆင့္မွာလည္း ဗုဒၶဘုရားရွင္က ဒါမွမဟုတ္ ဘာသာတရားကို တည္ေထာင္သူက ကိုယ္က်င့္သီလရွိဖို႔ ေဟာၾကားခဲ့တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ “ငါဟာ ဘယ္ဂိုဏ္းဝင္ ျဖစ္တယ္၊ ငါဟာ ဘယ္ဘာသာဝင္ျဖစ္တယ္၊ ငါ့ ဓေလ့ထံုးတမ္းက ဘယ္လိုရွိတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ငါဟာ ကိုယ္က်င့္ သီလနဲ႔ ျပည့္စံုတဲ့ဘဝကို တည္ေဆာက္ရမယ္”ဆိုၿပီး ကိုယ္က်င့္ သီလကို လက္ခံႏိုင္ပါတယ္။ “ငါ ကုသိုလ္ျပဳရမယ္။ ေကာင္းတာ လုပ္ရမယ္။ ငါ့ စိတ္ကို သန္႔စင္ရမယ္”ဆိုတဲ့ ဒီတရားကို ဘာသာတရားကိုင္း႐ိႈင္းတဲ့ အဆင့္မွာေရာ ဆင္ျခင္သံုးသပ္တဲ့ အဆင့္မွာပါ လက္ခံႏိုင္ ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ အဲဒီတရားကို လက္ေတြ႔အဆင့္ ကိုယ္ေတြ႔အဆင့္မွာ လက္ခံဖို႔ ခက္ပါတယ္။ လက္ေတြ႔အဆင့္မွာ လစ္ဟာေနပါတယ္။ လက္ေတြ႔အဆင့္မွာ လစ္ဟာရင္ အားလံုး လစ္ဟာ သြားတာပါပဲ။

တစ္ဦးတစ္ေယာက္ ဘုရား ျဖစ္လာတဲ့အခါ အဲဒီဘုရားက တရားဓမၼ လက္ေတြ႔ သေဘာတရားကို ေဟာၾကားပါတယ္။ အကုသိုလ္မႈေတြကို ေရွာင္ပါ။ ဘယ္လို ေရွာင္ရမလဲ။ ေကာင္းတာေတြ ေဆာင္ရြက္ပါ။ ေကာင္းတာေတြ ဘယ္လို ေဆာင္ရြက္ရမလဲ။ စိတ္ကို စင္ၾကယ္ေအာင္ သန္႔ရွင္းပါ။ စိတ္ကို လံုးဝစင္ၾကယ္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ။

ဒါဟာ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ လူသားေလာကဆီ ျဖန္႔ျဖဴးခဲ့တဲ့ ထူးျခားတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ စိတ္ဓာတ္ လံုးဝ စင္ၾကယ္ေအာင္လုပ္တဲ့ နည္းလမ္းကို ဘုရားရွင္ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ညႊန္ျပခဲ့ပါတယ္။

၂၀ဝ၄-ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာ ၉-ရက္မွ ၁၁-ရက္အထိ

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ကမၻာေအးကုန္းေျမ၊ မဟာဆ႒ပါသာဏလိုဏ္ဂူေတာ္ႀကီးအတြင္း က်င္းပေသာ “ကမၻာ့ဗုဒၶဘာသာထိပ္သီးညီလာခံ”၌

ဝိပႆနာဆရာႀကီး ဦးဂိုအင္ဂါ ေျပာၾကားသည့္မိန္႔ခြန္း (ဒုတိယပိုင္း) ဘာသာျပန္

သံဃာေတာ္မ်ားႏွင့္ ဓမၼမိတ္ေဆြ အေပါင္းတို႔ ...။

ၿပီးခဲ့တဲ့ ေဟာေျပာခ်က္ထဲမွာ ဗုဒၶတရားေတာ္အေၾကာင္း အေျခခံနဲ႔ တရားေတာ္ရဲ့ ဆြဲေဆာင္ႏိုင္မႈ၊ လူမ်ားစြာရဲ့ လက္ခံႏိုင္မႈတို႔ကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။

ဟိုေခတ္က အိႏၵိယႏိုင္ငံရဲ့ ဘာသာေရးေနာက္ခံ အေျခအေန အားလံုကို ျခံဳၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ တရားသေဘာ တစ္ခ်ိဳ႕ဟာ ဗုဒၶပြင့္ေတာ္မမူခင္ ကတည္းက ရွိႏွင့္ၿပီးသား ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ထင္ရွားလာပါတယ္။ သီလဆိုတာ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ ကမၻာကို ေပးအပ္ေတာ္မူခဲ့တဲ့ တရားအသစ္တစ္ခု မဟုတ္ပါဘူး။ ဗုဒၶပြင့္ေတာ္မမူခင္ကေရာ၊ ဗုဒၶေခတ္မွာေရာ၊ ဗုဒၶရွိေတာ္မမူတဲ့ ေနာက္မွာပါ သီလကို ေဟာၾကားတဲ့ ဆရာေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဗုဒၶကေတာ့ သီလနဲ႔ သီလေနာက္မွာရွိတဲ့ ပညာတို႔အေၾကာင္း အေသးစိတ္ ညႊန္ျပေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

ဘာ့ေၾကာင့္ သီလကို က်င့္သံုးသင့္တယ္ဆိုတာ ကိုယ္တိုင္နားလည္ေအာင္ ဗုဒၶက နည္းလမ္း ညႊန္ျပေတာ္ မူခဲ့ပါတယ္။ သီလတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို ေဖာက္ဖ်က္တဲ့ အခါတိုင္းမွာ၊ ကိုယ့္စိတ္ထဲမွာ အဖ်က္သေဘာ တစ္ခုခု မေမြးျမဴဘဲ ေဖာက္ဖ်က္လြန္းက်ဴးလို႔ မရပါဘူး။ အမ်က္ေဒါသ၊ အမုန္းရန္ၿငိဳး၊ အာဃာတ၊ ရန္လိုမႈ-စတဲ့ အဖ်က္သေဘာတရား တစ္ခုခုကို ျဖစ္ေစတဲ့ အမူအက်င့္ကို ျပဳမိရင္ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ အဲဒီအဖ်က္သေဘာေတြရဲ့ ဒုကၡသားေကာင္ အရင္ျဖစ္ရတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ အဲဒီအျပဳအမူဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ပဲ ဒုကၡေပးတယ္ဆိုတာလည္း သင့္ေတာ္တဲ့ အက်င့္ တစ္ခုခုကို က်င့္သံုးျခင္းအားျဖင့္ နားလည္ႏိုင္ပါတယ္။

ဒါေတြဟာ ကိုယ္ေတြ႔ၾကံဳတဲ့ အခါမွာ ပိုၿပီး ရွင္းပါတယ္။ ‘ပုေဗၺ ဟနတိ အတၱာနံ၊ ပစၧာ ဟနတိ ေသာ ပေရ’၊ ‘ေဒါသဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို အရင္ ဖ်က္ဆီးၿပီးမွ သူတစ္ပါးကို ဖ်က္ဆီး ပါတယ္’တဲ့။ သူတစ္ပါးရဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈနဲ႔ ညီညြတ္မွ်တမႈကို မဖ်က္ဆီးခင္ ကိုယ့္ရဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈနဲ႔ ညီညြတ္မွ်တမႈကို အရင္ဖ်က္ဆီးပါတယ္။

အေတြ႔အၾကံဳကတစ္ဆင့္ ပညာကို ပ်ိဳးေထာင္ႏိုင္တဲ့ အခါက်ရင္ ငါးပါးသီလထဲက တစ္ခုခုကို ေဖာက္ဖ်က္ မယ္ဆိုရင္ ကိုယ့္စိတ္ထဲမွာ အဖ်က္သေဘာကို အရင္ေမြးျမဴရတယ္ဆိုတာ နားလည္လာပါတယ္။ မေကာင္းတဲ့စိတ္ကို ေမြးျမဴလိုက္တိုင္း ဆင္းရဲရမွာပါပဲ။

ကာယာႏုပႆနာအဆင့္မွာ ဒီအမွန္တရားကို နားလည္လာပါလိမ့္မယ္။ ခႏၡာမွာ ေတြ႔ၾကံဳတဲ့ အဖ်က္သေဘာကို မဇၩိမပဋိပဒါက်က် ေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္မယ္ဆိုရင္ အရင္းအျမစ္က်တဲ့ စိတ္ရဲ့ မေကာင္းတဲ့ အမူအက်င့္ အကုသိုလ္ကို အလြယ္တကူ လြန္ေျမာက္ႏိုင္ပါ လိမ့္မယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ ဗုဒၶညႊန္ျပခဲ့တဲ့ နည္းစနစ္ဟာ ပညာကို အေျခခံပါတယ္။ သီလက ပညာကို ေထာက္ပံ့ၿပီး ပညာကလည္း သီလကို ပံ့ပိုးပါတယ္။ လက္ေဆးတဲ့အခါမွာ လက္ႏွစ္ဘက္ဟာ တစ္ဘက္ကို တစ္ဘက္ အျပန္အလွန္ ပြတ္တိုက္ေပးသလို ပါပဲ။ သီလနဲ႔ ပညာဟာ အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ သန္႔စင္ေစပါတယ္။

ဗုဒၶလက္ထက္ေတာ္တုန္းက သာဓိထူေထာင္ ေလ့က်င့္နည္းေတြ ေျမာက္မ်ားစြာ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဗုဒၶ မပြင့္ခင္ကေတာင္မွ သမာဓိအက်င့္ကို က်င့္တဲ့သူေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဘုရားေလာင္း သူေတာ္ေကာင္းျဖစ္တဲ့ သိဒၶတၳဟာ ေလာကီစ်ာန္ ခုနစ္ပါးနဲ႔ ေလာကီစ်ာန္ ရွစ္ပါးကို ေလ့လာဖို႔ အာဠာရကာလာမ ရေသ့နဲ႔ ဥဒကရာမပုတၱတို႔ဆီကို အသီးသီး ခ်ဥ္းကပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေခတ္က စ်ာန္ရေစတဲ့ အက်င့္ေတြကို က်င့္သံုးခဲ့ၾကပါတယ္။ သင္ျပေပးၾက ပါတယ္။ သမာဓိကို ဘုရားရွင္ စခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။

ဗုဒၶက သမာဓိအက်င့္ကို သမၼာသမာဓိျဖစ္ေအာင္ ေျပာင္းလဲခဲ့ပါတယ္။ ေလာကီအရာမွ်သာ ျဖစ္တဲ့ သမာဓိကို လံုးဝလြတ္ေျမာက္ရာဆီ ဦးတည္တဲ့ ေလာကုတၱရာသမာဓိအျဖစ္ ေျပာင္းလဲ ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ဗုဒၶျဖန္႔ေဝ ေတာ္မူခဲ့တဲ့ တရား ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီေခတ္က အိႏၵိယ ျပည္သူေတြဟာ စဥ္းစားႏိႈင္းခ်ိန္႐ံု အဆင့္သာျဖစ္တဲ့ ပညာနဲ႔ဆိုင္တဲ့ အခ်က္တစ္ခ်ိဳ႕ကို နားလည္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၾကားနာမႈကရတဲ့ သုတမယဉာဏ္၊ ဒါမွမဟုတ္ စဥ္းစားမႈကရတဲ့ စိႏၲာမယဉာဏ္ေတြသာ ရွိခဲ့ ပါတယ္။ ဗုဒၶ ျဖန္႔ေဝေတာ္မူခဲ့တဲ့ အသစ္အဆန္းက လက္ေတြ႔က်င့္သံုးလို႔ နားလည္ရတဲ့အသိ ဘာဝနာမယဉာဏ္ ျဖစ္ပါတယ္။

ဗုဒၶက တစ္စံုတစ္ေယာက္ကို စစ္ေဆး ေမးျမန္းေနတာမ်ိဳးေတြ ပိဋကတ္ေတာ္မွာ ေတြ႔ရပါတယ္။

“သင္တို႔ မည္သို႔ထင္သနည္း။ သင္တို႔၏ ႐ုပ္နာမ္သည္ အနိစၥေလာ နိစၥေလာ”

အေမးခံရတဲ့သူ ျပန္ေျဖတာက “အနိစၥပါဘုရား”တဲ့။

“ေျပာင္းလဲေနတဲ့ အရာဟာ သုခလား ဒုကၡလား”

“ဒုကၡပါဘုရား”

“အနိစၥတရား၊ ဒုကၡတရား မွန္သမွ်ကို ‘ငါ’ ‘ငါ့ဥစၥာ’ ‘ငါဝိဥာဥ္’ဟု ဆိုသင့္ပါသလား”

ေျဖတာက “မဆိုသင့္ပါဘုရား”တဲ့။

“ကႎ မညသိ-သင္ဘယ္လိုထင္သလဲ”လို႔ ဗုဒၶက မၾကာခဏ ေမးေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

“မွန္ပါဘုရား။ ဒီတရားကို အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱအျဖစ္ ယံုၾကည္ပါတယ္ဘုရား”လို႔ အေျဖေပးပါတယ္။

ဗုဒၶ မိန္႔ေတာ္မူတာက “ေကာင္းပါၿပီ။ ဇာန၊ ပႆ- သိျမင္နားလည္ပါ၊ ေတြ႔ၾကံဳခံစားပါ။ ပႆ-ဝိပႆနာ႐ႈပါ။ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ပါ။ ေနာက္ၿပီး ဇာန-နားလည္သေဘာေပါက္ပါ”တဲ့။

သိျမင္ႏိုင္ဖို႔ (ပႆ)နဲ႔ ေတြ႔ၾကံဳခံစားႏိုင္ဖို႔အတြက္ ဗုဒၶက သတိပ႒ာန္တရားကို ေဟာေတာ္မူခဲ့ ပါတယ္။ ဒါဟာ လူသားအတြက္ ဗုဒၶခ်ီးျမႇင့္ေတာ္မူခဲ့တဲ့ လက္ေဆာင္မြန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လံုးဝလြတ္ေျမာက္ရာဆီ ဦးတည္ေနတဲ့ လမ္းေၾကာင္းေပၚ ဘယ္လို ေလွ်ာက္လွမ္းရမယ္ဆိုတာ ႐ိုး႐ိုးရွင္းရွင္း ညႊန္ျပခဲ့ တာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အိႏၵိယနဲ႔ ကမၻာတစ္ဝွန္းမွာ ရွိေနတဲ့ ထင္ရွားတဲ့ ဂိုဏ္းတစ္ခုဟာ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈ သက္သက္ကိုပဲ လက္ခံပါတယ္။ သူတို႔ဟာ နတ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး၊ ျဗဟၼာတစ္မ်ိဳးမ်ိဳး၊ ဒါမွမဟုတ္ အနႏၲစြမ္းအားရွင္ ထာဝရဘုရားထံမွာ ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ၿပီး ဆုေတာင္းၾကပါတယ္။ ဆုေတာင္းပတၳနာျပဳၾကသူေတြ အားလံုးဟာ ေတာင့္တမႈေတြနဲ႔ ျပည့္ႏွက္ေနၾကပါတယ္။ ဒါမ်ိဳးဟာ ဗုဒၶရဲ့ တရားေတာ္ မဟုတ္ပါဘူး။

“ဘယ္သူမွ သင့္ကို လြတ္ေျမာက္ေအာင္ လုပ္မေပးႏိုင္ဘူး။ ငါကိုယ္ေတာ္တိုင္ သင့္ကို လြတ္ေျမာက္ေအာင္ လုပ္မေပးႏိုင္ဘူး။ လြတ္ေျမာက္ေရး နည္းလမ္းကို ညႊန္ျပ႐ံုသာ ငါတတ္ႏိုင္တယ္။ သင့္ရဲ့ ကိုယ္ပိုင္ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ သင္ကိုယ္တိုင္ ႀကိဳးပမ္းရမယ္”လို႔ ဗုဒၶ မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ “တုေမွဟိ ကိစၥမာတပၸံ၊ အကၡာတာေရာ တထာဂတာ။ ‘တထာဂတ’တို႔သည္ လမ္းညႊန္႐ံုသာ ညႊန္ေတာ္မူ၏”တဲ့။

အဖ်က္သေဘာကို စိတ္ထဲမွာ ေမြးျမဴမိရင္ ဆင္းရဲဒုကၡ ေရာက္ရပါတယ္။ ဒါဟာ သဘာဝနိယာမ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘုရားရွင္က ခင္မ်ားတို႔ကို ဒဏ္ခတ္ေတာ္ မမူပါဘူး။ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟပြားတယ္ဆိုရင္ ဆင္းရဲပင္ပမ္းရတယ္ဆိုတဲ့ သဘာဝနိယာမ ရွိေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဆင္းရဲပင္ပမ္းရတာပါ။ အဲဒါဟာ ဓမၼနိယာမတာ-ဆိုတဲ့ သဘာဝနိယာမ ျဖစ္ပါတယ္။ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟမရွိရင္ ဒုကၡကင္းေဝး ပါတယ္။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ဟာ စိတ္မွာ အဖ်က္သဘာဝ ကင္းတယ္ဆိုရင္ သူ႔ဆီကေန ျဗဟၼဝိဟာရ (ေမတၱာ၊ က႐ုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥေပကၡာ) တရားေတြ အလိုအေလ်ာက္ ထြက္ေပၚလာတာပါပဲ။ တစ္စံုတစ္ေယာက္ရဲ့ စိတ္ဟာ ျဗဟၼဝိဟာတရားေတြနဲ႔ ျပည့္စံုေနရင္ သဘာဝတရားက အဲဒီ ပုဂၢိဳလ္ကို ဆုခ်ပါေတာ့တယ္။ အဲဒီ ပုဂၢိဳလ္ဟာ အလြန္ပဲ ေပ်ာ္ရႊင္ ၿငိမ္းခ်မ္းရပါတယ္။  ဒါဟာ သဘာဝနိယာမ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒုကၡကေန လြတ္ေျမာက္ေစတဲ့ အရိယာလမ္းစဥ္ မဂၢင္ရွစ္ပါးကို သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ-လို႔ သံုးမ်ိဳး ခြဲျခားႏိုင္ပါတယ္။ သီလကို ေစာင့္သံုးသင့္ပါတယ္။ သီလ လံုျခံဳႏိုင္ဖို႔ စိတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားၿပီး ျဖစ္ရပါမယ္။ စိတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ဖို႔ သမာဓိအက်င့္ကို က်င့္ရပါမယ္။ မဂၢင္ရွစ္ပါးမွာ ဘုရားရွင္ဟာ လြတ္ေျမာက္ေရး လမ္းစဥ္ရဲ့ အေရးပါတဲ့ အစိတ္အပိုင္းအျဖစ္ သမၼသမာဓိကိုပဲ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပ ခဲ့ပါတယ္။

