ဆရာၾကီးဦးဖိုးလတ္၏ " ျမန္မာလူမ်ိဳး မူလအစ " သမိုင္းစာတမ္း

ဆရာၾကီးဦးဖိုးလတ္၏ " ျမန္မာလူမ်ိဳး မူလအစ " သမိုင္းစာတမ္း

The Origin and Advent of the Burmese Race စာတမ္း

"ျမန္မာအစ" သမိုင္းအယူအဆ ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကြဲလြဲခ်က္ အျငင္းထြက္ခဲ႔ရာမွာ တစ္ဖက္က ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡ လူ႕စ္ ျဖစ္ၿပီး အျခားတစ္ဖက္မွာေတာ႔ ဦးဖိုးလတ္ ျဖစ္သည္။

ပါေမာကၡ လူ႕စ္ သည္ တကၠသိုလ္၏ ဂုဏ္ၾသဇာႀကီးမႈ သုေတသနျပဳစရာ မွတ္စုမွတ္တမ္းစသျဖင့္ ကရိယာ စံုလင္စြာ ရရွိမႈ၊ လုပ္ငန္းတာ၀န္အျဖစ္ လုပ္ပုိင္ခြင့္ရရွိမႈ႕ႏွင့္ အစိုးရ အခြင့္အာဏာရွိမႈ႕ စေသာ ျပည့္စံုမႈႏွင့္ အခြင့္အေရး ရရွိမႈတို႔ေၾကာင့္ " ျမန္မာအစ - ေက်ာက္ဆည္ ျမစ္သားက " ဆိုေသာ အယူအဆအသစ္ တစ္ရပ္ကို အတည္ျပဳခြင့္ ရရွိထားသည့္အျပင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္တြင္ အတည္ျပဳ သင္ၾကားပို႔ခ်ခြင့္လည္း ရထားသူလည္း ျဖစ္သည္။

ဦးဖိုးလတ္ သည္ "စာေပႏွင့္ အမ်ိဳးသားေရး ျမန္မာမႈအယူအဆေရးရာ ဆိုလွ်င္ေတာ႔ ကၽြန္ေတာ္႔မွာ မိတ္ေဆြမရွိ၊ ရန္သူမရွိ၊ ေဆြမ်ိဳးမရွိ ဘဲဗ်။ မွန္တယ္လို႔ ထင္တဲ႔ဘက္က ေျပာင္ေျပာင္ ရပ္ရမွာဘဲ။ မုန္းခ်င္မုန္း၊ ခ်စ္ခ်င္ခ်စ္ ဘဲဗ်" ဟု ေျပာတတ္သလို သူ႕စကားႏွင့္အညီလည္း ေနထိုင္တတ္သူ တစ္ဦးျဖစ္သည္။

ကြဲလြဲခ်က္ ျပႆနာသည္ "ျမန္မာအစ - တေကာင္းက" ဆိုသည့္ မ်ိဳးရိုးစဥ္ဆက္ ယူဆခ်က္အစား "ျမန္မာအစ - ေက်ာက္ဆည္က" သာ ျဖစ္ရမည္ဆိုေသာ ပါေမာကၡ လူ႕စ္၏ အယူအဆအသစ္ တီထြင္မႈ ျဖစ္သည္။ ပါေမာကၡ လူ႕စ္၏ ရာဇ၀င္အယူအဆသစ္သည္ ျမန္မာျပည္၏ စြယ္စံုက်မ္းႀကီးႏွင့္ စာေပဗိမာန္ထုတ္ ေက်ာင္းသံုး သမိုင္းရာဇ၀င္ စာအုပ္စသည္တို႔တြင္ အတည္ျပဳ သင္ၾကား သံုးစြဲေနခဲ႔ၿပီ ျဖစ္သည္။ မည္သူမွ် ဆန္႔က်င္ ေဆြးေႏြးမႈ႕မ်ိဳးကုိ မျပဳလုပ္ရဲ ခဲ႔ၾကေပ။ ဦးဖိုးလတ္ တစ္ေယာက္သာ လူမိုက္ႀကီး လုပ္၍ ေရွ႕သို႔ ထြက္လာခဲ႔ျခင္း ျဖစ္သည္။

