ဗိုလ္မွဴးႀကီးဗထူး(၁၉၁၆ - ၁၉၄၅)

ငယ္စဥ္ဘ၀

ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ မ်ိဳးခ်စ္ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ဗထူး

ဗိုလ္မွဴးႀကီး ဗထူးသည္ ထားဝယ္ခ႐ိုင္ ေလာင္းလံုၿမိဳ႕နယ္ အပိုင္ ေလသြန္းခံ႐ြာ ဇာတိျဖစ္၍ ဦးဖိုးထြန္းႏွင့္ ေဒၚစိန္ျမရင္ တုိ႕၏ သားေထြး ျဖစ္သည္။ မိဘမ်ားမွာ လယ္သမား အမ်ိဳးအႏြယ္မ်ား ျဖစ္သည္။

ငယ္စဥ္က ထားဝယ္ၿမိဳ႕ အစိုးရ အထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ သတၲမတန္း အထိ ပညာသင္ၾကား ခဲ့ၿပီးေနာက္ အ႒မတန္းသို႕ ေရာက္ေသာအခါ အလုပ္ လုပ္လိုသျဖင့္ ေက်ာင္းမွ ထြက္ခဲ့သည္။ မိဘမ်ားႏွင့္ မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္းမ်ားက ေက်ာင္းဆက္ေနရန္ ေဖ်ာင္းဖ်ေသာ္လည္း မရ၍ လက္ေလွ်ာ့ခဲ့ရ၏။ သူ၏ မိဘမ်ားႏွင့္ ခင္မင္ရင္းႏွီးသည့္ ဟိန္းဒါး သတၲတြင္း (ဟိန္းဒါးမိုင္း) မွ အိုဗာစီယာခ်ဳပ္ ဦးလြန္းပင္၏ အကူအညီျဖင့္ ဟိန္းဒါးမိုင္းတြင္ အလုပ္ရခဲ့သည္။ ဗိုလ္ဗထူး၏ ႐ိုးသား ေျဖာင့္မတ္ျခင္း၊ လံု႔လ ဝီရိယ ရွိျခင္း၊ ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံမႈ ေကာင္းျခင္း၊ ေခါင္းေဆာင္မႈ ေကာင္းျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ အလုပ္ဝင္ၿပီး၍ မၾကာမီပင္ မန္ေနဂ်ာ အျဖစ္ လႊဲအပ္ျခင္း ခံရသည္။

မိသားစုႏွင့္ ေမာင္ဗထူး

မိဘမ်ားႏွင့္ ခင္မင္ ရင္းႏွီးစြဲ ရွိသည့္ ဟိန္းဒါးမိုင္း အိုဗာဆီယာခ်ဳပ္ ဦးလြန္းပင္၊ ေဒၚစိန္ခ်ယ္တုိ႔၏ သမီး မအုန္းတင္ႏွင့္ ဗိုလ္ဗထူးသည္ ထိမ္းျမား လက္ထပ္ခဲ့၍ သားႀကီး ေမာင္ေဖဝင္း၊ သားငယ္ ေမာင္စန္းဝင္းႏွင့္ သမီး မခင္ဝင္း ဟူ၍ သားသမီး သံုးေယာက္ ထြန္းကားခဲ့သည္။

ဗိုလ္ဗထူးသည္ အလုပ္တြင္ တုိးတက္မႈ ရရွိခဲ့ေသာ္လည္း၊ အရင္းရွင္ လက္ေအာက္က လစားတို႔၏ ဘဝကို ခံစား ေတြ႕ၾကံဳလာရေသာ အခါတြင္ ဆင္းရဲသား အလုပ္သမားတို႔ အတြက္ အခြင့္အေရး ေတာင္းဆိုျခင္းကို ေရွ႕ေဆာင္ေရွ႕႐ြက္ ျပဳလုပ္ေပး၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အရင္းရွင္ သတၲတြင္း ကုမၸဏီ ပိုင္ရွင္မ်ား၏ အမုန္းခံရကာ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ ကုန္လုလု အာရွစစ္ပြဲႀကီးမ်ား စတင္ခါနီး အခ်ိန္တြင္ အလုပ္မွ ထုတ္ပစ္ျခင္း ခံရေလသည္။