သမာဓိ ထူေထာင္နည္းေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ စိတ္စူးစိုက္ရာမွာ အေထာက္အကူ ေပးႏိုင္တဲ့ ဝတၳဳအာ႐ံုေတြ ေျမာက္မ်ားစြာ ရွိပါတယ္။ ဗုဒၶကလည္း ကမၼ႒ာန္းေလးဆယ္ ေပးေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အသက္႐ႉမႈကို အရွိအတိုင္း ေစာင့္ၾကည့္ရတဲ့ အာနာပါနသတိ (အာနာပါနႆတိ)ကိုပဲ အမ်ားဆံုး ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ဘုရားရွင္ဟာ အာနာပါနႆတိေလာက္ ေသးစိတ္နဲ႔ အႀကိမ္မ်ားမ်ား ဘယ္ကမၼ႒ာန္း အာ႐ံုကိုမွ ညႊန္ျပေဆြးေႏြးေတာ္မူျခင္း မရွိခဲ့ပါဘူး။

သိဒၶတၳ မင္းသားဟာ အလြန္ျပင္းထန္တဲ့ ဒုကၠရစရိယာ အပါအဝင္ တစ္ျခား ဘယ္သမာဓိကမွ ဒုကၡကို အျမစ္ျပတ္ေစမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ နားလည္တဲ့ အခါမွာ မဇၩိမပဋိပဒါကို ေဖာ္ထုတ္ေတာ္မူခဲ့ ပါတယ္။ ကေလးဘဝ တုန္းက သူ႔ရဲ့ မိတ္ေဆြေတြ၊ ေဆြမ်ိဳးေတြ၊ အထိန္းေတာ္ေတြ (လယ္ထြန္မဂၤလာ) ပြဲသဘင္ကို စိတ္ဝင္စားေနၾကတဲ့ အခိုက္မွာ အာနာပါနကမၼ႒ာန္း စီးဖ်န္းခဲ့တာကို ျပန္သတိရခဲ့တယ္။ အဲဒီအခ်က္ဟာ သူ႔ကို ၿငိမ္းခ်မ္းေအးျမမႈ မ်ားစြာ ေဆာင္ခ်ဥ္းေပးခဲ့ပါတယ္။ အစြန္းႏွစ္ဘက္ကို ပယ္စြန္႔ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ ‘သဘာဝအသက္႐ႉ-႐ႈမွတ္မႈ’ကို စတင္ျခင္းအားျဖင့္ လြတ္ေျမာက္မႈ ခရီးကို ဆက္လက္ ခ်ီတက္ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဘုရားရွင္ ညႊန္ၾကားေတာ္မူခဲ့တဲ့ သမာဓိအရာမွာ အာနာပါနဟာ အေရးပါတဲ့ ေနရာမွာ ရွိေနပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ဟာ အာနာပါနႆတိကို ကြ်န္ေတာ့္ဆရာ ဆရာႀကီး ဦးဘခင္ ဆီကေန သင္ယူခဲ့ပါတယ္။ ေဟာဒီ သီးျခားနည္းလမ္းကို ကြ်န္ေတာ့္ဆရာဆီကေန သင္ယူခဲ့ရတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ဒီနည္းကို ကြ်န္ေတာ္ အေသးစိတ္ ရွင္းျပမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ (ေနာက္ကြယ္က အေၾကာင္းတစ္ခုလည္း ပါတာေပါ့။) ဒီလို ရွင္းျပတဲ့ေနရာမွာ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ရဲ့ အယူအဆကို ထိခိုက္ဖို႔ မရည္ရြယ္ပါဘူး။ ဆရာႀကီးဆီက သင္ယူခဲ့တဲ့ ဒီနည္းစနစ္ကို ရွင္းျပရင္းနဲ႔ တစ္ျခားေသာ နည္းစနစ္ကို မေတာ္တဆ ေဝဖန္တိုက္ခိုက္ရာ ေရာက္ခဲ့ရင္ ေတာင္းပန္ထားပါရေစ။ မဂၢင္ရွစ္ပါး၊ သစၥာေလးပါး၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္-စတဲ့ တူညီတဲ့ ပင္စည္နဲ႔ အျမစ္တို႔ကေန ခြဲထြက္လာၿပီး၊ သီးပြင့္ေစမယ့္ သစ္ေစးအရည္ရွိတဲ့ အကိုင္းအခက္လိုမ်ိဳး ဗုဒၶရဲ့ အဆံုးအမ၊ ႀကီးျမတ္တဲ့ အစဥ္အလာ အားလံုးကို ကြ်န္ေတာ္ ေလးစားပါတယ္လို႔ပဲ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။

လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို ဒုကၡေပးတဲ့ ျပႆနာေတြရဲ့ အေျဖကို ရရွိဖို႔အတြက္ ဗုဒၶတရားေတာ္ကို ကမၻာက ပိုပိုၿပီး ၾကည့္လာပါၿပီ။ ဒီအခ်က္က အစဥ္အလာ အယူအဆ မတူၾကတဲ့ ဗုဒၶသာဝကေတြရဲ့ တာဝန္ကို တိုးျမႇင့္ လိုက္ပါၿပီ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ဟာ အေရးမႀကီးတဲ့ ကြဲလြဲမႈေတြကို မ်က္ကြယ္ျပဳသင့္ပါတယ္။ အစဥ္အလာ အယူအဆ အားလံုးအတြက္ တူညီတဲ့ အေျခခံ တရားေတာ္ေတြကို အေလးေပးသင့္ပါတယ္။

အသက္႐ႉျခင္းဆိုတာ အသိရွိတဲ့ ျဖစ္စဥ္နဲ႔ အသိကင္းတဲ့ျဖစ္စဥ္၊ ေစတနာပါတဲ့ ျဖစ္စဥ္နဲ႔ ေစတနာ မပါတဲ့ ျဖစ္စဥ္တို႔ အၾကားက ေပါင္းကူးတံတား ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါဟာ ႐ုပ္နဲ႔နာမ္ ႏွစ္ခုၾကားက ေပါင္းကူးတံတား ျဖစ္တယ္လို႔လည္း ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

အာနာပါနႆတိ ျဖစ္ဖို႔အတြက္ ႏွာသီးဝရဲ့ေအာက္၊ အထက္ႏႈတ္ခမ္းရဲ့ အေပၚမွာ (က်ေရာက္တဲ့) အသက္ ႐ႉ႐ိႈက္မႈကို သိေနဖို႔ လိုပါတယ္။ ‘ဥတၱေရာ႒ႆ ေဝမဇၩပၸေဒေသာ’ဆိုတဲ့အတိုင္း အထက္ႏႈတ္ခမ္းရဲ့ အလယ္ကို စူးစိုက္ထားတဲ့ သမာဓိ ျဖစ္ပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ္ ေမြးဖြား ႀကီးျပင္းခဲ့ရတဲ့ ႐ိုးရားအစဥ္အလာမွာ အာနာပါနႆတိကို သင္ျပေပးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပါးစပ္က ရြတ္ဆိုရတာ၊ ဒါမွမဟုတ္ စိတ္က မွန္းၾကည့္ရတာေတြ ပါဝင္ပါတယ္။ အဲဒီ အာနာပါနဟာ ဗုဒၶတရားေတာ္ကေန ေမြးစားခဲ့ၿပီး ေျပာင္းလဲလာခဲ့တာ ျဖစ္ပံုရပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ရဲ့ ကေလးဘဝနဲ႔ ေစာေစာပိုင္း လူငယ္ဘဝတုန္းက ႏႈတ္နဲ႔ ရြတ္ဆို႐ံု စိတ္နဲ႔ မွန္းၾကည့္႐ံုေလာက္ပဲ အမ်ားဆံုး ၾကားသိခဲ့ရပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ့္ဆရာကေတာ့ ယထာဘူတ-ဆိုတဲ့အတိုင္း ပါးစပ္ကရြတ္တာ၊ စိတ္ကမွန္းဆတာ၊ ၾကံေတြးယူတာေတြ မပါဘဲ အသက္ရွဴမႈကို အရွိအတိုင္း ႐ႈမွတ္ဖို႔ ကြ်န္ေတာ့္ကို သင္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ေလဝင္လာတဲ့အတိုင္း၊ ေလထြက္သြားတဲ့အတိုင္း၊ အသက္႐ႉမႈကို သဘာဝအတိုင္း ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ သင္ေပးခဲ့ပါတယ္။ “အာနာပါနႆတိဆိုတာ အသက္႐ႉေလ့က်င့္ခန္း မဟုတ္ဘူး”လို႔ ဆရာက ကြ်န္ေတာ့္ကို ေျပာပါတယ္။

အာနာပါနႆတိဟာ အသက္႐ႉမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ရတဲ့ ‘ျပာဏာယာမ’နဲ႔ မတူပါဘူး။ ကြ်န္ေတာ့္ဆရာဟာ သမထအာ႐ံုျဖစ္တဲ့ သဘာဝအသက္႐ႉမႈကို အေလးေပးပါတယ္။ ႐ိုး႐ိုး အသက္႐ႉမႈ၊ အသက္႐ႉမႈ သက္သက္၊ ဘာမွမပါတဲ့ အသက္႐ႉမႈ၊ သီးသန္႔ အသက္႐ႉမႈ အရွိအတိုင္းကိုပဲ ဦးစားေပးပါတယ္။ သဘာဝအတိုင္း ေလဝင္လာတာ၊ သဘာဝအတိုင္း ေလထြက္သြားတာကိုပဲ ဦးစားေပးပါတယ္။ ဒါဟာ ဗုဒၶေဟာေတာ္မူခဲ့တဲ့ တရား အသစ္ အဆန္း မဟုတ္ပါဘူး။ “အရွိ အရွိအတိုင္း”ဆိုတဲ့ “ယထာဘူတ”ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶတရားေတာ္ အားလံုးဟာ ယထာဘူတျဖစ္ပါတယ္။ အမွန္ကို သင္ျပတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဖန္တီးထားတဲ့၊ ဒါမွမဟုတ္ အတုအေယာင္ျဖစ္တဲ့ ‘ယထာကတ’ မဟုတ္ပါဘူး။ ၾကံစည္စိတ္စိတ္ကူးထားတဲ့ ‘ယထာကပၸိတ’ မဟုတ္ပါဘူး။ ေတြးေခၚမွန္းဆထားတဲ့ ‘ယထာစိႏၲိတ’ မဟုတ္ပါဘူး။

သဘာဝ အသက္႐ႉမႈကို သိမွတ္ျခင္းလိုမ်ိဳးေပါ့။ အေျခခံက်တဲ့ အေပၚယံ အၾကမ္းစား အမွန္တရားကေန အဆံုးစြန္ အမွန္တရား ပရမတၳသစၥာ နိဗၺာန္ဆီေရာက္ေအာင္ အရွိတရား ဒါမွမဟုတ္ အမွန္တရားကို သဘာဝအတိုင္း သင္ျပေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေပၚယံ အၾကမ္းစား အမွန္တရား ပညတ္ကေန အဆံုးစြန္ အမွန္တရား ပရမတၳသစၥာ ေရာက္ေအာင္ သင္ျပေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။

“အရညဂေတာ ၀ါ ႐ုကၡမူလဂေတာ ၀ါ သုညာဂါရဂေတာ ၀ါ နိသီဒတိ ပလႅကႍ အာဘုဇိတြာ ဥဇံု ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတႎ ဥပ႒ေပတြာ။ ေသာ သေတာ၀ အႆသတိ, သေတာ၀ ပႆသတိ။ ဒီဃံ ၀ါ အႆသေႏၲာ ‘ဒီဃံ အႆသာမီ’တိ ပဇာနာတိ, ဒီဃံ ၀ါ ပႆသေႏၲာ ‘ဒီဃံ ပႆသာမီ’တိ ပဇာနာတိ။ ရသံ ၀ါ အႆသေႏၲာ ‘ရသံ အႆသာမီ’တိ ပဇာနာတိ, ရသံ ၀ါ ပႆသေႏၲာ ‘ရသံ ပႆသာမီ’တိ ပဇာနာတိ။ ‘သဗၺကာယပဋိသံေ၀ဒီ အႆသိႆာမီ’တိ သိကၡတိ, ‘သဗၺကာယပဋိသံေ၀ဒီ ပႆသိႆာမီ’တိ သိကၡတိ။ ‘ပႆမၻယံ ကာယသခၤါရံ အႆသိႆာမီ’တိ သိကၡတိ, ‘ပႆမၻယံ ကာယသခၤါရံ ပႆသိႆာမီ’တိ သိကၡတိ။ သမုဒယဓမၼာႏုပႆီ ၀ါ ကာယသၼႎ ၀ဟရတိ, ၀ယဓမၼာႏုပႆီ ၀ါ ကာယသၼႎ ၀ိဟရတိ, သမုဒယ၀ယဓမၼာႏုပႆီ ၀ါ ကာယသၼႎ ၀ိဟရတိ”တဲ့။

၀င္ေလထြက္ေလက နက္႐ိႈင္းရင္ နက္႐ိႈင္းတယ္ေပါ့။ တိမ္ေနရင္ တိမ္တယ္ေပါ့။ သဘာဝ အသက္႐ႉမႈကို မထိန္းခ်ဳပ္ပါနဲ႔။ ေစာင့္သာ ၾကည့္ပါ။ ဘာမွ မလုပ္ပါနဲ႔။ ေစာင့္ၾကည့္႐ံုသက္သက္ ေလ့လာ႐ံုသက္သက္ပါ။ ဘာမွ မလုပ္ပါနဲ႔။ ဒီ အာနာပါနႆတိအေၾကာင္း ရွင္းျပဖို႔ ဥပမာေပးေလ့ ရွိပါတယ္။ ျမစ္ကမ္းေပၚမွာထိုင္ၿပီး ျမစ္ေရ စီးဆင္းမႈကို ဘာမွ မစြက္ဘဲ ၾကည့္တဲ့ လူတစ္ေယာက္လို ပါပဲ။ ဒီေန႔ အိႏၵိယစကားမွာ အဲဒါကို တဋသၳ-လို႔ ေခၚပါတယ္။ ‘ျမစ္ကမ္းေပၚထိုင္ျခင္း’လို႔ တိုက္႐ိုက္ အဓိပၸာယ္ ရပါတယ္။

ႏႈတ္ကရြတ္ဖတ္မယ္၊ စကားလံုး တစ္ခုခု ဒါမွမဟုတ္ နတ္ေဒဝါရဲ့အမည္ကို ရြတ္ဆိုမယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ စိတ္က မွန္းဆၾကည့္မယ္ဆိုရင္ စိတ္ဟာ ပိုၿပီး သမာဓိ ရလြယ္ပါတယ္။ အသက္႐ႉမႈကိုသာ ႐ႈမွတ္တာကေတာ့ နည္းနည္းပိုၿပီး အခ်ိန္ယူရပါမယ္။ ရြတ္ဖတ္မႈဟာ ဘာသာအမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ ကြဲျပားႏိုင္ပါတယ္။ ဟိႏၵဴက ‘ရာမ၊ ရာမ၊ ရာမ’လို႔ ရြတ္ႏိုင္ပါတယ္။ မြတ္ဆလင္က ‘အလႅာ၊ အလႅာ၊ အလႅာ’လို႔ ရြတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ခရစ္ယန္က ‘ဂ်ီးဇက္၊စ္၊၊ ဂ်ီးဇက္၊စ္၊၊ ဂ်ီးဇက္၊စ္၊’လို႔ ရြတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါဟာ အားလံုးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ သမထအာ႐ံု မဟုတ္ပါဘူး။ ‘ဓမၼ’ဆိုတာ အားလံုးနဲ႔ဆိုင္ပါတယ္။

အသက္႐ႉမႈဆိုတာ ဟိႏၵဴလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ မြတ္ဆလင္လည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ခရစ္ယန္လည္း မဟုတ္ ပါဘူး။ ဂ်ိန္းလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အာနာပါနဟာ က်ယ္ျပန္႔လာပါတယ္။ ဂိုဏ္းဂဏမစြဲတဲ့ စကားလံုးေတြကို အသံုးျုပရြတ္ဆို ႏိုင္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ဆရာကေတာ့ ရြတ္ဆိုတာ မေကာင္းဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ စကားလံုး တစ္ခုခုကို ရြတ္ဆိုဖန္မ်ားလာတဲ့အခါ မၾကာခင္မွာ မႏၲာန္ ျဖစ္လာပါတယ္။ ရြတ္ဆိုတဲ့ စကားလံုးေပၚမွာ အာ႐ံု ေရာက္ေနတဲ့အတြက္ အဲဒီရြတ္ဖတ္မႈဟာ ေနာက္တစ္ဆင့္ျဖစ္တဲ့ ဝိႆနာကိုေရာက္ဖို႔ အဟန္႔အတား ျဖစ္လာပါတယ္။ အသက္႐ႉမႈအေပၚ ထားတဲ့ သတိဟာ အာနည္းေလ်ာ့ပါး လာပါလိမ့္မယ္။ ရြတ္ဆိုတဲ့ စကားလံုးေတြ အေပၚမွာ ေၾကာင့္ၾကပိုလာပါလိမ့္မယ္။ အာနာပါနႆတိ ေပ်ာက္ဆံုး သြားပါလိမ့္မယ္။

