ပုေလာ

ပုေလာၿမိဳ႕နယ္
#ပူလယကၡ ႏွင့္ #မိမၼၿမိဳ႕ ျဖစ္ေပၚလာပံု သမိုင္းအက်ဥ္း
=-=-=-=-=-=-=-=

သကၠရာဇ္ ၁၂၉၁ခုႏွစ္(ခရစ္ႏွစ္ ၁၉၂၉)မွာဆရာႀကီးဦးႀကီးစိန္က
တနသၤာရီတိုင္း ၿမိတ္ရာဇဝင္ေတာ္ႀကီး ဆိုတဲ့ စာအုပ္ကို ေရးခဲ့တယ္။
ဒီစာအုပ္ ထဲ(စာမ်က္ႏွာ ၁၃)မွာ ပရမရာဇာမင္း သားကို ပူလယကၡ
မိေထြးေတာ္ တိုင္းျပည္ သို႔ ေစလႊတ္ျခင္း အေၾကာင္းဆိုၿပီး ဖတ္ရ
တယ္။ ဒီဇာတ္လမ္းက တနသၤာရီၿမိဳ႕ ေဟာင္းနဲ႔ ပတ္သက္တယ္။
တနသၤာရီ မင္းမွာမိဖုရား ၅ ေယာက္ရွိတယ္။ ဒီမိဖုရားေတြထဲမွာ
တစ္ေယာက္က #ပူလယကၡတိုင္းျပည္ က ျဖစ္တယ္။

ပူလယကၡတိုင္းျပည္ကဘီလူးေတြေနတဲ့ ျပည္ျဖစ္တယ္။ဒီမိဖုရားကို
ပရမရာဇာမင္းရဲ႕မိေထြးေတာ္လို႔လည္း ေဖာ္ျပထားတယ္။ဒီမင္းသား
ကို သတ္ခ်င္ လို႔မိဖုရားကအမ်ိဳးမ်ိဳးႀကံတယ္။ သူသတ္လို႔မျဖစ္တာနဲ႔
ေဆြမ်ိဳးေတြရွိ တဲ့ ပူလယကၡကို ေရာက္ေအာင္ ႀကံစည္ၿပီး သတ္
ခိုင္းပါတယ္။
မင္းသားကလည္း လူစြမ္း ေကာင္းျဖစ္တယ္။ေနာက္ၿပီး သဘာ၀
လြန္ စြမ္းအားပိုင္ရွင္ ( ျပဒါး ဝိဇၨာဓိုရ္)က လည္းကူတယ္။ဒီလိုနဲ႔
ဘီလူးတိုင္းျပည္ေရာက္ၿပီး ဘီလူးမင္းႀကီးနဲ႔ ေတြ႕တယ္။မိေထြးေတာ္
မိဖုရား ေပးစရာရွိတာေပး၊ ယူစရာရွိ တာယူတယ္။ ပူလယကၡတိုင္းျပည္ကို လွည့္လည္ၾကည့္႐ႈ မိမိတိုင္းျပည္ကို ျပန္တယ္။ အျပန္မွာ ဝိဇၨာဓိုရ္နဲ႔
ထပ္ေတြ႕ တယ္။ ေနာက္ေၾကာင္း ေတြကို ဝိဇၨာဓိုရ္ က ရွင္းျပလို႔
အားလုံးကို သိသြားတယ္။ ၿပီးေတာ့ တိုင္းျပည္ကို ဆက္ျပန္တယ္။

