အနႏ ၱသူရိယအမတ္ႀကီး

အနႏၱသူရိယအမတ္သည္ အေလာင္းစည္သူမင္းႀကီး(ခရစ္၁၀၉၀-၁၁၆၀)ႏွင့္ သားေတာ္ကုလားက်မင္းဟုလည္းတြင္ေသာ နရသူ(၁၁၁၇-၁၁၆၅)၊ထိုနရသူမင္း၏သားေတာ္မင္းယဥ္နရသိခ(၁၁၄၁-၁၁၇၃)ၤ၊ ဤမင္းသံုးဆက္လက္ထက္ေတာ္တို႔တြင္ အထိန္းေတာ္သား အျဖစ္အမႈေတာ္ကိုေက်ပြန္စြာထမ္းရြက္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ 

အထိန္းေတာ္သားဆိုသည္မွာမင္းယဥ္နရသိခၤႏွင့္နရပတိစည္သူမင္းသားညီေနာင္တို ့၏အထိန္းေတာ္ၾကီး’အိုေပါင္သင္’၏သားျဖစ္ ေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။၄င္းသည္ငယ္ရြယ္၊ ႏုနယ္ေသးေသာ မင္းသမီး မင္းသားကေလး၊ သူငယ္မ်ားကိုထိမ္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရသည့္ အထိန္းအယ တစ္နည္းအားျဖင့္ မင္းညီ၊ မင္းသား၊ မင္းသမီးမ်ား ႏွင့္သာသက္ဆိုင္ေသာေၾကာင့္ မင္းထိန္းမင္းယ ပင္ျဖစ္ေခ်သည္။ 

အေလာင္းစည္သူမင္းႀကီးသည္ အထိန္းေတာ္သားအနႏၱသူရိယကိုသနားေတာ္မူ၍ လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ကိုလည္းႏွစ္ၿခိဳက္ေတာ္မူသျဖင့္ မင္း သားတို႔သာဝတ္ထိုက္ေသာဒုယင္အေျခတပ္ဝတ္လံုတစ္ထည္ကိုေပးေတာ္မူ၏။ထိုဝတ္လံုကိုမင္းပဲြသဘင္ရွိေသာအခါ အနႏၱသူရိယ ကဝတ္၍ ပဲြတက္သည္ကို သားေတာ္မင္းရွင္ေစာျမင္ေလေသာ္ ဤဖ်င္ကားမင္းညီမင္းသားတို႔သာဝတ္ထုိက္ေသာ ဝတ္ရံုျဖစ္သည္။ ဤကဲ့သုိ႔အေရာေရာမဝတ္ေစနဲ႔ဟုဆိုကာ အနႏၱသူရိယႏွင့္ထိုက္ေသာဝတ္လံုကိုေပး၍ ဒုယင္တပ္ေသာဝတ္ရံုကိုခၽြတ္၍လဲေစ၏ ဟုဦးကုလားမဟာရာဇဝင္ႀကီးပထမတြဲစာမ်က္ႏွာ(၂၄၇)တြင္ဆိုထားသည္။ 

ဤေနရာ၌အနႏၱသူရိယသည္အေလာင္းစည္သူမင္းႀကီးကိုငယ္စဥ္အခါကာလမွစ၍ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္လာဘိသက ဲ့သုိ႔ျဖစ္ ေနသည္။စင္စစ္ေသာ္ကားအေလာင္းစည္သူမင္းႀကီးလက္ထက္မင္းႀကီး၏သားေျမးမ်ားကိုထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရေသာ မင္းထိန္းမင္းယ အထိန္းေတာ္သားတစ္ဦးသာျဖစ္ေခ်သည္။ 

