သာသာနာေတာ္

သာသနာေတာ္[ျပင္​ဆင္​ရန္​]
ပရိယတၱိသာသနာ၊ ပဋိပတၱိ သာသနာ၊ ပဋိေဝဓသာသနာဟူ၍ သံုးပါးရွိ၏။ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာျကားေတာ္မူအပ္ေသာ ပိဋကတ္သံုးပံုကို ပရိယတၱိသာသနာဟုေခၚ၏။ (ပရိယတၱိ သင္ျကားအပ္ေသာ အရာ၊ သို့မဟုတ္သင္ျကားျခင္း) သင္ျကားအပ္ေသာ ပိဋကတ္ေတာ္တို့ကိုသင္ျကား ျခင္းသည္ ပရိယတၱိသာသနာ မည္၏ ဟုဆိုလိုသည္။ မည္သည့္အရပ္မွာမဆို ပိဋကတ္ ေပစာ စာအုပ္ေတြ အထပ္ထပ္ရွိေနေစကာမူ သင္ျကားမည့္သူမရွိက ထိုအရပ္မွာ ပရိယတၱိသာသနာ ထြန္းကားသည္ဟု မဆိုနိုင္သည္ကိုသတိျပုေလ။ ေကာင္းျမတ္ေသာအက်င့္အျကံတရားကို ပဋိပတၱိသာသနာဟုေခၚ၏။ (ပဋိပတၱိအက်င့္တရား။) သစၥာေလးပါးကို ထိုးထြင္းသိျမင္နိုင္ျခင္းကို ပဋိေဝဓ သာသနာဟု ေခၚ၏။(ပဋိေဝဓထိုးထြင္းသိျမင္ျခင္း။) ဤသာသနာေတာ္သံုးပါး ပိုင္ျခားျပဆိုခ်က္သည္ ျမန္မာနိုင္ငံရဟန္း ရွင္လူတို့ မွတ္ယူေျပာဆိုေနျကေသာ နည္းျဖစ္၏။

ပါဠိက်မ္းဂန္တို့မွာကား ဤသံုးပါးကို သာသနာဟူေသာအမည္ျဖင့္မေခၚ။ သဒၶမၼဟူေသာအမည္ျဖင့္သာ ပရိယတၱိသဒၶမၼ၊ ပဋိပတၱိသဒၶမၼ၊ ပဋိေဝဓသဒၶမၼဟူ၍ သံုးပါးရွိေျကာင္းကိုျပဆိုသည္။ (သဒၶမၼသူေတာ္ေကာင္းတရား။) တစ္နည္းအားျဖင့္ေျပာရေသာ္ ပါဠိက်မ္းဂန္တို့မွာ ပရိယတၱိ တစ္ပါးကိုသည္ သဒၶမၼဟူ၍လည္းေကာင္း၊ သာသနာ ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ အမည္နွစ္မ်ိုးေခၚေဝၚသည္။ ပဋိပတၱိနွင့္ ပဋိေဝဓတို့ကိုကား သဒၶမၼဟူ၍သာေခၚသည္။ သာသနာ ဟူ၍မေခၚ။ သာသနာဟူေသာအမည္နွင့္စပ္၍ ပါဠိ က်မ္းဂန္တို့မွာ ယထာပရဓသာသနာ၊ ယထာနုေလာမသာသနာ၊ ယထာဓမၼသာသနာ ဟူ၍ သာသနာေတာ္သံုးပါးရွိေျကာင္း ျပဆိုျကသည္။ ထိုသံုးပါးတို့တြင္ ဝိနည္းပိဋကကို ရဟန္းမ်ား က်ုးလြန္သည့္အျပစ္အားေလ်ာ္စြာ ဆံုးမေဟာျကားရာ ျဖစ္ေသာေျကာင့္ ယထာပရာဓသာသနာဟုေခၚသည္။ (ယထာ+အပရာဓ။ယထာ= ေလ်ာ္စြာ+အပရာဓ=အျပစ္) သုတၱန္ပိဋကကို သတၱဝါတို့ အလိုစရိုက္သို့ လိုက္ေလ်ာ သင့္သည့္အားေလ်ာ္စြာ လိုက္ေလ်ာဆံုးမ ေဟာျကားရာျဖစ္ေသာေျကာင့္ ယထာနုေလာမသာသနာဟု ေခၚ၏။ (ယထာ+ အနု ေလာမ။ယထာ= ေလ်ာ္စြာ အနုေလာမ=လိုက္ေလ်ာျခင္း။) အဘိဓမၼာပိဋကကို တရားသေဘာ ရွိသည္နွင့္သင့္ေလ်ာ္စြာ ဆံုးမ ေဟာျကားရာျဖစ္ေသာေျကာင့္ယထာဓမၼသာသနာဟုေခၚ၏။ ဤပါဠိက်မ္းဂန္တို့ ျပဆိုခ်က္အရ သာသနာသံုးပါးဟူသည္ပိဋကတ္သံုးပံုသာျဖစ္၏။ (သာသနာ=ဆံုးမေဟာေျပာခ်က္။) ပိဋကတ္သံုးပံုသာလွ်င္ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာျကားဆံုးမအပ္ေသာ စကားေတာ္စုျဖစ္၏။ ပမာဆိုေသာ္ေက်ာင္းဆရာျကီးက တပည့္မ်ားအား စာကိုေကာင္းစြာျကီးစားျကရမည္ဟု အမိန့္ေပး၏။ တပည့္မ်ားကလည္းေကာင္းစြာျကိုးစားျက၍ စာေမးပြဲေအာင္ျမင္သြားျကရာ ပထမဆရာျကီးေပးသည့္ အမိန့္နွင့္ပိဋကတ္ သံုးပံုသည္တူ၏။ တပည့္မ်ား ေကာင္းစြာျကိုးစားျခင္းနွင့္ပဋိပတၱိသည္တူ၏။ စာေမးပြဲေအာင္ျခင္းနွင့္ပဋိေဝဓသည္ တူ၏။ ဤဥပမာ မွာဆရာျကီးအမိန့္စကားသည္သာ အဆံုးအမျဖစ္၍ တပည့္မ်ား၏ျကိုးစားမႈမွာ အဆံုးအမ မဟုတ္ေတာ့ေခ်။ ဆရာဆံုးမသည့္အတိုင္းလိုက္နာက်င့္ျကံမႈသာျဖစ္သည္။ စာေမးပြဲေအာင္ျမင္မႈမွာလည္းအဆံုးအမ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ ျကိုးစားသည့္အတြက္ ျပည့္စံုလာေသာ ပညာအရည္အခ်င္းသာျဖစ္သည္။ ဤနည္းအတူ ျမတ္စြာဘုရားစကားေတာ္ျဖစ္သည့္ ပိဋကတ္သံုးပံုဟု ဆိုအပ္ေသာပရိယတၱိသည္သာလွ်င္ သာသနာအဆံုးမအျဖစ္၍ ပဋိပတၱိမွာပရိယတၱိ ေဒသနာလာရွိသည့္အတိုင္း လိုက္နာ က်င့္ျကံမႈသာျဖစ္၍၊ ပဋိေဝဓမွာလည္းက်င့္ျကံမႈအတြက္ ေပၚထြက္လာေသာ မဂ္ဉာဏ္ အျမင္သာျဖစ္သည္ကို သတိျပုေလ။ ဝိနည္း၊ သုတၱန္၊ အဘိဓမၼာဟူ၍ သံုးဌာန ရွိသည့္အနက္ တစ္ဌာနစီကိုသာခြဲ၍ ေခၚေဝၚလိုလွ်င္ဝိနယ ပိဋကသုတၱပိဋက၊ သို့မဟုတ္ သုတၱနၱပိဋက၊ အဘိဓမၼာပိဋက ဟူ၍သာေခၚရမည္။ ပိဋကတ္ဟုတဝမ္းပူသတ္မပါေစရ။ (ဝိနယ =ရဟန္းတို့အား ဆံုးမပညတ္ခ်က္ ပိဋကအစုအေပါင္း။) ရဟန္းတို့အားဆံုးမပညတ္ခ်က္ စုအေပါင္းကိုဝိနယပိဋက၊သို့မဟုတ္ဝိနည္းပိဋကဟုေခၚသည္။ (သုတၱ၊ သို့မဟုတ္ သုတၱနၱ=ေဟာျပအပ္ေသာတရားသေဘာ။) လူနတ္တို့အား ျမတ္စြာဘုရားျပသေဟာျကားအပ္ေသာ တရားအစုအေပါင္းကို သုတ္ပိဋက သို့မဟုတ္ သုတၱပိဋက ဟုေခၚ၏။ (အဘိဓမၼ=ပိုမိုထူးျခားေသာတရား။) သုတၱန္ပိဋက၌ ေဟာအပ္ေသာတရားတို့ထက္ ပိုမိုမ်ားျပားထူးျခားစြာ တာဝတႎသာနတ္ျပည္၌ ေဟာအပ္ေသာ တရားေတာ္ အစုအေပါင္းကိုအဘိဓမၼပိဋကဟုေခၚ၏။ ပိဋကဟူေသာ စကားမွာပိဋကတၱယဟူေသာပါဠိမွ လာေသာစကားျဖစ္သည္။ (ပိဋက+တၱယ။တၱယ=သံုးခုအေပါင္း။ ပိဋကတၱယ= ပိဋကသံုးပံု။) သို့ျဖစ္၍ ပိဋကတ္ ဟုဆိုလွ်င္သံုးပံုလံုးပါဝင္၏။ တစ္ပံုတစ္ပံုစီျဖစ္လွ်င္ ပိဋကဟုေခၚ ရမည္ျဖစ္၏။ သို့ရာတြင္သံုးပံုလံုးအစု အေပါင္း၏ပိဋကတ္ဟူေသာအမည္ကို အစိတ္စိတ္တစ္ပံုစီမွာလည္း တင္စား ေသာအားျဖင့္ ပိဋကတ္ဟုေခၚနိုင္ပါေသး၏။