အသက္႐ႉမႈ၊ သီးသန္႔အသက္႐ႉမႈ၊ ဘာမွမပါတဲ့ အသက္႐ႉမႈကိုပဲ ႐ႈမွတ္ဖို႔ ဆရာႀကီး ဦးဘခင္က ကြ်န္ေတာ့္ကို ညႊန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။ နက္နက္႐ိႈင္း႐ိႈင္း ႐ႉရင္ နက္႐ိႈင္းတယ္ေပါ့။ တိမ္တိမ္႐ႉရင္ တိမ္တယ္ေပါ့။ ႐ႈမွတ္႐ံုသက္သက္ပါ။ ဘာမွ မပါဘူး။ ဘုရားရွင္က ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို ယထာဘူတ-ဆိုတဲ့အတိုင္း အသက္႐ႉမႈကို သဘာဝအတိုင္း ႐ႈေစခ်င္ တာပါ။

အသက္႐ႉမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ရင္ အာ႐ံုစူးစိုက္မႈက ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ဆီ ေရာက္သြားပါမယ္။ တကယ့္သဘာဝ အရွိတရားအေပၚမွာ အာ႐ံုစိုက္မႈ မရွိေတာ့ပါဘူး။ ဖန္တီးမႈဆီ ေရာက္သြားပါမယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ သမထအာ႐ံုဟာ သဘာဝအတိုင္း ေလဝင္လာမႈ၊ သဘာဝအတိုင္း ေလထြက္သြားမႈဆိုတဲ့ သဘာဝအသက္႐ႈမႈသာ ျဖစ္ရမယ္လို႔ ျမတ္စြာဘုရား အေလးေပးေတာ္မူခဲ့တာပါ။

‘ေသာ သေတာဝ အႆသတိ၊ ေသာ သေတာဝ ပႆသတိ’တဲ့။ အသက္႐ႉမႈက ညာဘက္ႏွာေခါင္းေပါက္မွာ ျဖစ္ေနရင္ ညာဘက္ႏွာေခါင္းေပါက္မွာ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ႐ႈမွတ္ပါ။ ဘယ္ဘက္ႏွာေခါင္းေပါက္မွာ ျဖစ္ေနရင္ ဘယ္ဘက္ႏွာေခါင္းေပါက္မွာ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ႐ႈမွတ္ပါ။ ႏွာေခါင္းေပါက္ ႏွစ္ဘက္လံုးမွာ ျဖစ္ေနရင္ ႏွာေခါင္းေပါက္ႏွစ္ဘက္လံုးမမွာ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ႐ႈမွတ္ပါ။

သဘာဝအတိုင္း ျဖစ္ေနတဲ့ ဝင္ေလထြက္ေလကို ဘာမွ စြက္ဖက္ဖို႔ မႀကိဳးစားပါနဲ႔။ အဲဒီအခါ သင္ဟာ ဘုရားရွင္ရဲ့ ညႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔အညီ အလုပ္စခန္း ဝင္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သဘာဝ ဝင္ေလထြက္ေလကို ခံစားမိဖို႔ ရည္ရြယ္တယ္လို႔ စိတ္ထဲမွာ ထားရပါမယ္။ သဘာဝ အသက္႐ႉမႈဟာ ဘယ္ေလာက္ပဲ သိမ္ေမြ႔ေနပါေစ၊ ဘယ္ေလာက္ပဲ ႏူးညံ့ေနပါေစ သူ႔ကို ခံစားသိရွိႏိုင္ရပါမယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္က အဲဒါပါပဲ။

သဘာဝ အသက္႐ႉမႈကို သတိျပဳရတဲ့ အက်င့္မွာ ဘုရားရွင္ ရည္ရြယ္တာက အာ႐ံုခံစားရတာကို သိျခင္းဆိုတဲ့ ေနာက္တစ္ဆင့္အထိ ေရာက္ဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဝိပႆနာတရား အားထုတ္တဲ့အခါမွာ ယထာဘူတ-ဆိုတဲ့အတိုင္း သဘာဝအတိုင္း ရွိေနတဲ့ ဝင္ေလထြက္ေလဟာ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဘုရားရွင္ ညႊန္ၾကား ေတာ္မူခဲ့တဲ့ အခ်က္က တကယ္ ရွင္းပါတယ္။

၁။       ဝင္ေလကို သိရမယ္၊

၂။       ထြက္ေလကို သိရမယ္၊

၃။       မုခ-ဆိုတဲ့ ႏႈတ္ခမ္းအထက္က ေနရာကို သိရမယ္-လို႔ ပဋိသမၻိဒါမဂ္မွာ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါကို ‘မုခနိမိေတၱ’လို႔ မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။

သစ္တံုးကို ျဖတ္ဖို႔အတြက္ လက္သမားက လႊကို အသံုးျပဳျခင္းဟာ သင့္ေတာ္တဲ့ ဥပမာျဖစ္ပါတယ္။ သစ္တံုးကို လႊနဲ႔ျဖတ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ လႊရဲ့ အလ်ားတစ္ခုလံုးကို ၾကည့္မယ္ဆို ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ တကယ္ျဖတ္တဲ့ အခါမွာေတာ့ လႊတစ္ခုလံုး ေရြ႕လ်ားေနေပမယ့္ လႊနဲ႔သစ္သား ထိတဲ့ ေနရာကိုပဲ အာ႐ံုစိုက္ပါတယ္။ အလားတူပါပဲ။ ေယာဂီဟာ ဝင္ေလထြက္ေလကိုု အာ႐ံုစိုက္ပါတယ္။

ေနာက္ၿပီး (ႏွာသီးဝ၊ တနည္းေျပာရရင္ ႏွာေခါင္းဖ်ားရဲ့ေအာက္-အေပၚႏႈတ္ခမ္းရဲ့အထက္) ေလတိုးထိတဲ့ ေနရာမွာ စူးစိုက္ရပါတယ္။ ‘မုခနိမိတၱ’ဆိုတာဟာ ‘နာသိကဂၢ’ဆိုတဲ့ ႏွာေခါင္းရဲ့ ေရွ႕ပိုင္း ႏွာသီဝ အဝင္ေပါက္ကို ဆိုလိုတာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ပဋိသမၻိဒါမဂ္နဲ႔ ဝိဘင္းပါဠိေတာ္တို႔မွာ အတိအက် အျပတ္အသား ရွင္းျပထားပါတယ္။ ‘ဥတၱရ-ဩ႒ႆ-မဇၩိမပၸေဒေသာ’လို႔ ဆိုပါတယ္။ ‘ဥတၱရ’ဆိုတာ ‘အေပၚမွာ’လို႔ အဓိပၸာယ္ရပါတယ္။ (‘ဩ႒’ဆိုတာ ‘ႏႈတ္ခမ္း’ ျဖစ္ပါတယ္)။ ‘မဇၩိမပေဒသ’ဆိုတာ ‘အလယ္ပိုင္း’ကို ဆိုလိုပါတယ္။

သတိပ႒ာနသုတ္မွာ ‘ပရိမုခံ သတႎ ဥပ႒ေပတြာ’လို႔ ဘုရားရွင္ မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ သတိဆိုတာ ႏိုးၾကားေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ‘ပရိမုခံ’ (ကမၼ႒ာနာဘိမုခံ၊ မုခသမီေပ) ဆိုတာ ႏႈတ္ခမ္းအထက္ပိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ ႏိုးႏိုးၾကားၾကား သိမွတ္မႈကို ထူေထာင္ရပါမယ္။

နိမိတၱံ အႆာသပႆာသာ၊ အနာရမၼဏေမကစိတၱႆ။

ဇာနေတာ စ တေယာ ဓေမၼ၊ ဘာ၀နာ ဥပလဗၻတိ။ . . . . .

ဘိကၡဳ နာသိကေဂၢ ၀ါ မုခနိမိေတၱ ၀ါ သတႎ ဥပ႒ေပတြာ နိသိေႏၷာ ေဟာတိ, န အာဂေတ ၀ါ ဂေတ ၀ါ အႆာသပႆာေသ မနသိကေရာတိ, န အာဂတာ ၀ါ ဂတာ ၀ါ အႆာသပႆာသာ အ၀ိဒိတာ ေဟာႏၲိ, .  . . . .

အသိ သတိ ဥပ႒ိတာ ေဟာတိ သုပ႒ိတာ နာသိကေဂၢ ၀ါ မုခနိမိေတၱ ၀ါ။ ေတန ၀ုစၥတိ “ပရိမုခံ သတႎ ဥပ႒ေပတြာ”တိ။

လက္ေတြ႔က်င့္တဲ့အခါ ဘာေၾကာင့္ ဒီဧရိယာ ေသးေသးေလးကို ေရြးရတယ္ဆိုတာ နားလည္လာ ပါတယ္။ ဝင္ေလနဲ႔ ထြက္ေလဟာ ဒီဧရိယာကို ျဖတ္ေက်ာ္သြားရပါတယ္။ အေပၚႏႈတ္ခမ္းရဲ့အထက္ ႏွားသီးဖ်ားရဲ့ေအာက္ ေလဝင္ေပါက္ ဧရိယာကို ဝင္ေလနဲ႔ ထြက္ေလက ထိခိုက္ သြားရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘုရားရွင္က သင့္ကို အဲဒီေနရာမွာ အာ႐ံုစိုက္ ေနေစခ်င္တာပါ။ ႏွာတံရွည္တဲ့ သူေတြအတြက္ ႏွာသီးဖ်ားနားက ေလဝင္ေပါက္ရဲ့ အျပင္ဘက္ ေအာက္ပိုင္းကို ေလတိုးတယ္လို႔ ထင္ရပါတယ္။ ႏွာတံတိုတဲ့ သူေတြအတြက္ ေလဟာ သဘာဝအားျဖင့္ အထက္ႏႈတ္ခမ္းရဲ့ အေပၚမွာ လာထိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘုရားရွင္က အားလံုးအတြက္ အဆင္ေျပမယ့္ ဧရိယာကို ေရြးျခယ္ခဲ့ပါတယ္။ ‘နာသိကေဂၢ ဥတၱေရာ႒ႆ မဇၩိမပၸေဒေသ’တဲ့။

ဘုရားရွင္က သင့္ကို ‘ေလဝင္လာတယ္၊ ေလထြက္သြားတယ္’လို႔ မွန္းဆ မၾကည့္ေစခ်င္ပါဘူး။ ဝင္ေလ-ထြက္ေလကို တကယ္ ခံစားမိရပါမယ္။ အာ႐ံုစိုက္ ၾကည့္တဲ့အခါ ဒီဧရိယာထဲက တစ္ေနရာရာမွာ ေလတိုးတာကို သင္ခံစားရပါမယ္။ သင္တန္းသား အသစ္အတြက္ေတာ့ ‘ႏွာေခါင္းထဲ ေလဝင္လာတာကို ခံစားမိရင္ပဲ ေကာင္းပါၿပီ’ လို႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ဒီဧရိယာ ေသးေသးေလးမွာပဲ ႐ႈမွတ္ႏိုင္ရပါတယ္။

ဘာ့ေၾကာင့္လဲ။ စိတၱႆ ဧကဂၢတာ-ဆိုတဲ့ စိတ္တည္ၿငိမ္မႈ သမာဓိဟာ အေျခခံ ျဖစ္လိုပါပဲ။ ဘုရားရွင္ ေပးခဲ့တဲ့ အက်င့္လမ္းမွာ သင္ဟာတိုးတက္မႈကို ထိန္းထားႏိုင္တဲ့အခါ ‘စူးစိုက္႐ႈမွတ္ရမယ့္ ေနရာဟာ ေသးႏိုင္သမွ် ေသးရမယ္’ဆိုတာ ထင္ရွားလာပါတယ္။ ‘သမထအာ႐ံုဟာ သိမ့္ေမြ႔ရမယ္’ ဆိုတာလည္း ထင္ရွားလာပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ စိတ္ အလြန္အကြ်ံ ပ်ံ႕လြင့္ေနတဲ့အခါ အသက္ျပင္းျပင္း ႐ႈႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျဖစ္ႏိုင္သမွ် ျမန္ျမန္၊ မိနစ္အနည္းငယ္အတြင္းေပါ့၊ ပံုမွန္ ျပန္ၿပီး အသက္႐ႉရပါမယ္။

စိတ္တည္ၿငိမ္မႈ ရလာတာနဲ႔ အသက္႐ႉမႈဟာ ႏူးညံ့ႏူညံ့ လာပါလိမ့္မယ္။ သိမ့္ေမြ႔သိမ္ေမြ႔ လာပါလိမ့္မယ္။ တိုေတာင္းတိုေတာင္း လာပါလိမ့္မယ္။ အားစိုက္ဖို႔ မလိုပါဘူး။ သဘာဝအတိုင္း ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ တစ္ခါတစ္ခါ ႐ႉထုတ္လိုက္တဲ့ေလဟာ ထြက္သြားၿပီးတာနဲ႔ ‘ဂ’ငယ္ေကြ႔ ေကြ႔ၿပီး ျပန္ဝင္လာတယ္ ထင္ရေလာက္ေအာင္ အသက္႐ႉမႈ တိုေတာင္းလာပါတယ္။ ဝင္ေလထြက္ေလဟာ ျခည္မွ်င္ေလးလို ေသးေသးသြယ္သြယ္ ျဖစ္လာပါတယ္။ ႐ႈတဲ့ဧရိယာ ေသးငယ္ၿပီး သမထအာ႐ံု သိမ္ေမြ႔တဲ့ အခါမွာ ေယာဂီဟာ အေႏွာင့္အယွက္ မရွိဘဲ ဆက္လက္ ႐ႈမွတ္ပါတယ္။ သူ႔စိတ္ကလည္း အရမ္း ထက္ျမက္လာပါတယ္။ ေယာဂီရဲ့စိတ္ဟာ ထက္ျမက္ၿပီး ႐ႈမွတ္တဲ့ ဧရိယာမွာ စူးစိုက္ေနတဲ့အခါ သူ႔စိတ္ဟာ ႐ႈမွတ္တဲ့ ဧရိယာမွာရွိတဲ့ ခံစားမႈကို ျမန္ျမန္ခံစား လာႏိုင္ေအာင္ အာ႐ံုခံစြမ္းရည္ ျမင့္လာပါတယ္။ သမထရဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ အာနာပါနရဲ့ ဦးတည္ရာဟာ ေနာက္တစ္ဆင့္ျဖစ္တဲ့ ဝိပႆနာကို က်င့္သံုးေရး ျဖစ္ပါတယ္။

ဗုဒၶဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို တကယ္စနစ္က်တဲ့ နည္းနဲ႔ သင္ျပေပးခဲ့ပါတယ္။ ေသးငယ္တဲ့ အ႐ႈမွတ္ခံ ဧရိယာမွာ သဘာဝအသက္႐ႉမႈနဲ႔ စတင္ေလ့က်င့္ပါ။ အသက္႐ႉမႈဟာ ႏူးညံ့ႏူးညံ့ လာပါလိမ့္မယ္။ စိတ္ဟာ ထက္ျမက္ထက္ျမက္ လာပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ၿပီး အာ႐ံုခံစားရမႈ စတင္ပါလိမ့္မယ္။ ကမၻာတစ္ဝွန္းလံုးပါပဲ၊ စခန္း လာဝင္ၾကတဲ့သူေတြဟာ ဒုတိယေန႔၊ တတိယေန႔မွာ ဒီ အ႐ႈမွတ္ခံ ဧရိယာမွာျဖစ္တဲ့ ခံစားမႈကို ရရွိၾကပါတယ္။

ကိေလသာ အားလံုးကို အျမစ္ျဖတ္ျခင္းအားျဖင့္ စိတ္စင္ၾကယ္ေအာင္လုပ္ဖို႔ ရည္ရြယ္တယ္ဆိုရင္ နာမ-႐ူပဆိုတဲ့ ႐ုပ္နာမ္သဘာဝကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ရပါမယ္။ အသက္႐ႉမႈဟာ နာမ္႐ုပ္နဲ႔ ဆက္ဆပ္ေနတဲ့ အမွန္တရား ျဖစ္ပါတယ္။ အၾကမ္းစား အမွန္တရားနဲ႔စၿပီး ပိုမိုသိမ္ေမြ႔တဲ့ အမွန္တရားဆီ ကူးေျပာင္းရပါမယ္။ အဲဒီေနာက္ အာ႐ံုခံစားမႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း အၾကမ္းကေန အႏုဆီ ကူးေျပာင္းရပါမယ္။ ဗုဒၶတရားေတာ္ဟာ ေယာဂီကို ဩဠာရိက ကေန သုခုမဆီ ပို႔ေပးပါတယ္။ ၾကမ္းရာမွ ႏုရာသို႔၊ ၾကမ္းရာမွ ႏုရာသို႔၊ ႐ုပ္နာမ္နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ အသိမ့္ေမြ႔ဆံုး အမွန္တရားဆီသို႔ ပို႔ေပးပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ႐ုပ္နာမ္ရဲ့ ေနာက္ကြယ္မွာရွိတဲ့ အမွန္တရားဆီ ပို႔ေပးပါတယ္။

ေယာဂီဟာ ဝင္ေလထြက္ေလကို ႐ႈမွတ္တဲ့ခါ နာမ္႐ုပ္မွာပါဝင္တဲ့ အမွန္တရားနဲ႔ ပတ္သက္ေနပါတယ္။ ဝင္ေလထြက္ေလဟာ နာမ္႐ုပ္နဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ အစပိုင္းမွာေတာ့ ႐ုပ္နဲ႔သာ ဆက္စပ္မႈ ရွိတယ္လို႔ ထင္ရ ပါတယ္။ ဆိုလိုတာက ခႏၶာေဗဒ အလုပ္တစ္ခုသာ ျဖစ္တယ္လို႔ ထင္ရတာပါ။ ဟုတ္ပါတယ္။ အဲဒါဟာ မွန္ေပမယ့္ တစ္စိတ္တစ္ေဒသသာ မွန္ပါတယ္။

