#‎သင္ေပးသင္ယူႏိုင္ၾကသည္ျဖစ္ေစ‬ (၁၁)

***********************

“ကာမာဝစရကုသိုလ္စိတ္ ၈-ပါး (မဟာကုသိုလ္စိတ္ ၈-ပါး)၊ ကာမာဝစရဝိပါက္စိတ္ ၈-ပါး (မဟာဝိပါက္စိတ္ ၈-ပါး)၊ ကာမာဝစရႀကိယာစိတ္ ၈-ပါး (မဟာႀကိယာစိတ္ ၈-ပါး)”တို႔ျဖစ္ေသာ “ကာမာဝစရ ေသာဘဏစိတ္ ၂၄-ပါး”တို႔အေၾကာင္းကို ေလ့လာၾကရေအာင္လားေနာ္
သင္ေပးႏိုင္ပါ၏ သင္ယူၾကပါကုန္

ကာမာဝစရ - ကာမ ၁၁ ဘံုတြင္ အျဖစ္မ်ားေသာေသာ ဘဏ - တင့္တယ္ေသာ (အေလာဘ၊ အေဒါသ၊ အေမာဟ ဟိတ္မ်ားႏွင့္ ယွဥ္ေသာေၾကာင့္)

ကာမာဝစရ ေသာဘဏစိတ္ -
ကာမ ၁၁ ဘံုတြင္ အျဖစ္မ်ားေသာ တင့္တယ္ေသာ စိတ္

အဘိဓမၼာမွာ ‘ဉာဏ္ပညာ’လို႔ ေျပာလိုက္ရင္ ကံ,ကံ၏ အက်ိဳးကို ယံုၾကည္ သိျမင္တဲ့ ဉာဏ္မ်ိဳး၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကို သိျမင္တဲ့ ဉာဏ္မ်ိဳး၊ သစၥာေလးပါးတရားကို သိျမင္တဲ့ ဉာဏ္မ်ိဳး၊ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱ သေဘာ လကၡဏာေတြကို သိျမင္တဲ့ ဉာဏ္မ်ိဳးကို ေခၚလိမ့္မယ္။

‘ကာမာဝစရကုသိုလ္စိတ္ ၈-ပါး’ ဟာ ‘အကုသိုလ္ေလာဘမူစိတ္ ၈-ပါး’ကို နားလည္ထားရင္ ‘ဒိဌိဂတသမၸယုတ္’ေနရာမွာ ‘ဉာဏသမၸယုတ္’၊ ‘ဒိဌိဂတဝိပၸယုတ္’ေနရာမွာ ‘ဉာဏဝိပၸယုတ္’ အစားထိုးလိုက္ရင္ ၿပီးတာပဲ။

ေနာက္ စိတ္ ၈-ပါးက ကာမာဝစရဝိပါက္စိတ္၊ ဝိပါက္ဆိုတာက အက်ိဳး၊ ကာမာဝစရကုသိုလ္ရဲ႕ အက်ိဳးျဖစ္တဲ့ စိတ္ကို ကာမာဝစရဝိပါက္စိတ္။

ေနာက္ ၈-ခုက ကာမာဝစရႀကိယာစိတ္၊ ႀကိယာဆိုတာက ျပဳကာမတၱ၊ ျဖစ္ကာမတၱကို ႀကိယာလို႔ ပါဠိလို ေခၚတယ္။ ကာမာဝစရႀကိယာစိတ္ကလည္း ကုသိုလ္စိတ္အတိုင္းပဲ ၈-ပါးပဲ ရွိတယ္။ ဒီစိတ္ေတြကေတာ့ ဘုရား၊ ရဟႏၲာေတြမွာသာ ျဖစ္တယ္။

ကာမာဝစရကုသိုလ္စိတ္ (မဟာကုသိုလ္စိတ္) ၈-ပါး

၁။ အလႉေပးျခင္း စတဲ့ ေကာင္းမႈတစ္ခုခုကို သူတပါးက မတိုက္တြန္းရဘဲ မိမိကိုယ္တိုင္ ဉာဏ္နဲ႔ယွဥ္ၿပီး ဝမ္းေျမာက္ စြာ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီအခါျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (ပထမ ကာမ-ကုသိုလ္စိတ္)။