တပ္မေတာ္တြင္း ၀င္ေရာက္ျခင္း

ဗမာ့ လြတ္လပ္ေရး တပ္မတာ္ (ဘီအိုင္ေအ) သည္ ဂ်ပန္တပ္မ်ားႏွင့္ အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းသို႕ စတင္ဝင္ေရာက္ လာကာ ဗိုလ္မွဴးႀကီး လက်္ာ ဦးစီးေသာ တပ္မႀကီးလည္း ထားဝယ္ၿမိဳ႕ကို သိမ္းပိုက္လုိက္ေသာ အခ်ိန္တြင္ ဗိုလ္ဗထူးသည္ ႏွစ္ဖက္မိဘ၊ ဇနီး သားသမီးမ်ားကို သတိမမူႏိုင္ဘဲ ကိန္းေအာင္းလ်က္ ရွိေသာ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ေၾကာင့္ လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္သို႔ ဝင္လုိက္၏။ တပ္သား ၁၅ ေယာက္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ရေသာ သာမာန္ တပ္ၾကပ္ကေလး ရာထူးကို ရသည္။

လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈ

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွ ၿဗိတိသွ်တုိ႕ ထြက္ခြာ သြားၿပီးေနာက္ ၁၉၄၂ ခု၊ ဇူလိုင္လ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ ဗမာ့ လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ ကို ဖ်က္သိမ္းကာ၊ ဗမာ့ ကာကြယ္ေရး တပ္မေတာ္ (ဘီဒီေအ) ကို ဖြဲ႕စည္းလိုက္သည္။ အသစ္ ဖြဲ႕စည္းေသာ ဗမာ့ ကာကြယ္ေရး တပ္မေတာ္ တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း အား ဗိုလ္မွဴးႀကီး ရာထူးျဖင့္ စစ္ေသနာပတိ ခန္႔အပ္၍၊ ဗိုလ္မွဴး ေအာင္ ၊ ဗိုလ္မွဴး ရန္ႏိုင္ ၊ ဗိုလ္မွဴး ေဇယ် တုိ႕အား တပ္ရင္မ်ားကို ဦးစီး ေစၿပီးလွ်င္၊ တပ္ရင္း ၃ ရင္း ဖြဲ႕ခဲ့သည္။ ထုိအခါတြင္ ဗိုလ္ဗထူးသည္ ဗိုလ္မွဴး ရန္ႏိုင္ ဦးစီးသည့္ ပ်ဥ္းမနားၿမိဳ႕ရွိ ေျခလ်င္ တပ္ရင္း အမွတ္ (၂) တပ္ခြဲ (၃) တြင္ ဗိုလ္ႀကီး ရာထူးျဖင့္ တပ္ခြဲမွဴး အျဖစ္ တာဝန္ေပး ခန္႔အပ္ျခင္း ခံရေလသည္။