ေလာကမွာသံဃာေတာ္ဟူေသာအမည္သည္ ဘုရားတပည့္သား အားလံုး၏ အမည္ရင္း ျဖစ္ေသာ္လည္း ရဟန္းတစ္ပါး နွစ္ပါးကိုပင္သံဃာ ဟုေခၚကမမွားနိုင္သကဲ့သို့မွတ္ရာ၏။ သစၥာေလးပါးတရားကို ထိုထြင္းသိျမင္ျခင္းကို ပဋိေဝဓေခၚသည္ဟုျပဆိုခဲ့ရာ၌ သစၥာေလးပါးဟူသည္ အမွန္ ေလးပါးပင္ျဖစ္၏။ (သစၥာ=မွန္ကန္ျခင္း။) ေလးပါးမွာ ဒုကၡသစၥာ၊ သမုဒၵယသစၥာ၊ နိေရာဓသစၥာ၊ မဂၢသစၥာတို့ ျဖစ္ျက၏။

ဆင္းရဲျခင္းအမွန္သည္ဒုကၡသစၥာမည္၏။ (ဒုကၡ=ဆင္းရဲျခင္း။)ေလာက၌ဆင္းရဲျခင္းအမ်ိုးမ်ိုးရွိရာ အက်ဉ္းခ်ုပ္၍ ေျပာရေသာ္ခနၶာကိုယ္ေကာင္သည္သာ ဆင္းရဲျခင္းအစစ္အမွန္ျဖစ္၏။ လူခနၶာျဖစ္ေစ၊ နတ္ခနၶာျဖစ္ေစ ျဗဟၼာ ခနၶာျဖစ္ေစ မည္သည့္ခနၶာမဆို ဆင္းရဲအစစ္အမွန္သာ ျဖစ္သည္။ ခနၶာမရွိမွသာ ဆင္းရဲျခင္းကင္းမည္။ ဘယ္နည္းျဖင့္ မဆိုခနၶာရွိေနေသးသည္ဆိုလွ်င္ ဆင္းရဲေနေသးသည္သာျဖစ္၏။ ဤသို့ျမင္မွ ဒုကၡသစၥာကို သိျမင္သည္ဟုဆိုရမည္။

ဆင္းရဲေျကာင္းအမွန္သည္သမုဒယသစၥာမည္၏။ (သမုဒယ=အေျကာင္း။) ေလာကမွာဆင္းရဲ ျခင္း၏ အေျကာင္းအမ်ိုးမ်ိုးရွိေသာ္လည္း တဏွာဟုေခၚေသာ ေလာဘတရားသည္သာဆင္းရဲျခင္း၏ အေျကာင္းစစ္အမွန္ ျဖစ္၏။ တဏွာနွင့္ေလာဘသည္အမည္နွစ္မ်ိုးျဖစ္ေသာ္လည္း တရားကိုယ္မွာ တစ္ခုတည္းသာျဖစ္၏။ ေရငတ္ေသာသူကဲ့သို့ အာရံုကို ငတ္ငတ္မြတ္မြတ္ျဖစ္တတ္ေသာေျကာင့္ တဏွာ ဟု ေခၚ၍ အလြန္မက္ေမာတတ္ေသာေျကာင့္ ေလာဘဟုေခၚ၏။ သတၱဝါအေပါင္းတို့သည္ ေန့ေရာ ညဉ့္ပါမခါမလပ္ အားထုတ္လုပ္ကိုင္ေနျကရျခင္း ဆင္းရဲဟူသမွ်၏ အေျကာင္းရင္းမွာ တဏွာေလာဘသာလွ်င္ အစစ္အမွန္ျဖစ္၏။ တဏွာေလာဘ၏ခ်ုပ္ဆံုးရာျဖစ္ေသာ ေအးျငိမ္းမႈသည္ ဒုကၡဟူသမွ်၏ ခ်ုပ္ဆံုးရာအမွန္ နိေရာဓသစၥာမည္၏။ (နိေရာဓ=ခ်ုပ္ဆံုးျခင္း။) ေအးျငိမ္းမႈဟူေသာစကားနွင့္ နိဗၺာန=နိဗၺာန္ ဟူေသာ စကားမ်ားသည္အဓိပၸာယ္ အတူတူပင္ျဖစ္၏။