၂။ သူတပါးက တိုက္တြန္းလို႔ ဉာဏ္နဲ႔ယွဥ္ၿပီး ဝမ္းေျမာက္စြာ ျပဳလုပ္တယ္။အဲဒီအခါျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (ဒုတိယ ကာမ-ကုသိုလ္စိတ္)။

၃။ သူတပါးက မတိုက္တြန္း၊ ဒါေပမယ့္ မိမိကိုယ္တိုင္လုပ္တဲ့ အခါ ဉာဏ္နဲ႔ မယွဥ္ဘဲ ဝမ္းေျမာက္စြာ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီ အခါျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (တတိယ ကာမ-ကုသိုလ္စိတ္)။

၄။ သူတပါးက တိုက္တြန္းလို႔ ဝမ္းေျမာက္စြာ ျပဳလုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဉာဏ္မပါဘူး။အဲဒီအခါျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (စတုတၳ ကာမ-ကုသိုလ္စိတ္)။

၅။ သူတပါးက မတိုက္တြန္းရဘဲ မိမိကိုယ္တိုင္ ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္ၿပီး သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္ တယ္။အဲဒီအခါျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (ပဥၥမ ကာမ-ကုသိုလ္စိတ္)။

၆။ သူတပါးက တိုက္တြန္းလို႔ သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္တယ္။ အဲဒီအခါျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (ဆ႒မ ကာမ-ကုသိုလ္စိတ္)။

၇။ သူတပါးက မတိုက္တြန္း၊ ဒါေပမယ့္ မိမိကိုယ္တိုင္လုပ္တဲ့ အခါ ဉာဏ္နဲ႔မယွဥ္ဘဲ သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈ စိတ္နဲ႔ လုပ္တယ္။အဲဒီအခါျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (သတၱမ ကာမ-ကုသိုလ္စိတ္)။

၈။ သူတပါးက တိုက္တြန္းလို႔ သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဉာဏ္မပါဘူး။ အဲဒီ အခါျဖစ္တဲ့ ကုသိုလ္စိတ္ (အ႒မ ကာမ-ကုသိုလ္စိတ္)။

ဒီ ကာမကုသိုလ္စိတ္ကိုပဲ “မဟာ ကုသိုလ္စိတ္”လို႔ ေခၚ ေသးတယ္။အေၾကာင္းက ‘႐ူပကုသိုလ္စိတ္၊ အ႐ူပကုသိုလ္ စိတ္’ ေတြထက္ အေရအတြက္ မ်ားလို႔ပဲ။
‘႐ူပကုသိုလ္စိတ္’က ၅-ခု ရွိၿပီး၊ ‘အ႐ူပကုသိုလ္စိတ္’က ၄-ခုပဲ ရွိတယ္။

ကာမာဝစရဝိပါက္စိတ္ (မဟာဝိပါက္စိတ္) ၈-ပါး

၁။ အလႉေပးျခင္း စတဲ့ ေကာင္းမႈတစ္ခုခုကို သူတပါးက မတိုက္တြန္းရဘဲ မိမိကိုယ္တိုင္ ဉာဏ္နဲ႔ယွဥ္ၿပီး ဝမ္းေျမာက္ စြာ ျပဳလုပ္တယ္။အဲဒီစိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္) စိတ္ (ပထမ ကာမ-ဝိပါက္စိတ္)။

၂။ သူတပါး တိုက္တြန္းလို႔ ဉာဏ္နဲ႔ယွဥ္ၿပီး ဝမ္းေျမာက္စြာ ျပဳလုပ္တယ္။အဲဒီစိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္ (ဒုတိယ ကာမ-ဝိပါက္စိတ္)။

၃။ သူတပါးက မတိုက္တြန္း၊ ဒါေပမယ့္ မိမိကိုယ္တိုင္ လုပ္ တဲ့အခါ ဉာဏ္နဲ႔ မယွဥ္ဘဲ ဝမ္းေျမာက္စြာ ျပဳလုပ္ တယ္။ အဲဒီစိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္ (တတိယ ကာမ-ဝိပါက္စိတ္)။

