******************
ေရႊေမာ္ေဓာဘုရားသည္ ျမန္မာနိုင္ငံရွိ တန္ခိုးႀကီး ဘုရား မ်ားအနက္ တစ္ဆူအပါအဝင္ျဖစ္၍ သင္တိုင္းေစတီေခၚ မကိုဋ္ေစတီမ်ိဳးျဖစ္သည္။ ပဲခူးၿမိဳ႕၏ အေရွ႕ပိုင္း ဟသၤာကုန္း အစုတြင္ အေနာက္ဖက္ဆုံးက်ေသာ ပဲကူး၊ သုဒႆန၊ ျမင္းသီတ၊ မရင္သိႏၷ၊ မေဝါ ဟူ၍ ေခတ္အလိုက္ အမည္ ေျပာင္းခဲ့ေသာ ကုန္းငယ္ေပၚ၌ ေရႊေမာ္ေဓာေစတီတည္ ရွိ သည္။ ယခုအခါ၌မူ ထိုကုန္းကို ေရႊေမာ္ေဓာကုန္းဟု အေခၚ မ်ားသည္။ ေရႊေမာေဓာဘုရားသည္ ပဲခူး(မြန္ဘာသာျဖင့္ ဗေဂါ)ၿမိဳ႕၏ က်က္သေရေဆာင္၊ ပဲခူးနယ္တစ္ဝိုက္တြင္ အထင္ရွားဆုံး သာသနိက အေဆာက္အအုံ တစ္ခုျဖစ္ သည္။ ထိုဘုရားသည္ ပဲခူးေဒသ၏ ဘာသာေရး သက္တမ္း တစ္ေလၽွာက္တြင္ အဓိကက်ေသာ သာသနိကအေမြ ႏွစ္ျဖစ္ေပသည္။
ေရႊေမာေဓာဘုရား(ပဲခူး)
မူရင္းဘုရားသမိုင္း
ေရႊတိဂုံေစတီေတာ္သမိုင္းႏွင
မူရင္း သမိုင္းရာဇဝင္( Foundation myth)မွာ ဟသၤာ ကုန္းဘက္ကို ထိုးဆင္းသြားေသာ အေရွ႕ဘက္ ေစာင္းတန္း မွာ တည္ရွိခဲ့သည့္ မြန္ႏွင့္ ပါဠိ ေက်ာက္စာတြင္ ေဖာ္ျပထား သည္။ ထိုေက်ာက္စာတြင္ ၁၅ ရာစုက တစ္ခ်ိန္တည္း ေရး ထိုးခဲ့ပါသည္။ Donald M. Stadtner မွ သူ႔၏စာတမ္း တြင္ ” The earliest myth associated with the Shwemawdaw stems from completely different sources than the current legend. Our sole surviving evidence comes inthe form of two 15th-century inscriptions, one in Mon and the other in Pali,both located along the eastern stairway leading to the promontory of the Hintha Kone.” ေရးခဲ့ပါ သည္။
မြန္ေက်ာက္စာမွာ ဂဝမၸတိက ကုသိနာ႐ုံ (Kusinagara) မွ ဗုဒၶအံေတာ္(tooth relic)တစ္ဆူကို သထုံျပည္သို႔ ပင့္ ေဆာင္လာခဲ့ပါသည္။ ထို အံေတာ္ဟာ အလိုအေလ်ာက္ ၃၃ ဆူပြားလာခဲ့ၿပီး သထုံဘုရင္သည္ ထိုအံေတာ္မ်ားျဖင့္ ဌာပနာၿပီး ေစတီ ၃၃ ဆူ တည္ခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ အံ ေတာ္ ၃၃ ဆူကို ေနရာဌာနအသီးသီးကို ေျပာင္းေရႊ႕ တည္ ထားကိုးကြယ္ၾကသည္ဟု မြန္ ႏွင့္ ပါဠိ ေက်ာက္စာ ႏွစ္ခုလုံး မွာ ဆိုထားပါသည္။ ထို ၃၃ ဆူထဲမွ တစ္ဆူသည္ Madhava ဟု ပါဠိေက်ာက္စာမွာ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ Mudhava ဟု ကလ်ာဏီေက်ာက္စာမွာ ေတြ႕ရွိရသည္။