ေအးျငိမ္းမႈ၏မြန့္ျမတ္ေျကာင္းကိုသိသာရန္မွာ သူေဌးျကီးနွင့္ဝိဇၨာဓိုရ္ျကီးတို့၏ ပံုစံကိုသတိျပုရမည္။ သူေဌး ျကီးသည္ေလာက၌ အရသာအရွိဆံုးေသာ အစာအာဟာရတို့ကို ေန့စဉ္စီမံစားသံုး၍ေန၏။ ဝိဇၨာဓိုရ္ျကီးမွာ အာဟာရ သိဒၶိျပီးေနျပီျဖစ္၍ မည္သည့္အစာအာဟာရမ်ိုးကိုမွ မစားခ်င္၊ သေဌးျကီးစားေနသည့္အစာအာဟာရ တို့ကိုပင္ စက္ဆုပ္ဦးမည္ျဖစ္၏။ ထိုပုဂၢိုလ္နွစ္ဦးတို့တြင္မည္သူ့ကို အစာအာဟာရ နွင့္ပတ္သက္၍ ခ်မ္းသာျခင္းရွိသည္ဟု ဆိုသင့္သနည္း။

သူေဌးျကီးမွာ အစာအာဟာရနွင့္ ဆိုင္သည့္အရသာကို ခံစားရျခင္းခ်မ္းသာရွိသည္။ ေအးျငိမ္းမႈကားမရွိ။ အဖိုးတန္အစာရေအာင္ရွာေဖြရျခင္း၊ ရျပန္လွ်င္လည္း ေနရာက်ေအာင္စီမံရျခင္း၊ အသစ္ အသစ္ လဲလွယ္လိုျခင္း စေသာ ဆင္းရဲမႈေတြဝိုင္းဝိုင္းလည္၍ေန၏။ ခံစားရေသာ ခ်မ္းသာဟူသည္ ဆင္းရဲမ်ိုးသာျဖစ္သည္ဟု ဘုရားေဟာ၏။ ဝိဇၨာဓိုရ္ ျကီးမွာကား အစာအာဟာရနွင့္စပ္လ်ဉ္း၍ ေျကာင့္ျကအားထုတ္ဖြယ္ တစ္စံုတစ္ရာမွ်မရွိဘဲ တစ္ခါတည္း ေအးျငိမ္း သြားမႈခ်မ္းသာ သာရွိေနေတာ့၏။ တဏွာေလာဘတရားသည္ သူေဌးျကီး၏ ခံစားမႈခ်မ္းသာကိုသာမက္ေမာ၏။ ဝိဇၨာဓိုရ္ျကီး၏ ေအးျငိမ္းမႈ ခ်မ္းသာကိုမက္ေမာျခင္းမရွိ။ ေအးျငိမ္းမႈခ်မ္းသာကိုအာရံုျပုကာ တဏွာေလာဘတရား မျဖစ္နိုင္။ တဏွာေလာဘ တရားသည္ ေအးျငိမ္းမႈအာရံုနွင့္ေတြ့လွ်င္ ခ်ုပ္ဆံုးကြယ္ေပ်ာက္ သြားရေတာ့၏။ ဤသို့တဏွာေလာဘမျဖစ္နွိုင္ဘဲ ခ်ုပ္ဆံုးသြားရသည့္ေအးျငိမ္းမႈသေဘာမွာသာ ဆင္းရဲျခင္း အမွန္ခ်ုပ္ ျငိမ္းသြားနိုင္သည္။