လက္ေတြ႔စၿပီး ေလ့က်င့္တဲ့ အခါမွာ အသက္႐ႉမႈဟာ ခႏၶာေဗဒလႈပ္ရွာမႈမွ်သာ မကဘဲ စိတ္နဲ႔လည္း နီးနီးကပ္ကပ္ ဆက္ႏႊယ္ေနတယ္ဆိုတာ ထင္ရွားလာပါတယ္။ အားထုတ္တဲ့ေယာဂီဟာ ဝင္ေလထြက္ေလကို ႐ႈမွတ္ခါစမွာ အသက္႐ႉမႈ ႏွစ္ခု သံုးခုကိုပဲ ႐ႈမွတ္ႏိုင္တယ္။ ေနာက္ၿပီး စိတ္ ပ်ံ႕လြင့္သြားတယ္။ တစ္ခါ ျပန္မွတ္တယ္။ ႏွစ္မွတ္ သံုးမွတ္ပါပဲ။ စိတ္ပ်ံ႕လြင့္ ျပန္တယ္။ ႐ႈမွတ္ခါစ ေယာဂီအမ်ားစု ဒီလို ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

နည္းနည္း သမာဓိ ရလာတာနဲ႔ အသက္႐ႉမႈဟာ တိုေတာင္း တိုေတာင္းလာမယ္။ သိမ္ေမြ႔ သိမ္ေမြ႔လာမယ္။ ဒါဟာ သဘာဝနိယာမ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ဓာတ္ ပိုမို တည္ၿငိမ္လာတာနဲ႔ အသက္႐ႉမႈဟာ သိမ္ေမြ႔သည္ထက္ သိမ္ေမြ႔လာမယ္။ အသက္႐ႉမႈ ပိုမို ႏူးညံ့လာတယ္။ စိတ္ဟာ အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ တည္ၿငိမ္လာတယ္။ တစ္ခါ ႐ုတ္တရက္ပဲ စိတ္ ပ်ံ႕လြင့္သြားျပန္ေရာ။ စိတ္ဟာ အတိတ္က အျဖစ္အပ်က္ တစ္ခ်ိဳ႕ကို ျပန္စဥ္းစားတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ အနာဂတ္ အေရးကို ႀကိဳတင္မွန္းဆတယ္။ ဒါကို သိလိုက္တဲ့အခါ စိတ္ပ်က္တယ္။ အဲဒီေနာက္ စိတ္မပ်က္ဖို႔ အေျပာခံရတယ္။ သည္းခံေနဖို႔ တိုက္တြန္းခံရတယ္။

တစ္ခါတစ္ခါ ‘ဒီေကာင္က ငါ့ကို ေႏွာင့္ယွက္စြက္ဖက္တာပဲ၊ ဒီေကာင္မက ငါ့ကို ဒုကၡ ေပးတာပဲ’ဆိုတဲ့ ေဒါသအေတြး စိတ္မွာ ဝင္လာတယ္။ ေဒါသျဖစ္တာနဲ႔ တစ္ၿပိဳင္နက္ အသက္႐ႉမႈဟာ ပံုမွန္ မဟုတ္ေတာ့ဘူးဆိုတာ သတိထားမိတယ္။ အသက္႐ႉ ျပင္းလာတယ္၊ ျမန္လာတယ္။ ပံုမွန္ သဘာဝ ေပ်ာက္ဆံုးသြားေတာ့တာပဲ။ ေဒါသ ေျပေပ်ာက္သြာေတာ့ အသက္႐ႉတာ ပံုမွန္ ျပန္ျဖစ္လာတယ္။

ေလာဘ၊ ေဒါသနဲ႔ တစ္ျခားကိေလသာေတြကိုလည္း အလားတူပဲ သတိထားမိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေယာဂီဟာ ‘အသက္႐ႉမႈ ဘယ္လို ျဖစ္ေပၚလာတယ္၊ ႐ုပ္နဲ႔နာမ္ ဘယ္လို ဆက္စပ္မႈ ရွိတယ္၊ နာမ္က ႐ုပ္ကို ဘယ္လို လႊမ္းမိုးတယ္၊ ႐ုပ္က နာမ္အေပၚ ဘယ္လို ဩဇာသက္ေရာက္တယ္’ဆိုတဲ့ ႐ုပ္နာမ္ဓမၼ သဘာဝ တစ္ခုလံုးကို နားလည္လာတယ္။ ဒါေတြ အားလံုးဟာ လက္ေတြ႔အဆင့္မွာ နားလည္ရမယ့္ အရာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ေယာဂီဟာ ဝင္ေလထြက္ေလကို ေစာင့္မွတ္ေနတဲ့ ဒီဧရိယာမွာ အာ႐ံုခံစားမႈ တစ္ခုမဟုတ္တစ္ခု ခံစားရပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ သူဟာ အာ႐ံုခံစားမႈအေပၚမွာ ဘာမွ မတံု႔ျပန္ဘဲ ေစာင့္မွတ္ေနဖို႔ ညႊန္ၾကားခံရပါတယ္။ ကမၼ႒ာန္းအားထုတ္သူဟာ ယားယံတယ္ဆိုရင္ ယားတာကို ေစာင့္မွတ္ဖို႔ ညႊန္ၾကားခံရပါတယ္။ ယားတဲ့ေနရာကို မကုတ္ရပါဘူး။ ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာ တည္ေနႏိုင္သလဲဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ေန႐ံုပါပဲ။ ယားယံမႈဟာ အခ်ိန္ အေတာ္ၾကာၾကာပဲ ပိုပို ဆိုးလာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေႏွးနဲ႔အျပန္ပဲ ကြာမယ္။ ေျပေပ်ာက္သြားပါတယ္။ အဲဒါဟာ အျမဲမတည္ႏိုင္ပါဘူး။ အဲဒါဟာ ကြယ္ေပ်ာက္သြားဖို႔ ျဖစ္ေပၚလာရတာပါ။ အဲဒါဟာ ေအးမႈ ပူမႈ တုန္ခါမႈစတဲ့ တစ္ျခား အာ႐ံုခံစားမႈေတြလိုပါပဲ။

ေယာဂီဟာ ေစာင့္ပဲၾကည့္ေနဖို႔ ညႊန္ၾကားခံရပါတယ္။ ဘာမွ မလုပ္ရပါဘူး။ ေယာဂီဟာ ႐ုတ္တရက္ တံု႔ျပန္တတ္တဲ့ စိတ္ရဲ့ အက်င့္ပါေနတဲ့ ပံုစံကို စေျပာင္းလိုက္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေယာဂီဟာ အာနာပါန လုပ္ေနရင္း ပညာအလုပ္ကို စမိပါတယ္။ နာမ္႐ုပ္ ထင္ရွားရွိတဲ့ ဘဝ ရွိတဲ့ေနရာတိုင္းမွာ ခံစားမႈ ရွိေနပါတယ္။ ဒါဟာ သဘာဝနိယာမ ျဖစ္ပါတယ္။

(စိတ္)နာမ္တရား ခႏၶာကိုယ္ကေန ကြဲကြာသြားတဲ့ အခါမွာ ႐ုပ္ခႏၶာ ေသပါတယ္။ ဒါေၾကင့္ နာမ္ရွိတဲ့ ေနရာမွာ ဘဝရွိပါတယ္။ ဖႆပစၥယာ ေဝဒနာ။ အာ႐ံုနဲ႔ အာရမၼဏိက ေပါင္းမိတဲ့အခါတိုင္း ေဝဒနာ ျဖစ္ေပၚပါတယ္။ စိတ္တည္ၿငိမ္မႈ သမာဓိ ရဖို႔သာ ရည္ရြယ္တာ မဟုတ္ဘဲ သႏၲိသုခပရမတ္နိဗၺာန္ ရရွိတဲ့အထိ ကိေလသာအလံုးကို အျမစ္ျဖတ္ဖို႔ ရည္ရြယ္တာျဖစ္တယ္လို႔ နားလည္တယ္ဆိုရင္ ေယာဂီပုဂၢိဳလ္ဟာ သမၼာသမာဓိ က်င့္စင္အျဖစ္နဲ႔ အာနာပါနႆတိရဲ့ အေရးပါမႈကိုပါ နားလည္ပါတယ္။ လံုးဝ လြတ္ေျမာက္ဖို႔အတြက္ ေယာဂီ ပုဂၢိဳလ္ဟာ ဝိပႆနာပညာအထိ သြားရပါမယ္။ ခံစားမႈ အားလံုးကို သိေအာင္လုပ္ရပါမယ္။ ဗုဒၶ ႂကြေရာက္ေတာ္မူ ခဲ့တဲ့ ေနာက္ဆံုးပန္းတိုင္ဆီ ပို႔ေပးတဲ့ လမ္းကို လိုက္ေလွ်ာက္ဖို႔အတြက္ ဗုဒၶလုပ္ေစခ်င္တာကို လုပ္ရပါမယ္။

အာ႐ံုခံစားမႈ သဘာဝတရားကို ေတြ႔သိႏိုင္ေရးအတြက္ စိတ္ကို ေလ့က်င့္ေပးဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ပထမေတာ့ အထက္ႏႈတ္ခမ္းရဲ့အေပၚ ႏွာသီးဖ်ားရဲ့ေအာက္ဆိုတဲ့ ဒီဧရိယာေပါ့။ ေနာက္ေတာ့ ခႏၶာကိုယ္ တစ္ခုလံုးမွာ သိေနရပါမယ္။ ဒါဟာ အာနာပါနႆတိ ဘယ္ေလာက္ အေရးပါတယ္ ဆိုတာပါပဲ။ အဲဒါဟာ ႐ိုး႐ိုးရွင္းရွင္းနဲ႔ သိပၸံနည္းက်တဲ့ ခံစားမႈကို သိမွတ္နည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဝိပႆနာသင္တန္းမွာ သံုးရက္အတြင္း ဒီခံစားမႈကို ရပါတယ္။ စားမႈကို အာ႐ံုခံစားျခင္းအားျဖင့္ သိမွတ္တာကို ေစာင့္ၾကည့္ရင္း ေယာဂီဟာ ဝင္ေလ ထြက္ေလကို အာ႐ံုစိုက္ပါတယ္။

“ေ၀ဒနာသု ေ၀ဒနာညတရာဟံ, ဘိကၡေ၀, ဧ၀ံ ၀ဒါမိ ယဒိဒံ - အႆာသပႆာသာနံ သာဓိကံ မနသိကာရံ။ တသၼာတိဟ, ဘိကၡေ၀, ေ၀ဒနာသု ေ၀ဒနာႏုပႆီ တသၼႎ သမေယ ဘိကၡဳ ၀ိဟရတိ အာတာပီ သမၸဇာေနာ သတိမာ ၀ိေနယ် ေလာေက အဘိဇၥၽာေဒါမနႆံ”တဲ့။

ဗုဒၶဟာ စနစ္က်ၿပီး အဆင့္ျမင့္တဲ့ သြန္သင္ျပသမႈကို ေပးေတာ္မူပါတယ္။ အာနာပါနႆတိကို ညႊန္းျပ သင္ၾကားစဥ္မွာ ဗုဒၶဟာ ေနာက္ဆံုးပရမတၳပန္းတိုင္ကို မ်က္ေျခမျပတ္ခဲ့ ပါဘူး။ ‘နာဟံ၊ ဘိကၡေဝ၊ မု႒ႆတိႆ အသမၸဇညႆ အာနာပါနႆတႎ ဝဒါမိ’တဲ့။ သမၸဇဥ္နဲ႔ မတြဲဘူးဆိုရင္ သမာဓိကို ျပည့္စံုတယ္လို႔ ဘုရားရွင္ မသတ္မွတ္ခဲ့ပါဘူး။

သမၸဇဥ္ကို ေအာက္ပါအတိုင္း မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။

“ကထဉၥ, ဘိကၡေ၀, ဘိကၡဳ သမၸဇာေနာ ေဟာတိ? ဣဓ, ဘိကၡေ၀, ဘိကၡဳေနာ ၀ိဒိတာ ေ၀ဒနာ ဥပၸဇၨႏၲိ, ၀ိဒိတာ အဗၻတၳံ ဂစၧႏၲိ။ . . . . . ဧ၀ံ ေခါ, ဘိကၡေ၀, ဘိကၡဳ သမၸဇာေနာ ေဟာတိ။ သေတာ, ဘိကၡေ၀, ဘိကၡဳ ၀ိဟေရယ် သမၸဇာေနာ။ အယံ ေ၀ါ အမွာကံ အႏုသာသနီ”တဲ့။

“ရဟန္းသည္ ခႏၶာ၌ ေဒနာတို႔ ျဖစ္ေပၚလာမႈကို သိ၏။ တည္ေနမႈကို သိ၏။ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္မႈကို သိ၏။ ခႏၶာ၌ သညာတို႔ ျဖစ္ေပၚလာမႈကို သိ၏။ တည္ေနမႈကို သိ၏။ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္မႈကို သိ၏။ ခႏၶာ၌ ျဖစ္လာေသာ အာ႐ံုအေပၚ စိတ္ညြတ္မႈတိုင္းကို သိ၏”တဲ့။ ဒါဟာ ဘုရားရွင္ ေဟာေတာ္မူခဲ့တဲ့ သမၸဇဥ္ ျဖစ္ပါတယ္။

(ဝိပႆနာအက်င့္ဟာ သမၸဇည ျဖစ္တဲ့အတြက္ သမၸဇညကို ေနာက္ေဟာေျပာခ်က္မွာ ေဆြးေႏြးပါမယ္။)

မွန္မွန္ကန္ကန္ က်င့္သံုးတယ္ဆိုရင္ အာနာပါနႆသတိဟာ ေနာက္တစ္ဆင့္ျဖစ္တဲ့ ပညာအက်င့္ အရိယာ လမ္းစဥ္ကို အေရာက္ပို႔ေပးပါတယ္။ ဝိပႆနာဘာဝနာျဖစ္တဲ့ ပညာအက်င့္ကို ေနာက္ေဟာေျပာမႈမွာ အေသးစိတ္ ေဆြးေႏြးပါမယ္။

အားလံုးဆီအေရာက္ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ ေဆာင္ခ်ဥ္းေပးႏိုင္စြမ္း ရွိတဲ့၊ ထာဝရ တည့္တံ့ေနမယ့္ ဗုဒၶရဲ႕ ဆန္းသစ္ေဖာ္ထုတ္ ေတြ႔ရွိမႈလည္းျဖစ္တဲ့ အာနာပါနႆတိကို မယံုၾကည္ေသးသူမ်ား စမ္းသပ္ က်င့္သံုးႏိုင္ ၾကပါေစ။ ဗုဒၶရဲ့ ဆံုးမမႈကို ယံုၾကည္လက္ခံႏိုင္သူမ်ား ဓမၼလမ္းေပၚ လက္ေတြ႔ ေလွ်ာက္လွမ္းႏိုင္ၾကပါေစ။ ဓမၼလမ္းေပၚ ေလွ်ာက္လွမ္းဆဲ ပုဂၢိဳလ္မ်ား အျပင္းအထန္ အားထုတ္ၿပီး ပိုမို တိုးတက္ႏိုင္ၾကပါေစ။

ဘဝတု သဗၺမဂၤလံ။

သတၱဝါအာလံုး ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ့ၾကပါေစ။

ဂိုအင္ဂါ

၂၀ဝ၄-ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာ ၉-ရက္မွ ၁၁-ရက္အထိ

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ကမၻာေအးကုန္းေျမ၊ မဟာဆ႒ပါသာဏလိုဏ္ဂူေတာ္ႀကီးအတြင္း က်င္းပေသာ ကမၻာ့ဗုဒၶဘာသာထိပ္သီးညီလာခံ-၌

ဝိပႆနာဆရာႀကီး ဦးဂိုအင္ဂါ ေျပာၾကားသည့္မိန္႔ခြန္း (တတိယပိုင္း) ဘာသာျပန္

သံဃာေတာ္ အရွင္ျမတ္မ်ားနဲ႔ ဓမၼမိတ္ေဆြ ေပါင္းတို႔ ... ...။ ဒီေဟာေျပာခ်က္မွာ ဗုဒၶတရားေတာ္ရဲ့ အေရးပါဆံုး အခ်က္ျဖစ္တဲ့ လက္ေတြ႔အသိ “ပညာ”ကို ေဆြးေႏြးပါ့မယ္။

ဗုဒၶတရားေတာ္ဟာ လက္ေတြ႔ က်င့္သံုးတဲ့အခါမွသာ အက်ိဳးရွိပါတယ္။ ဘုရားရွင္က ဣသိပတန မိဂဒါဝုန္မွာ သူရဲ့ ေနာက္လိုက္ ပဥၥဝဂၢီတို႔ကို တရားဦး ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ “တိပရိဝ႗ံ ဒြါဒသာကာရံ” ဆိုတဲ့အတိုင္း သစၥာေလးပါးကို နည္းသံုးမ်ိဳးစီနဲ႔ ေတြ႔ၾကံဳရတဲ့အခါ သစၥာေလးပါးဟာ တကယ့္ အရိယသစၥာ ျဖစ္တယ္လို႔ မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