ဗမာ ကာကြယ္ေရး တပ္မေတာ္ ကို တျဖည္းျဖည္း တိုးခ်ဲ႕ဖြဲ႕စည္းခဲ့ရာ စက္မႈ လက္မႈ တပ္ရင္း အမွတ္ (၁) ကို ပ်ဥ္းမနားၿမိဳ႕တြင္ ဖြဲ႕ခဲ့သည္။ ဗိုလ္ဗထူးအား ထိုတပ္တြင္ ေျပာင္းေ႐ြ႕ ထမ္းေဆာင္ေစ၍၊ ၁၉၄၃ ခုႏွစ္ ႏွစ္ဦးပိုင္းေလာက္တြင္ ထိုတပ္မွာပင္ တပ္ရင္းမွဴး အျဖစ္ တာဝန္ ေပးအပ္ျခင္း ခံရၿပီးလွ်င္ ဗိုလ္မွဴး အဆင့္အတန္းသို႔လည္း တုိးတက္ ခန္႔ထားျခင္း ခံရသည္။ ကသာနယ္၊ အင္းေတာ္နယ္ တဝိုက္ ၿဗိတိသွ် ေလထီး တပ္သားမ်ား လႈပ္ရွားမႈ ရွိေသာအခါႏွင့္ အင္ဖား ခ်ီတက္ရန္ လမ္းပန္း အဆက္အသြယ္မ်ား လိုအပ္ေသာ အခ်ိန္တြင္ ဗုိလ္မွဴး ဗထူး၏ စက္မႈ လက္မႈ တပ္ရင္း အမွတ္ (၁) သည္ လမ္းပန္း ေဖာက္လုပ္ရန္ႏွင့္ ေလထီးတပ္မ်ားႏွင့္ ရင္ဆုိင္ရန္ ေျမာက္ပိုင္း စစ္ေျမျပင္သို႕ ထြက္လာရသည္။ အေနအထိုင္ အစားအေသာက္ ဆင္းရဲျခင္း၊ ေဆးဝါး ရိကၡာ ညံ့ဖ်င္းျခင္း တုိ႔ေၾကာင့္ ရဲေဘာ္မ်ား အဖ်ားအနာ ျဖစ္ပြား၍ ဒုကၡအမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ ရင္ဆုိင္ ၾကရေလသည္။ ဗိုလ္မွဴး ဗထူး ကုိယ္တုိင္လည္း ငွက္ဖ်ားေရာဂါ စြဲကပ္ခဲ့ေလသည္။ ဆက္သြယ္ေရး မရရွိမႈတုိ႔ေၾကာင့္ ၁၉၄၃ ခု၊ ၾသဂုတ္လ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ဂ်ပန္က ျမန္မာႏိုင္ငံအား လြတ္လပ္ေရး ေပးလိုက္သည္ ကိုပင္ ဗိုလ္မွဴး ဗထူးတို႕ မသိလုိက္ဟု ဆုိသည္။

၁၉၄၄ ခုႏွစ္တြင္ ဗမာ့ တပ္မေတာ္ (လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေနာက္ ဗမာ့ ကာကြယ္ေရး တပ္မေတာ္ကို ေျပာင္းထားေသာ အမည္) ကို စစ္တုိင္းမ်ား ခြဲျခား သက္မွတ္ကာ အုပ္ခ်ဳပ္သည္။ ထုိႏွစ္ ေမလ ၅ ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္မွဴး ဗထူးအား တုိင္းမွဴးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ၿပီးလွ်င္ မႏၱေလးသို႔ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေပးသည္။ မႏၱေလးတိုင္း စစ္နယ္သည္ ေတာင္ဘက္တြင္ ပ်ဥ္းမနား အထိ၊ ေျမာက္ဘက္တြင္ တမူး - ကေလးဝ နယ္အထိ က်ယ္သည္။ တုိင္းအတြင္းတြင္ ေျခလ်င္တပ္ရင္း အမွတ္ ၁၊ ၃၊ ၄ ႏွင့္ ၅၊ စက္မႈ လက္မႈ တပ္ရင္း (၁)၊ အေျမာက္တပ္ႏွင့္ စက္ေသနတ္ႀကီး တပ္မ်ား ရွိသည္။ ဗိုလ္မွဴး ဗထူးသည္ မႏၱေလး စစ္တိုင္းမွဴး အျဖစ္ အဆက္ျပတ္ေနသာ တပ္ရင္းမ်ားသို႔ ရိကၡာ၊ ေဆးဝါးမ်ား ပို႔ေပး၏။ အထူးသျဖင့္ ဂ်ပန္ ေတာ္လွန္ေရး အတြက္ ဦးစားေပးကာ စီစဥ္ေလသည္။

၁၉၄၅ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ အတြင္းတြင္ ဂ်ပန္ကို ေတာ္လွန္ရန္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ လွ်ိဳ႕ဝွက္စြာ က်င္းပေသာ ေဆြးေႏြးပြဲသို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရး ေကာ္မတီ အဖြဲ႕ဝင္တုိ႕ႏွင့္ အတူ ဗိုလ္မွဴး ဗထူး တက္ေရာက္ခဲ့သည္။