ဆင္းရဲျခင္းဟူသမွ်၏ ခ်ုပ္ဆံုးရာေအးျငိမ္းမႈသို့ ဆိုက္ေရာက္ေျကာင္း ခရီးလမ္းမွန္သည္မဂၢသစၥာ မည္၏။ (မဂၢ=ခရီးလမ္း။) ေအးျငိမ္းမႈသို့ဆိုက္ေရာက္ေျကာင္းျဖစ္ေသာ က်င့္စဉ္တရားမ်ားကိုပင္ ခရီးလမ္းသဖြယ္တင္စား၍ သံုးထားေသာစကားျဖစ္၏။ (အဂၤ࿿=အစိတ္အပိုင္း။ မဂၢ+အဂၤ࿿=မဂၢကၢ္=မဂၢင္။) ဤနည္းအားျဖင့္ မဂၢင္ရွစ္ပါး တရားသည္မဂၢသစၥာမည္၏။ သို့မဟုတ္ နိဗၺာန္သို့ သြားေရာက္ေျကာင္း အမွန္ျဖစ္၏ဟုဆိုနိုင္၏။ မဂၢင္ရွစ္ပါးဟူသည္ကား ၁။ သမၼာဒိ႒ဌိ = ေကာင္းမြန္မွန္ကန္ေသာအယူအျမင္။ ကမၼႆကတာဉာဏ္သည္ သမၼာဒိ႒ဌိ၏အရင္းခံ ျဖစ္သည္။ သတၱဝါတို့၏ခ်မ္းသာျခင္း၊ ဆင္းရဲျခင္းစသည္တို့သည္ ေရွးေရွးဘဝကျဖစ္ေစ၊ ယခုဘဝမွာျဖစ္ေစ မိမိတို့ျပုလုပ္ေသာအမႈကံေျကာင့္သာျဖစ္ရ၏။ အေျကာင္းမရွိဘဲ ျဖစ္မိျဖစ္ရာအရမ္းျဖစ္လာသည္လည္းမဟုတ္။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္က စီမံဖန္တီး၍ ျဖစ္သည္လည္းမဟုတ္ဟု သိျမင္ေသာဉာဏ္ကို ကမၼႆကတာဉာဏ္ဟုေခၚသည္။ (ကမၼ+ သက+တာ။ ကမၼ=မိမိတို့ျပုလုပ္ေသာအမႈကံ။ သက=မိမိဥစၥာ။တာ=အျဖစ္။) မိမိတို့ေရွးဘဝကျဖစ္ေစ ယခုဘဝမွာ ပင္ျဖစ္ေစ ျပုလုပ္ေသာအမႈကံသာ မိမိတို့ဥစၥာျဖစ္သည္ဟုဆိုလို၏။ ဤကမၼႆကာတာဉာဏ္ကို ရလွ်င္ပင္ သမၼာဒိ႒ဌိအျဖစ္သို့ေရာက္ျပီ။ ကမၼႆကတာဉာဏ္ကို မရလွ်င္ မိစၦာဒိ႒ဌိသာျဖစ္၏။ ၂။သမၼာသကၤၸ = ေကာင္းျမတ္ေသာအျကံ။ (သကၤၸ =အျကံ။) သကၤၸနွင့္ဝိတက္သည္အဓိပၸါယ္ အတူတူပင္ျဖစ္၏။ ဗလာက၌ နွစ္သက္ဖြယ္ရာအာရံုတို့ကို တဏွာေလာဘအားျဖင့္ ရဖို့ရာျကံစည္ျခင္းနွင့္သူတစ္ပါးတို့ကို ေဒါသအားျဖင့္ ဖ်က္ဆီးညွဉ္းဆဲဖို့ရာ ျကံစည္ျခင္းတို့ကို မိစၦာသကၤၸဟု ေခၚသည္။ တရားမမွန္ေသာအျကံအစည္ မ်ားျဖစ္ျက၏။ (မိစၦာ = မွားယြင္းျခင္း။) ထိုမိစၦာသကၤၸတို့ကိုပယ္ခြာ၍ တဏွာေလာဘေဒါသတို့ ကင္းစင္ေသာ အျကံအစည္တို့ကို သမၼာသကၤၸဟုေခၚ၏။ ၃။ သမၼာဝါစာ=ေကာင္းျမတ္ေသာဝစီကံ၊ သို့မဟုတ္ ေကာင္းျမတ္ေသာ နႈတ္ေျပာစကား။ (ဝါစာ=စကား။) မိစၦာဝါစာတို့မွကင္းေသာစကားဟုဆိုလို၏။ ေလာက၌ မုသာဝါဒ=မဟုတ္မမွန္ ေျပာဆိုေသာစကား၊ ပိသုနဝါစာ = ဂံုးတိုက္ေသာစကား၊ ဖရုသဝါစာ = ျကမ္းျကုတ္ဆဲေရးေသာစကား၊ သမၹပၸလာပ = တစ္စံုတစ္ရာအက်ိုးမရ ညံ့ဖ်င္းလွေသာ စကားတို့သည္မိစၦာဝါစာေလးပါးျဖစ္ျကကုန္၏။ ဤမိစၦာဝါစာေလးပါးသို့လိုက္၍ သမၼာဝါစာလည္း ေလးပါးရွိ၏။ ဤအရာ၌သတိျပုရန္အခ်က္ကား အဘိဓမၼာ အလိုအားျဖင့္ မိစၦာဝါစာမွေရွာင္က်ဉ္ျခင္းကို သမၼာဝါစာ ဟုေခၚ၍ သုတၱန္အလိုအားျဖင့္ ေကာင္းျမတ္စြာ ေျပာဆိုအပ္ေသာစကားကို သမၼာဝါစာဟုေခၚျခင္းပင္ျဖစ္၏။ သို့ျဖစ္၍ မိစၦာဝါစာေျပာခြင့္ျကံုျကိုက္ေနရာ မိစၦာဝါစာမွ ေရွာင္က်ဉ္ေသာအားျဖင့္ စကားတစ္စံုတစ္ရာမွမေျပာဘဲ ေနေသာ သူသနၱာန္မွာ အဘိဓမၼာအလိုသာသမၼာဝါစာျဖစ္၍ သုတၱန္အလိုမျဖစ္ေျကာင္း။ ဓမၼကထိက ပုဂၢိုလ္ျကီး ေဟာေျပာေနေသာတရားစကားမ်ားသည္သုတၱန္အလို သမၼာဝါစာျဖစ္၍ အဘိဓမၼာအလို ထိုတရားေဟာေနသည့္အခါမွာ ေရွာင္ျကဉ္ဖြယ္ရာမိစၦာဝါစာေျပာခြင့္နွင့္လည္း မျကံုျကိုက္သျဖင့္ ေရွာင္ျကဉ္မႈျပုလုပ္ေနရျခင္း မရွိေသာေျကာင့္မျဖစ္ ေျကာင္းတို့ကိုေကာင္းစြာမွတ္ယူအပ္၏။ သုတၱန္အလို၊ အဘိဓမၼာအလိုဟုဆိုရာ၌ လူတို့ေခၚေဝၚ ေဝါဟာရျပုျကသည္ ကိုသုတၱန္၊ ပရမတၳသေဘာတရားကို အဘိဓမၼာဟုဆိုလိုသည္။ က်မ္းဂန္တို့မွာ သုတၱန္ကိုေဝါဟာရ ေဒသနာဟုေခၚ၍ အဘိဓမၼာကိုပရမတၳေဒသနာဟုေခၚသည္။ ၄။ သမၼာကမၼနၱ= ေကာင္းျမတ္ေသာကာယကံ၊ သို့မဟုတ္ ေကာင္းျမတ္ေသာျပုလုပ္မႈ။(ကမၼနၱ =ျပုလုပ္မႈ။) မိစၦာကမၼနၱတို့မွ လြတ္ကင္းေသာ ျပုလုပ္မႈဟုဆိုလို၏။ ေလာက၌သူ့အသက္ကိုသတ္ျခင္း၊ သူတစ္ပါးဥစၥာကိုခိုးျခင္း၊ သူ့သားအိမ္ရာ ကာမဂုဏ္တို့၌ မွားယြင္းက်ူးလြန္ျခင္း သံုးပါးတို့သည္ မိစၦာကမၼနၱျဖစ္ျကကုန္၏။ ဤမိစၦာကမၼနၱ သံုးပါးကိုလိုက္၍သမၼာကမၼနၱလည္း သံုးပါးပင္ရွိသည္။ ဤသမၼာကမၼနၱ၌လည္း အဘိဓမၼာအလို မိစၦာကမၼနၱမွ ေရွာင္ျကဉ္ျခင္းကို သမၼာကမၼနၱဟုေခၚ၍ သုတၱန္အလိုေကာင္းစြာ ျပုအပ္ေသာအမႈကို သမၼာကမၼနၱဟုေခၚ၏။ သို့ျဖစ္၍ မိစၦာကမၼနၱ ျပုလုပ္ခြင့္ျကံုျကိုက္ေနေသာသူမွာ ထိုျပုလုပ္ျခင္းမွ ေရွာင္ျကဉ္ရန္ အိပ္ရာမွမထဘဲအိပ္၍ေနလွ်င္ပင္ အဘိဓမၼာအလို သမၼာကမၼနၱျဖစ္၍ သုတၱန္အလိုထိုအိပ္ေနေသာသူမွာ ေကာင္းစြာအမႈျပုလုပ္ျခင္းမရွိေသာေျကာင့္ သမၼာကမၼနၱမျဖစ္ ဘုရားမွာ အမွိုက္တလင္းသုတ္သင္ျခင္း စေသာအမႈကိစၥကို ျပုလုပ္ေသာသူမွာေကာင္းစြာအမႈျပုလုပ္ေနသည္ျဖစ္၍ သုတၱန္ အလိုသမၼာကမၼနၱျဖစ္ေသာ္လည္းအဘိဓမၼာအလို ထိုပုဂၢိုလ္မွာ အမွိုက္တလင္းသုတ္သင္ျခင္း ကိစၥျပုလုပ္ေနဆဲတြင္ ေရွာင္ျကဉ္ဖြယ္ရာ မိစၦာကမၼနၱျပုလုပ္ခြင့္နွင့္ မျကံုျကိုက္သျဖင့္ ေရွာင္ျကဉ္မႈျပုလုပ္ေနရျခင္းမရွိေသာေျကာင့္မျဖစ္။ ၅။ သမၼာအာဇီဝ = ေကာင္းျမတ္ေသာ အသက္ေမြးျခင္း။ သို့မဟုတ္ ေကာင္းျမတ္ေသာ အသက္ေမြးမႈ။ (အာဇီဝ =အသက္ေမြးမႈ။) မိစၦာအာဇီဝတို့မွလြတ္ကင္းေသာ အသက္ေမြးမႈဟုဆိုလို၏။ ေလာကမွာ အသက္ေမြး ဝမ္းေက်ာင္းအတြက္မဟုတ္ဘဲ သက္သက္မုသားေျပာသူမွာ မိစၦာဝါစာျဖစ္၏။ ထိုမိစၦာဝါစာမွ ေရွာင္ျကဉ္လွ်င္ သမၼာ ဝါစာျဖစ္၏။ မုသားသက္ေသလိုက္၍ စားေနေသာသူမ်ား၏ သက္ေသခံမႈမုသားေျပာဆိုျခင္းသည္ကား မိစၦာအာဇီဝ ျဖစ္၏။ ထိုမိစၦာအာဇီဝမေရွာင္ျကဉ္ေသာအခါ သမၼာအာဇီဝျဖစ္သြားသည္။ ဤမုသာဝါဒ၏နည္းတူ ပိသုနဝါစာ၊ ဖရုသဝါစာ၊ သပၹပၸလာပတည္းဟူေသာ ေနာက္ဝစီကံသံုးပါးတို့မွာလည္း အသက္ေမြးျခင္းအေျကာင္း မဟုတ္ခဲ့လွ်င္ မိစၦာဝါစာေတြသာျဖစ္ျက၍ ထိုမိစၦာဝါစာတို့မွေရွာင္ျကဉ္ျခင္းသည္လည္း သမၼာဝါစာေတြသာ ျဖစ္ျကသည္။ အသက္ေမြးျခင္းအေျကာင္းေတြျဖစ္ခဲ့လွ်င္ မိစၦာအာဇီဝေတြျဖစ္ျက၍ ထိုမိစၦာအာဇီဝတို့မွ ေရွာင္ျကဉ္ျခင္းတို့သည္လည္း သမၼာအာဇီဝေတြျဖစ္ျက၏။ ဝစီကံအရာ၌သာမဟုတ္၊ ကာယကံအရာ၌လည္း အသက္ေမြးျခင္း၏အေျကာင္းမဟုတ္ေသာ ကာယကံသံုးပါးတို့သည္ မိစၦာကမၼနၱသာ ျဖစ္ျက၍ ထိုမိစၦာကမၼနၱတို့မွ ေရွာင္ျကဉ္ျခင္းတို့သည္လည္း သမၼာကမၼနၱ သာျဖစ္ျကသည္။ အသက္ေမြးျခင္း၏အေျကာင္းျဖစ္ေသာ ကာယကံတို့သည္ကား မိစၦာအာဇီဝျဖစ္ျက၍ ထိုမိစၦာအာဇီဝ တို့မွေရွာင္ျကဉ္ျခင္းတို့သည္ သမၼာအာဇီဝျဖစ္ျကကုန္၏။ ဤသို့လွ်င္ဝစီကံေလးပါး၊ ကာယကံသံုးပါးအားျဖင့္ မိစၦာအာဇီဝ ခုနွစ္ပါးရွိသည့္အတိုင္း သမၼာအာဇီဝလည္း ခုနစ္ပါးရွိသည္ဟုသိအပ္၏။ တံငါမုဆိုးတို့သည္ပါဏာတိပါတ ကာယကံျဖင့္ အသက္ေမြးမႈျပုေနျကရာ ဥစၥာဓန ျကြယ္ဝလာသျဖင့္ထိုတံငါး မုဆိုးအလုပ္ကို တစ္ခါတည္း ပစ္စြန့္ေရွာငျကဉ္ျပီးလွ်င္ ရရွိထားသည့္ဥစၥာေတြကို သံုးစြဲစားေသာက္ေနေသာ္လည္း အဘိဓမၼာအလို သမၼာအာဇီဝျဖစ္၏။ အေျကာင္းမွာ ဒုစရိုက္မႈျဖင့္ ရရွိထားသည့္ပစၥည္းကိုပါ စြန့္လွြတ္ရမည္ဟုမဆို၊ မိစၦာအာဇီဝ ဒုစရိုက္မႈကို စြန့္လွြတ္ေရွာင္ျကဉ္လွ်င္ သမၼာအာဇီဝျဖစ္သည္ဟု ျပဆိုေသာေျကာင့္ျဖစ္သည္။ သုတၱန္အလိုအားျဖင့္ကား မစင္ျကယ္သည့္ပစၥည္း ေတြကို စားသံုး အသက္ေမြးေနေသးေသာေျကာင့္သမၼာအာဇီဝမျဖစ္။ အျကင္သူတစ္ေယာက္သည္ မည္သည့္အခါမွ် ဒုစရိုက္မႈမဖက္၊ သက္သက္ေျဖာင့္မတ္စင္ျကယ္ေသာ ကုန္သြယ္ လယ္လုပ္မႈတို့ျဖင့္သာ အသက္ေမြး၍ေန၏။ ထိုသူမွာ သုတၱန္အလိုစင္ျကယ္ေကာင္းမြန္စြာ အသက္ေမြးေနသူျဖစ္၍ သမၼာအာဇီဝျဖစ္၏။ အဘိဓမၼာအလိုအားျဖင့္မျဖစ္။ အေျကာင္းမွာထိုသူ၌ ေရွာင္ျကဉ္ဖြယ္ရာ မိစၦာအာဇီဝ အလ်ဉ္းမရွိသျဖင့္ ေရွာင္ျကဉ္မႈမျပုရေသာေျကာင့္ျဖစ္၏။ ၆။သမၼာဝါယာမ=ေကာင္းျမတ္ေသာအားထုတ္မႈ။ (ဝါယာမ=အားထုတ္မႈ၊အားထုတ္ျခင္း။) ဤသမၼာဝါယာမသည္ ၁။ ယခုဘဝ၌ မိမိ္သနၱာန္မွာ တစ္ခါတစ္ရံမွ် မျဖစ္ဖူးေသးေသာအကုသိုလ္တရားတို့ကို ေနာင္ဘယ္အခါမွ မျဖစ္လွာရေအာင္အားထုတ္ျခင္း။ ၂။ယခုဘဝ၌မိမိ၏သနၱာန္မွာ ျဖစ္ေပၚျပီး ျဖစ္ေပၚဆဲျဖစ္ေသာ အကုသိုလ္တရားတို့ ကိုေနာင္ဘယ္အခါမွ ဤအကုသိုလ္မ်ိုးထပ္၍ မေပၚရေအာင္ ပယ္ရွားနိုင္ေအာင္အားထုတ္ျခင္း။ ၃။ ယခုဘဝ၌ မိမိ ၏သနၱာန္မွာ တစ္ရံတစ္ခါမွ မျဖစ္ဖူးေသးေသာ ကုသိုလ္တရားတို့ကို ေနာင္ထပ္ကာထပ္ကာ မ်ားမ်ားျကီးျဖစ္ပြား၍ လာေအာင္အားထုတ္ျခင္းအားျဖင့္ ေပါင္းေလးပါးရွိ၏။ ရ။ သမၼာသတိ= ေကာင္းျမတ္ေသာေအာက္ေမ့ျခင္း။ (သတိ=ေအာက္ေမ့ျခင္း၊အမွတ္ရျခင္း။) ၁။ ဗုဒၶနု ႆတိ=ျမတ္စြာဘုရားဂုဏ္ေက်းဇူးေတာ္တို့ကို မေမ့မေလ်ာ့အဖန္ဖန္ေအာက္ေမ့ျခင္း၊ ၂။ ဓမၼာနုႆတ= တရားေတာ္ ၏ဂုဏ္ေက်းဇူးတို့ကို မေမ့မေလ်ာ့အဖန္ဖန္ေအာက္ေမ့ျခင္း၊ ၃။သံဃာနုႆတိ= သံဃာေတာ္၏ဂုဏ္ေက်းဇူးတို့ကို မေမ့မေလ်ာ့အဖန္ဖန္ေအာက္ေမ့ျခင္း။ ၄။သီလာနုႆတိ= မိမိေစာင့္သံုးအပ္ေသာ သီလ၏ က်ိုးေပါက္ေျပာက္က်ား ျခင္းမရွိသန့္ရွင္းစင္ျကယ္ေသာ ဂုဏ္ကိုမေမ့မေလ်ာ့အဖန္ဖန္ေအာက္ေမ့ျခင္း၊ ၅။စာဂါနုႆတိ =မိမိစြန့္ျကဲေပးလႉ အပ္ေသာ အလႉေကာင္းမႈ၏ေစတနာမတြန့္တိုျခင္းစေသာဂုဏ္ကို မေမ့မေလ်ာ့အဖန္ဖန္ေအာက္ေမ့ျခင္း၊ ၆။ ေဒဝတာ နုႆတိ=နတ္ျပည္ရွိနတ္မ်ားသည္ ေရွးဘဝကသဒၵါစေသာတရားတို့နွင့္ျပည့္စံုခဲ့ျခင္းေျကာင့္ နတ္ျပည္၌ျဖစ္၍ေနျကသည္၊ ငါတို့မွာလည္း ထိုသဒၵါ စေသာတရားတို့နွင့္ျပည့္စံု၏ဟု နတ္မ်ားကိုသက္ေသထား၍ မိမိ၌ျပည့္စံုသည့္ သဒၵါ စေသာတရားတို့ကို မေမ့မေလ်ာ့ အဖန္ဖန္ေအာက္ေမ့ျခင္း၊ ရ။ ဥပသမာနုႆတိ=မိမိသနၱာန္မွာ ေလာဘ၊ ေဒါသစေသာ ကိေလသာတို့မျဖစ္ေပၚပဲေအးျငိမ္းသြားလွ်င္ မည္မွ်ေလာက္ပင္ခ်မ္းသာေပလိမ့္မည္၊ ေကာင္းမြန္ေပလိမ့္မည္ဟုူ၍ကိေလ သာေအးျငိမ္းျခင္း၏ ဂုဏ္ကိုမေမ့မေလ်ာ့အဖန္ဖန္ေအာက္ေမ့ျခင္း (ဥပသမ=ေအးျငိမ္းျခင္း။) ၈။ မရဏာ နုႆတိ=ငါသည္မခြ်တ္အမွန္ ေသရလိမ့္မည္ဟူ၍ ေသျခင္းသေဘာကို မေမ့မေလ်ာ့အဖန္ဖန္ေအာက္ေမ့ျခင္း၊ ၉။ ကာယ ဂထာသတိ=ဆံပင္၊ အေမြး၊ ေျခသည္း၊ လက္သည္းစေသာ ကိုယ္အစိတ္အပိုင္းအဖို့အစုစုတို့ကို မေမ့မေလ်ာ့ ေအာက္ေမ့ျခင္း၊ ၁ဝ။ အာနာပါဏ သတိ= မိမိထြက္သက္ဝင္သက္ကိုသာ မေမ့မေလ်ာ့ေအာက္ေမ့ျခင္း၊ ဤသို့အား ျဖင့္ဆယ္ပါး အျပားရွိသည္။ ၈။သမၼာသမာဓိ= စိတ္၏ေကာင္းစြာတည္ျကည္ျခင္း။ အျပစ္ကင္းေသာအာရံုထဲမွာ စိတ္ျကည္လင္ျငိမ္သက္စြာ တည္ေနျခင္းကို သမာဓိဟုေခၚ၏။ သမာဓိသည္ပရိကမၼသမာဓိ၊ ဥပစာရသမာဓိ၊ အပၸနာသမာဓိအားျဖင့္သံုးပါး အျပားရွိ၏။ နႈတ္ကဘာဝနာစီးျဖန္းမႈ အဖန္ဖန္ျပုလုပ္ေနသျဖင့္ ျဖစ္ေပၚေသာစိတ္၏တည္ျကည္ျခင္းသည္ ဥပစာရ သမာဓိမည္၏။ (ဥပစာရ=အနီးအပါး။) ဈာန္ တရားသည္ အပၸနာ သမာဓိမည္၏။ (ဈာန=-ဆန့္က်င္ဖက္အကုသိုလ္ တရားတို့ကိုေလာင္ကြ်မ္းေစတတ္သည္။ တစ္နည္း အာရံု၌စူးစိုက္တတ္သည္။ အပၸနာ=ေကာင္းျမတ္ေသာ အာရံုတြင္ သက္ဝင္တည္ေနသည္။) ဈာန္နွင့္အပၸနာသည္အတူတူပင္။ မဟဂၢုတ္ဟုေခၚေသာကုသိုလ္နွင့္ ျကိယာ တရားမ်ား ျဖစ္ျက၏။ ဤဈာန္ျဖစ္ေသာ အပၸနာသမာဓိကိုမွ သမၼာသမာဓိမဂၢင္ဟုေခၚသည္။ [၁]