ေနာက္ပိုင္းမွာMau Tau(မုဟ္တ´) မြန္ဘာသာျဖင့္ ေခၚဆိုလာၾကသည္။ ထိုမွတဆင့္ မြန္ခရိုနစ္ကယ္(Mon chronicle) မွာ “Mohtau Pagoda” or “Muhtau Pagoda” ဟု ေရးသားေဖာ္ျပရာမွ ေရႊေမာေဓါ လို႔ အမည္တြင္လာခဲ့သည္။
မြန္လူမ်ိဳး ေတြ တည္ထားကိုးကြယ္ခဲ့ေသာ ေစတီေတာ္ မ်ား အထဲမွ ေရႊတိဂုံေစတီေတာ္၊ ေရႊေမာေဓာေစတီေတာ္ႏွင့္ က်ိဳက္လမိုင္း(လမိုင္းဘုရား
သို႔ေသာ္ မတူညီသည့္ အခ်က္ကား ေရႊတိဂုံေစတီသည္ ထိုေစတီ သုံးဆူ တြင္ သပၸါယ္ဆုံး၊ ေရႊေမာေဓာေစတီသည္ အျမင့္ဆုံး၊ က်ိဳက္လမိုင္း သည္ ထုအႀကီးဆုံးျဖစ္သည္။ ေရႊေမာေဓာေစတီကို မြန္ဘာသာျဖင့္ က်ာ္မုဟ္တ´ (က်ိဳက္မုတူး) ဟုေခၚဆိုၾကျခင္းမွာ ေရွးအခါက မြန္အဖိုးႀကီး မ်ားသည္ ေဆးတံကို ေသာက္ၾကသည္။ အဖိုးႀကီး တစ္ေယာက္သည္ ဉာဏ္ေတာ္ျမင့္ေသာ ေစတီေတာ္၏ စိန္ဖူးေတာ္ကို ဖူးေျမာ္ရန္ ေမာ့ၿပီးၾကည့္ေသာအခါ ေဆးတံမွ က်လာေသာ မီးပြားက သူ၏ ႏွာေခါင္းကို ထိၿပီး ပူေသာ ေၾကာင့္ က်ာ္မုဟ္တ´(က်ိဳက္-ဘုရား+ မုဟ္-ႏွာေခါင္း+တ´-ေလာင္သည္
ေရႊေမာ္ေဓာေစတီ တည္သည့္ႏွစ္မ်ားႏွင့္ ဌာပနာသည့္ ပစၥည္းအေၾကာင္းကို အမ်ိဳးမ်ိဳးဆိုၾကသည္။ အခ်ိဳ႕က ဘုရား ပရိနိဗၺာန္ မစံမီကပင္ တည္သည္ဟု လည္းေကာင္း၊ အခ်ိဳ႕ က ဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံၿပီးမွ တည္သည္ဟု၎၊ အခ်ိဳ႕က ဘုရားဆံေတာ္ကို ဌာပနာသည္ဟု၎၊ အခ်ိဳ႕က သြားေတာ္ ကို ဌာပနာသည္ဟု ၎ ေရးသားၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ ဘုရား ဒါယိကာမ ဟံသာဝတီဘုရင္မ ရွင္ေစာပုႏွင့္ သားမက္ေတာ္ ဘုရားဒါယကာ ဓမၼေစတီမင္းတို႔ ၈၂၄ ခုႏွစ္တြင္ ထိုးခဲ့ေသာ ေမာ္ေဓာသမိုင္း ပါဠိေက်ာက္စာအရမူ သထုံမင္းစူဠ သိရိမာေသာကသည္ သာသနာႏွစ္ ၂၃၇ ခုေလာက္တြင္ ဘုရားရွင္၏ သြားေတာ္ဓာတ္ကို ဌာပနာကာ ေရႊေမာ္ေဓာ ဂႏၶကုဋိတိုက္ကို ေရွးဦးစြာတည္ေၾကာင္း ထင္ ရွားသည္။
ထိုတိုက္ေစတီကို မေဝါေစတီဟု သမုတ္ၿပီးေသာ္ သာသနာ ႏွစ္ ၂၃၈ ခုႏွစ္တြင္ ေရစက္ခ် လွူဒါန္းသည္။ ယင္းသို႔ တည္ ၿပီးေနာက္ ေမာ္ေဓာေစတီသည္ ငလ်င္ အႀကိမ္ႀကိမ္ မိ၍ ၿပိဳက်ရာ အႀကိမ္ႀကိမ္ ျပန္တည္ခဲ့ရသည္။ ရွင္ဥေယ်ဓမၼ၏ ေရႊေမာ္ေဓာသမိုင္းႏွင့္ သထုံရာဇဝင္အဆိုအရ သာသနာႏွစ္ ၃၄၇၊ ၄၅၄၊ ၅၃၂၊ ၅၆၆၊ ၆၀၈၊ ၆၉၇၊ ရ၇၅၊ ၈၄၃၊ ၉၃၁၊ ၁၀၀၄၊ ၁၀၇၁၊ ၁၁၅၉၊ ၁၁၉၆၊ ၁၂၈၀၊ ၁၃၅၇၊ ၁၄၁၉၊ ၁၅၃၀၊ ၁၆၀၃၊ ၁၇၀၅၊ ၁၈၁၃၊ ၁၈၃၀၊ ၁၈၉၂ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ၂၂ ႀကိမ္တိုင္တိုင္ ငလ်င္ေၾကာင့္ ေမာ္ေဓာတိုက္ေစတီ ၿပိဳ ေလရာ မင္းအဆက္ဆက္တို႔ ျပန္လည္တင္ေပးရေလသည္။ သကၠရာဇ္ ရ၅၈ ခုႏွစ္တြင္ ေနာက္ ၂၃ ႀကိမ္ေျမာက္ ၿပိဳျပန္ ေလသည္။