၁၉၄၅ ခု ႏွစ္ဦးပိုင္းတြင္ မဟာမိတ္ တပ္တုိ႔သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္းသို႔ ဝင္ေရာက္ကာ မႏၱေလးၿမိဳ႕သို႔ ဦးတည္ ခ်ီတက္ၾကသည္။ ဗိုလ္မွဴး ဗထူးသည္ ႏိုင္ငံေရး စည္း႐ံုးမႈ၊ စစ္ေရး အခြင့္အေရးသာမႈ တုိ႔ကို ေရွး႐ႈ၍ မိမိလက္ေအာက္ရွိ စစ္ကိုင္း၊ မႏၱေလး၊ သီေပါမွ တပ္မ်ားျဖင့္ ၁၉၄၅ ခု၊ မတ္လ ၈ ရက္ေန႔တြင္ ဂ်ပန္အား စတင္ ေတာ္လွန္ တုိက္ခိုက္သည္။ ထုိအခ်ိန္တြင္ ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ဗမာ့ တပ္မေတာ္သည္ ဂ်ပန္ကို ေတာ္လွန္ရန္ အေသးစိတ္ စီစဥ္ခ်က္မ်ား မၿပီးျပတ္ ေသးသည္ကို ဗိုလ္မွဴး ဗထူး သိသျဖင့္ သူ၏ တပ္မ်ား ေတာ္လွန္မႈ အတြက္ က်န္တပ္မ်ား ဒုကၡေတြ႕မည္ကို သိရွိေသာေၾကာင့္ ဂ်ပန္ကို ေတာ္လွန္ တုိက္ခိုက္ေရး အတြက္ ေၾကညာခ်က္တြင္ ေဒါက္တာ ဘေမာ္ႏွင့္ လည္းေကာင္း၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းႏွင့္ လည္းေကာင္း အဆက္အသြယ္ ျဖတ္ကာ မိမိ၏ တပ္ကို ဗမာ့ ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႕ႀကီးႏွင့္ ပူးတြဲ ေဆာင္႐ြက္လ်က္ ရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပ ေၾကညာ ထားေလသည္။ သို႔ရာတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ႏွင့္ကား နားလည္မႈ ရထားၿပီး ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ ပရိယာယ္ျဖင့္ ေၾကညာခ်က္ေၾကာင့္လည္း ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ တပ္အသီးသီးသည္ ၁၉၄၅ ခု၊ မတ္လ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ဂ်ပန္ ေတာ္လွန္ရန္ အစီအစဥ္မ်ားကို ေအာင္ျမင္စြာ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ျခင္း ျဖစ္သည္။

ေတာ္လွန္ေရး စခ်ိန္တြင္ ဗိုလ္မွဴး ဗထူးႏွင့္ အနီးကပ္ဆံုး တပ္မ်ားမွာ မံု႐ြာ၊ စစ္ကိုင္းနယ္ရွိ ဗိုလ္သိန္ဦး၏ ေလယာဥ္ပ်ံပစ္ အေျမာက္တပ္ခြဲ၊ မႏၱေလးၿမိဳ႕ရွိ ဗိုလ္အာဠာဝက၏ ေလယာဥ္ပ်ံပစ္ အေျမာက္တပ္ခြဲႏွင့္ ျမစ္ငယ္ ေဒသရွိ ဗိုလ္ရဲေခါင္၏ ေလယာဥ္ပ်ံပစ္ အေျမာက္တပ္ခြဲတုိ႕ ျဖစ္သည္။ အမွန္လက္ေတြ႕ တုိက္ခိုက္သူ ၁၅ဝ ခန္႔ႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုမွာ ရွစ္ေထာင္ေက်ာ္ ရွိသည္။