သကၠရာဇ္ ၅၃၂ခုႏွစ္တြင္ ငယ္စဥ္အခါမွစ၍ အနႏၱသူရိယအမတ္ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ရေသာ မင္းယဥ္နရသိခၤနန္းတက္ေတာ္မူေလ သည္။ နန္းတက္ေတာ္မူေသာအခါ ညီေတာ္နရပတိစည္သူကို အိမ္ေရွ႕ေပးသနား၏။ သို႔ရာတြင္သကၠရာဇ္၅၃၅ခုႏွစ္တြင္ မင္းယဥ္နရသိခၤ သည္ ညီေတာ္နရပတိစည္သူ၏ အိမ္ေရွ႕မိဘုရား ေ၀ဠဳဝတီမင္းသမီးကို လွည့္ျဖားသိမ္းပိုက္ခဲ့သျဖင့္ ထိုႏွစ္အတြင္းမွာပင္ ေနာင္ေတာ္ကိုပုန္ကန္ သတ္ျဖတ္၍ နန္းတက္ေတာ္မူေလသည္။ ထို႔ေနာက္ေနာင္ေတာ္မင္းယဥ္နရသိခၤအား ငယ္စဥ္အခါကမွစ၍ အစစအရာရာတြင္ သြန္သင္ျပသဆံုးမပဲ့ျပင္ဖူးသည့္ အထိန္းေတာ္သားအနႏၱသူရိယအမတ္ကိုလည္း ဖမ္း၍သတ္ေလဟု ပါးကြက္သူသတ္တို႔အားအပ္ေလ၏။သုႆာန္သို့အနႏၱသူရိယအမတ္ႀကီးေရာက္ေလေသာ္ဆယ္ႏွစ္ခန္႔အေတာအတြင္းမွာပင္ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သည္ကိုအမတ္ႀကီးတျဖည္းျဖည္းျမင္လာမိသည္။ ဦးစြာမိမိအေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ မင္းရွင္ေစာအားၿမိဳ႕မွႏွင္ထုတ္လုိက္သည္ကိုျမင္မိသည္။ ေနာက္မင္းရွင္ေစာမရွိ၍ျပည္ထဲအမႈစီရင္၊ကြပ္ညႇပ္ေစရန္သားေတာ္အလတ္ျဖစ္ေသာနရသူကိုခမည္းေတာ္အေလာင္းစည္သူမင္း ႀကီးက လႊဲအပ္၊ ခန္႔ထားေၾကာင္းအေလာင္း စည္သူမင္းႀကီးသည္းထန္စြာနာေတာ္မူခိုက္ အဝတ္ပုဆိုးတို႔ျဖင့္ဖိ၍ သတ္ျပန္သည္ကိုျမင္လိုက္သည္။ ၿပီးမွေနာင္ေတာ္မင္းရွင္ေစာကို အဆိပ္ေကၽြးသတ္မွဳျမင္လာျပန္သည္။ ထိုနရသူမင္းပင္လွ်င္လည္း ကုလားရွစ္ေယာက္တို႔လက္ခ်က္ျဖင့္ အသက္ဆံုးရသည့္ကိုေျပး၍ ျမင္ျပန္သည္။ 

ထို႔ေၾကာင့္လည္း ကုလားက်မင္း ဟူ၍ ျပည္သူတို႔ေျပာစမွတ္ျပဳလ်က္ရွိျခင္းကို ၾကားသေယာင္ေယာင္ပင္ရွိလိုက္သည္။ ထို႔ ေနာက္မိမိ၏အရွင္သခင္ျဖစ္ေသာ မင္းယဥ္နရသိခၤနန္းတက္ေတာ္မူၿပီးမွ မ်ားမၾကာမီကပင္ ညီေတာ္နရပတီစည္သူ၏ အိမ္ေရွ႕မိဘုရား ေ၀ဠဳ၀တီကို သိမ္းပိုက္မွဳေၾကာင့္ ညီေတာ္၏္ အလုပ္ႀကံခံရရွာပံုကို ထင္ျမင္မိလာသည္။ ယခုလည္းမင္းယဥ္နရသိခၤ၏ ကၽြန္ရင္းအထိန္း ေတာ္သားျဖစ္ေသာ မိမိအားသတ္ေလဦးေတာ့မည္။ သို႔ရာတြင္မိမိမွာမေၾကာက္၊ ဤမွ်ေလာက္ေသာဓမၼတာသေဘာတရား သခၤါအျဖစ္အ ပ်က္မ်ားကို ထင္ရွားမ်က္ျမင္ပင္ ေတြ႔ႀကံဳဆံုဆည္းခဲ့ရသည့္ မိမိသူရိယအနႏၱအမတ္သည္ တုန္လႈပ္ထိတ္လန္႔ျခင္းျဖစ္ႏိုင္ရအံ့ေလာ၊ မျဖစ္ ႏိုင္။ ထို႔ေၾကာင့္ရဲရင့္တည္ၾကည္ေသာစိတ္ထားႏွင့္ တရားျပည့္ဝစြာပင္လွ်င္ သူတေယာက္တည္း၊ ေကာင္းဘို႔ေရာက္မူ အစရွိေသာအမ်က္ ေျဖလကၤာေလးပိုဒ္ကိုေအးေဆးတည္ၿငိမ္စြာခဏခ်င္းစပ္ဆိုလိုက္ၿပီးမင္းႀကီးအားဆက္သပါဟုအခ်ဳိအသာမွာၾကား၍ ပါးကြက္လူသတ္ သမားတို႔ထံ အပ္ခဲ့၏။ 