ဒီဇာတ္လမ္းမွာ မိဖုရား ၄ပါးလုံးက အကန္းေတြ ျဖစ္တယ္။ဒီလို
ျဖစ္ေအာင္ ဘီလူးမ မိဖုရားက လုပ္တယ္။ ဘာျဖစ္ လို႔လဲဆိုေတာ့
မိဖုရားေတြ ေမြးတဲ့သား ေတြကို စားခ်င္လို႔ ဆိုတယ္။ မိဖုရား(၄)ပါး
ရဲ႕မ်က္လုံးေတြကို ပူလယကၡမွာ သိမ္း ထားရာကေန မင္းသား
ျပန္ယူလာၿပီး ဝိဇၨာဓိုရ္ေပးလိုက္တဲ့ ျပဒါးရွင္လုံးနဲ႔ ကုေပးလိုက္လို႔
မ်က္လုံးေတြ ျပန္ေကာင္း သြားတယ္။
ဘီလူးမလည္း မိန္းမလွေယာင္ ေဆာင္ မရေတာ့ဘဲ ဘီလူးမ
ျဖစ္လို႔ဘုရင္ က အဆုံးစီရင္တယ္။ ဘုရင္ နတ္႐ြာစံၿပီးပရမရာဇာ
မင္းသားနန္းတက္တယ္။ ဒီအခါ ပူလယကၡဘီလူးၿမိဳ႕ကို ခ်ီတက္
တိုက္ခိုက္တယ္။ ဘီလူးေတြ ေထာင္ေသာင္း ခ်ီ ေသေၾကၿပီး
က်န္တဲ့ဘီလူးေတြက ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕ ဘီလူးကၽြန္းကို ထြက္ေျပး
ၾကတယ္။ ဘီလူးေတြမရွိေတာ့ဘဲ လူေန ထိုင္ခဲ့တယ္။ ဒီပူလယကၡ
ၿမိဳ႕ကေန ကာလ ေ႐ြ႕ေလ်ာၿပီး ပုေလာျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုတယ္။
အခု ပုေလာနန္းေတာင္ေနရာက ဘီလူး မင္းႀကီး
နန္းစိုက္ ရာျဖစ္တယ္။ ပရမ ရာဇာမင္းလည္း ဒီေနရာမွာဘဲ
ေခတၱနန္း စိုက္ဖူးတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားတယ္။
ဒီဇာတ္လမ္းအရ ပူလယကၡ တိုင္း ျပည္က ခရစ္(၁၃)ရာစု
ပတ္ဝန္းက်င္မွာ တိုင္းျပည္တစ္ခုအျဖစ္ တည္ရွိတယ္။
ဘီလူးေတြရဲ႕ၿမိဳ႕ျဖစ္တယ္။ တနသၤာရီက တိုက္ဖ်က္လို႔ပ်က္တယ္။
ပူလယကၡ ကေန အခုအမ်ားသိတဲ့ #ပုေလာ ျဖစ္လာတယ္လို႔
သိရတယ္။ စိတ္ဝင္စားဖို႔ ေကာင္း တာက ဒီပတ္ဝန္းက်င္မွာ
ပုေလာသာ မဟုတ္ပါဘူး။ ပလ၊ ပေလာက္၊ ပျပင္၊ ပဝတ္ေတြ
ဆိုတာလည္း ရွိေသးတယ္။

ပုေလာၿမိဳ႕ကို ထားဝယ္ကေန ကားလမ္းအတိုင္း မိုင္(၁၀၀)
ေဝးတယ္။ ပုေလာျမစ္ကို ျဖတ္ရတယ္။ အခုရွိေနတဲ့ ပုေလာၿမိဳ႕
အေရွ႕ဘက္မွာ နန္းေတာင္ ဆို ၿပီးရွိတယ္။ ဒီကဆက္သြားရင္
ၿမိဳ႕ေဟာင္း လို႔ေခၚတဲ့ ႐ြာေလးရွိတယ္။ အေရွ႕ဘက္ မွာေခ်ာင္း
ရွိတယ္။ ေတာင္ပတ္လည္ဝိုင္း ေနတယ္။ ၿမိဳ႕ေဟာင္း႐ြာအဝင္
မူလတန္း ေက်ာင္းေလးအေနာက္မွာ ေရွးဘုရား ကုန္းေဟာင္း
ေတြကို ျပန္တည္ထားတဲ့ ေစတီ ၂ ဆူရွိတယ္။ ပတ္လည္ဝိုင္း
ေနတဲ့ ေတာင္ေတြေပၚမွာလည္း ေစတီေဟာင္း ေတြရွိတယ္လို႔
ေဒသခံေတြက ေျပာတယ္။

တပ္မေတာ္ အစိုးရလက္ထက္ တနသၤာရီတိုင္းဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ
မွတ္ တမ္း (၁၉၈၈ – ၂၀၀၈) အတြဲ (၁) မွာ တနသၤာရီကို
အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ မြန္မင္းဆက္ ဘာဟိကရာဇာက သကၠရာဇ္
၇၁၂ခု (ခရစ္ႏွစ္ ၁၃၅၀ခု)မွာ သိမ္(၁၂) သိမ္၊ (၁၂ေသးမား)ကို
တစ္ၿပိဳင္ တည္း တည္ေတာ္မူတယ္။ ဒီသိမ္ေတြက တနသၤာရီၿမိဳ႕