မႏၱေလးၿမိဳ႕ႏွင့္ မႏၱေလးနယ္အတြင္း မဟာမိတ္မ်ား မေရာက္မီ ဗိုလ္မွဴး ဗထူး တပ္မ်ားသည္ ဂ်ပန္မ်ားကို ရွင္းလင္း ထားႏိုင္ခဲ့သည္။ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ ျပည့္သူ႔ ေျပာက္က်ားတပ္မ်ား အကူအညီျဖင့္ မဟာမိတ္ တပ္မ်ားလည္း ေအာင္ျမင္စြာ ခ်ီတက္၍ ဂ်ပန္တပ္မ်ားကို ေခ်မႈန္း ႏိုင္ခဲ့သည္။ ေမၿမိဳ႕ကို မဟာမိတ္မ်ား သိမ္းပိုက္ရာတြင္ ဗမာမ်ိဳးခ်စ္ ေျပာက္က်ားမ်ား၏ အကူအညီျဖင့္ သိမ္းဆည္းႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း မဟာမိတ္တို႔၏ သတင္း ထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားသာည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ဗိုလ္မွဴး ဗထူး၏ ထူးခြ်န္စြာ ေဆာင္႐ြက္မႈတုိ႕ေၾကာင့္ ၁၉၄၅ ခု၊ ေမလ ၁ ရက္ေန႔စြဲပါ ျပည္သူ႔ လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ (ဗမာ မ်ိဳးခ်စ္ တပ္မေတာ္) အမိန္႔ျဖင့္ ဗိုလ္မွဴး အဆင့္မွ ဗိုလ္မွဴးႀကီး အဆင့္သို႔ ၂ ဆင့္ တုိးတက္ ေပးလိုက္ေလသည္။ ထုိအမိန္႔ကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ကိုယ္တုိင္ လက္မွတ္ ေရးထိုး၍ “မႏၱေလးနယ္တုိင္း တပ္မွဴး ဗိုလ္မွဴး ဗထူးအား သူရသတၲိရွိျခင္း၊ ထူးျခားစြာ ေခါင္းေဆာင္ႏိုင္ျခင္း တုိ႔အတြက္ ဗိုလ္မွဴး အဆင့္အတန္းမွ ဗိုလ္မွဴးႀကီး အဆင့္အတန္းသို႔ ၂ ဆင့္ တုိးေပးလိုက္သည္” ဟု ေဖာ္ျပ ထားေလသည္။

ကြယ္လြန္ျခင္း

မႏၱေလးၿမိဳ႕ကို မဟာမိတ္တုိ႔ ျပန္လည္ သိမ္းပိုက္ၿပီးသည့္ေနာက္ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ဗထူးသည္ ေက်ာက္ဆည္မွ တဆင့္ ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္း ေအာင္ပန္းၿမိဳ႕သို႔ ေရာက္ခဲ့သည္။ ထုိအခ်ိန္သည္ မိုးဥတုလည္း ျဖစ္၍ ရာသီဥတုမွာလည္း ၾကမ္းလွသျဖင့္ ခရီးပန္း၊ လူပန္း ျဖစ္ခဲ့ရေသာ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ဗထူးႏွင့္တကြ ရဲေဘာ္တုိ႔သည္ က်န္းမာေရး ခ်ိဳ႕တဲ့၍ ဖ်ားနာျခင္းမ်ား ျဖစ္ကုန္၏။ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ဗထူးသည္လည္း အင္းေတာ္၊ ကေလးဝ စစ္ေၾကာင္း၌ တိုက္ပြဲ၀င္ရင္း စြဲကပ္ခဲ့ေသာ ငွက္ဖ်ား ေရာဂါ ျပန္ေပၚလာေတာ့သည္။ ရွိသမွ် ေဆးဝါးတို႔ျဖင့္ အစြမ္းကုန္ ကုစား ျငားေသာ္လည္း နာလန္ မထူေတာ့ဘဲ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ဗထူးသည္ ၁၉၄၅ ခု၊ ဇြန္လ ၂ ရက္ေန႔ ညဥ့္ ၈ နာရီ ၁ဝ မိနစ္ ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္း ေအာင္ပန္းၿမိဳ႕နယ္ ျမင္းၾကာဒိုး ႐ြာအနီး ‘တယ္လူးစခန္း’ ၌ အသက္(၂၉)ႏွစ္အရြယ္ ကြယ္လြန္ အနိစၥ ေရာက္သြားေလသည္။ တယ္လူစခန္းမွာ ေအာင္ပန္းၿမိဳ႕နယ္ ျမင္းၾကာဒိုး ႐ြာအနီး အိမ္ေျခ ၇ အိမ္ခန္႔သာ ရွိေသာ ႐ြာသိမ္ ႐ြာငယ္ကေလးသာ ျဖစ္ေပသည္။ ေတာႀကိဳ အုံၾကား စစ္မ်က္ႏွာတုိ႔၌သာ အခ်ိန္ ကုန္ခဲ့ရေသာ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ဗထူးသည္ ကြယ္ခ်ိန္အထိ သူ႔အား ဗိုလ္မွဴးႀကီး အဆင့္သို႔ တိုးျမႇင့္ ဂုဏ္ျပဳေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ၏ အမိန္႔စာကို မဖတ္လုိက္ရေခ်။ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ဗထူးကား ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္တြင္း ဝင္ေရာက္သည့္ေန႔မွ စ၍ ဇနီး၊ သားသမီးမ်ားထံသို႔ တစ္ခါတစ္ေခါက္ သြားေရာက္ ၾကည့္႐ူရန္ပင္ အခ်ိန္ မရေလာက္ေအာင္ တုိင္းျပည္ႏွင့္ လူမ်ိဳးအတြက္ တာဝန္မ်ားကို ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ေသာ အာဇာနည္ ပုဂၢိဳလ္ႀကီး တစ္ဦးပင္ ျဖစ္ေလသည္။