ယင္းလကၤာေလးပိုဒ္ကား-

သူတည္းတေယာက္၊ ေကာင္းဘုိ႔ေရာက္မူ၊ တေယာက္သူမွာ ပ်က္လင့္ကာသာ၊ ဓမၼတာတည္း။

ေရႊအိမ္နန္းႏွင့္၊ ၾကငွန္းလည္းခံ၊ မတ္ေပါင္းရံလ်က္ ေပ်ာ္စံရိပ္ၿငိမ္၊ စည္းစိမ္မကြာ၊ မင္းခ်မ္းသာကား၊ သမုဒၵရာ၊ ေရမ်က္ႏွာထက္၊ ခဏ တက္သည့္၊ ေရပြက္ပမာ၊ တသက္လ်ာတည့္။

ၾကင္နာသနား၊ ငါ့အားမသတ္၊ ယခုလႊတ္လည္း၊ မလြတ္ၾကမၼာ၊ လူတကာတို႔၊ ခႏၶာခိုင္က်ည္၊ အတည္မၿမဲ၊ ေဖာက္လြဲတတ္သည္၊ မခၽြတ္စသာသတၱ၀ါတည္း။

ရွိခိုးေကာ္ေရာ္၊ ပူေဇာ္အကၽြန္၊ ပန္ခဲ့တံုု၏။ ခိုက္ႀကံဳ၀ိပါက္၊ သံသာစက္၌၊ ႀကိဳက္လတ္တြန္မူ၊ တံု႔မယူလို၊ ၾကည္ညိဳစိတ္သန္၊ သခင္မြန္ကိုခ်န္ ဘိစင္စစ္၊ အျပစ္မဲ့ေရး၊ ခြင့္လွ်င္ေပး၏။ ေသြးသည္သစၥာ၊ ငါ့ခႏၶာတည္း။

ထိုလကၤာကိုနရပတိစည္သူမင္းႀကီးဖတ္႐ႈရေသာအခါ ဤမွ်ျမင့့္ျမတ္ႀကီးမားေသာ ပညာရွင္စာဆိုေတာတစ္ဦးအား ျပစ္မွားလက္လြန္မိ သည့္အတြက္ ႏွေျမာတသေနာင္တႀကီးစြာရေတာ့သည္။ ထို ့ေၾကာင့္”လႊတ္ေစ” ဟုမိန္ ့ေတာ္မူ၏။သူသတ္တို ့လည္း”လြန္ခဲ့ျပီ” ဟုနားေတာ္ေလွ်ာက္သည္။မင္းၾကီးလည္း”နင္တို ့မသတ္ခင္က ဤစာကိုဆက္ေကာင္းလ်က္၊သတ္ျပီးမွဆက္သည္” ၍သူသတ္တို ့ကိုမ်က္ျပန္ေလသည္။မင္းၾကီးလည္းစာကိုၾကားေတာ္မူသည္ကပင္တေအာက္ေမ့ေမ့၊တရိွဳက္မက္မက္ေနာင္တၾကီးစြာျဖစ္ေတာ္မူသည္၏။ထိုမွစ၍အမ်က္ေတာ္ကိုခ်ဳပ္ရုပ္ဆည္းတားေတာ္မူေလသည္။“ေနာက္ေနာင္ငါအမ်က္ေတာ္ရိွ၍သတ္ေလဟုအမိန္ ့ေတာ္ရိွေသာ္လည္း တစ္လ၊ငါးသီတင္းထား၍စစ္ေၾကာဘိ။ေသတန္မွေသေစ။မေသတန္သသူကိုလႊတ္ေစ“ဟူ၍မင္းေဆြစိုးမ်ိဳးျဖစ္ေသာ”မဟာသမန္း”ကိုအမိန့္ေတာ္ ရိွေလသည္ဟူ၍ဦးကုလားမဟာရာဇဝင္ၾကီးပထမအုပ္ စာမ်က္ႏွာ-၉၃ ပါရိွသည္။