ကိုးကား[ျပင္​ဆင္​ရန္​]
Jump up ↑ ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း၊ အတြဲ(၁၃)
*********************************


သာသနာ
သာသနာ Śāsana (Teachings Of Buddha) မွာ- ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား၏ အဆံုးအမ တရားေတာ္မ်ား + ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားေဟာျကားေသာ “ပိဋကတ္က်မ္းစာ” လာ အဆံုးအမ တရားေတာ္မ်ား + ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား၏ သားေတာ္ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား၏ အဆံုးအမ တရားေတာ္မ်ား ျဖစ္သည္။ ဗုဒၶဘာသာသည္ ဖန္ဆင္းရွင္(Creator God) ကို လံုးဝလက္မခံျကပါ။ ဖန္ဆင္းရွင္ကို လံုးဝ မယံုျကည္ျကပါ။ (Buddhists do not believe in a Creator God)[၁]လံုးဝအသိအမွတ္မျပုျကပါ။ ဗုဒၶ၊ ဓမၼ၊ သံဃာ ရတနာသံုးပါး ကိုသာ အသိအမွတ္ျပု ယံုျကည္ဆည္းကပ္ကိုးကြယ္၏။ ဗုဒၶဘာသာ သာသနာ (teaching, practice, doctrine of Buddha Śāsana) တခုတည္းကသာ ယံုျကည္ျခင္း တခုတည္းကို သာမက ဘုရား၊တရား၊ သံဃာကို လံုးဝ မွီခိုအားထားကိုးကြယ္ယံုျကည္ျခင္း(believe in Lord Buddha, believe in Dharma teaching of Lord Buddha and believe in Sangha) + မိမိကိုယ္မိမိယံုျကည္ျခင္း(self-confidence )+ ေမတၱာ-ဂရုဏာ (Loving-kindness)+မိမိကိုယ္မိမိအားကိုးျခင္း(self reliance)+ အသိဉာဏ္(intelligence)+ လက္ေတြ့က်င့္စဉ္(practice) လမ္းစဉ္ေပၚတြင္ အဓိက အေျခခံထားသည္။ ကံ ကံ၏အက်ိုး နွင့္ မိမိ တို့၏ ကာယကံ(ကိုယ္ျဖင့္ ျပုလုပ္မႈ) ၊ ဝစီကံ(နႈတ္ျဖင့္ ေျပာဆိုမႈ) ၊ မေနာကံ( စိတ္ျဖင့္ ျကံစည္မႈ) နွင့္ မိမိ တို့၏ သီလ၊သမာဓိ၊ပညာ ကို အေလးအနက္ ယံုျကည္သည္။ [၂] ဗုဒၶသာသနာသည္ မဂ္ဖိုလ္ နိဗၺာန္အက်ိုး၊ တမလြန္အက်ိုးမ်ားသာမက မ်က္ေမွာက္ဘဝျကီးပြားေရးအတြက္ က်င့္ျကံရမည့္ ေအာင္ျမင္ေရး၊ စီးပြားေရး၊ ပညာေရး၊ အိမ္ေထာင္ေရး၊ မိသားစုေရး၊ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးစသျဖင့္ အေျကာင္းအရာစံုလွ၏။ ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားသည္ အျပစ္ဒဏ္(punishment and Capital punishment ) ေသဒဏ္ေပးေသာ နာက်င္ေစေအာင္ အျပစ္ေပးေသာ စစ္ဘုရား မဟုတ္ပါ။ ေသဒဏ္ခ်မွတ္ေသာဘုရား(God) မဟုတ္ပါ။ ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား သည္ သူကိုယံုျကည္သူမ်ားကိုゞင္း၊ မယံုျကည္သူမ်ားကိုゞင္း ေမတၱာထားေသာ လူသတၱဝါ တို့အား ဒုကၡအေပါင္းမွကယ္တင္ေသာ ေမတၱာဘုရား ျဖစ္သည္။ ဗုဒၶဘာသာသည္ Religion မဟုတ္ပါ။ ယံုျကည္ျခင္း+အသိဉာဏ္+ လက္ေတြ့က်င့္စဉ္ "Buddhism is not a religion , it is more of a philosophy" but a way of life (the truth of the cessation of suffering, anxiety, unsatisfactoriness) [၃] ျဖစ္သည္။ ဗုဒၶဘာသာသည္ ျမန္မာ့ စြယ္စံုက်မ္းသဖြယ္ျဖစ္ေန၍ ဗုဒၶဘာသာကို ျမန္မာ့ယဉ္ေက်းမႈ၏ ေရေသာက္ျမစ္ဟုလည္း တင္စားေခၚဆိုျကသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံ တြင္ ဘီစီ ၅၈၈ ကပင္ စတင္ ပြင့္ထြန္း ေပၚေပါက္ခဲ့ေျကာင္း သမိုင္းအေထာက္အထားမ်ားအရ အတည္ျပု မွတ္သားနိုင္ပါသည္။ ျမန္မာ့ဗုဒၶသာသနာေတာ္အစ-တဖုႆနွင့္ ဘလႅိက ဟုゞင္း၊ ျမန္မာ့ဗုဒၶသာသနာအစ- ေရွြတိဂံု က ゞင္း၊ ဆိုျကသည္။ တဖုႆနွင့္ ဘလႅိက ကုန္သည္ညီေနာင္တို့သည္ ထူးျခားစြာ ဘုရားရွင္အား ကမၻာေပၚတြင္ပထမဆံုး ဆြမ္းကပ္ရသူ ကမၻာေပၚတြင္ပထမဆံုး သရဏဂံု တည္သူမ်ား နွင့္ ကမၻာေပၚတြင္ပထမဆံုးဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား ျဖစ္ခဲ့၏။ ထို ေရွြတိဂံုေစတီေတာ္ သည္ ေဂါတမဘုရားရွင္၏ သာသနာေတာ္မွာ ကမၻာေျမျပင္တြင္ ပထမဦးဆံုးေစတီျဖစ္၏။ ထို့ေျကာင့္ ျမန္မာနိုင္ငံ၌ “ဗုဒၶသာသနာအစ- ေရွြတိဂံုက” ဟု ကဗၺည္းထိုး ေမာ္ကြန္းတင္ခဲ့ျပီ ျဖစ္သတည္း။ [၄]