ပါေမာကၡ လူ႕စ္၏ "ျမန္မာအစ - ေက်ာက္ဆည္က" အဆိုကို ျပန္လည္ေခ်ပထားေသာ "ျမန္မာအစ (The Origin and Advent of the Burmese Race)" စာတမ္း တစ္ခုကို ေရးသားၿပီး ရဲရဲ၀င့္၀င့္ပင္ စာတမ္းဖတ္ပြဲ တစ္ခုကုိ ျပဳလုပ္လိုက္သည္။ သို႔ေသာ္ ... စာတမ္းဖတ္ပြဲ ဖိတ္စာမ်ား ကမ္းလွမ္းေက်ညာၿပီးေနာက္ ရက္သတၱတပတ္မွ် အလို (၁၉၆၅ခု၊ ၾသဂုတ္လ၊ ၂၉ရက္) တြင္ ဦးဖိုးလတ္ ကြယ္လြန္သြားသည္။ ဦးဖိုးလတ္ ေရးသားခဲ႔ေသာ စာတမ္းကို ဖတ္ရန္ လူတိုင္းမ၀ံ႔ရဲ၍ ေနာက္ဆံုးမွ ျမန္မာစာေပပညာရွင္ ဆရာႀကီး ဦးအံုးေရႊ က ဖတ္ၾကားခဲ႔ရ သည္။


ေနာက္ဆံုးတြင္ အခက္အခဲေတြ မ်ားစြာၾကားမွ ဦးဖိုးလတ္၏ "ျမန္မာအစ" စာတမ္းဖတ္ပြဲကို ၁၉၆၅ခု၊ စက္တင္ဘာ လဆန္းတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ရာမာခရစ္စၥန အသင္းတိုက္တြင္ ေအာင္ျမင္စြာ ဖတ္ၾကားႏိုင္ခဲ႔သည္။ စာတမ္းဖတ္ပြဲတြင္ သဘာပတိအျဖစ္ ဆရာဦးသိန္းေဖျမင့္ ႏွင့္ အခမ္းအနားမွဴး အျဖစ္ ဦးေအာင္သိန္း (ဆရာ နန္းညြန္႔ေဆြ) က ေဆာင္ရြက္ခဲ႔သည္။ ထို႔ျပင္ ခရီးဆံုးမေရာက္ခင္ ကြယ္လြန္သြားေသာ ဦးဖိုးလတ္ အားလည္း ပါေမာကၡ ဦးေအးေမာင္ႏွင့္ ဦးထြန္းေဖ(ထြန္းေန႔စဥ္) တို႔မွ ဂုဏ္ျပဳခ်ီးက်ဴးစကား ေျပာၾကားေပးခဲ႔ၾကသည္။ (ဦးဖိုးလတ္၏ "ျမန္မာအစ" စာတမ္းဖတ္ပြဲေလးသည္ စာတမ္းဖတ္ပြဲအျပင္ ဂုဏ္ျပဳခ်ီးက်ဴးပြဲေလး တစ္ခုပါ ျဖစ္သြားခဲ႔ ေလသည္။)

 စကားခ်ပ္ - ျမန္မာသမိုင္းကုိ စိတ္၀င္စားသူမ်ား ျပန္လည္ ဖတ္ရႈ႕ႏိုင္ရန္၊ ျမန္မာသမိုင္းပညာရွင္မ်ား ဆက္လက္၍ သုေတသနျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ ႏွင့္ ေ၀ဖန္စီစစ္ အဆံုးအျဖတ္ေပးႏိုင္ရန္ ဦးဖိုးလတ္၏ "ျမန္မာအစ" စာတမ္းကို ေအာက္တြင္ ေဒါင္းလုဒ္ရယူႏိုင္ ပါသည္   ရယူရန္  ဤမွာ ႏွိပ္ပါ။ 


ဦးဖုိးလတ္ (၁၂၅၈ - ၁၃၂၇)