၄။ သူတပါးက တိုက္တြန္းလို႔ ဝမ္းေျမာက္စြာ ျပဳလုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဉာဏ္မပါဘူး။အဲဒီစိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္ (စတုတၳ ကာမ-ဝိပါက္စိတ္)။

၅။ သူတပါးက မတိုက္တြန္းရဘဲ မိမိကိုယ္တိုင္ ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္ၿပီး သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္ တယ္။အဲဒီစိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္ (ပၪၥမ ကာမ-ဝိပါက္စိတ္)။

၆။ သူတပါးက တိုက္တြန္းလို႔ သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္တယ္။ အဲဒီစိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္ (ဆ႒မ ကာမ-ဝိပါက္စိတ္)။

၇။ သူတပါးက မတိုက္တြန္း၊ ဒါေပမယ့္ မိမိကိုယ္တိုင္ လုပ္တဲ့အခါ ဉာဏ္နဲ႔ မယွဥ္ဘဲ သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။အဲဒီစိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္ (သတၱမ ကာမ-ဝိပါက္စိတ္)။

၈။ သူတပါးက တိုက္တြန္းလို႔ သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဉာဏ္မပါဘူး။ အဲဒီစိတ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တဲ့ (ဝိပါက္)စိတ္ (အ႒မ ကာမ-ဝိပါက္စိတ္)။

ကာမာဝစရႀကိယာစိတ္ (မဟာႀကိယာစိတ္) ၈-ပါး

၁။ အလႉေပးျခင္း စတဲ့ ေကာင္းမႈတစ္ခုခုကို သူတပါးက မတိုက္တြန္းရဘဲ မိမိကိုယ္တိုင္ ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္ၿပီး ဝမ္းေျမာက္ စြာ ျပဳလုပ္တယ္။ျပဳလုပ္႐ုံသက္သက္ပဲ ျဖစ္ၿပီး၊ အက်ိဳးမေပး ေတာ့တဲ့ စိတ္ (ပထမ ကာမ-ႀကိယာစိတ္)။

၂။ သူတပါးက တိုက္တြန္းလို႔ ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္ၿပီး ဝမ္းေျမာက္ စြာ ျပဳလုပ္တယ္။အဲဒီအခါျဖစ္တဲ့ ႀကိယာစိတ္ (ဒုတိယ ကာမ-ႀကိယာစိတ္)။

၃။ သူတပါးက မတိုက္တြန္း၊ ဒါေပမယ့္ မိမိကိုယ္တိုင္ လုပ္ တဲ့အခါ ဉာဏ္နဲ႔ မယွဥ္ဘဲ ဝမ္းေျမာက္စြာ ျပဳလုပ္တယ္။ အဲဒီအခါျဖစ္တဲ့ ႀကိယာစိတ္ (တတိယ ကာမ-ႀကိယာစိတ္)။

၄။ သူတပါးက တိုက္တြန္းလို႔ ဝမ္းေျမာက္စြာ ျပဳလုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဉာဏ္မပါဘူး။အဲဒီအခါျဖစ္တဲ့ ႀကိယာစိတ္ (စတုတၳ ကာမ-ႀကိယာစိတ္)။

၅။ သူတပါးက မတိုက္တြန္းရဘဲ မိမိကိုယ္တိုင္ ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္ၿပီး သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္ တယ္။အဲဒီအခါျဖစ္တဲ့ ႀကိယာစိတ္ (ပၪၥမ ကာမ-ႀကိယာ စိတ္)။

၆။ သူတပါးက တိုက္တြန္းလို႔ သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္ တယ္။အဲဒီအခါျဖစ္တဲ့ ႀကိယာစိတ္ (ဆ႒မ ကာမ-ႀကိယာစိတ္) ။