ရွိ လုံးခရမ္းေတာင္က စၿပီး ျပင္ဝန္း၊ ေတာင္ဖီလာ၊ ၿမိတ္ေတာင္၊
ထူးဆိပ္၊ ပုေလာ (နန္းေတာင္)၊ ျပင္ဘုႀကီး (ပေလာက္) တို႔
ပါတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထား တယ္။
နန္းေတာင္႐ြာမွာ ေရွးအုတ္ခ်ပ္ႀကီး ေတြျဖစ္တဲ့ ၁၈x၉x၃ လက္မ
ေတြ ေတြ႕ ရတယ္။ ေဒသခံေတြရဲ႕ေျပာျပခ်က္အရ ေစတီပ်က္
ေတြကို တူးၾကည့္တဲ့အခါ ရွမ္း(ယိုးဒယား) နယ္စားေတြဝတ္တဲ့
အဝတ္အစားေတြနဲ႔ ရတနာအခ်ိဳ႕ေတြ႕ ရတယ္။ ရွမ္းေတြလူလႊတ္
ၿပီး လာတူး ၾကတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားတယ္။
ၿမိဳ႕ေဟာင္းေက်း႐ြာရွိ ႐ြာဦးေစတီ ကို ျပန္လည္တည္စဥ္က
ခဲဘုရားမ်ား ရာတန္းေထာင္တန္းရဖူးေၾကာင္း၊ ဉာဏ္ ေတာ္
၂ ေပ ခန္႔ရွိ ေၾကးေရာင္ ရဟႏၲာပုံလို႔ ယူဆႏိုင္တဲ့ ႐ုပ္တုတစ္ဆူ၊
အုတ္ခြက္ေလး ေထာင့္အ႐ြယ္မ်ိဳးစုံ၊ ေငြျပားေတြရဖူး ေၾကာင္း
ေတြ႕ရတယ္။ ဒီေငြျပားေတြမွာ စာပါၿပီး ရွမ္းစာလို႔ယူဆေၾကာင္း၊
"ဦးေစာေဖ"ဆိုသူလည္း ေငြျပား(၇)ခ်ပ္ ရဖူး ေၾကာင္း၊ အဝိုင္းပုံ
(၂)လက္မခန္႔ ရွိ ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားတယ္။

ၿမိဳ႕ေဟာင္း႐ြာမွ အုတ္ခ်ပ္ကို ၁၂x၆x၂ လက္မ ရွိတယ္။
ဒီအုတ္ခ်ပ္ ေတြက ထားဝယ္ ရွိ ဆင္ဆိပ္ၿမိဳ႕ေဟာင္းက
အုတ္ခ်ပ္ေတြနဲ႔ အ႐ြယ္အစားတူတယ္။ အျခားေစတီေဟာင္း
ေတြမွာလည္း ၁၂x၆x၃ လက္မ၊ ၁ဝx၅x၃
လက္မ၊ ၉x၇x၃ လက္မစတဲ့ အုတ္ခ်ပ္ အ႐ြယ္ အစား အမ်ိဳးမ်ိဳး
ေတြ႕ရတယ္။ေထာင့္မွန္ စတုဂံပုံၿမိဳ႕ေဟာင္းရာရွိတယ္။အေတာ္ကို
ေမွးမွိန္ေပ်ာက္ကြယ္လုရွိတယ္။

ပုေလာၿမိဳ႕နယ္အတြင္း ထင္ရွားတဲ့ ေရွးေဟာင္းေနရာ ၃ ခုရွိတယ္။ (၁)နန္းေတာင္ေက်း႐ြာ၊ (၂) ၿမိဳ႕ေဟာင္း ေက်း႐ြာႏွင့္ (၃)
မိမၼၿမိဳ႕႐ြာတို႔ျဖစ္တယ္။ မိမၼၿမိဳ႕ဆိုတဲ့နံမည္ကိုက ခပ္ဆန္းဆန္းနဲ႔
စိတ္ဝင္စားဖို႔ေကာင္းတယ္။ ထားဝယ္ ကေန ကားလမ္း အတိုင္း
သြားရင္ (၁၁၃မိုင္) ေရာက္ရင္ ကားလမ္းေဘးမွာ မိမၼၿမိဳ႕႐ြာဆိုတဲ့
ဆိုင္းဘုတ္ရွိတယ္။

