ထားဝယ္ရာဇဝင္ လုပ္ဇာတ္ (၃)

=====================
သကၠရာဇ္ ၃၅၈ တြင္ ျဗညားဦးသည္ ဟံသာဝတီ ပဲခူးသို႔
ျပန္သြားသျဖင့္ သာဂရတြင္ ျမိဳ႕ဝန္ခန္႔ခဲ႔သည္။
ျဗညားရံဆက္ (358-373) ဟုေခၚသည္။
ျဗညားေတာ္ခံ (373-399)
ျဗညားရံေဝါ (399-415)
ျဗညားရံတိုက္(415-428)
ျဗညားကင္းေတာ(428-438)
စသည္တို႔ အဆက္ဆက္ အုပ္စိုးခဲ႔ၾကသည္။ မြန္အမတ္ တို႔က ဒုတိယသာဂရကို ျမိဳ႔ဝန္မ်ားအေနနဲ႔ ဆက္လက္ အုပ္စိုးခဲ႔ၾကသည္။ ဟံသာဝတီေနျပည္ေတာ္၏ လက္ေအာက္ခံ ျဖစ္သည္။
ျဗညားကင္းေတာ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေနစဥ္ တနသၤာရီမွ ရိုးဒယား အမတ္ ၾသရေတဇ လာေရာက္တိုက္ခိုက္သျဖင့္ ေကာဇာ ၄၃၈ တြင္ သာဂရျမိဳ႕ ဒုတိယ အၾကိမ္ ပ်က္စီး ခဲ႔ရျပန္သည္။ ဟံသာဝတီမွာလည္း ခရီးကြာေဝး၍ စစ္ကူရဟန္ မတူေပ။ ၾသရေတဇသည္ သာဂရျမိဳ႕ကို တိုက္ခိုက္ သိမ္းပိုက္ျပီး ေနာက္ မူလၾသရဂဠဳန္ တည္ေထာင္ခဲ႔သည့္ ေညာင္ခရား ျမိဳ႕ကို ပင္ အနည္းငယ္ေရႊ႕၍ ေညာင္ရမ္းျမိဳ႕ ဟု တည္ ေထာင္ျပန္သည္။ သာဂရ (၂) ဟု ေခၚတြင္ရမည့္ ဒုတိယ သာဂရသည္ 438 ခုႏွစ္တြင္ ပ်က္စီးခဲ႔ရျပန္သည္။
တနသၤာရီသည္ ထိုင္းတို႔ တည္ေသာ ျမိဳ႕ မဟုတ္ပါ။ ထိုင္း အမတ္ ၾသရေတဇ ဟူ၍လည္း မရွိခဲ႔ပါ။ AD ေခတ္ဦးပိုင္း ကာလမ်ား စ၍ ပင္လွ်င္ တနသၤာရီ ဆိပ္ကပ္ျမိဳ႕ ဟူသည္ ျပည္ပ မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ အၾကိမ္ၾကိမ္ ပါခဲ႔သည္ ျဖစ္ရာ ထိုင္းအမတ္ လာအုပ္ခ်ဳပ္ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ AD-1076 ထိ ထိုင္းဘုရင္ ဟူ၍ မရွိေသးေပ။ ထိုင္းတို႔၏ မူလေနရာတြင္ ပင္လွ်င္ ထိုင္းလူမ်ိဳးတို႔အေၾကာင္း ရာဇဝင္သမိုင္း မေပၚ ေသးေသာကာလ ျဖစ္ရာ ထိုင္းအမတ္ စစ္လာတိုက္စရာ မရွိေပ။