၇။ သူတပါးက မတိုက္တြန္း၊ ဒါေပမယ့္ မိမိကုိယ္တိုင္ လုပ္တဲ့အခါ ဉာဏ္နဲ႔ မယွဥ္ဘဲ သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ လုပ္တယ္။အဲဒီအခါျဖစ္တဲ့ ႀကိယာစိတ္ (သတၱမ ကာမ-ႀကိယာစိတ္)။

၈။ သူတပါးက တိုက္တြန္းလို႔ သာမန္ အလယ္အလတ္ ခံစားမႈစိတ္နဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဉာဏ္မပါဘူး။ အဲဒီအခါျဖစ္တဲ့ ႀကိယာစိတ္ (အ႒မ ကာမ-ႀကိယာစိတ္)။

ေလ့လာၿပီးခဲ့တဲ့ စိတ္ေတြက အကုသိုလ္စိတ္ ၁၂-ပါး၊ အဟိတ္စိတ္ ၁၈-ပါးနဲ႔ ကာမာဝစရေသာဘဏစိတ္ ၂၄-ပါး၊ စုစုေပါင္း ၅၄-ပါး ရွိသြားပါၿပီ။

အကုသိုလ္စိတ္ ၁၂-ပါးနဲ႔ အဟိတ္စိတ္ ၁၈-ပါး၊ ႏွစ္ခု ေပါင္းကို ျမန္မာျပည္မွာ “အေသာဘဏစိတ္”လို႔ နာမည္ မွည့္ထားတယ္။က်မ္းဂန္ထဲမွာ ပါတာ မဟုတ္ဘူး။ ေခၚရ လြယ္ေအာင္လို႔။

ေနာင္ ဒီစိတ္ ၃၀ ကို တေပါင္းတည္း ေျပာ ခ်င္တဲ့အခါ က်ေတာ့ “အေသာဘဏစိတ္ ၃၀”လို႔ ဒီလို ေျပာပါမယ္။ဒီ အေသာဘဏစိတ္ ၃၀၊ ကာမာဝစရေသာဘဏစိတ္ ၂၄၊ ႏွစ္ခုေပါင္း ဒီ ၅၄-ပါးကို “ကာမာဝစရစိတ္” ဒါမွမဟုတ္ “ကာမစိတ္” ၅၄ ပါးလို႔ ေခၚလိမ့္မယ္။ေနာင္အခါမွာ ကာမစိတ္ ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ ဆိုရင္ ၅၄-ပါးလို႔ ေျဖရ မယ္ေပါ့။ ကာမာဝစရစိတ္လို႔ ေမးေမး၊ ကာမစိတ္လို႔ ေမးေမး။ အတူတူပါပဲ။

ကာမာဝစရဘံုမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ လူေတြအေနနဲ႔ ကုသိုလ္ျဖစ္ရင္ ဒီကာမာဝစရကုသိုလ္စိတ္ ၈-ခုထဲက တစ္ခုခုနဲ႔ လုပ္တာ ခ်ည္းပဲ။ဘုရားရွိခိုးတယ္၊ အလႉအတန္းျပဳတယ္၊ တရားထိုင္ တယ္၊ သူမ်ားကို ကူညီတယ္ စသည္ျဖင့္ ဘာပဲလုပ္လုပ္ ျပဳ တဲ့ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ မွန္သမွ်ဟာ ဒီ ၈-မ်ိဳးထဲက တစ္မ်ိဳး မ်ိဳးနဲ႔ ျပဳတာ။ကိုယ္က ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္တဲ့၊ ဉာဏ္ပါတဲ့ ကုသိုလ္ ျဖစ္ေအာင္ ဂ႐ုစိုက္ရမယ္။ဗုဒၶဘာသာမွန္ရင္ ကံ,ကံ၏ အက်ိဳးကိုေတာ့ နားလည္ၾကတာပဲ။ ယံုၾကတာပဲ။ဒါေပမယ့္ တခါတေလ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈျပဳၾကတဲ့အခါမွာ အမွတ္တမဲ့ ျပဳမိတတ္ၾကတယ္။ ဉာဏ္ပါမသြားဘူး။