ဦးဖုိးလတ္ကုိ ၾကည့္ျမင္တုိင္ တဘက္ကမ္း ေအး႐ြာတြင္ ၁၂၅၈ ခုႏွစ္တြင္ ဖြားျမင္သည္။

ဦးဖုိးလတ္သည္ ကြယ္လြန္သူ အမ်ဳိးသား ပညာဝန္ ဦးဖုိးက်ားႏွင့္ အလြန္ ခင္မင္ရင္းႏွီးၿပီး ျမန္မာ စာေပႏွင့္ ျမန္မာမႈကုိ ေက်ာင္းသားဘဝ ကတည္းက အထူး လုိက္စားခဲ့သူ ျဖစ္ေလသည္။ ၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ ေက်ာင္းသား သပိတ္ႀကီး ေပၚလာေသာ အခါ ဦးဖုိးလတ္၊ ဦးဖုိးက်ား၊ ဦးျမင့္ေဆြ (ေနရွင္နယ္) တုိ႕သည္ ဂ်ပ္ဆင္ ေကာလိပ္ဘက္မွ ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ဦးဖုိးလတ္သည္ သပိတ္ေမွာက္ ေကာင္စီတြင္ ဒုတိယ ဥကၠ႒ အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့ေလသည္။ ထုိသုိ႕ သပိတ္ႀကီးကုိ အေၾကာင္းျပဳ၍ အမ်ဳိးသား ေက်ာင္းမ်ား ေပၚေပါက္ ခဲ့ေလသည္။ အမ်ဳိးသား ေက်ာင္းမ်ားကုိ စတင္ တည္ေထာင္သူ ေလးဦးတြင္ တဦး အပါအဝင္ ျဖစ္ေလသည္။

ထုိ႕ျပင္ ပထမဦးဆုံး အမ်ဳိးသားေက်ာင္း၏ ပထမ ဦးဆုံးေသာ ေက်ာင္းအုပ္လည္း ျဖစ္ခဲ့ေပသည္။ ဦးဖုိလတ္သည္ ရန္ကုန္ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းတြင္ ေက်ာင္းအုပ္ လုပ္ၿပီးေနာက္ မအူပင္၊ ေညာင္ေလးပင္ ၿမိဳ႕မ်ားရွိ အမ်ဳိးသား ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ေက်ာင္းအုပ္ လုပ္ေနစဥ္ ဘီေအ စာေမးပြဲကုိ အလြတ္ပညာသင္ အေနျဖင့္ ဝင္ေရာက္ ေျဖဆုိရာ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ ထုိ႕ေနာက္ ဘီစီအက္(စ္) ျမန္မာႏုိင္ငံ ဝန္ထမ္း စာေမးပြဲကုိ ဝင္ေရာက္ ေျဖဆုိရာ ဒုတိယ အဆင့္ျဖင့္ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ အစုိးရဘက္တြင္ ဝင္ေရာက္ အမႈထမ္းရာ ၿမိဳ႕အုပ္၊ ဝန္ေထာက္၊ အေရးပုိင္၊ ၫႊန္ၾကားေရးဝန္၊ အတြင္းဝန္ စသည္ျဖင့္ ရာထူး အဆင့္ဆင့္ တုိးျမႇင့္ ခန္ထားျခင္း ခံခဲ့ရေလသည္။

ဦးဖုိးလတ္သည္ အရာရွိ အလုပ္ျဖင့္ လုပ္ကိုင္ ေနရေသာ္လည္း ဂုဏ္၊ ပကာသန ထားတတ္သူ တေယာက္ မဟုတ္ေပ။ သူ႕မွာ ရည္႐ြယ္ခ်က္ တခု ရွိသည္။ ယင္းရည္႐ြယ္ခ်က္ကား ျမန္မာ စာေပႏွင့္ ျမန္မာမႈကုိ လုိက္စားကာ အက်ဳိးေဆာင္လုိျခင္း ျဖစ္ေပသည္။

အစုိးရ အလုပ္တာဝန္ မ်ားျပားေနသည့္ ၾကားမွပင္ သူ ဝါသနာ ပါေသာ သုေတသန လုပ္ငန္းမ်ားကို အပင္ပန္းခံ ရွာေဖြၿပီး ရရွိေသာ သုေတသန ရွာေဖြခ်က္မ်ားကုိ မဂၢဇင္းမ်ားတြင္ ေဆာင္းပါးအျဖစ္ ေရးသား တင္ျပခဲ့ေလသည္။ ဂႏၩေလာက မဂၢဇင္းတြင္ ဦးဖုိးလတ္၏ ေဆာင္းပါး အမ်ားအျပားကုိ ေတြ႕ျမင္ရေလသည္။ ထုိ႕ျပင္ စာအုပ္ စာတမ္းမ်ားႏွင့္ က်မ္းမ်ား ေရးသား ျပဳစု၍လည္း တင္ျပ ခဲ့ေပေသးသည္။