ဗုဒၶအလိုေတာ္အရ ဒုကၡဆိုတာ ဘာလဲ။ “ယံကိဥၥိ ေဝဒယိတံ တံ ဒုကၡသၼိ”ႏၲိတဲ့။ ပင္မအေျခခံ ခႏၶာမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ေတြ႔ၾကံဳရသမွ်ဟာ ဒုကၡပါပဲ။ ႐ုပ္နာမ္နယ္ပယ္ တစ္ခုလံုးကို ေက်ာ္လြန္ၿပီ၊ ျဖစ္ေပၚလာတာ ပ်က္သုဥ္းသြားတာ မရွိတဲ့ ေသဆံုးရတာ ေမြးဖြားရတာလည္း မရွိတဲ့ ႐ုပ္နာမ္နယ္ရဲ့ ဟိုတစ္ဘက္က နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွက္ျပဳၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ ဒုကၡသစၥာနယ္ အျပည့္အစံုကို နားလည္ၿပီလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဒုကၡနယ္ကို ေက်ာ္လြန္ၿပီး ျဖစ္လို႔ပါပဲ။

တစ္ဦးတစ္ေယာက္ရဲ့ ကိုယ္ပိုင္အေတြ႔အၾကံဳဟာ အလြန္ ေရးႀကီးပါတယ္။ ကိတ္မုန္႔ဟာ ခ်ိဳတယ္လို႔ တစ္ဦးတစ္ေယာက္က ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီလို ေျပာ႐ံုနဲ႔ တစ္ျခားတစ္ေယာက္က လက္ခံႏိုင္ပါတယ္။ “ကိတ္မုန္႔ ထဲမွာ သၾကားပါတဲ့အတြက္ ခ်ိဳတာပါ”လို႔ တစ္ဆင့္တက္ စဥ္းစားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ္ ပါးစပ္ထဲ ထည့္စားတဲ့အခါမွပဲ ကိတ္မုန္႔အရသာကို သိႏိုင္ပါတယ္။ ပူတင္းရဲ့ အရသာဟာ ပူတင္းကို စားသံုးမႈမွာ တည္ပါတယ္။

သစၥာေလးပါးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း ဒီအတိုင္းပါပဲ။ ေနရာတိုင္းမွာ ဒုကၡရွိတယ္ဆိုတာ လက္ခံႏိုင္ပါတယ္။ ဆင္းရဲခ်မ္းသာ၊ ပညာတတ္မတတ္၊ က်ားမ မေရြး အားလံုးဟာ ဒုကၡကို ေတြ႔ၾကံဳၾကရပါတယ္။ ဇရာ၊ ဗ်ာဓိ၊ မရဏ၊ ေသာက၊ ပရိေဒဝ ... ... ... ႏွစ္သက္ျမတ္ႏိုးသူနဲ႔ ကြဲကြာ၊ မႏွစ္မ်ိဳ႕သူနဲ႔ ဆံုးဆည္း၊ ေမွ်ာ္လင့္တာေတြျဖစ္မလာ၊ မေမွ်ာ္လင့္တာေတြနဲ႔ၾကံဳရ။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ခႏၶာငါးပါးအေပၚ တြယ္တာမႈ။ ဒါေတြဟာ ဒုကၡပါပဲ။

ဗုဒၶ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္ “ဒုကၡံ အရိယသစၥံ ပရိေညယ်ံ ... ... ဒုကၡံ အရိယသစၥံ ပရိေညယ်ံ”တဲ့။ ဒုကၡကုန္ရာ အဆံုးစြန္အထိ၊ ဒုကၡနယ္ တစ္ခုလံုးကို ေဖာ္ထုတ္ရပါမယ္။ ႐ုပ္နာမ္နယ္ တစ္ခုလံုး ျခံဳၾကည့္ရပါမယ္။

အစပိုင္းမွာေတာ့ က်ိဳးေၾကာင္းဆင္ျခင္မႈကို အေျခခံတဲ့ စိႏၲာမယ အဆင့္ထိပဲ နားလည္ပါလိမ့္မယ္။ ဝိပႆနာသင္တန္း ေရာက္လာၾကတဲ့အခါ အစပိုင္းမွာေတာ့ နာက်င္မႈ၊ စိတ္ဖိစီးမႈ၊ ေလးလံမႈ၊ ပူေလာင္မႈ၊ ယားယံမႈ-ဆိုတဲ့ မသက္သာမႈ ဒုကၡေဝဒနာ မ်ားစြာကို ခံစားၾကရပါတယ္။ ႏွစ္သက္စရာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ မႏွစ္သက္ စရာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အာ႐ံုခံစားမႈ မွန္သမွ်ဟာ အေႏွးနဲ႔အျမန္ ကြယ္ေပ်ာက္သြားၾကတယ္ဆိုတာ ဒီအဆင့္မွာ ကိုယ္တိုင္ နားလည္ၾကပါတယ္။ ျဖစ္ေပၚလာမႈ (ဥဒယ)နဲ႔ ပ်က္သုဥ္းသြားမႈ (ဝယ)တို႔ကို ေတြ႔ၾကံဳၾကရ ပါတယ္။

ရက္နည္းနည္းရလာေတာ့ သင္တန္းသား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ခႏၶာကိုယ္ အစိုင္ခဲတစ္ခုလံုး ေပ်ာ္ဝင္ေက်ေပ်ာက္သြားတဲ့ အဆင့္ကို ေရာက္ၾကပါတယ္။ ႐ုပ္နာမ္နယ္အတြင္းမွာ ရွိသမွ် အရာအားလံုးဟာ အဆက္မျပတ္ တုန္ခါလႈပ္ေရြ႕ေနမႈမွ်သာ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ၾကံဳေတြ႔ရပါတယ္။ ခိုက္အတန္႔အတြင္း ေပၚလိုက္ေပ်ာက္လိုက္ ေပၚလိုက္ေပ်ာက္လိုက္ ျဖစ္ေနတဲ့ တုန္ခါမႈ အဖြဲ႕အစည္းသာ ျဖစ္တယ္လို႔ ၾကံဳေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါကို သတိပ႒ာနသုတ္မွာ “သမုဒယဝယဓမၼာႏုပႆီ ဝိဟရတိ”လို႔ ေဟာေတာ္မူပါတယ္။

အရာရာဟာ အနိစၥသာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခိုက္အတန္႔သာ တည္ပါတယ္။ ခိုင္မာမႈ မရွိပါဘူး။ ဒုကၡ ေဝဒနာကို “ဒုကၡ”လို႔လက္ခံရတာ လြယ္ပါတယ္။ မသက္သာမႈ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒုကၡလို႔ လက္ခံႏိုင္ပါတယ္။

အားထုတ္တဲ့ ေယာဂီဟာ ဉာဏ္နည္းမယ္ဆိုရင္ေတာ့ လံုးလံုးလ်ားလ်ား ပ်က္သုဥ္းမႈကို ျမင္ႏိုင္တဲ့ ဘဂၤဉာဏ္ အေတြ႔အႀကံဳ အေပၚမွာ သာယာၿပီး စိတ္ကို မထိန္းကြပ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဉာဏ္ရွိတဲ့ ေယာဂီကေတာ့ ဘဂၤဉာဏ္အဆင့္ရဲ့ အနိစၥသေဘာကို နားလည္ၿပီး သခၤါ႐ုေပကၡာဉာဏ္ ေရာက္ေအာင္ ဆက္လက္ အားထုတ္ပါတယ္။ အပ်က္ျမင္မႈမွာ တြယ္တာသာယာ ေနျခင္းဟာ အလြန္ အႏၲရာယ္ႀကီးတဲ့အတြက္ ဘဂၤဉာဏ္အဆင့္ဟာ ေၾကာက္စရာေကာင္းေသးတယ္၊ အႏၱရာယ္ရွိေသးတယ္လို႔ သူ နားလည္ပါတယ္။ အေတြ႔အၾကံဳဟာ သာယာစရာေကာင္းေလ တြယ္တာမႈ ႀကီးလာေလပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ သာယာဖြယ္ အေတြ႔အၾကံဳ ေပ်ာက္ပ်က္သြားတဲ့အခါမွာ အႀကီးအက်ယ္ စိတ္ဆင္းရဲရေတာ့တာပါပဲ။ ဥပၸဇၨိတြာ နိ႐ုဇၩႏၲိ၊ ဥပၸဇၨိတြာ နိ႐ုဇၩႏၲိ-တဲ့။

အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱသေဘာကို လက္ေတြ႔အဆင့္မွာ နားလည္ၿပီး ဥေပကၡာ႐ႈႏိုင္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ နက္နက္႐ိႈင္း႐ိႈင္း အျမစ္တြယ္ေနတဲ့ သခၤါရေတြဟာ ေပၚလြင္ထင္ရွားလာၿပီး သုတ္သင္ပယ္သတ္ျခင္း ခံလိုက္ရပါတယ္။ ေပၚလာတဲ့ သခၤါရ အေဟာင္းေတြကို တံု႔ျပန္ၿပီး သခၤါရအသစ္ကိုလည္း မဖန္တီး ေတာ့ပါဘူး။ “ငါ” “ငါ့ဥစၥာ”လို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အရာဟာ ဘာမွ အႏွစ္သာရ မရွိပါလားလို႔ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိျမင္လာပါတယ္။ “ငါ” “ငါ့ဥစၥာ”ဆိုတဲ့ သတ္မွတ္မႈဟာ လွည့္စားမႈမွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။ သုညာမိဒံ အေတၱန ဝါ အတၱနိေယန ဝါ-တဲ့။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ လံုးဝ ဝိသုဒၶိ ျဖစ္သြားပါတယ္။ ေသာတာပန္ကေန ရဟႏၲာအထိ လြတ္ေျမာက္မႈ အဆင့္ေလးခုျဖစ္တဲ့ မဂ္ဖိုလ္ကို ဆိုက္ေရာက္ သြားပါတယ္။

အပ်က္ျမင္တဲ့ ဘဂၤဉာဏ္ကိုရမွ ဒုကၡကို နယ္ကုန္ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ၿပီလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒုကၡံ အရိယသစၥံ ပရိညာတံ-တဲ့။ အလားတူပါပဲ။ ဒုတိယအရိယသစၥာကိုလည္း ဗုဒၶက “ဒုကၡသမုဒယံ အရိယသစၥံ ပဟာတဗၺံ၊ ဒုကၡသမုဒယံ အရိယသစၥံ ပဟီနံ”လို႔ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ “ဤကား ဒုကၡ၏ ေၾကာင္းရင္းတည္း။ အေၾကာင္းရင္းကို ပယ္သတ္အပ္၏။ အေၾကာင္းရင္းကို ပယ္သတ္ၿပီးၿပီ။ ဤသို႔ ဒုတိယအရိယသစၥာကို အျခင္းရာသံုးပါးျဖင့္ နားလည္၏”တဲ့။

ေနာက္ၿပီး တတိယအရိယသစၥာကိုလည္း ဗုဒၶက “ဒုကၡနိေရာဓံ အရိယသစၥံ၊ ဒုကၡနိေရာဓံ အရိယသစၥံ သစၧိကာတဗၺံ၊ ဒုကၡနိေရာဓံ အရိယသစၥံ သစၧိကတံ”လို႔ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ “ဤကား ဒုကၡခ်ဳပ္ရာ အမွန္တရားတည္း။ ဒုကၡခ်ဳပ္ရာတရားကို မ်က္ေမွာက္ျပဳရမည္။ ဒုကၡခ်ဳပ္ရာတရားကို မ်က္ေမွာက္ျပဳၿပီးၿပီ။ ဤသို႔ တတိယအရိယသစၥာကို အျခင္းရာသံုးပါးျဖင့္ နားလည္၏”တဲ့။

ေနာက္ဆံုး ဗုဒၶက သူ႔အေတြ႔အၾကံဳျဖစ္တဲ့ စတုတၳအရိယသစၥာကို “ဒုကၡနိေရာဓဂါမိနီပဋိပဒါအရိယသစၥံ၊ ဒုကၡနိေရာဓဂါမိနီပဋိပဒါအရိယသစၥံ ဘာေဝတဗၺံ၊ ဒုကၡနိေရာဓဂါမိနီပဋိပဒါအရိယသစၥံ ဘာဝိတံ”လို႔ ေဟာေတာ္ မူခဲ့ပါတယ္။ “ဤကား ဒုကၡခ်ဳပ္ရာေၾကာင္း အမွန္တရားတည္း။ ဒုကၡခ်ဳပ္ေၾကာင္းတရားကို ပြားမ်ားက်င့္သံုးရမည္။ ဒုကၡခ်ဳပ္ေၾကာင္းတရားကို ပြားမ်ားက်င့္သံုးျပီးၿပီ။ ဤသို႔ စတုတၳအရိယသစၥာကို အျခင္းရာသံုးပါးျဖင့္ နားလည္၏”-တဲ့။

ဝိပႆနာဘာဝနာမွာ အၾကမ္းစား “ဩဠာရိက”ကေန အႏုစား “သုခုမ”ေရာက္ေအာင္ သြားရပါတယ္။ ဗုဒၶတရားေတာ္ဟာ အၾကမ္းစား “ဩဠာရိက”ကေန အႏုစား “သုခုမ”ေရာက္ေအာင္ ပို႔ေပးပါတယ္။ ပိုၿပီး သိမ္ေမြ႔တဲ့အဆင့္၊ ႐ုပ္နာမ္နယ္ အလြန္မွာရွိတဲ့ အသိမ္ေမြ႔ဆံုး အဆင့္ထိ ပို႔ေပးပါတယ္။ ႐ုပ္နာမ္တို႔ရဲ့ အေပၚယံ အမွန္တရား၊ အၾကမ္းစား အမွန္တရား၊ အစိုင္အခဲ အမွန္တရားျဖစ္တဲ့ ပညတ္နဲ႔ စရပါတယ္။ အနိစၥျမင္တဲ့ဉာဏ္ကို အေျခခံၿပီး ႐ုပ္နာမ္အေပၚတင္ထားတဲ့ ပညတ္ကို ကြဲကြဲျပားျပား နားလည္ေအာင္ ပိုင္းျခားေလ့လာ ႐ႈမွတ္ရပါတယ္။ ႐ုပ္နာမ္တို႔ရဲ့ ပရမတၳသဘာအထိ ေရာက္ဖို႔၊ ေနာက္ဆံုး ႐ုပ္နာမ္နယ္ အလြန္မွာရွိတဲ့ နိဗၺာန္ပရမတ္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳႏိုင္ဖို႔ ႐ုပ္နာမ္တို႔ရဲ့ ေပၚယံမွန္ကန္မႈ ပညတ္ကို ေက်ာ္လြန္ ရပါမယ္။

ဗုဒၶတရားေတာ္မွာ ခံစားမႈ ေဝဒနာဟာ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။ ဗုဒၶဟာ ထူျခားဆန္းသစ္တဲ့ ေလ့လာမႈတစ္ခု ျပဳလုပ္ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ “ေဝဒနာသေမာသရဏာ သေဗၺ ဓမၼာ”တဲ့။ “စိတ္မွာ ေပၚလာ သမွ်ဟာ ႐ုပ္ခႏၶာအေပၚ သိရွိခံစားတဲ့ ေဝဒနာနဲ႔ တြဲလ်က္သား ရွိေနပါတယ္”တဲ့။ စိတ္ထဲေပၚလာတဲ့ အေတြးတစ္ခုေတာင္မွ ႐ုပ္ခႏၶာအေပၚ သိရွိခံစားတဲ့ ေဝဒနာနဲ႔ တြဲေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဝဒနာနဲ႔ အလုပ္လုပ္ေနျခင္းဟာ စိတ္ရဲ့ အနက္႐ိႈင္းဆံုး တစ္ေနရာမွာ အလုပ္လုပ္ေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

“အာ႐ံုခံစားမႈကို တံု႔ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ ေလာဘတဏွာ ျဖစ္ပြားေစၾကတယ္”ဆိုတဲ့အခ်က္ဟာ ဗုဒၶရဲ့ ႀကီးက်ယ္တဲ့ ေဖာ္ထုတ္ေတြ႔ရွိမႈႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶမတိုင္မီကေရာ၊ ဗုဒၶေခတ္ကေရာ၊ ဗုဒၶမရွိေတာ့တဲ့ ေနာက္မွာပါ ဘယ္ဆရာမွ ဒီအခ်က္ကို မသိခဲ့ၾကပါဘူး။ ထိုထိုဆရာေတြဟာ မ်က္စိနဲ႔အဆင္း၊ ႏွာေခါင္းနဲ႔အနံ႔၊ နားနဲ႔အသံ စသည္အားျဖင့္ ပသာဒနဲ႔အာ႐ံု ထိခိုက္မႈ အေပၚမွာ မပါဝင္ မတံု႔ျပန္ဖို႔ကိုသာ သြန္သင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ အာ႐ံုေတြေပၚမွာ တံု႔ျပန္ေနၾကတာ မဟုတ္တဲ့အေၾကာင္း ဗုဒၶ မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ (အာ႐ံုနဲ႔ ပသာဒကို ကိုယ္စားျုပဳၿပီး) အတူတြဲခ်ည္ထားတဲ့ ႏြားျဖဴ-ႏြားနက္ ဥပမာကို ေပးေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ႏြားနက္ဟာ အေႏွာင္အဖြဲ႔ မဟုတ္သလို ႏြားျဖဴဟာလည္း အေႏွာင္အဖြဲဲ႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ခ်ည္ႀကိဳးကသာ အေႏွာင္အဖြဲ႔ ျဖစ္ပါတယ္-တဲ့။ တဏွာဆိုတဲ့ႀကိဳးဟာ အေႏွာင္အဖြဲ႔ ျဖစ္တယ္-လို႔ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

(ပဋိစၥသမုပၸါဒ္မွာ) ေဝဒနာပစၥယာ တဏွာ၊ ေဝဒနာကို တံု႔ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ (ေလာဘ သို႔မဟုတ္ ေဒါသ) တဏွာကို ျဖစ္ေစတယ္-လို႔ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ဒီရွာေဖြေတြ႔ရွိမႈေၾကာင့္ ဘုရားျဖစ္လာခဲ့တာပါ။ ဗုဒၶဟာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ နားလည္မႈနဲ႔ ဓမၼအေပၚနားလည္မႈကို ထပ္တူျပဳေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ဒုကၡသံသရာကို လႊမ္းမိုတာဟာ သဘာဝတရား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုကၡသံသရာက လြတ္ေျမာက္မယ့္ လမ္းဟာလည္း သဘာဝတရားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