မဟာရာဇဝင္ၾကီးတြင္ပါရိွေသာဤစကားရပ္မ်ားအရအထက္ပါလကၤာေလးပိုဒ္၏အရိွန္အဝါႏွင့္အက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳကိုသိျမင္ႏိုင္ေပသည္။မိမိအားအိမ္ေရွ့အရာေပး၍သူေကာင္းျပဳခဲ့ေသာေနာင္ေတာ္ရင္းကိုအေသသတ္ခဲ့သည့္မင္း၊မိမိနန္းရေရးအတြက္ေနာင္ေတာ္အားသတ္ေပးခဲ့သည့္တကယ့္ေက်းဇူးရွင္အမတ္ေအာင္စြာငယ္ကိုလည္းကြက္မ်က္ခဲ့သည့္မင္း၊မဆီမဆိုင္အထိန္းေတာ္သားျဖစ္သူအနႏၲသူရိယကိုသတ္ေစသည့္ဘုရင္နရပတိစည္သူကိုတေအာက္ေမ့ေမ့တရိွဳက္မက္မက္ျဖစ္ေစခဲ့သည့္ဤလကၤာကိုတခ်ိဳ့က“မ်က္ေျဖလကၤာ“ ဟုေခၚၾကသည္။က်ြႏ္ုပ္ကားေတာ္လွန္ေရးလကၤာကဗ်ာအျဖစ္ျမင္မိသည္။အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္မလိုလွ်င္မလိုသလိုျပဳတတ္ေသာ၊ဥပေဒဟူသည္သူတို ့၏ပါးစပ္ထဲတြင္သာတည္ေသာအာဏာရွင္ပေဒသရာဇ္စနစ္၏စက္ဆုပ္ရံြရွာဖြယ္ေကာင္းေသာအခ်က္ကိုရွဳတ္ခ်၍ ယင္း စနစ္ကိုက်င့္သံုးေသာမင္း၏ စိတ္ဓါတ္ကိုေျပာင္းလဲသြားေစရန္ေတာ္လွန္ဆံုးမခဲ့ေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။

ထို့ျပင္ေလာကတြင္ရန္ကိုခုခံဖို့၊တြန္းလွန္ဖို ့ ၊ႏွိပ္စက္ညွဥ္းပမ္းဖို ့၊သတ္ျဖတ္ဖို ့အလုပ္မ်ားသည္ စင္စစ္ခဲယဥ္းလွသည္ မ ဟုတ္ ေပ။ မိမိအာဏာရိွစဥ္၊ဘုန္းေရာင္ေတာက္ပစဥ္လူသားတိုင္းျပဳေနက်ျဖစ္ေသာျပဳရဲေသာ အလုပ္မ်ား သာျဖစ္သည္။ရန္သူပင္ျဖစ္လင့္ကစားသည္းခံႏိုင္ဖို ့၊ခြင့္လႊတ္ႏိုင္ဖို ့ဆိုသည္မွာအလြန္တရာခဲယဥ္း၍သူတကာျပဳႏိုင္ခဲေသာကိစၥျဖစ္သည္။

ဤေလာက၌ကိုယ့္အလွည့္က်လွ်င္ႏြဲ့တတ္ၾကသူေတြမ်ားလွေပသည္။အမတ္ၾကီးအနႏၱသူရိယကားပုထုဇဥ္လူသားတို ့ထားရွိရိုး စိတ္ဓါတ္ကိုေတာ္လွန္ရံုသာမကရန္သူကိုပင္ခြင့္လႊတ္လိုက္ျခင္းျဖင့္လူသားတိုင္းေတာ္လွန္ႏိုင္ခဲေသာအမွဳကိုျပဳခဲ့ေလသည္။ထို ့ေၾကာင့္ လည္းအနန ၱသူရိယအမတ္ၾကီး၏ ဤအလကၤာေလးပိုဒ္သည္ယေန ့တိုင္ေအာင္ထင္ရွားလ်က္ရိွေနသည္မဟုတ္ပါေလာ။