ဒီဆိုင္းဘုတ္ေဘးလမ္းအတိုင္း အေနာက္ဘက္ ႐ြာလမ္းအတိုင္း
ဝင္သြား ရင္ ဘုရားသိမ္တစ္ေဆာင္ ရွိတယ္။ ေရွးက်တဲ့အုတ္တိုက္
ျဖစ္ၿပီး (၈)ေပ ေလာက္ရွိတဲ့ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္တစ္ဆူ ရွိတယ္။
မင္းဝတ္တန္ဆာေတြနဲ႔ နား ေတာင္ႀကီးေတြ ဝတ္ထားတယ္။ ဒီသိမ္
ရွိတဲ့ ေတာင္ကုန္းက ေပ(၆၀)ေက်ာ္ ျမင့္ တယ္။ ေတာင္ေျခမွာ
ပတ္လည္ဝိုင္း ထားတဲ့ ေျမၿမိဳ႕႐ိုးရွိတယ္။ အခ်ိဳ႕ေနရာ ေတြမွာ ၿမိဳ႕႐ိုး
အရာကို(၁)ထပ္၊ အခ်ိဳ႕ေနရာ ေတြမွာ (၂)ထပ္ ေတြ႕ရတယ္။ ၿမိဳ႕႐ိုး
အတိုင္း ဆင္းၾကည့္တဲ့အခါ ခ်ဳံႏြယ္ ေတြ အေတာ္ပိတ္ေနလို႔ ေသခ်ာ
မေလ့လာ ခဲ့ရဘူး။ က်ဳံးလို႔ဆိုႏိုင္တဲ့ ၁၀ဧကေလာက္ အက်ယ္
ေျမေျမာင္းကိုလည္း ေတြ႕ရ တယ္။ ၿမိဳ႕ေဟာင္းကုန္းပတ္လည္မွာ
လည္း ရာဘာေတာေတြျဖစ္ကုန္လို႔ ျပန္ေလ့လာဖို႔ အေတာ္ခက္ပါၿပီ။

မိမၼၿမိဳ႕အေၾကာင္း ေလ့လာတဲ့အခါ အေတာ္ကို ပါးစပ္ရာဇဝင္ဆန္ပါတယ္။ အထက္ေဖာ္ျပပါမွတ္တမ္းနဲ႔ ေဒသခံ ေတြေျပာျပခ်က္ကလည္း အေတာ္တူ တယ္။ တပ္မေတာ္အစိုးရလက္ထက္ တနသၤာရီတိုင္း ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ မွတ္ တမ္းမွာ ဒီလိုေဖာ္ျပထားတယ္။
တစ္ခ်ိန္က မိမၼၿမိဳ႕မွာ မိန္းမဘုရင္မ အုပ္ခ်ဳပ္တယ္။ ၿမိဳ႕ကို တံတိုင္း ၂ ထပ္ ကာၿပီးၿမိဳ႕ရဲ႕အေရွ႕ဘက္မွာ က်ဴံးက်ယ္ ႀကီး ရွိတယ္။ ႀကံ၊ စပါးနဲ႔ဟင္းသီး ဟင္း႐ြက္စိုက္တယ္။ တစ္ၿမိဳ႕လုံး မိန္းမ ခ်ည္းပဲ ရွိတယ္။ ရန္သူလာရင္ က်ဴံးထိပ္ ရွိ လမၺရာစည္ႀကီးကို တီးတယ္။ ဒီအခါ ေရကာတာက ေရေတြက်ၿပီး က်ဴံးအတြင္း ရန္သူေတြ ေရနဲ႔ေမ်ာပါၿပီး ေသၾကတယ္။