ေက်ာင္းသား ဘဝက သင္အံ ေလ့က်က္ ခဲ့ရေသာ ‘သီခ်င္းပေဒသာ’ စာအုပ္မွာ ဦးဖုိးလတ္ စုေဆာင္း စီစဥ္ခဲ့ေသာ စာအုပ္ျဖစ္သည္။ ထုိ႕ျပင္ ‘ေနာက္ေတြ႕ ေရွးသီခ်င္းႀကီးမ်ား’ မွာလည္း ဦးဖုိးလတ္ စုေဆာင္း ထုတ္ေဝေသာ စာအုပ္ ျဖစ္သည္။ ယင္းစာအုပ္တြင္ ကြၧန္ေတာ္တုိ႕ မေတြ႕၊ မျမင္၊ မဖတ္႐ႈရေသးေသာ သီခ်င္းႀကီး ၃၅ ပုဒ္ကုိလည္း ေတြ႕ျမင္ရေပသည္။ ဦးဖုိးလတ္ ေက်ာက္ဆည္၌ အလုပ္ဝတၲရားႏွင့္ ရွိစဥ္ သူ၏ သုေတသန ျပဳစု ရွာေဖြရာမွ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း ပိဋိကတ္တုိက္ စာေပထဲမွ ေတြ႕ျမင္ ရရွိခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေပသည္။

ဦးဖိုးလတ္သည္ သထုံ၌ အေရးပုိင္ ဘဝႏွင့္ ‘ဓမၼပဒ’ က်မ္းကုိ ျမန္မာျပန္ဆုိ ထုတ္ေဝ ခဲ့ေသးသည္။ အတြင္းဝန္ ဘဝ၌ ရွိစဥ္ကလည္း ‘အာေသာက ေက်ာက္စာ’ ကုိ ျမန္မာျပန္ဆုိ ထုတ္ေဝ ခဲ့ေသးသည္။ ျမန္မာစာ စာလုံးေပါင္း သတ္ပုံကုိ ရဲဝံ့စြာ ဦးစြာ ဦးေဆာင္ ေရးသားခဲ့သူလည္း ျဖစ္သည္။

ဦးဖုိးလတ္သည္ ယဥ္ေက်းမႈ ဌာန အတြင္းဝန္ဘဝမွ အၿငိမ္းစား ယူခဲ့ၿပီးေနာက္ သုေတသန လုပ္ငန္းရပ္မ်ားကုိ မနားမေန ႀကိဳးစား လုပ္ေဆာင္ကာ ‘ျမန္မာအစ ဘယ္ကလဲ’ စာအုပ္ကုိ ေရးသားၿပီး ‘ျမန္မာ ေဝါဟာရ ဇာစ္ျမစ္ရွာ က်မ္းသုံးေစာင္’၊ ‘ေရွးခတ္ ျမန္မာ ရာဇဝင္ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ သုေတသနက်မ္း’ မ်ားလည္း ေရးသား ျပဳစုၿပီး ျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။

ဦးဖုိးလတ္သည္ သုေတသန ျပဳခ်က္မ်ားကုိ ထပ္မံ ရွာေဖြေနရာမွ ၁၃၂၇ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၃ဝ တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ေလသည္။

ဦးဖုိးလတ္ ျပဳစု ေရးသားခဲ့ေသာ စာအုပ္မ်ားမွာ ျမန္မာအမည္မ်ား၊ ျမန္မာေန႕ႏွင့္ ႏွစ္အမည္မ်ား၊ ျမန္မာစကား အဖြင့္က်မ္း သုံးတြဲ၊ မႏုႆပဋိသေႏၶ၊ ကမၼ၊ ေဇာတိဘုံ၊ ေဒဝ႒ာန္ဘုံ၊ ျမန္မာအစ ဘယ္ကလဲ စသည္တုိ႕ပင္ ျဖစ္ေလသည္။

က်မ္းကုိး

     ေမာင္သုတ အမည္ခံ ဗိုလ္မွဴး ဘေသာင္း (မဟာဝိဇၨာ၊ ေ႐ႊတံဆိပ္ရ) ျပဳစုကာ ဦးခင္ေအး (ေမာင္ခင္မင္၊ ဓႏုျဖဴ) ပါေမာကၡ၊ ျမန္မာစာ ဌာန၊ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ တည္းျဖတ္ ျဖည့္စြက္တဲ့ ပဥၥမအႀကိမ္ ၁၊ ၾသဂုတ္၊ ၂ဝဝ၂၊ ရာျပည့္ စာအုပ္တိုက္ထုတ္ 'စာဆုိေတာ္မ်ား အတၴဳပၸတၲိ' စာအုပ္

    မင္းယုေဝ၏ ‘စာေလက လူေလာက’၊ မ်က္ႏွာ ၂၂၂ မွ ၂၂၇။