ဒဂုန္နတ္ရွင္

၁၂၆ဝ ျပည့္နွစ္ နတ္ေတာ္လဆန္း ၁၁ ရက္ (၁၈၉၈ ခုနွစ္ နိုဝင္ဘာလ ၂၃ ရက္) တြင္ ဆရာျကီး ဒဂုန္နတ္ရွင္ကို မနၱေလး ျမို့၌ ဖြားျမင္သည္။ မိဘနွစ္ပါးမွာ ဦးရွိန္း၊ ေဒၚခင္အိုျကီးတို့ ျဖစ္သည္။ ဆရာျကီး၏ အမည္ရင္းမွာ ဦးေမာင္ေမာင္ျကီး ျဖစ္သည္။

ဆရာျကီးသည္ သံုးနွစ္သား အရြယ္ကပင္ ျမန္မာစာေပ စတင္သင္ျကားျပီး ရွင္သာမေဏဝတ္ျဖင့္ သဒၵါ၊ သဂၤ࿿ျိုဟ္ စသည့္ ေလာကုတၱရာစာေပမ်ားကို ဆည္းပူးသည္။ ထို့ေနာက္ အဂၤႅိပ္-ျမန္မာ နွစ္ဘာသာသင္ အထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ ဆက္လက္ ပညာသင္ျကားသည္။



၁၉၁၉ ခုနွစ္တြင္ ေက်ာင္းမွ ထြက္ျပီးေနာက္ ေျကးနန္းအင္ဂ်င္နီယာဌာန မင္းျကီးရံုးတြင္ အမႈထမ္းသည္။ မျကာမီ အလုပ္ ထြက္၍ ပညာ ဆက္လက္သင္ျကားရင္း "ေမာ္ဒန္ ဘားမားတိုင္း" သတင္းစာတြင္ လက္ေထာက္အယ္ဒီတာအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္သည္။ တကၠသိုလ္ သပိတ္ေမွာက္ျပီးခ်ိန္တြင္ ပ်ဉ္းမနားျမို့၌ ေနရွင္နယ္ေက်ာင္းအုပ္ ဆရာျကီးအျဖစ္ ေဆာင္ ရြက္သည္။

ဆရာျကီးသည္ ငယ္စဉ္ကပင္ စာေပဝါသနာ ပါခဲ့ျပီး ျမန္မာစာေပ၊ အဂၤႅိပ္စာေပမ်ားကို ဖတ္ရႈေလ့လာခဲ့သည္။ အသက္ ၁၆ နွစ္အရြယ္က "ဉာဏ္က်ယ္အုန္းေဖ" ေခၚ ဝတၳုတစ္ပုဒ္ စမ္းသပ္ ေရးသားခဲ့ဖူးသည္။ ဂီတကိုလည္း ေလ့လာလိုက္စား ခဲ့သည္။ ပ်ဉ္းမနားတြင္ ေနထိုင္စဉ္ လယ္တီပ႑ဍိတ ဦးေမာင္ျကီး၊ ကန္ဦးဆရာေတာ္၊ ဟံသာဝတီဦးနတ္သား၊ ဝံသရကၡိ ပိဋကတ္တိုက္ဆရာလွ စေသာ ပညာရွိမ်ားထံ ဆည္းကပ္ျပီး ျမန္မာစာေပ၊ ပါဠိစာေပမ်ား ေလ့လာလိုက္စားခြင့္ ရခဲ့သည္။ ပ်ဉ္းမနား၌ပင္ သီတင္းသံုးလ်က္ ရွိေသာ ပုခန္းဆရာေတာ္နွင့္လယ္တီဆရာေတာ္တို့ထံ ဆည္းကပ္ျပီး ေလာကုတၱရာ ဆိုင္ရာ ခဲရာခဲဆစ္ ျပႆနာမ်ားကို ေမးျမန္း ေလ့လာဆည္းပူးခြင့္ ရခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာစာေပ နွံ့စပ္ေသာ ကန္ဦးေက်ာင္းဆရာေတာ္၏ ေက်းဇူးေျကာင့္ ျမန္မာစာေပ အေျခခံေကာင္းေကာင္း ရခဲ့သည္။ မဂၢဇင္းမ်ားတြင္လည္း "ပ်ဉ္းမနားဦးေမာင္ေမာင္ျကီး"၊ "မန္းျကည္" ကေလာင္အမည္မ်ားျဖင့္ ကဗ်ာမ်ား၊ ဝတၳုတိုမ်ား ေရးသည္။ ဒဂုန္မဂၢဇင္း သို့ ကဗ်ာမ်ား ေရးသားေပးပို့ရာ မဂၢဇင္းမန္ေနဂ်ာက "ဒဂုန္နတ္ရွင္" ဟူ၍ ကေလာင္အမည္ မွည့္ေပးရာမွ ထိုအမည္ကို လက္ခံသံုးစြဲသည္။

ရန္ကုန္ ျမန္မာအေဆြ ရုပ္ရွင္ကုမၸဏီက ရိုက္ေသာ ဇာတ္ကားမ်ားအတြက္ သီခ်င္းမ်ားကို ပ်ဉ္းမနားမွ ေရးသားေပးပို့ရာ ကုမၸဏီက နွစ္သက္သည့္အတြက္ ရန္ကုန္သို့ ေခၚသျဖင့္ ၁၉၂၉ ခုနွစ္တြင္ ရန္ကုန္သို့ ေျပာင္းေရွြ့ျပီး ဒဂုန္မဂၢဇင္းတြင္ လက္ေထာက္ အယ္ဒီတာအျဖစ္ ဝင္ေရာက္ လုပ္ကိုင္သည္။ ျမန္မာအေဆြအတြက္လည္း ရုပ္ရွင္ ဇာတ္ညွြန္းမ်ား ေရးရ သည္။ အိနၵိယနိုင္ငံသို့ သြားေရာက္၍ ရုပ္ရွင္ ရိုက္ရာတြင္ လိုက္ပါသြားခဲ့ဖူးသည္။ ၁၉၃၃ ခုနွစ္တြင္ ဒဂုန္မဂၢဇင္းတိုက္မွ နုတ္ထြက္ခဲ့သည္။

ထို့ေနာက္ ဗဟိုသိပၸံမဂၢဇင္းတြင္ အယ္ဒီတာခ်ုပ္အျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ တကၠသိုလ္ သိပၸံမဂၢဇင္း၊ တိုးတက္ေရးမဂၢဇင္း၊ ဆယ္သန္းဂ်ာနယ္တို့တြင္ အယ္ဒီတာအျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ ေမာရိယေန့စဉ္ သတင္းစာ၊ ရန္ကုန္ေန့စဉ္သတင္းစာနွင့္ စတူးဒင့္ေဝါ အဂၤႅိပ္သတင္းစာတို့တြင္ အယ္ဒီတာခ်ုပ္အျဖစ္ လည္းေကာင္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။

ရန္ကုန္ျမို့ ဗုဒၶဘာသာနွင့္ကမၻာ့ဆက္ဆံေရး အဖြဲ့ျကီး အတြင္းေရးမႉး၊ ျမန္မာနိုင္ငံ စာေရးဆရာအသင္း ဥကၠ႒ဌ၊ ဗုဒၶ သာသနာ့အဖြဲ့၊ ငါးပါးသီလ လံုျခံုေရးအဖြဲ့တို့တြင္ ေကာ္မတီဝင္၊ ေက်ာင္းသံုးစာအုပ္ ေကာ္မတီဝင္ စသည့္ တာဝန္မ်ားကို လည္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။

ဆရာျကီးသည္ စာအုပ္စာတမ္း မ်ားစြာ ေရးသားျပုစုခဲ့သည္။ အိမ္ေထာင္ဦးရႈဖြယ္က်မ္း ("သူရသတၱိ" အမည္ျဖင့္ ထပ္မံ ျဖည့္စြက္သည္)၊ အခ်စ္ဂဏၭိ၊ ေယာက်ာ္း၊ ျခသၤ࿿ေ့စိတ္၊ လူ့ေသြး ေခၚ ေသြးတိုးက်မ္း၊ ဓာတ္ခ်ုပ္ေရာဂါ ကုထံုးက်မ္း၊ ဆရာဝန္ဒိုင္ယာရီ (သံုးတြဲ)၊ သုတေျကးမံု၊ ေလာကနိဗၺာန္၊ စိတ္ပညာက်မ္း (ေျခာက္တြဲ)၊ ျမန္မာ့ရိုးရာ ကြမ္းဓေလ့၊ ျမန္မာ့ ရိုးရာ ဆင္တန္ဆာ၊ အျကံသစ္၊ အာဇာနည္၊ ပါေနာက္၏ရုပ္ျကီးစင္၊ စာေပဝတ္ဆံ (ရွစ္အုပ္)၊ ျမန္မာ့လုပ္ငန္း ဆယ္ပြင့္ ပန္း၊ ဒဂုန္နတ္ရွင္၏ ဘဝခရီးစဉ္၊ ရတနာပံုနိဒါန္း၊ ဘာသာေရး အေမြအနွစ္မ်ား၊ စာေပအေမြအနွစ္မ်ား စသည္တို့ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာစာျပုစာဆို ပုဂၢိုလ္ေက်ာ္မ်ား အတၳုပၸတၱိျဖင့္ ၁၉၅၅ ခုနွစ္တြင္ စာေပဗိမာန္ သုတပေဒသာဆုကိုလည္းေကာင္း၊ ျမန္မာ့ရိုးရာ ကိန္းဂဏန္းသခၤ࿿်ာ စာအုပ္ျဖင့္ ၁၉၈၃ ခုတြင္ အမ်ိုးသား စာေပဆုကို လည္းေကာင္း ရရွိခဲ့သည္။

ဆရာျကီးသည္ ၁၃၅ဝ ျပည့္နွစ္၊ တေပါင္းလဆန္း ၆ ရက္ (၁၉၈၉ ခု၊ မတ္လ၊ ၁၂ ရက္) ေန့တြင္ ကြယ္လြန္သည္။

-က်မ္းကိုး-

(၁) ဒဂုန္နတ္ရွင္၏ဘဝခရီးစဉ္။

(၂) ဒဂုန္ေရွြမွ်ား။ ျမန္မာနိုင္ငံ စာေပဆုမ်ား။ စာ ၅၃-၅၄။

(၃) မလိခ။ ျမန္မာစာေပ အဘိဓာန္ ၃။ စာ ၁၃၄-၁၃၅။

(၄) ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း နွစ္ခ်ုပ္ ၁၉၉ဝ။ စာ ၂၁၉-၂၂၂။



ဗိုလ္မႉးဘေသာင္း ​ျပုစုေရးသားေသာ စာဆိုေတာ္မ်ားအတၳုပၸတၱိစာအုပ္မွ ​ထုတ္နုတ္ခ်က္ ျဖစ္ပါသည္။