ဗထူးတပ္ၿမိဳ႕

ေအာင္ပန္းၿမိဳ႕ (ကေလာႏွင့္ ၅ မိုင္ ကြာေဝးသည္) တြင္ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ဗထူးႏွင့္ ရဲေဘာ္မ်ား အတြက္ ေက်ာက္တုိင္တခု စိုက္ထူထားသည္။ အဆုိပါ ေက်ာက္တုိင္တြင္ “ဗမာႏိုင္ငံ ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္း ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္ ေတာ္လွန္ တုိက္ခိုက္ေရးတြင္ ဦးစီးခဲ့၍၊ ၁၃ဝ၇ ခု၊ နယုန္လဆုတ္ ၈ ရက္ေန႔ ညဥ့္ ၈ နာရီ ၁ဝ မိနစ္ အခ်ိန္ တယ္လူး စခန္းတြင္ က်ဆံုးရွာေသာ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ကာနယ္ ဗိုလ္ဗထူးႏွင့္ အထက္ျမန္မာျပည္ တုိက္ပြဲမ်ားတြင္ က်ဆံုးေသာ သူရဲေကာင္း ရဲေဘာ္ ႏွစ္ဆယ့္ေျခာက္ေယာက္” ဟု ကမၸည္း ထိုးထား၏။ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ဗထူးအား ခ်ီးက်ဴးေသာ အားျဖင့္ တပ္မေတာ္မွလည္း “ဗထူးတပ္ၿမိဳ႕” ဟူေသာ အမည္ျဖင့္ တပ္စခန္းၿမိဳ႕ တခုကို ရပ္ေစာက္ၿမိဳ႕ ေျမာက္ဘက္ တမိုင္ခန္႔ အကြာတြင္ တည္ထားေလသည္။

ဗထူး တပ္ၿမိဳ႕သည္ ပင္လယ္ ေရမ်က္ႏွာျပင္ အထက္ ေပ ၃ဝ၅ဝ အျမင့္တြင္ တည္ရွိ၍၊ ၂၂ စတုရန္းမိုင္ က်ယ္ျပန္႔သည္။ ယခင္က နန္ဟူ႐ြာပ်က္ဟု ေျမတိုင္း ေျမပံုမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ အရပ္ျဖစ္၏။ လြယ္ဂံုေခ်ာင္းႏွင့္ ပိန္းေခ်ာင္းတို႔ စုေပါင္း စီးဆင္းလာေသာ နန္ဟူေခ်ာင္းသည္ တပ္ၿမိဳ႕ အလယ္မွ ျဖတ္စီးသြားၿပီးလွ်င္ ေဇာ္ဂ်ီျမစ္ႏွင့္ ပူးေပါင္းသြားသည္။ ထုိေခ်ာင္းေျမာင္းမ်ားမွ အပ တပ္ၿမိဳ႕ ဧရိသာ တခုလံုးသည္ ျမက္ခင္းမ်ား ဖံုးေနေသာ ေတာင္ကုန္းမ်ား ျဖစ္သည္။