“ေယာ ပဋိစၥသမုပၸါဒံ ပႆတိ၊ ေသာ ဓမၼံ ပႆတိ။

ေယာ ဓမၼံ ပႆတိ၊ ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒံ ပႆတိ”လို႔ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

“ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ျမင္ရင္ ဓမၼကိုျမင္ပါတယ္။ ဓမၼကိုျမင္ရင္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ ျမင္ပါတယ္”တဲ့။ တစ္ျခား ဆရာေတြက “ေလာဘ၊ ေဒါသ မျဖစ္ေစရဘူး”လို႔ ေဟာၾကပါတယ္။ ဗုဒၶကေတာ့ “ေလာဘ၊ ေဒါသတို႔ဟာ ေမာဟရွိသမွ် ရွိေနမယ္”လို႔ ရွင္းျပေတာ္မူပါတယ္။

ေမာဟဆိုတာ ဘာလဲ။ ေမာဟဆိုတာ မသိမႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ေမာဟဆိုတာ အဝိဇၨာ ျဖစ္ပါတယ္။ ခႏၶာထဲမွာ ဘာျဖစ္ေနတယ္လို႔ မသိပါဘူး။ ဒုကၡရဲ့ သေဘာမွန္ကို မသိပါဘူး။ ေလာဘ၊ ေဒါသတို႔ရဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို မသိပါဘူး။

ပဋိစၥသမုပၸါဒ္မွာ အေရးပါတဲ့ အဆက္အစပ္ သံုးခု ရွိပါတယ္။ ပထမ ဆက္စပ္မႈက အဝိဇၨာပစၥယာ တဏွာ။ အတိတ္တုန္းက အဝိဇၨာေၾကာင့္ လက္ရွိဘဝျဖစ္တဲ့ နာမ္-႐ုပ္ဆီ ဦးတည္ၿပီး သခၤါရကို ဖန္တီးခဲ့ပါတယ္။ အာ႐ံုခံစားမႈ ေဝဒနာရဲ့ သေဘာမွန္ကို မသိတဲ့ အဝိဇၨာ ရွိေနရင္ တဏွာပြားဦးမွာပါ။ ေဝဒနာပစၥယာ တဏွာ-တဲ့။ ဒီတဏွာက အနာဂတ္မွာျဖစ္မယ့္ ဥပါဒါန္ (တပ္စြဲမႈ)နဲ႔ ဘဝ (ေမြးဖြားမႈ)ဆီ ဦးတည္ေပးပါတယ္။

ေဝဒနာကို တံု႔ျပန္တဲ့အခါ (ခဏမစဲ အျမဲမတည္မႈကို သိတဲ့ဉာဏ္) အနိစၥ-ဝိဇၨာ ပြားမိတယ္ဆိုရင္ အဝိဇၨာ မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ ပစၥဳပၸန္ အခိုက္တန္႔မွာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကြင္းဆက္ ျပတ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ တဏွာ ျဖစ္ပြားရာ ေနရာျဖစ္တဲ့ ေဝဒနာ အေပၚမွာ လုပ္ငန္းခြင္တင္ၿပီး ျပႆနာရင္းျမစ္ကို ေျဖရွင္းျခင္းအားျဖင့္ ေမြးေသသံသရာက လြတ္ေျမာက္ပါတယ္။

ေဝဒနာရဲ့ သေဘာကို နားမလည္ေသးသမွ် ျပင္ပ႐ုပ္ဝတၳဳေတြေၾကာင့္ ေလာဘနဲ႔ ေဒါသ ျဖစ္ရတယ္လို႔ ထင္ေနဦးမွာပါ။ “ဒါဟာ ႏွစ္သက္ဖြယ္ျဖစ္တယ္”၊ ဒါမွမဟုတ္ “ဒါဟာ မႏွစ္သက္ဖြယ္ ျဖစ္တယ္”လို႔ ထင္မွတ္ပါတယ္။ အေပၚယံလႊာမွာ တင္ေနပါတယ္။ ႏြားနက္ကို ႏြားျဖဴရဲ့ အေႏွာင္အဖြဲ႔လို႔ ထင္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ႏြားျဖဴကို ႏြားနက္ရဲ့ အေႏွာင္အဖြဲ႔လို႔ ထင္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ေဝဒနာအေပၚမွာ တံု႔ျပန္တဲ့ ေလာဘနဲ႔ ေဒါသဟာ အေႏွာင္အဖြဲ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ အရက္စြဲသူက သူဟာ အရက္ကို စြဲလမ္းေနတာလို႔ ထင္ပါတယ္။ အမွန္က အရက္ေသာက္တဲ့ အခါမွာ ခံစားရတဲ့ အာ႐ံုခံစားမႈကို သူစြဲေနတာပါ။

အနိစၥသေဘာ နားလည္းမႈကို ဖြံ႕ၿဖိဳးေစျခင္းအားျဖင့္ ေဝဒနာအေပၚ တံု႔ျပန္တဲ့ ေနရာမွာ ပညာကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒီလိုပံုစံနဲ႔ ေဝဒနာအေပၚမွာ သံုးသပ္တဲ့အခါ အဝိဇၨာကေန စတင္လြတ္ေျမာက္ပါတယ္။ သဘာဝဥပေဒသ၊ ဓမၼနိယမတာ ဆိုတဲ့ သဘာဝျဖစ္စဥ္ရဲ့ ေနာက္ကြယ္က ဥပေဒသကို နားလည္ပါတယ္။

အာ႐ံုကို ခံစားတဲ့ ေဝဒနာဟာ ဦးတည္ခ်က္မတူတဲ့ လမ္းေၾကာင္းႏွစ္ခုရဲ့ အဓိကဆံုမွတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ သာယာဖြယ္၊ မသာယာဖြယ္ျဖစ္တဲ့ အာ႐ံုခံစားမႈေတြ အေပၚမွာ ပညာမပါဘဲ တံု႔ျပန္ေနမယ္ ဆိုရင္ တပ္မက္မႈ (ေလာဘ)၊ မေက်နပ္မႈ (ေဒါသ)ဆိုတဲ့ သခၤါရေတြကို ဖန္တီးၿပီး ဒုကၡကို ဆပြား တိုးေစပါတယ္။ သာယာဖြယ္၊ မသာယာဖြယ္ အာ႐ံုခံစားမႈေတြ ရွိေနေပမယ့္ ဥေပကၡာ ထူေထာင္ဖို႔ ေလ့လာတယ္ဆိုရင္ အနက္႐ိႈင္းဆံုး အဆင့္မွာရွိေနတဲ့၊ အသားက်ေနတဲ့ အေလ့အက်င့္ကို ေျပာင္းလဲဖို႔ စတင္လိုက္ျခင္း ပါပဲ။

အာ႐ံုခံစားမႈေတြဟာ အရင္းအျမစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ အျမစ္ကို မ်က္ကြယ္ျပဳေနသမွ် ကာလပတ္လံုး အကိုင္းအခက္ကို ျဖတ္ေတာက္ရင္ေတာင္မွ အဆိပ္ပင္က ျပန္ေပါက္လာဦးမွာပါပဲ။

“ယထာပိ မူေလ အႏုပဒၵေ၀ ဒေဠႇ၊ ဆိေႏၷာပိ ႐ုေကၡာ ပုနေရ၀ ႐ူဟတိ။

ဧ၀မၸိ တဏွာႏုသေယ အႏူဟေတ၊ နိဗၺတၱတီ ဒုကၡမိဒံ ပုနပၸဳနံ။”လို႔ ဗုဒၶ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

“အျမစ္ခိုင္မာသည့္ သစ္ပင္သည္ အကိုင္းကို ျဖစ္လိုက္ေသာ္မွလည္း ျပန္လည္ ေပါက္ေရာက္ႏိုင္၏။ ထို႔အတူ အႏုသယေလာဘအျမစ္ကို မႏႈတ္ရေသးသမွ် ဒုကၡအပင္ ျပန္၍ျပန္၍ ေပါက္ေရာက္ေနမည္”တဲ့။

ဒါေၾကာင့္ ကိေလသာကေန လံုးဝ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ေရးအတြက္ စိတ္ရဲ့ အရင္းအက်ဆံုး ေနရာမွာ လုပ္ငန္းခြင္ တင္ရမယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို မဟာ့မဟာ သိပၸံပညာရွင္ႀကီး ဗုဒၶက ေဖာ္ထုတ္ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ တဏွာႏုသယ အျမစ္အရင္းကို ႏုတ္ႏုတ္ခုတ္စင္း ပစ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဗုဒၶတရားေတာ္ကို နားလည္ေရး၊ လက္ေတြ႔သေဘာမွာ ေဝဒနာအေရးပါတဲ့ ဗုဒၶတရားေတာ္ကို နားလည္ေရးဆီ ဦးတည္တဲ့ ကြ်န္ေတာ့္ကိုယ္ေတြ႔ ခရီးဟာ ဒီ ဓမၼႏိုင္ငံေတာ္ ျမန္မာမွာ စတင္ခဲ့ပါတယ္။ “စိတ္ဓာတ္ကို သုတ္သင္ျခင္းဟာ ဘာသာတရား အားလံုးရဲ့ တူမွ်တဲ့ အေျခခံမူႀကီး ျဖစ္တယ္”လို႔ ကြ်န္ေတာ့္ဆရာႀကီး ဦးဘခင္ မၾကာခဏ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ကိေလသာကို အျမစ္ျပတ္ပယ္ရွင္းၿပီး စိတ္ကိုစယ္ၾကယ္ေအာင္ သုတ္သင္ရမယ္ဆိုတဲ့ ဒီရည္ရြယ္ခ်က္ဟာ ဗုဒၶတရားေတာ္နဲ႔ မထိေတြ႔ခင္ကလည္း ကြ်န္ေတာ္မွာ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဝဒနာကို ႐ႈမွတ္ဖို႔ အေျပာခံရေတာ့ “ဒါဟာ ငါ့အတြက္ ဘာအေထာက္အပံ့ ေပးသလဲ”ဆိုတဲ့ သံသယအေတြးေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အမွန္တရားကို ကိုယ္ေတြ႔သိေအာင္ ဆရာႀကီးက ကြ်န္ေတာ့္ကို သင္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္မွာ က်ေရာက္တဲ့ အာ႐ံုခံစားမႈကေန ရလာတဲ့ အမွန္တရား အေတြ႔အၾကံဳဟာ လက္ေတြ႔ အက်ိဳးေပးခဲ့ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ကို ယံုၾကည္မႈ တိုးပြားေစခဲ့ပါတယ္။

စစ္မွန္တဲ့ အေထာက္အကူပစၥည္း၊ ခႏၶာကိုယ္မွာ က်ေရာက္တဲ့ အာ႐ံုခံစားမႈဟာ ကြ်န္ေတာ့္ကို ယံုၾကည္မႈေတြ ေပးခဲ့ပါတယ္။ စိတ္ဓာတ္ကို အၿပီးအျပတ္ သုတ္သင္ျခင္းဆိုတဲ့ တန္ဖိုးႀကီးတဲ့ ပန္းတိုင္ကို ကြ်န္ေတာ္ ေရာက္ႏိုင္တယ္လို႔ ယံုၾကည္ေစခဲ့ပါတယ္။

ေဝဒနာကို တံု႔ျပန္ၿပီး တဏွာ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ ဗုဒၶသာဝက မဟုတ္တဲ့သူေတြ အပါအဝင္ တဏွာကို ဒုကၡရင္းျမစ္အျဖစ္ လက္ခံတဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေရးႀကီးတဲ့ ကြင္းဆက္တစ္ခု လိုေနပါတယ္။ ေဝဒနာနဲ႔ တဏွာအၾကား ဘယ္လိုဆက္စပ္မႈ ရွိတယ္ဆိုတာ သူတို႔ထဲက ဘယ္သူမွ မေဆြးေႏြး ၾကပါဘူး။

တဏွာဆိုတာ တပ္မက္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္သက္ဖြယ္ကို ရယူလိုမႈ၊ ဆပြားလိုမႈ ဒါမွမဟုတ္ တည္ျမဲေစလိုမႈနဲ႔ မႏွစ္သက္ဖြယ္ကို သုတ္သင္လိုမႈ ဒါမွမဟုတ္ ဖယ္ရွားလိုမႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ တဏွာဆိုတာ ေက်နပ္မႈ မေက်နပ္မႈ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးကို ဆိုလိုပါတယ္။ တဏွာရဲ့ အေၾကာင္းရင္း အစစ္ဟာ ေဝဒနာမွာ တည္တယ္လို႔ ဗုဒၶ ရွင္းျပေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ဒီ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္မႈ တစ္ခုနဲ႔ပဲ ဗုဒၶဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အဇၩတၱမွာရွိတဲ့ လြတ္ေျမာက္မႈ တံခါးကို ဖြင့္လွစ္ဖို႔ ေသာ့ေပးေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

ေဝဒနာကို တံု႔ျပန္တဲ့ အေနနဲ႔ တဏွာျဖစ္တယ္ဆိုေတာ့ တဏွာအျမစ္ရင္းထိ ေရာက္ဖို႔၊ တဏွာ ပယ္သတ္ဖို႔ အားထုတ္တိုင္း ေဝဒနာကို နားလည္မႈ၊ ေဝဒနာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေတြ႔အၾကံဳ၊ ေဝဒနာေၾကာင့္ ေလာဘနဲ႔ေဒါသ ဘယ္လို ျဖစ္ေပၚလာတယ္ဆိုတဲ့ အသိ၊ တဏွာပယ္သတ္ရာမွာ ေဝဒနာကို ဘယ္လို အသံုးျပဳႏိုင္တယ္လို႔သိတဲ့ ပညာ ပါဝင္ေနရမယ္-ဆိုတဲ့အခ်က္ဟာ က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္ပါတယ္။

“သမာဟိေတာ သမၸဇာေနာ၊ သေတာ ဗုဒၶသ သာ၀ေကာ။

ေ၀ဒနာ စ ပဇာနာတိ၊ ေ၀ဒနာနဉၥ သမၻ၀ံ။”

“သမာဓိရွိ သတိေကာင္းၿပီး အနိစၥသေဘာကို တည္ၿငိမ္တိက်စြာ သိျမင္နားလည္ႏိုင္တဲ့ ဗုဒၶသာဝကဟာ ေဝဒနာကို သိပါတယ္။ ေဝဒနာေတြ ေပၚလာတာကို သိပါတယ္။ ေဝဒနာေတြ ခ်ဳပ္သြားတာကို သိပါတယ္။ ေဝဒနာဆံုးေအာင္ က်င့္နည္းကို သိပါတယ္”တဲ့။

“ယတၳ ေစတာ နိ႐ုဇၥၽႏၲ၊ မဂၢဉၥ ခယဂါမိနံ။

ေ၀ဒနာနံ ခယာ ဘိကၡဳ၊ နိစၧာေတာ ပရိနိဗၺဳေတာ။”

“(ေဝဒနာ ျဖစ္စဥ္အားလံုးကို ႀကံဳေတြ႔ၿပီးတဲ့) ေဝဒနာအဆံုးကို ေရာက္ၿပီးတဲ့၊ (႐ုပ္နာမ္ရယ္လို႔ မရွိတဲ့ အတြက္ ေဝဒနာမရွိေတာ့တဲ့ အဆင့္ကို ေက်ာ္လြန္ၿပီးတဲ့) ေယာဂီဟာ တဏွာက လြတ္ေျမာက္ပါတယ္။ လံုးဝ လြတ္ေျမာက္သြားပါတယ္”တဲ့။

သုတၱံတစ္ခုမွာ ေဝဒနာ အေရးပါပံုကို ေဟာခဲ့တာက “ယံ ကိဉၥိ ဒုကၡံ သေမၻာတိ သဗၺံ ေ၀ဒနာ ပစၥယာတိ၊ အယေမကာ ႏုပႆနာ။ ေ၀ဒနာနံ ေတြ၀ အေသသ၀ိရာဂနိေရာဓာ နတၳိ ဒုကၡႆ သမၻေ၀ါတိ၊ အယံ ဒုတိယာႏုပႆနာ”တဲ့။

“ေပၚလာသမွ် ဒုကၡတိုင္းမွာ ေဝဒနာဆိုတဲ့ အရင္းခံအေၾကာင္း ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ ဝိပႆနာရဲ့ ပထမအဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ (႐ုပ္နာမ္နယ္ကို ေက်ာ္လြန္းၿပီး ျဖစ္တဲ့အတြက္) ေဝဒနာ လံုးဝခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားၿပီမို႔ ဒုကၡျဖစ္ေပၚမႈ မရွိေတာ့ပါဘူး။ ဒါဟာ ဝိပႆနာရဲ့ ဒုတိယအဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္”တဲ့။

ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၶက ႐ုပ္နာမ္ (နာမ႐ူပ)ကို ေစာင့္ၾကည့္တဲ့ နည္းကို က်င့္ခဲ့ပါတယ္။ ေဟာလည္း ေဟာခဲ့ပါတယ္။