ဘုန္းႀကီးေတြေတာင္မွ အျခားပုဂၢိဳလ္ကို သကၤန္းတစ္စံု လႉ တယ္ဆိုရင္ တခါတည္း ဆြဲယူၿပီး ဒီအတိုင္း ေပးလိုက္တယ္ ဆိုရင္ ဉာဏ္မပါဘူး။အဲဒီလို ဉာဏ္ပါမသြားရင္ ဉာဏ္မပါတဲ့၊ ဉာဏ္နဲ႔ မယွဥ္တဲ့ ကုသိုလ္ျဖစ္မယ္။အက်ိဳးေပးေတာ့ ဉာဏ္ မပါတဲ့ အက်ိဳးေပးတာေၾကာင့္ အကၽြတ္တရားရႏိုင္တဲ့ အဆင့္မေရာက္ဘဲ ရွိတတ္တယ္။ကုသိုလ္ကံရဲ႕ အက်ိဳးဟာ ရွိတယ္။ကုသိုလ္ကံဟာ အလကား ျဖစ္မသြားဘူး။ ေက်ာင္းကို လာၿပီး ရွင္းတယ္ … လင္းတယ္။ ကုသိုလ္စိတ္ ျဖစ္တယ္။အခု စာသင္ေနတာလည္း ကုသိုလ္စိတ္ ျဖစ္ေန တာပဲ။ကုသိုလ္ေကာင္းမႈလုပ္တဲ့အခါမွာ အလြန္ သတိထား ရမယ္။အမွတ္တမဲ့ မလုပ္မိေစရဘူး။ဉာဏ္ပါမွ အက်ိဳးေပး တဲ့အခါ ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္တဲ့ အက်ိဳးေပးမယ္။ဉာဏ္နဲ႔ ယွဥ္တဲ့ အက်ိဳးေပးမွ ကိုယ္ဟာ အကၽြတ္တရား ရႏိုင္တဲ့ အေျခခံပါမယ္။

ကာမာဝစရစိတ္ ၅၄ ပါးကို မွတ္မိေအာင္ လုပ္ၿပီးေတာ့ ေနာက္တုန္းက ခ်န္ထားခဲ့တဲ့ အဓိပၸာယ္ ေျပာစရာ ရွိပါေသး တယ္။အဲဒီ အဓိပၸာယ္က စိတ္ဝင္စားစရာ ေကာင္းတယ္။ ဘာလဲဆိုေတာ့ -
ဘယ္လိုအေၾကာင္းေတြ တို္က္ဆိုင္လို႔ ေသာမနႆေတြ ျဖစ္ရတာလဲ?၊
ေသာမနႆျဖစ္ဖို႔ရာ အေၾကာင္းေတြက ဘာရွိသလဲ?
ဘယ္လိုအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ဥေပကၡာျဖစ္တာလဲ၊ ဥေပကၡာျဖစ္ဖို႔ရာ အေၾကာင္းေတြက ဘာရွိသလဲ? ဒိ႒ိဂတသမၸယုတ္ျဖစ္ဖို႔ရာ အေၾကာင္းေတြက ဘာရွိသလဲ? ဉာဏသမၸယုတ္ျဖစ္ဖို႔ရာ အေၾကာင္းေတြက ဘာရွိသလဲ? အသခၤါရိကျဖစ္ဖို႔ရာ အေၾကာင္းေတြက ဘာရွိသလဲ? သသခၤါရိကျဖစ္ဖို႔ရာ အေၾကာင္းေတြက ဘာရွိသလဲ?

ဒါက်ေတာ့ စိတ္ဝင္စားစရာ ေကာင္းတယ္။အဲဒါမွာ လကၤာေတြ ရွိတယ္။ေတာင္ၿမိဳ႕ (အမရပူရၿမိဳ႕) မဟာဂႏၶာ႐ုံဆရာေတာ္ ေရးတာ။

ေသာမနႆ ျဖစ္ေၾကာင္း ၃-ပါး
သိစိမ့္ေသခ်ာ၊ အက်ဥ္းမွာပိမ့္
(၁) ‘သဘာဝ ပရိကတ္၊ ႏွစ္ဣ႒ပ္ႏွင့္’
(၂) ‘ေသာမနႆမည္၊ သေႏၶတည္လ်က္’
(၃) ‘မေလးနက္ျငား၊ သေဘာထား’ဟုသံုးပါး ေသာမနႆ၊ ျဖစ္ေၾကာင္း ျပ၏။