တပ္မေတာ္ အရာရွိမ်ား၊ အရာရွိငယ္မ်ား အတြက္ ေလ့က်င့္ေရး ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ တုိက္ခိုက္ေရး ေက်ာင္းမ်ား ထားရွိရန္ လိုလာသျဖင့္ ေနရာ ေ႐ြးခ်ယ္ခဲ့ရာ၊ ထိုစဥ္က ေျမာက္ပိုင္းတိုင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္ တုိင္းမွဴး သေရစည္သူ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ ေက်ာ္ေဇာ၊ အမွတ္ (၄) ေျခလွ်င္ တပ္မဟာမွဴး သီရိပ်ံခ်ီ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ေစာျမင့္ႏွင့္ ေလ့က်င့္ေရး ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး သီရိပ်ံခ်ီ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ေမာင္ေမာင္တုိ႔က ယခုေနရာကို ေ႐ြးခ်ယ္ခဲ့ၿပီးလွ်င္ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလမွ အစျပဳ၍ တပ္ၿမိဳ႕ကို တည္ေဆာက္ခဲ့ေလသည္။

ဗမာ တပ္မေတာ္ အင္ဂ်င္နီယာ တပ္ဖြဲ႕က တပ္ၿမိဳ႕ႏွင့္ အေဆာက္အအံု တဝက္ခန္႔ကို ေဆာက္လုပ္ခဲ့၍ က်န္ အေဆာက္အအံု ေဆာက္လုပ္ေရးကို အင္ဂ်င္နီယာမ်ား ျဖစ္ေသာ ဦးစိုးခ၊ ဗိုလ္ႀကိဳင္၊ မစၥတာ ေခ်ာင္ဒရီတုိ႔က ေဆာင္႐ြက္ၾကသည္။

ပထမဦးစြာ တပ္မေတာ္ (ၾကည္း) တုိက္ခိုက္ေရးေက်ာင္း အတြက္ အေဆာက္အအံုမ်ား ၿပီးစီး၍၊ ၁၉၄၅ ခု၊ မတ္လ ၁ ရက္ေန႔တြင္ တုိက္ခိုက္ေရးေက်ာင္း စတင္ စခန္းခ်သည္။ ဆက္လက္၍ စစ္တကၠသိုလ္အတြက္ အေဆာက္အအုံမ်ား ေဆာက္လုပ္ၿပီးစီး သျဖင့္ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၁ ရက္ေန႔တြင္ စတင္ စခန္းခ်သည္။ ၁၉၅၄ ခု၊ မတ္ ၂ဝ ရက္ေန႔တြင္ တိရစာၦန္ ေမြးျမဴေရး တပ္ရင္း တခုကိုလည္း ထားရွိခဲ့သည္။ တပ္ၿမိဳ႕ တခုလံုးကို ၁၉၅၄ ခု၊ စက္တင္ဘာ ၃၁ တြင္ ေဆာင္လုပ္ၿပီးစီး ေလသည္။ ပထမ တပ္ၿမိဳ႕၊ ၿမိဳ႕နယ္ တပ္မွဴးကား သီရိပ်ံခ်ီ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ေက်ာ္စိုး ျဖစ္သည္။

၁၉၅၅ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၄ ရက္ေန႔ေတြင္ စစ္တကၠသိုလ္ႏွင့္ တပ္မေတာ္ (ၾကည္း) တုိက္ခိုက္ေရးေက်ာင္း ပါဝင္ေသာ ဗထူး တပ္ၿမိဳ႕ကို ႏိုင္ငံေတာ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏု ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။

တပ္မေတာ္ သူရဲေကာင္းမ်ား

ကိုးကား

ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘာသာျပန္ စာေပအသင္း၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က ၁၉၆၃ ခုႏွစ္မွာ ပဌမ အႀကိမ္ ပံုႏွိပ္ ထုတ္ေဝ ျဖန္႔ခ်ိခဲ့တဲ့ စာေပဗိမာန္၏ ႐ုပ္ျပ ဗဟုသုတဘဏ္၊ ‘ျမန္မာ့ စြယ္စံုက်မ္း၊ အတြက္ - ၇ (ပဥ္ - ဗီး)’ [For Ever Space က eBook အျဖစ္ ျဖန္႔ခ်ိတဲ့ အြန္လိုင္း PDF စာအုပ္] မွာ စာမ်က္ႏွာ ၃၃၄ မွ ၃၃၇ အထိ ေဖာ္ျပ ပါရွိခဲ့တဲ့ “ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ မ်ိဳးခ်စ္ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ဗထူး (ခရစ္ ၁၉၄၅ လြန္)” အေၾကာင္းကို ျပန္လည္ ထုတ္ႏုတ္ ကူးယူ ေဖာ္ျပတာ ျဖစ္ပါတယ္။