အဂၤ࿿ုတၱိုရ္ပါဠိေတာ္လာ ပဟာရာဒသုတ္တြင္ သမုဒၵရာ၏ အံ့ဖြယ္ရွစ္ပါးနွင့္ ဥပမာျပု၍ သာသနာေတာ္၏ အံ့ဖြယ္ရွစ္ပါးကို ေဟာေတာ္မူထားပါသည္။ အက်ဉ္းခ်ံုး၍ ေဖာ္ျပပါမည္။

၁။ သမုဒၵရာသည္ ကမ္းစပ္မွ အလယ္သို့ တစတစနက္သြားသကဲ့သို့ သာသနာေတာ္၌ တစတစက်င့္သြားရေသာ က်င့္စဉ္ ရွိေလသည္။

၂။ သမုဒၵရာေရသည္ ကမ္းကို မလြန္သကဲ့သို့ သာသနာေတာ္၌ တပည့္သားတို့သည္ သိကၡာပုဒ္မ်ားကို လြန္က်ူး၍ မက်င့္။

၃။ အေကာင္ပုဒ္မ်ားကို သမုဒၵရာက လက္မခံ ( ကမ္းသို့ ပုတ္၍တင္ပစ္ ) သကဲ့သို့ သာသနာေတာ္က ယုတ္မာသူတို့ကို လက္မခံ၊ သူ့အလိုလိုပင္ သာသနာမွ ေဝးရာသို့ ေရာက္သြားရသည္။

၄။ ျမစ္ေခ်ာင္းတို့သည္ သမုဒၵရာသို့ေရာက္လွ်င္ မူလအမည္ေပ်ာက္၍ သမုဒၵရာဟူေသာ အမည္သာ ျဖစ္ရသကဲ့သို့ မည္သည့္အမ်ိုးမွဝင္၍ ရဟန္းျပုျပု သာသနာေတာ္သို့ေရာက္လွ်င္ ဘုရားသားေတာ္သာ ျဖစ္ရသည္။

၅။ မိုး မည္မွ်ပင္ရြာရြာ၊ ေန မည္မွ်ပင္ပူပူ သမုဒၵရာ၌ ေရအတိုးအေလ်ာ့ မရွိသကဲ့သို့ နိဗၺာန္ဟူေသာ ျငိမ္းေအးမႈ ဓာတ္တမ်ိုးသည္ သာသနာေတာ္၌ အတိုးအေလ်ာ့ မရွိ။

၆။ သမုဒၵရာသည္ ငန္ေသာအရသာ တမ်ိုးတည္းသာ ရွိသကဲ့သို့ သာသနာေတာ္၌ လြတ္ေျမာက္မႈ ဝိမုတၱိရသ တမ်ိုးတည္းသာ ရွိသည္။

၇။ သမုဒၵရာသည္ ရတနာအမ်ိုးမ်ိုး၏ တည္ရာျဖစ္သကဲ့သို့ သာသနာေတာ္သည္ သတိပ႒ဌာန္၊ သမၼပၸဓာန္ စေသာ ေဗာဓိပကၡိယတရား ၃၇-ပါးတို့၏ တည္ရာျဖစ္သည္။

၈။ သမုဒၵရာသည္ ျကီးမားေသာ ငါးသတၱဝါျကီးတို့၏ ေနရာျဖစ္သကဲ့သို့ သာသနာေတာ္သည္ ေသာတာပန္စေသာ အရိယာတို့၏ ေနရာ က်င့္သံုးရာ ျဖစ္ေလသည္။

အျခားျကည့္ရန္[ျပင္​ဆင္​ရန္​]
ဓမၼဒူတ ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ဆရာေတာ္ အရွင္ ေဆကိနၵ ၏ သာသနာတရားေတာ္
ဗုဒၶဝင္ The Life of the Buddha (Whole Biography) an animation movie, Youtube
ဗုဒၶဝင္ The Legend of Buddha (Buddhist Film) HQ movie, Youtube
ဗုဒၶဝင္ Life Of The Lord Buddha Part 1 movie, (Lao/Thai) Youtube
부처님일대기 ဗုဒၶဝင္ Biography of the Buddha for Children (Cartoon)
ဗုဒၶ နွင့္ ဗုဒၶဘာသာ
ဗုဒၶ Buddha was born in Lumbini Nepal BC 623
The Story Of 'Gautama Buddha' for kids
အိုင္းစတိုင္း နွင့္ သိပၸံနည္းက် ဗုဒၶဘာသာ
သပိတ္အိုင္ဆရာေတာ္ (သီတဂူ ဆရာေတာ္) ေဒါက္တာ အရွင္ဉာဏိႆရ ၏ အာနာပါန၊ သတိပဌာနၱရား (၁)
သပိတ္အိုင္ဆရာေတာ္ (သီတဂူ ဆရာေတာ္) ေဒါက္တာ အရွင္ဉာဏိႆရ ၏ အာနာပါန၊ သတိပဌာနၱရား (၂)
သပိတ္အိုင္ဆရာေတာ္ (သီတဂူ ဆရာေတာ္) ေဒါက္တာ အရွင္ဉာဏိႆရ ၏ အာနာပါန၊ သတိပဌာနၱရား (၃)
ျမို့မ-ျမင့္ျကြယ္ ၏ အျမင့္ျမတ္ဆံုးေသာ ျမတ္စြာဘုရား
ဗုဒၶဝင္ The Buddha (Cartoon)
Buddhist Arround the World!
သိပၸံနည္းက် ဗုဒၶဘာသာ ကမၼ႒ဌာန္းစီးျဖန္းျခင္းLearn How to Meditate Part 1 of 5
သိပၸံနည္းက် ဗုဒၶဘာသာ ကမၼ႒ဌာန္းစီးျဖန္းျခင္းLearn How to Meditate Part 2 of 5
သိပၸံနည္းက် ဗုဒၶဘာသာ ကမၼ႒ဌာန္းစီးျဖန္းျခင္းLearn How to Meditate Part 3 of 5
သိပၸံနည္းက် ဗုဒၶဘာသာ ကမၼ႒ဌာန္းစီးျဖန္းျခင္းLearn How to Meditate Part4 of 5
သိပၸံနည္းက် ဗုဒၶဘာသာ ကမၼ႒ဌာန္းစီးျဖန္းျခင္းLearn How to Meditate Part5 of 5
ျမတ္ဗုဒၶ သည္ Gods နွင့္ လူသား တို့ ၏အျမင့္ျမတ္ဆံုးေသာဆရာ


က်မ္းကိုး[ျပင္​ဆင္​ရန္​]
Jump up ↑ http://www.burmeseclassic.com/tayar_player.php?id=631&FMfile=AShinSayKaneDa_033.xml
Jump up ↑ ဗုဒၶေဒသနာေတာ္ေဝါဟာရ အဘိဓာန္
Jump up ↑ http://buddhazen101.tumblr.com/post/25350068069/why-buddhism-is-a-religion-not-just-a-philosophy
Jump up ↑ ေရွြတိဂံုသမိုင္းသစ္ (အရွင္အာဒိစၥရံသီ)