ဥေပကၡာ ျဖစ္ေၾကာင္း ၃-ပါး

(၁) ‘ဣ႒မဇၥ်ာ’၊
(၂) ‘ဥေပကၡာျဖင့္၊ ေကာင္းစြာသေႏၶ၊ စြဲကပ္ေပ၍’၊
(၃) ‘စိတ္ေနေလးနက္’၊ ဤသံုးခ်က္မွာဥေပကၡာေပါင္း ျဖစ္တတ္ေၾကာင္းတည္း။

ဒိ႒ိျဖစ္ေၾကာင္း ၂-ပါး
(၁) ‘ထပ္ေလာင္း သႆတ၊ ဥေစၧဒဟု၊ ႏွစ္ဝဒိ႒ိ၊ အာသယရွိလ်က္’၊
(၂) ‘ဒိ႒ိမ်ားဟူ၊ ယူမွားသူကို၊ ၾကည္ျဖဴေလးျမတ္’၊ ဤႏွစ္ရပ္ေၾကာင့္၊ျဖစ္တတ္ေလအင္၊ ဒိ႒ိလွ်င္တည္း။

‘အသခၤါရ’၊ ‘သသခၤါရ’ျဖစ္ေၾကာင္း ၆-ပါး

‘အသခၤါရမ္’၊ ျဖစ္ေၾကာင္းမွန္ကား
(၁) ‘ယင္းကံဖန္ေလ၊ တည္သေႏၶႏွင့္’၊
(၂) ‘ကိုယ္ေနခန္႔က်န္း’၊
(၃) ‘ပူအခ်မ္းကို၊ ႏွမ္းမွ်ေလာက္ပင္၊ ထီမထင္ခဲ့’၊
(၄) ‘အစဥ္လံု႔လ၊ ဝီရိယေၾကာင့္၊ ရမည့္အက်ိဳး၊ ရည္ေမွ်ာ္ကိုး၏’၊
(၅) ‘ျပဳ႐ိုးကိစၥ၊ ေလ့က်င့္ရ၍’၊
(၆) ‘ေဘာဇနဥတု၊ မွ်တမႈ’ဟု၊ေျခာက္ခုလည္းေကာင္း၊ ထပ္ျပန္ေလာင္းက၊ ျဖစ္ေၾကာင္း ‘သသခၤါရ’တြင္သည္။

ေဒါမနႆ ျဖစ္ေၾကာင္း ၄-ပါး

ေဒါမနႆ၊ ပဋိဃတို႔၊ျဖစ္ၾကရန္လွစ္၊ အေၾကာင္းစစ္က၊
(၁) ‘ေဒါသဇၥ်ာသေယာ’၊
(၂) ‘စိတ္သေဘာ၏၊ တိမ္ေကာေသးႏု’၊
(၃) ‘အပၸႆု’ႏွင့္၊
(၄) ‘ေတြ႕မႈအနိ႒’၊ဤေလးဝသည္၊ မွတ္ၾကႏွင့္ဖြယ္ အခ်ဳပ္တည္း။(အပၸႆု = အၾကားအျမင္နည္းျခင္း)

ဉာဏ္ျဖစ္ေၾကာင္း ၅-ပါး
(၁) ‘ေရွးက ပညာ၊ ထက္ဖို႔ရာဟု၊ ကုသိုလ္ျပဳခဲ့’၊
(၂) ‘ယခု ႐ူပ၊ ဘံုဌာန၌၊ ျဖစ္ရျပန္ေပ’၊
(၃) ‘ပညိေႁႏၵေထာက္၊ ရင့္ခ်ိန္ေရာက္လာ’၊
(၄) ‘ဘာဝနာစြမ္း၊ ကိေလခန္းဘိ’၊
(၅) ‘တိဟိတ္သေႏၶ၊ စြဲကပ္ေနသည္’၊ဉာဏ္ေ႐ႊ စိန္စက္ ထက္ေၾကာင္းတည္း။