ဒီအခ်ိန္ထိ သာဂရ ပ်က္ေနတာတြက္ရင္ ႏွစ္ေပါင္း 486 ႏွစ္ သာဂရ ပ်က္ေနတယ္ ဆိုျပီး ျဖစ္ေနေတာ့တယ္။ မဟုတ္မဟတ္ေတြ စိတ္ကူးယဥ္ျပီး ေလ်ာက္ေရးခဲ႔ေလ ေတာ့ ဘာဆိုတာကို အစရွာဖို႔ကို အေတာ္ ခက္ခက္ခဲခဲ ရွာ ေနရပါတယ္။ ရာဇဝင္ေရးသူကို အျပစ္ေတာ့ မဆိုခ်င္ပါ။ သူ႔ေခတ္ သူ႔အခါက လႊမ္းမိုးေသာ အယူအဆမ်ား ေၾကာင့္ သာ ျဖစ္မည္ဟု ယူဆပါသည္။
ယိုးဒယားအမတ္ ၾသရေတဇသည္ ေညာင္းရမ္းျမိဳ႕ကို ၁၀ ႏွစ္ၾကာ စိုးစံျပီးေနာက္ ယိုးဒယားသို႔ ျပန္သြားခဲ႔သည္။ ၾသရဟံုကို ျမိဳ႕ေစာင့္ထားခဲ႔သည္။ သာဂရျမိဳ႕ကို အနီးကပ္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏိုင္ရန္ ေညာင္းရမ္းျမိဳ႕တြင္ ယိုးဒယား အမတ္
အဆက္ဆက္ကို ျမိဳ႕ဝန္ခန္႔ကာ အုပ္ခ်ဳပ္ေစခဲ႔သည္။ ၾသရဥပၸရပ္(476-493) အုပ္စိုးေနစဥ္ နာမက်န္း ျဖစ္၍ ယိုးဒယားသို႔ ျပန္သြားခဲ႔သည္။ ထိုမွစ၍ ထားဝယ္နယ္တြင္ ႏွစ္ေပါင္း ငါးရာ နီးပါး မင္းဆက္ျပတ္လ်က္ သာဂရျမိဳ႕သည္ လည္း ၾကာရွည္စြာ တိမ္ျမွပ္ေမွးမွိန္ ေနေလသည္။
ခုႏွစ္ေတြ ေပါင္းေတာ့ AD-16 ရာစုလယ္ (1569) ကို ေရာက္သြားတယ္။ ဒီစာေလာက္ လြဲတာေတာင္ ဒီစာေလာက္ လြဲမွာ မဟုတ္ဘူး ဆိုရမလိုပင္။
ေနာက္ေတာ့ သကၠရာဇ္ ၉၂၄ တြင္ မြန္အမတ္ ျဗသပိုက္ ဆိုသူသည္ သာဂရျမိဳ႕ကို တတိယအၾကိမ္ တည္ေထာင္ အုပ္ခ်ဳပ္ျပန္သည္။ ၂ ႏွစ္သာ စိုးစံသည္။ ၄င္းကို ငေထြးညိဳ ဆိုသူက ဆက္ခံသည္။
ျဗသပိုက္ကမြန္တဲ႔။ သူကို ဆက္ခံတဲ႔ ငေထြးညိဳက ျမန္မာ ဟုတ္ေတာ့ ဟုတ္ေနတာပါပဲ။ ဘာအေၾကာင္းျဖစ္တယ္ ဘယ္လို ဆိုတာေတြ ရာဇဝင္ မရွိဘဲ နာမည္ေလးေတြ ေကာက္ထည့္ ထားတယ္။
ငေထြးညိဳက စျပီး ျမန္မာမင္းနာမည္ေတြ ျပန္ေပၚလာ တယ္။ ျမန္မာမင္းလက္ေအာက္ခံ အျဖစ္နဲ႔ မင္းဆက္ေပါင္း ၁၇ ဆက္ရွိတယ္။ ငေထြးညိဳကို ဆက္ခံတာက စလင္းမင္း။
ငေထြးညိဳ (946-930)
စလင္းမင္း (930-934)
သီေပါမင္း (934-937)
ရန္ကုန္မင္း(937-940)
နႏၵေကာေဒဘရ (940-955)
ဥဒိန္ဘရ (955-985)
ေတာင္ၾကားမင္း(985-997)
စကၠရာတာ(997-999)
သမႏၱရာဇ္(999-1005)