“႐ူပ”ထဲမွာ “ကာယ” (ကိုယ္ခႏၶာ)နဲ႔ ကာယအေပၚခံစားတဲ့ “ေဝဒနာ”တို႔ ပါဝင္ပါတယ္။ ေဝဒနာမရွိဘဲနဲ႔ ႐ူပကို ေတြ႔ႀကံဳခံစားလို႔ မရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကာယာႏုပႆနာ၊ ေဝဒနာႏုပႆနာ ႏွစ္ခုလံုးမွာ ေဝဒနာဟာ အေရးႀကီးပါတယ္။ “နာမ”ထဲမွာ “စိတၱ”(သိမႈ)နဲ႔ စိတ္နဲ႔တြဲျဖစ္တဲ့ “ဓမၼ”(ေစတသိက္)တို႔ ပါဝင္ပါတယ္။ ေဝဒနာဟာလည္း (စိတ္နဲ႔ယွဥ္တဲ့) ေစတသိက္ ျဖစ္ပါတယ္။ သတိပ႒ာနသုတ္မွာ လာတဲ့၊ စိတ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အေတြ႔ အႀကံဳဟာ စိတ္မွာ ျဖစ္ေပၚတဲ့ တရားေတြ မရွိဘဲနဲ႔ မရႏိုင္ပါဘူး။

“သရာဂံ ဝါ စိတၱံ “သရာဂံ စိတၱ”ႏၲိ ပဇာနာတိ။ ဝီတရာဂံ ဝါ စိတၲံ “ဝီတရာဂံ စိတၱ”ႏၲိ ပဇာနာတိ-တဲ့။ “ရာဂစိတ္ျဖစ္ရင္ ရာဂစိတ္ျဖစ္တယ္လို႔ ေကာင္းေကာင္းသိတယ္။ ရာဂကင္းတဲ့စိတ္ျဖစ္ရင္ ရာဂကင္းတဲ့ စိတ္ ျဖစ္တယ္လို႔ ေကာင္းေကာင္းသိတယ္” စသည္ေပါ့။

စိတ္နဲ႔ ေစတသိက္ေတြဟာ အတူျဖစ္ၿပီး အတူခ်ဳပ္ၾကပါတယ္။ ေစတသိက္ေတြ ျဖစ္ေပၚတိုင္း ေဝဒနာနဲ႔ ယွဥ္တြဲၿပီး ျဖစ္ေပၚပါတယ္။ “ေဝဒနာသေမာသရဏာ သေဗၺ ဓမၼာ”လို႔ ဗုဒၶေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ေစတသိက္နဲ႔ ဆိုင္တဲ့ အေတြအႀကံဳ အားလံုးမွာ ေဝဒနာ ပါပါတယ္။ ေဝဒနာနဲ႔ ခြဲလို႔မရပါဘူး။

ဒါေၾကာင့္ ကာယာႏုပႆနာနဲ႔ ေဝဒနာႏုပႆနာမွာတင္ ေဝဒနာကိုသိမွတ္မႈ ပါဝင္တာမဟုတ္ပါဘူး။ ဓမၼာႏုပႆနာနဲ႔ စိတၱာႏုပႆနာမွာလည္း ေဝဒနာ အေရးႀကီးတာပါပဲ။ ေယာဂီပုဂၢိဳလ္ဟာ ကာယာႏုပႆနာ၊ ေဝဒနာႏုပႆနာ၊ စိတၱာႏုပႆနာ၊ ဓမၼာႏုပႆနာ ဘာကိုပဲက်င့္က်င့္ ေဝဒနာကို ႐ႈမွတ္ေနရပါတယ္။

ေယာဂီဟာ ေဝဒနာရဲ့ အနိစၥသဘာဝကို နားလည္မႈနဲ႔အတူ ေဝဒနာကို ႐ႈမွတ္ေနျခင္းအားျဖင့္ ေပၚလာတာေတြကို သိပါတယ္ (သမုဒဓမၼာႏုပႆီ)။ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္သြားတာကိုလည္း သိပါတယ္ (ဝယဓမၼာႏုပႆီ)။ ဒါေၾကာင့္ သူဟာ ေဝဒနာကို တံုျပန္တဲ့အေနနဲ႔ တဏွာျဖစ္ခြင့္ မေပးေတာ့ပါဘူး။ သာယာဖြယ္ အာ႐ံုခံစားမႈ အေပၚမွာ သာယာမႈ မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ မသာယာဖြယ္ အာ႐ံုခံစားမႈ အေပၚမွာလည္း မေက်နပ္မႈ မျဖစ္ေတာ့ ပါဘူး။ (မတည္ျမဲမႈ) အနိစၥသဘာဝကို နားလည္ျခင္းအေပၚမွာ အေျခခံၿပီး (ညီမွ်မႈ) ဥေပကၡာကို ပြားမ်ားေနပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ “ဣမာသံ ေခါ, ဘိကၡေ၀, တိႆႏၷံ ေ၀ဒနာနံ ပရိညာယ ဣေမ စတၱာေရာ သတိပ႒ာနာ ဘာေ၀တဗၺာ”လို႔ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ (ကိုယ္ေတြ႔အဆင့္မွာ) ေဝဒနာသံုးပါးကို (အကုန္အစင္၊ အစံုအလင္) ျပည့္ျပည့္ဝ၀ နာလည္ျခင္းအားျဖင့္ သတိပ႒ာန္ေလးပါလံုးကို က်င့္ရပါမယ္-တဲ့။

အားတူပါပဲ “ဣမာသံ ေခါ, ဘိကၡေ၀, တိႆႏၷံ ေ၀ဒနာနံ ပရိညာယ အရိေယာ အ႒ဂႋေကာ မေဂၢါ ဘာေ၀တေဗၺာ”လို႔လည္း ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ (ကိုယ္ေတြ႔အဆင့္မွာ) ေဝဒနာသံုးပါးကို (အကုန္အစင္၊ အစံုအလင္) ျပည့္ျပည့္ဝ၀ နာလည္ျခင္းအားျဖင့္ အရိယာမဂ္ ရွစ္ဆင့္ကို က်င့္ရပါမယ္-တဲ့။

သိ၍ျဖစ္ေစ မသိ၍ျဖစ္ေစ ခႏၶာကိုယ္မွာ က်ေရာက္တဲ့ အာ႐ံုခံစားမႈဆီကို သာယာမႈ မသာယာမႈနဲ႔ တံု႔ျပန္တဲ့ေနရာျဖစ္တဲ့ ေမာဟအမိုက္တိုက္မွာ အသားက်ေနတဲ့ အျပဳအမူကို ပံုေဖာ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အနက္႐ိႈင္းဆံုး ေနရာမွာ အာ႐ံုခံစားမႈကို တံု႔ျပန္ခံစားေနရင္းနဲ႔ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ဟာ ကိုယ့္အျပဳအမူရဲ့ ေက်းကြ်န္ ျဖစ္လာပါတယ္။

အႏုသယကိေလသာေတြဟာ အာ႐ံုခံစားမႈကို အရမ္းကာေရာ တံုျပန္တတ္တဲ့ ၿငိမ္ေနတဲ့ မီးေတာင္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အသားက် ပုန္းကြယ္ေနတဲ့ အျပဳအမူပံုစံေတြ ျဖစ္ပါတယ္။  ဗုဒၶရဲ့ ေတြ႔ရွိေဖာ္ထုတ္မႈဟာ ဒီလို တံု႔ျပန္မႈက လြတ္ေျမာက္ဖို႔ ေယာဂီကို ပံ့ပိုးေပးပါတယ္။

႐ုပ္နာမ္ဓမၼရဲ့ အနိစၥသဘာဝကို သိတဲ့ သုတမယပညာဟာ သိမႈကို အတိုင္းတာတစ္ခုေလာက္ပဲ သန္႔စင္ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ အာ႐ံုခံစားမႈကို တံု႔ျပန္ခံစားရင္းနဲ႔ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ ကိုယ့္အျပဳအမူရဲ့ ေက်းကြ်န္ျဖစ္ရတဲ့ အခ်က္၊ စိတ္ရဲ့ အနက္႐ိႈင္းဆံုးေနရာမွာ ေျပာင္းလဲမေပးႏိုင္ပါဘူး။ ေမာဟအျပည့္နဲ႔ တံု႔ျပန္ေစပါတယ္။

ဗုဒၶဟာ ေယာဂီပုဂၢိဳလ္ကို ဒီလိုမ်ိဳး ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျပတ္ျပတ္သားသား တိုက္တြန္းညႊန္ၾကား ေတာ္မူ ခဲ့ပါတယ္။

“သုခါယ, ဘိကၡေ၀, ေ၀ဒနာယ ရာဂါႏုသေယာ ပဟာတေဗၺာ, ဒုကၡာယ ေ၀ဒနာယ ပဋိဃာႏုသေယာ ပဟာတေဗၺာ, အဒုကၡမသုခါယ ေ၀ဒနာယ အ၀ိဇၨာႏုသေယာ ပဟာတေဗၺာ”တဲ့။

“(၎တို႔၏ ေျပာင္းလဲမႈ သဘာဝကို ဥေပကၡာ႐ႈျခင္းအားျဖင့္) သာယာဖြယ္ အာ႐ံုခံစားမႈကို အသံုးျပဳ၍ ေလာဘအႏုသယကို သုတ္သင္ႏိုင္၏။ ထို႔အတူ မသာယာဖြယ္ အာ႐ံုခံစားမႈကို အသံုးျပဳ၍ အႏုသယေဒါသကို သုတ္သင္ႏိုင္၏။ အလယ္အလတ္အာ႐ံု ခံစားမႈကို အသံုးျပဳ၍ အႏုသယေမာဟကို သုတ္သင္ႏိုင္၏”တဲ့။

အိႏၵိယနဲ႔ တစ္ျခားေနရာေတြက ဘာသာေရး ဆရာေတြ အၾကားမွာ ေလာဘကိေလသာ၊ ေဒါသ ကိေလသာတို႔ရဲ့ အရင္းျမစ္ထိ ေရာက္တဲ့သူ၊ အဲဒီကိေလသာေတြကို သုတ္သင္ႏိုင္တဲ့သူ မရွိပါဘူး။ တစ္ျခား နည္းစနစ္ေတြမွာ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ ကိေလသာအႏုသယေတြကို ဒီလို အေျပာင္ သုတ္သင္တဲ့နည္း မရွိပါဘူး။

ဒုကၡကို သုတ္သင္ဖို႔အတြက္ ေဝဒနာဟာ အဓိက က်ပါတယ္။ ဒါဟာ ဗုဒၶရဲ့ အသစ္ ေတြ႔ရွိမႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶ ပြင့္ေတာ္မမူမီက ရွိခဲ့တဲ့ အိႏၵိယ စာေပတစ္ခုလံုး အပါအဝင္ တစ္ျခားေသာ ဘယ္ဘာသာေရး အဆံုးအမေတြထဲမွာမွ ဒီလို ရွင္းျပခ်က္မ်ိဳး မရွိပါဘူး။

ေဝဒနာဆိုတာ အတိအက် ဘာကိုဆိုလိုသလဲ အခု ၾကည့္လိုက္ၾကရေအာင္။ ဗုဒၶတရားေတာ္ေတြမွာ ေဝဒနာဟာ (သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဥ္-ဆိုတဲ့ တစ္ျခားခႏၶာ သံုးခုနဲ႔အတူ) နာမကၡႏၶာေလးပါးထဲက တစ္ပါးျဖစ္တယ္၊ ေဝဒနာဟာ ဒုကၡက လြတ္ေျမာက္ေရးမွာ အဓိကက်တဲ့ အခန္းမွာ ရွိတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ဟာ ထင္ရွားပါတယ္။

႐ုပ္ခႏၶာအေပၚမွာ ခံစားရတဲ့ ေဝဒနာကို ဗုဒၶက အေလးေပးေတာ္မူခဲ့ ပါတယ္။ ႐ုပ္ခႏၶာအေပၚမွာ က်ေရာက္ရတဲ့ ခံစားမႈကို နာမ္တရားျဖစ္တဲ့ ေဝဒနကၡႏၶာနဲ႔ ၾကံဳေတြ႔နားလည္ရပါတယ္။ အဲဒါဟာ နာမကၡႏၶာ ထိုက္တဲ့ ေဝဒနာပါ။ ႐ုပ္ခႏၶာသက္သက္ဟာ သူ႔မွာေပၚတဲ့ ေဝဒနာကို မေတြ႔ၾကံဳ မခံစားႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ႐ုပ္ခႏၶာဟာ အေရးႀကီးပါတယ္။ နာမ္တရားရဲ့ ခံစားမႈ (ေသာမနႆ နဲ႔ ေဒါမနႆ)ေတြကို ပစ္ပယ္ရမယ္လို႔ေတာ့ မဆိုလိုပါဘူး။ နာမ္ခံစားမႈဟာ ကိုယ္ခႏၶာခံစားမႈနဲ႔ တၿပိဳင္တည္း ဆက္ျဖစ္ေနပါတယ္။

လယ္တီဆရာေတာ္က ဆင္းသက္ခဲ့တဲ့ ဝိပႆနာနည္းကို ကြ်န္ေတာ္ ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီနည္းဟာ ကိုယ္ခႏၶာမွာ ခံစားရတဲ့ အာ႐ံုကို အလြန္ပဲ အေရးေပးပါတယ္။ ဝိပႆနာအားထုတ္ေတာ့ အမွန္တရား အေတြ႔အၾကံဳ စစ္စစ္အေပၚမွာ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ ဘယ္လို အေရးထားတယ္ ဆိုတာကို ကြ်န္ေတာ္ နားလည္ခဲ့ပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ့္ရဲ့ ကေလးဘဝနဲ႔ ေစာေစာပိုင္း လူရြယ္ဘဝမွာ “ဗုဒၶဆိုတာ ဗႆႏိုးနတ္မင္းရဲ့ မ႐ိုးသားမႈ၊ အသိဉဏ္မဲ့မႈေတြရွိတဲ့ ကိုယ္ပြားတစ္ခု ျဖစ္တယ္၊ ဒါ့ေၾကာင့္ ဗုဒၶရဲ့ တရားေတြဟာ လွည့္စားမႈ မာယာေတြသာ ျဖစ္တယ္။ သူ႔ေနာက္လိုက္ေတြ ငရဲ က်လိမ့္မယ္”လို႔ ႐ိုက္သြင္း ခံခဲ့ရပါတယ္။

ဝိပႆနာ အားထုတ္ၿပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ ကိုယ့္ဟာကို စဥ္းစားမိတယ္။ “ဒီလိုမ်ိဳး တကယ့္ အမွန္တရားကို အေျခခံထားတဲ့ တရားတစ္ခုက လွည့္စားမႈေတြ မာယာေတြ ျပည့္ႏွက္ေနတယ္ဆိုတာ ဘယ္လိုျဖစ္ႏိုင္မွာလဲ။ ဘယ္ဟုတ္မလဲ၊ အဲဒီတရားက လွည္းစားမႈေတြ မာယာေတြက လြတ္ေျမာက္ေအာင္ လုပ္ေပးတာ”ေပါ့။ ဒီ တရားနည္းလမ္းမွာ မွားယြင္းမႈ အရိပ္အေရာင္ မေတြ႔ရပါဘူး။

ဘာဝိေတာ ဗဟုလီကေတာ၊ ကိုယ္ေတြ႔အသိနဲ႔ သိပါ။ ေနာက္ၿပီး ပညာ တိုးပြားပါေစ-ဆိုတဲ့ စကားကို ပိဋကတ္ေတာ္မွာ မၾကာမၾကာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဗုဒၶတရားေတာ္ေတြကို ဆက္လက္ေလ့လာေတာ့ ကာယိကေဝဒနာကို အေလးေပးတဲ့ ကြ်န္ေတာ့္ဆရာရဲ့ သြန္သင္မႈဟာ ဒီေဒသနာေတာ္နဲ႔ ကိုက္ညီခိုင္ျမဲတယ္ ဆိုတာ ထင္ရွားလာပါတယ္။

ဒုကၡနဲ႔ စပ္လ်ဥ္းၿပီး “ကတမဉၥ, ဘိကၡေ၀, ဒုကၡံ? ယံ ေခါ, ဘိကၡေ၀, ကာယိကံ ဒုကၡံ ကာယိကံ အသာတံ ကာယသမၹႆဇံ ဒုကၡံ အသာတံ ေ၀ဒယိတံ, ဣဒံ ၀ုစၥတိ, ဘိကၡေ၀, ဒုကၡံ”လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

“ရဟန္းတို႔ ဒုကၡေဝဒနာဟူသည္ အဘယ္နည္း။ ရဟန္းတို႔ ကာယသမၹႆ၏ အက်ိဳးဆက္အျဖစ္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ မသာယာဖြယ္ျဖစ္ေသာ၊ နာက်င္ခံခက္ေသာ၊ မႏွစ္သက္ဖြယ္ျဖစ္ေသာ ကာယိကဒုကၡေဝဒနာ မွန္သမွ် ဒုကၡေဝဒနာမည္၏”တဲ့။

ေနာက္ၿပီး ဒုကၡေဝဒနာကို ဗုဒၶ ေဟာေတာ္မူတဲ့အခါမွာ ကာယိကေဝဒနာကို မိန္႔ေတာ္မူတာ ျဖစ္တယ္ ဆိုတာလည္း ထင္ရွားပါတယ္။ သတိပ႒ာနသုတ္မွာ “အာတာပီ သမၸဇာေနာ သတိမာ”လို႔ ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ သမၸဇာန-ဆိုတာ “ကာယ”နဲ႔ “မန”တို႔ရဲ့ မတည္ျမဲမႈ သဘာဝ (အထူးသျဖင့္ေဝဒနာ)ကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ဆက္တိုက္ နားလည္မႈ၊ စနစ္တက် နားလည္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ “ကာယ”အေပၚမွာ ေဝဒနာကို ခံစားတာျဖစ္ေပမယ့္ အဲဒီေဝဒနာဟာ “မန”ရဲ့ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေဝဒနာကို ႐ႈမွတ္တယ္ဆိုတာ ႐ုပ္နာမ္ဓမၼကို ႐ႈမွတ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ေအာက္ပါေဒသနာေတာ္ေတြဟာ ေဝဒနာဆိုတာ ကာယအေပၚမွာ ခံစားတာျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပေနပါ တယ္။