အမွန္စင္စစ္နရသီဟပေတ့စည္သူမင္းသည္ စိတ္ႏွလံုးအထူးခက္ထန္လွသည္။ ေနာင္ေတာ္၏ဥပါယ္တံမ်ဥ္ေၾကာင့္ ငေဆာင္ခ်မ္းသို႔စစ္ ထြက္ရၿပီးေနာက္ ေနာင္ေတာ္၏ေကာက္က်စ္ေသာအႀကံကိုသိရသည္မွအစ ပထမအႀကိမ္ျမင္းခံငျပည့္ကိုကြပ္မ်က္သည္။ ဒုတိယအႀကိမ္ ေနာင္ေတာ္ကိုလုပ္ႀကံသည္။ တတိယအႀကိမ္ေအာင္စြာငယ္ကိုသတ္ေလသည္။ စတုတၳအႀကိမ္အနႏၱသူရိယကိုစီရင္သည္။ ပဥၥမအႀကိမ္အနႏၱ သူရိယကိုစီရင္သည့္ အာဏာသားတို႔အား အမတ္ႀကီး၏စာအလကၤာကို မသတ္ခင္ကဆက္ေကာင္းလ်က္၊ သတ္ၿပီးမွဆက္ရသေလာဟု ဆိုကာ သုတ္သင္သည္။ ဤသို႔လွ်င္အခ်ိန္ကာလာအနည္းအငယ္အတြင္း အကြပ္အမ်က္အစီအရင္ မ်ားျပားလြန္းလွေသာနရပတိစည္သူမင္းႀကီး၏စိတ္႐ိုင္းစိတ္ၾကမ္းကိုပင္ေပ်ာ့ေျပာင္းသြားေလာက္ေအာင္ ျပဳျပင္ေပးႏိုင္စြမ္းေသာ အရာသည္ကား အနႏၱသူရိယ၏စာအလကၤာပင္ျဖစ္ ေတာ့သည္။ မင္းႀကီးသည္စာအလကၤာကိုဖတ္႐ႈေတာ္မူရသည့္အခ်ိန္မွစ၍ တေအာက္ေမ့ေမ့ တ႐ိႈက္မက္မက္ျဖစ္ကာ အမ်က္ကိုလည္း ခ်ဳပ္႐ုပ္၊ ဆည္းတားေတာ္မူသည့္ျပင္ ေနာက္ေနာင္ငါအမ်က္ေတာ္ရွိ၍ သတ္ေလဟုအမိန္႔ရွိေသာ္လည္း တစ္လ၊ ငါးသီတင္းထား၍စစ္ ေၾကာဘိ၊ ေသေစတန္မွေသေစ။ မေသတန္သူကိုလြတ္ေစ ဟူ၍ပင္ အမိန္႔ေတာ္ခ်မွတ္ရွာေလသည္။ 

ထို႔ေနာက္လည္း ကန္ေခ်ာင္း၊ ဆည္ေျမာင္းျပဳျပင္ျခင္း၊ ေစတီပုထိုးတည္ထားျခင္း၊ သိန္းဃို(သီရိလကၤာ)မွေရာက္လာသည့္ ဆပဋေထရ္အ မွဴးရွိေသာသံဃာငါးပါးႏွင့္တကြ ပံ့သထူေထရ္အစရွိသည့္တုိ႔အား ဆည္းကပ္ျခင္းအမႈတို႔ကိုဆက္လက္ျပဳေတာ္မူဘိသည္။ ဤကားအနႏၱ သူရိယအမတ္ႀကီးေသအံ့မူးမူးတြင္ေရးသားခဲ့ေသာအမ်က္ေျဖလကၤာ၏ေက်းဇူးတစ္ရပ္ပင္ျဖစ္ေလသည္။ထို ့ေၾကာင့္လည္းဓါး သြားထက္ကေလာင္သြားသည္ထက္ေလသည္ဟူ၍ ဆိုခဲ့ၾကသည္မဟုတ္ပါေလာ။