ရာဇသူရ(1005-1019)
ဒုရင္နႏၵသူ(1019-1053)
ေဇရဘ(1053-1056)
ရာဇသၾကၤန္(1056-1057)
ပံုၾကိဳင္စား(1057-1099)
ပဘူ(1099-1102)
ဒုရင္စႏၵ(1102-1102)
မင္းနဲလွ(1102-1113)
ဒီအတိုင္းလာတယ္။ ဟုတ္ မဟုတ္ မသိရေသး။ မင္းနဲလွ သာ အမွန္ယူလို႔ရတယ္။ က်န္တာေတြက မယံုရ လို႔သာ ဆိုပါမယ္။
ရာဇဝင္ျပန္ဆက္ရေအာင္။ AD- 1740 ေရာက္သြားျပန္ ျပီ။ ၁၈ ရာစုလယ္။ ထားဝယ္ရာဇဝင္က ေမ်ာက္ တစ္ေကာင္ ခ်ထားလို ခုန္ခ်င္ရာ ခုန္ျပီးသြားတာ။ ခုေခတ္ သိပၸံဇာတ္ကားေတြလို အခ်ိန္ကို လိုသလို လုပ္တာလား မသိ။
ေကာဇာ ၁၁၀၂ တြင္ ဟံသာဝတီပါ အင္းဝ ဘုရင္ လက္ေအာက္ခံ သာဂရ ျမိဳ႕စား မင္းနဲလွသည္ မြန္- ျမန္မာ အေရးေတာ္ ျဖစ္ေနခိုက္ အင္းဝဘုရင္လည္း ဟံသာဝတီသို႔ ပါသြားခ်ိန္တြင္ သာဂရျမိဳ႕ကို သီးျခားမင္းအျဖစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ႔ သည္။
မင္းနဲလွက ၁၁၃၃ တြင္(AD- 1771) တြင္ ထားဝယ္ ျမစ္ေၾကာင္းအတိုင္း စုန္ဆင္း၍ ယခုထားဝယ္ျမိဳ႕၏ အေနာက္ေတာင္ေထာင့္ အရပ္တြင္ရွိေသာ ၾကက္စာျပင္ ရပ္ကြက္ ေနရာတြင္ ၾကက္စားျမိဳ႕ကို တည္ေထာင္သည္။ ၾကက္စားျမိဳ႔ စာပါ အုတ္ခ်ပ္အေထာက္အထား ရွိသည္။
ဒီျမိဳ႕ကို တလိုင္းေရွာင္ျမိဳ႕ဟုလည္း ေခၚသည္။ အဘယ္ ေၾကာင့္ ၾကက္စားျမိဳ႕ကို တလိုင္းေရွာင္ျမိဳ႕ ဟု ေခၚၾကသည္ ကိုကား အတိအက် မသိရ။ ေခတ္ျပိဳင္မ်ားႏွင့္ ညွိႏွိုင္းရဦးပါ မည္။ ထိုျမိဳ႔သည္ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ကေန ယေနအထိ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ျခင္း မရွိေတာ့ေသာ ျမိဳ႕ပ်က္ျမိဳ႕ေဟာင္း တစ္ခုအျဖစ္ က်န္ေနေပသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အခုအခ်ိန္ တြင္ ရွာမရျပီ။ ျမိဳ႕ေဟာင္းရာ ရွိသည္ဆိုတာေလာက္သာ သိႏိုင္ ေတာ့သည္။ ျမိဳ႕ျဖစ္ေနျပီး အိမ္ေတြေဆာက္ လမ္း ေတြေဖာက္နဲ႔ ရွာမရေတာ့ျပီ။