“ယထာပိ ၀ါတာ အာကာေသ၊ ၀ါယႏၲိ ၀ိ၀ိဓာ ပုထူ။

ပုရတၳိမာ ပစၧိမာ စာပိ၊ ဥတၱရာ အထ ဒကၡိဏာ။

သရဇာ အရဇာ စပိ၊ သီတာ ဥဏႇာ စ ဧကဒါ။

အဓိမတၱာ ပရိတၱာ စ၊ ပုထူ ၀ါယႏၲိ မာလုတာ။

တေထ၀ိမသၼႎ ကာယသၼႎ၊ သမုပၸဇၨႏၲိ ေ၀ဒနာ။

သုခဒုကၡသမုပၸတၱိ၊ အဒုကၡမသုခါ စ ယာ။

ယေတာ စ ဘိကၡဳ အာတာပီ၊ သမၸဇညံ န ရိဉၥတိ။

တေတာ ေသာ ေ၀ဒနာ သဗၺာ၊ ပရိဇာနာတိ ပ႑ိေတာ။

ေသာ ေ၀ဒနာ ပရိညာယ၊ ဒိေ႒ ဓေမၼ အနာသေ၀ါ။

ကာယႆ ေဘဒါ ဓမၼေ႒ာ၊ သခ်ႍ ေနာေပတိ ေ၀ဒဂူ”တိ - တဲ့။

“ေကာင္းကင္ျပင္၌ အေရွ႕ေလ၊ အေနာက္ေလ၊ ေတာင္ေလ၊ ေျမာက္ေလ၊ ဖုန္မႈန္႔ပါေသာေလ၊ ဖုန္မႈန္႔ကင္းေသာေလ၊ ေအးေသာေလ၊ ပူေသာေလ၊ ျပင္းထန္ေသာေလ၊ ညင္သာေသာေလ၊ ေလအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ တိုက္ခတ္ေန၏။

ထို႔အတူ ခႏၶာကိုယ္၌ ႏွစ္သက္ဖြယ္၊ မႏွစ္သက္ဖြယ္ႏွင့္ အလယ္အလတ္ အာ႐ံုခံစားမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚ ၾက၏။

ျပင္းစြာအားထုတ္ေသာ ရဟန္းသည္ သိျမင္နာလည္မႈ သမၸဇဥ္ကို မစြန္႔သည္ရွိေသာ္ အာ႐ံုခံစားမႈ အားလံုးကို အျပည့္အစံုနားလည္၏။

ထိုသို႔ ျပည့္စံုစြာ နားလည္ၿပီး၍ ဤဘဝ၌ အာသေဝါတရားတို႔မွ လြတ္ေျမာက္၏။ ထိုသို႔ေသာ ပုဂၢိဳလ္သည္ ဘဝအဆံုးဝယ္ တရား၌ တည္ၿပီးျဖစ္၍၊ ေဝဒနာကို အျပည့္အစံု နားလည္ၿပီးျဖစ္၍ ညႊန္းဆို ေဖာ္ျပရန္ မစြမ္းသာေသာ အဆင့္သို႔ ေရာက္၏”တဲ့။

“ေသယထာပိ, ဘိကၡေ၀, အာဂႏၲဳကာဂါရံ။ တတၳ ပုရတၳိမာယပိ ဒိသာယ . . ., ပစၧိမာယပိ ဒိသာယ . . ., ဥတၱရာယ ဒိသာယ . . ., ဒကၡိဏာယ ဒိသာယ အာဂႏ႖ာ ၀ါသံ ကေပၸႏၲိ။ ခတၱိယာပိ . . ., ျဗာဟၼဏာပိ . . ., ေ၀ႆာပိ . . ., သုဒၵါပိ အာဂႏ႖ာ ၀ါသံ ကေပၸႏၲိ။ ဧ၀ေမ၀ ေခါ, ဘိကၡေ၀, ဣမသၼႎ ကာယသၼႎ ၀ိ၀ိဓာ ေ၀ဒနာ ဥပၸဇၨႏၲိ။ သုခါပိ . . ., ဒုကၡာပိ . . ., အဒုကၡမသုခါပိ ေ၀ဒနာ ဥပၸဇၨတိ။ သာမိသာပိ သုခါ . . ., သာမိသာပိ ဒုကၡာ . . . သာမိသာပိ အဒုကၡမသုခါ ေ၀ဒနာ ဥပၸဇၨတိ။ နိရာမိသာပိ သုခါ . . ., နိရာမိသာပိ ဒုကၡာ . . ., နိရာမိသာပိ အဒုကၡမသုခါ ေ၀ဒနာ ဥပၸဇၨတီ”တိ - တဲ့။

“သာလာယံဇရပ္၌ အေရွ႕အရပ္၊ အေနာက္အရပ္၊ ေတာင္အရပ္၊ ေျမာက္အရပ္မွ ဧည့္သည္မ်ား လာေရာက္ တည္းခိုၾက၏။ ခတၱိယ၊ ျဗာဟၼဏ၊ ေဝႆ၊ သုဒၵတို႔ လာေရာက္ တည္းခိုၾက၏။ ရဟန္းတို႔ ထို႔အတူပင္ ကိုယ္ကာယ၌ ႏွစ္သက္ဖြယ္၊ မႏွစ္သက္ဖြယ္ႏွင့္ အလယ္အလတ္ အာ႐ံုခံစားမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာၾက၏။ သာယာတြယ္တာမႈႏွင့္ တကြျဖစ္ေသာ ႏွစ္သက္ဖြယ္၊ မႏွစ္သက္ဖြယ္ႏွင့္ အလယ္အလတ္ အာ႐ံုခံစားမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာၾက၏။ သာယာတြယ္တာမႈကင္းေသာ ႏွစ္သက္ဖြယ္၊ မႏွစ္သက္ဖြယ္ႏွင့္ အလယ္အလတ္ အာ႐ံုခံစားမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာၾက၏”တဲ့။

ေဝဒနာကို ေဟာေတာ္မူတဲ့ အခါမွာ ခႏၶာကိုယ္နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ကယိကေဝဒနာကို ဗုဒၶရည္ညႊန္းေတာ္မူေၾကာင္း ကြ်န္ေတာ္ ေနာက္ထပ္ သက္ေသသာဓကျပစရာ မလိုေတာ့ပါဘူး။ ဒီေဟာၾကားခ်က္ေတြဟာ ကြ်န္ေတာ့္သံသယကို ရွင္းေပး႐ံုတင္ မကပါဘူး။ ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္တိုင္က ကာယိကေဝဒနာကို အေလးေပးဖိို႔ ညႊန္ၾကားေနသလို ခံစားရေစပါတယ္။

တိကပ႒ာန္း ေဒသနာေတာ္ကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ ကာယိကေဝဒနာေတြ (ကာယိကသုခႏွင့္ ကာယိက ဒုကၡ)ဟာ ဥပနိႆယပစၥည္းနဲ႔ နိဗၺာန္အထိ ေထာက္ပံ့ေပးေၾကာင္း ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျပတ္ျပတ္သားသား လမ္းညႊန္ေဟာၾကားထားတာကို ေတြ႔ရပါမယ္။

“ပကတူပနိႆေယာ - ကာယိကံ သုခံ ကာယိကႆ သုခႆ, ကာယိကႆ ဒုကၡႆ, ဖလသမာပတၱိယာ ဥပနိႆယပစၥေယန ပစၥေယာ။ ကာယိကံ ဒုကၡံ ကာယိကႆ သုခႆ, ကာယိကႆ ဒုကၡႆ, ဖလသမာပတၱိယာ ဥပနိႆယပစၥေယန ပစၥေယာ”တဲ့။

“ကာယိကသုခေဝဒနာသည္ ကာယိကသုခေဝဒနာ၊ ကာယိကဒုကၡေဝဒနာႏွင့္ ဖလသမာပတ္ (နိဗၺာန္)တို႔ ျဖစ္ေပၚရန္ အားႀကီးေသာ မွီရာအေၾကာင္းအေထာက္အပံ့ျဖစ္၏။ ကာယိကဒုကၡေဝဒနာသည္ ကာယိကသုခေဝဒနာ၊ ကာယိကဒုကၡေဝဒနာႏွင့္ ဖလသမာပတ္ (နိဗၺာန္)တို႔ ျဖစ္ေပၚရန္ အားႀကီးေသာ မွီရာအေၾကာင္း အေထာက္အပံ့ျဖစ္၏”တဲ့။

“ပကတူပနိႆေယာ - ကာယိကံ သုခံ ဥပနိႆာယ . . . ကာယိကံ ဒုကၡံ ဥပနိႆာယ . . . ၀ိပႆနံ ဥပၸါေဒတိ, မဂၢံ ဥပၸါေဒတိ, အဘိညံ ဥပၸါေဒတိ, သမာပတၱႎ ဥပၸါေဒတိ”တဲ့။

“ကာယိကသုခေဝဒနာကို အမွီျပဳ၍၊ ကာယိကဒုကၡေဝဒနာကို အမွီျပဳ၍ .. .. .. ဝိပႆနာ၊ မဂ္၊ အဘိဉာဥ္၊ သမာပတ္ (နိဗၺာန္)တို႔ ျဖစ္ေပၚ၏”တဲ့။

ေဝဒနာဟာ နာမ္တရား ျဖစ္တဲ့အတြက္ ခႏၶာကိုယ္ေပၚ က်ေရာက္တဲ့ အာ႐ံုခံစားမႈနဲ႔ ဆက္စပ္မႈ မရွိဘူးလို႔ တစ္ခ်ိဳ႕က ဆိုၾကပါတယ္။ ပ႒ာန္းပါဠိေတာ္ဟာ နိဗၺာန္ေရာက္မယ့္ အက်င့္မွာ ခႏၶာကိုယ္ေပၚ က်ေရာက္တဲ့ အာ႐ံုခံစားမႈေတြ တကယ္အေရးပါေၾကာင္း ျငင္းစရာ မရွိတဲ့ အာဂမယုတၱိ ေနာက္တစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။

“ႏွစ္သက္ဖြယ္စိတ္ခံစားမႈ” နဲ႔ “မႏွစ္သက္ဖြယ္စိတ္ခံစားမႈ”တို႔အတြက္ “ေသာမနႆ” နဲ႔ “ေဒါမနႆ”ဆိုတဲ့ စကားေတြကို အသီးသီး အသံုးျပဳပါတယ္။ “သုခ” နဲ႔ “ဒုကၡ”တို႔ကိုေတာ့ “စိတ္ခ်မ္းသာမႈ” နဲ႔ “စိတ္မခ်မ္းေျမ့မႈ”တို႔ရဲ့ က်ယ္ျပန္တဲ့ သေဘာအဓိပၸာယ္ အျဖစ္ အသံုးျပဳပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ “ကာယိကသုခေဝဒနာ” နဲ႔ “ကာယိကဒုကၡေဝဒနာ”တို႔ အတြက္လည္း ဗုဒၶ အသံုးျပဳေတာ္မူခဲ့ပါေသးတယ္။

“တိေႆာ ဣမာ, ဘိကၡေ၀, ေ၀ဒနာ။ ကတမာ တိေႆာ? သုခါ ေ၀ဒနာ, ဒုကၡာ ေ၀ဒနာ, အဒုကၡမသုခါ ေ၀ဒနာ - ဣမာ ေခါ, ဘိကၡေ၀, တိေႆာ ေ၀ဒနာ”တဲ့။

“ေဝဒနာသံုးမ်ိဳးရွိ၏။ အဘယ္သံုးမ်ိဳးနည္း။ သုခေဝဒနာ၊ ဒုကၡေဝဒနာႏွင့္ (သုခလည္းမဟုတ္ ဒုကၡလည္း မဟုတ္ေသာ) ဥေပကၡာေဝဒနာတို႔ ျဖစ္၏”တဲ့။

ဗုဒၶဟာ ေဝဒနာသံုးမ်ိဳးကို ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ အျမဲတမ္း သ႐ုပ္ထုတ္ျပေတာ္ မူပါတယ္။ ေဝဒနာငါးမ်ိဳး ေရတြက္တဲ့ အခါမွာပဲ ေသာမနႆိေျႏၵနဲ႔ ေဒါမနႆိေျႏၵကို ထည့္သြင္းေတာ္ မူပါတယ္။ ဒါဟာ ဗုဒၶတရား ေတာ္မွာ ကာယိကေဝဒနာက ေစတသိကေဝဒနာထက္ ပိုၿပီး အေရးပါပံုကို ညႊန္ျပတာပါ။

“ကတမာ စ, ဘိကၡေ၀, တိေႆာ ေ၀ဒနာ? သုခါ ေ၀ဒနာ, ဒုကၡာ ေ၀ဒနာ, အဒုကၡမသုခါ ေ၀ဒနာ - ဣမာ ၀ုစၥႏၲိ, ဘိကၡေ၀, တိေႆာ ေ၀ဒနာ”တဲ့။ ကတမာ စ, ဘိကၡေ၀, ပဉၥ ေ၀ဒနာ? သုခိျႏၵိယံ, ဒုကၡိျႏၵိယံ, ေသာမနႆိျႏၵိယံ, ေဒါမနႆိျႏၵိယံ, ဥေပကၡိျႏၵိယံ - ဣမာ ၀ုစၥႏၲိ, ဘိကၡေ၀, ပဉၥ ေ၀ဒနာ”တဲ့။

ဗုဒၶဟာ သတိပ႒ာန္တရားေတြအေၾကာင္း ေဟာေတာ္မူတဲ့အခါမွာ “ေဝဒနာ”ကို “သုခ” “ဒုကၡ”တို႔နဲ႔ အထူးျပဳေတာ္မူပါတယ္။ သမၸဇဉ္ ဒါမွမဟုတ္ သတိပ႒ာန္တရားေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ “ေသာမနႆေဝဒနာ” “ေဒါမနႆေဝဒနာ”တို႔ကို ေဟာေတာ္မမူခဲ့ပါဘူး။ ပိဋိကတ္သံုးပံု တစ္ခုလံုးမွာ “ေဝဒနာ” နဲ႔ “ေသာမနႆ” ပူးတြဲေနတာ နည္းနည္းပဲ ရွိပါတယ္။ “သုခ-ေဝဒနာ” “ဒုကၡ-ေဝဒနာ”လို႔ ဗုဒၶ ေဟာေတာ္မူခဲ့တာကေတာ့ အႀကိမ္ရာေပါင္းမ်ားစြာ ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ သတိပ႒ာန္ အလုပ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေပါ့။

ဒါေၾကာင့္ ေဝဒနာဆိုတာ အဓိကအားျဖင့္ ကာယိကေဝဒနာ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ထင္ရွားပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ပဲ အ႐ူပျဗဟၼာ့ဘံုက ျဗဟၼာႀကီးေတြ ဝိပႆနာတရား အားမထုတ္ႏိုင္ၾကတာပါ။ ေနာက္ၿပီး အ႐ူပစ်ာန္ (သမာပတ္ ခုနစ္ပါးနဲ႔ သမာပတ္ရွစ္ပါး) ရၾကတဲ့ သူ႔ဆရာေဟာင္းေတြကို ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ တရားေဟာလို႔ မရခဲ့ တာလည္း ဒါ့ေၾကာင့္ပါပဲ။

ပဉၥမ သမာပတ္ကေန အ႒မသမာပတ္အတြင္းမွာ စိတ္ဟာ ႐ုပ္ခႏၶာကို အာ႐ံုမျပဳပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကာယိကေဝဒနာကို ေတြ႔ၾကံဳခံစားမႈ မရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ႐ုပ္တရားမရွိတဲ့ ျဗဟၼာေတြဟာ ကာယိကေဝဒနာကို မေတြ႔ၾကံဳ မခံစားႏိုင္ပါဘူး။ သမၼာသမာဓိကို က်င့္သံုးတဲ့အခါ တတိယစ်ာန္မွာ ေသာမနႆနဲ႔ ေဒါမနႆ ကြယ္ေပ်ာက္သြားပါတယ္။ အဒုကၡမသုခါေဝဒနာကေတာ့ စတုတၳစ်ာန္အထိ ရွိေနပါေသးတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ကာယိကေဝဒနာဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို တဏွာရဲ့အရင္းခံ အေၾကာင္းတရားမွာ ခိုင္ခိုင္မာမာ စြဲစြဲျမဲျမဲ ဆုပ္တြယ္ထားေစပါတယ္။ ကာယိကေဝဒနာဟာ လက္ေတြ႔အက်င့္အတြက္ စစ္မွန္တဲ့ အေထာက္အကူ ပစၥည္းတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ ဂုဏ္သေရရွိမ်ား တက္ေရာက္ၾကတဲ့၊ ခမ္းနားတဲ့ ဒီအစည္းအေဝးႀကီးမွာ ကာယိကေဝဒနာရဲ့ အေရးပါပံုကို သိလိုသူမ်ား ဝိပႆနာအက်င့္ကို လာေရာက္ စမ္းသပ္ ေလ့က်င့္ ၾကည့္ၾကဖို႔ ႐ို႐ိုက်ိဳးက်ိဳး ေတာင္းပန္တိုက္တြန္းပါတယ္။ ဗုဒၶတရားေတာ္နဲ႔ ကိုက္ညီမႈ ရွိမရွိ ကိုယ္ေတြ႔သိရေအာင္၊ စမ္းသပ္ စစ္ေဆး ၾကည့္ရေအာင္လို႔ပါ။

တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္တဲ့ ဒီဓမၼလက္ေဆာင္အတြက္ ဒီဓမၼႏိုင္ငံေတာ္၊ ဗုဒၶတရားေတာ္ေတြ မေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းထားၾကတဲ့ သံဃာေတာ္မ်ားနဲ႔ ကြ်န္ေတာ့္ဆရားႀကီး ဦးဘခင္တို႔ ေက်းဇူးအထူး ႀကီးမားလွပါေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကား အပ္ပါတယ္။

ဘဝတု သဗၺမဂၤလံ

အားလံုး ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ့ၾကပါေစ။

(ဂိုအင္ဂါ)