မိမၼၿမိဳ႕ရဲ႕ဘုရင္မက သိပ္လွတယ္။ ေကာင္းျခင္း ၅ ျဖာနဲ႔ျပည့္စုံတယ္။ သူရ သတၱိရွိတယ္။ ဒီသတင္းကို ေဝဒီၿမိဳ႕ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၇၉၂ ခု)နဲ႔ မုတၳီးၿမိဳ႕ (ေကာဇာသကၠရာဇ္ ၇၇၉ ခု)တို႔က မင္းညီမင္းသားေတြၾကားၿပီး ဘုရင္မဆီကို လာၾကတယ္။ က်ဴံးကို ျဖတ္ၿပီးမိမၼၿမိဳ႕ကို ဝင္တဲ့အခါ အခ်က္ေပးစည္သံေၾကာင့္ ေရတံခါးဖြင့္လိုက္လို႔ ေသၾကတယ္။ ဒီလို နဲ႔ စိတ္ပ်က္ၿပီး ျပန္ၾကတယ္။
ဒီမင္းညီမင္းသားေတြထဲက တစ္ဦး ကေတာ့ စိတ္ပ်က္ျခင္းမရွိဘဲ မိမၼၿမိဳ႕ က်ဴံးေရျပင္ကို ညဘက္တိတ္တဆိတ္ ျဖတ္ၿပီး ႀကံခင္းေတြထဲ ကိုယ္လုံးတီးဝင္ ေနတယ္။ ႀကံခုတ္တဲ့အမ်ိဳးသမီးေတြ လာတဲ့အခါ မင္းသားကိုေတြ႕ၿပီး ဘုရင္မ ထံေခၚသြားတယ္။ပိုးတုံးလုံးလို အေကာင္ ႀကီးတစ္ေကာင္ကို ဖမ္းလာေၾကာင္း ေလၽွာက္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီအခါ ဘုရင္ မကသူမရဲ႕ အေဆာင္တစ္ဖက္ရွိ အခ်ဳပ္ ခန္းထဲမွာ ထည့္ထားတယ္။

အစာေကၽြးခ်ိန္ ေကၽြးၿပီးထားတယ္။ ရက္ၾကာလာတဲ့အခါ ဘုရင္မနဲ႔ ခ်စ္ကၽြမ္း ဝင္ၿပီး ဘုရင္မမွာ ကိုယ္ဝန္ရွိလာတယ္။ ဒီကိစၥကို နန္းေဆာင္တစ္ခုလုံးသိၿပီး ေတာ္လွန္လို႔ ဘုရင္မအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ပ်က္ သြားတယ္။ ဒီေတာ့ ထားဝယ္မင္းသားက ဘုရင္အျဖစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ္လည္း လက္မ ခံၾကပါ။ ဘုရင္မလည္း မိမိေၾကာင့္ ၿမိဳ႕ပ်က္ေတာ့မယ္ဆိုတာကို သိၿပီး ကိုယ့္ ကိုကိုယ္အဆုံးစီရင္လိုက္တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ မိမၼၿမိဳ႕ပ်က္ခဲ့တယ္။
ဘာမွေျပာစရာမရွိတာထက္ ဒီလို ဇာတ္လမ္းေလးေတြက သမိုင္းကို မ်ားစြာ အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။ ပုေလာ ၿမိဳ႕ေဟာင္း တနသၤာရီနဲ႔ ႏြယ္တယ္။ မိမၼၿမိဳ႕ေဟာင္းက ထားဝယ္နဲ႔ ႏြယ္တယ္။ ဒီပုေလာနယ္က ထားဝယ္နဲ႔ တနသၤာရီ ၾကားက ၿမိဳ႕ျဖစ္တယ္။ က်ိန္းေသေျပာ ႏိုင္တာကေတာ့ ပုေလာလည္း ထားဝယ္၊ တနသၤာရီေတြနဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ဆိုတာပါပဲ။

တျခားစဥ္းစားစရာ အေထာက္ အထားေတြက ျပည္ျခား၊ စက္ေတာ္ ရာစတဲ့ေနရာေတြ မ်ားစြာရွိေနတယ္။ ကြင္းဆင္းစစ္ေဆးၿပီး အခ်က္အလက္ေတြ မေကာက္ယူႏိုင္တာလည္း အခက္အခဲ ျဖစ္တယ္။ ထားဝယ္၊ တနသၤာရီကို ေရးၾက၊ ေျပာၾကေပမယ့္ ပုေလာ၊ ဘုတ္ ျပင္း၊ ေကာ့ေသာင္းအေၾကာင္း ေျပာသူ အလြန္နည္းပါ တယ္။ စနစ္တက်ေရ ရွည္လုပ္ခဲ့ရင္ တနသၤာရီသမိုင္းဟာ ဒီထက္ျပည့္စုံ လွပေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဆရာေဇာ္ ( စိတ္ပညာ )
===============
Dawei Watch