ေရႊေမာ္ေဓာဘုရား သမိုင္း
ေမာ္ေဓာသမိုင္း ပါဠိေက်ာက္စာ၌ ပါရွိသည့္ ေရႊေမာ္ေဓာ ဘုရား သမိုင္းကား ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာ ဘုရားသခင္သည္ ဝါေတာ္ ရွစ္ဝါအရ အဥၥနခုႏွစ္ ၁၁၁ ခု တြင္ မိတၳီလာျပည္သို႔ ႂကြေတာ္မူ၏။ ဘုရားသခင္ႏွင့္ အတူ ပါလာေသာ အရွင္ဂဝမၸတိ မဟာေထရ္သည္ မိထိလာျပည္ မွ ဖယ္ခြာခဲ့၍ သထုံျပည့္ရွင္ မဟာသိရိမာေသာကမင္းထံ ႂကြေရာက္ၿပီးလၽွင္ တရားစကားျဖင့္ ဆုံးမကံျမစ္၏။ သိရိမာ ေသာကမင္းသည္ တရားေတာ္ကို နာၾကားရေသာအခါ တရားအလုံးစုံ ကို အကုန္အစင္ သိျမင္ေတာ္မူသည့္ ဘုရား သခင္အား ဖူးျမင္လိုသည့္ ဆႏၵျဖစ္၍ ဂဝမၸတိမေထရ္အား ဘုရားသခင္ကို ပင့္ေပးရန္ ေတာင္းပန္ေလသည္။ ဂဝမၸတိ မေထရ္သည္ မိတၳီလာျပည္သို႔ ျပန္၍ ဘုရားသခင္အား အလုံးစုံ ေလၽွာက္ၾကားေသာအခါ ဘုရားသခင္သည္ ရဟႏၲာ ႏွစ္ေသာင္းႏွင့္အတူ သထုံျပည္ မဟာသီရိမာေသာက မင္း ထံ ႂကြလာကာ တရားေရေအး တိုက္ေကၽြးေတာ္မူေလ သည္။ ႂကြလာၿပီးေနာက္ ခုနစ္ရက္လြန္ေျမာက္၍ သထုံ ျပည္ မွ ျပန္ႂကြေတာ္မူမည္ရွိေသာ္ တရားနာလ်က္ရွိေသာ ရေသ့ေျခာက္ပါးက ဘုရားသခင္ကိုယ္စား ေကာ္ေရာ္ဖြယ္ရာ ထားခဲ့ရန္ ေတာင္းပန္ၾကေသာအခါ ဘုရားသခင္က ဆံေတာ္ ေျခာက္ဆူကို ေပးေတာ္မူေလသည္။ မဟာသိရိ မာေသာကမင္းကလည္း ကိုးကြယ္ဖြယ္ရာဆံေတာ္ျမတ္ကိ
ဘုရားသခင္ ပရိနိဗၺာန္စံ၍ စႏၵကူးထင္းပုံထက္တင္ကာ ဖုတ္ၾကည္းေသာအခါ အဓိ႒ာန္ေတာ္ေၾကာင့္ သြားေတာ္ ဓာတ္ကို ဂဝမၼတိမေထရ္သည္ ပင့္ေဆာင္၍ သထုံျပည္ရွင္ မဟာသိရိမာ ေသာကမင္းအား ေပးေလသည္။ မင္းႀကီး သည္ ၃၃ ဆူေသာ သြားေတာ္ဓာတ္ကို ၃၃ ဆူေသာ ေက်ာက္ ေစတီငယ္ျပဳေစ၍ ကိုးကြယ္ေလသည္။ မဟာသိရိမာေသာကမင္း လြန္ေသာ္ ႏွစ္ေပါင္း ၅ဝ ခန႔္ေလာက္သာ ထိုေက်ာက္ေစတီမ်ားကို ေကာ္ေရာ္သူမ်ား ရွိ၍ ေနာက္အႏွစ္ ၂ဝဝ ခန႔္ ပစ္ပယ္ထားျခင္း ခံရ သျဖင့္ ေစတီမ်ားသည္ ေတာအတိ ဖုံးလႊမ္းသြားေလသည္။ သာသနာႏွစ္ ၂၃၆ ခုတြင္ သထုံျပည္သို႔ သာသနာျပဳႂကြလာ ၾကေသာ အရွင္ေသာဏႏွင့္ ဥတၱရမေထရ္ႏွစ္ပါး၏ ထုတ္ ေဖာ္ခ်က္အရ သထုံျပည္ရွင္ စူဠသိရိမာေသာကမင္းသည္ ၃၃ ဆူေသာ ေက်ာက္ ေစတီငယ္တို႔မွ ၃၃ ဆူေသာ သြား ေတာ္ဓာတ္တို႔ကို ထုတ္၍ ေနျပည္ေတာ္မွ အေရွ႕ေျမာက္ မ်က္ႏွာ၌ မေဝးလြန္းမနီးလြန္းေသာ ေနရာတြင္ ၃၃ ခုေသာ ေရႊတိုက္တို႔ကို ျပဳေစ၍ ၃၃ ဆူေသာ သြားေတာ္ဓာတ္တို႔ကို ေရႊၾကဳတ္တို႔၌ ထည့္ကာ ေရႊအိုး ၃၃ လုံးျဖင့္ ပိတ္၍ ေရႊ တိုက္ သြင္း၍ ပူေဇာ္သည္။ ထို႔ေနာက္ စူဠသိရိမာ ေသာက မင္း သည္ ဤသို႔ အဓိ႒ာန္ျပဳ၏။ ဤဓာတ္ေတာ္တို႔သည္ ဘုရားသခင္၏ ဓာတ္ေတာ္တို႔ အမွန္ စင္စစ္ ျဖစ္ျငားအံ့၊ ထိုဓာတ္ေတာ္တို႔သည္ သတၱဝါတို႔၏ စီးပြားခ်မ္းသာအလို႔ငွာ ထိုက္သည့္အရပ္၌ ေရႊအိုးႏွင့္တကြ တည္ေစကုန္ သတည္း။ ယင္းသို႔ အဓိ႒ာန္ျပဳၿပီးသည္၏ အျခား မဲ့၌ သြားေတာ္ဓာတ္ ၃၃ ဆူသည္ ေရႊအိုးႏွင့္တကြ ေရႊတိုက္၌ ကြယ္၍ ထိုထိုအ ရပ္ တို႔၌ တည္ၾကကုန္၏။ ဟံသာဝတီၿမိဳ႕၏ အေနာက္မ်က္ ႏွာ ၌တည္ေသာ ေစတီကိုကား ေရွးသူေဟာင္းတို႔ သည္ မေဝေစတီ၊ တစ္နည္း ေမာ္ေဓာဟု ေခၚေဝၚၾကသည္။ ေနာက္လူတို႔မူကား ထိုအတူ မဆိုမူ၍ မဟ္တဝ္ဟု ေခၚေဝၚ ၾကကုန္၏။ သထုံၿမိဳ႕ေဟာင္းမွ ေကလာသေစတီ၊ သထုံၿမိဳ႕ သစ္မွ ေရႊစာရံေစတီ၊ ဇုတ္သုတ္ၿမိဳ႕မွ ဇုတ္သုတ္ေစတီ၊ ယပ္မားၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ယပ္မား စစ္ေတာင္းၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ကလံ ဗန္၊ ဘီးလင္းနယ္ စရစ္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္စရစ္၊ သလြန္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္သလြန္၊ သူရဲၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္သူရဲ၊ ေက်ာက္ေမာ္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္တလင္၊ ေက်ာက္ျပာၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ေဗာထြတ္၊ ေကာလိယၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္မုခလ၊ ေမာရဥၥယၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္မုပြန္၊ ဒင္မဲၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ခြက္၊ အခရိန္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ႏုတ္၊ ကေမာ့ႏြတ္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္မုခိုင္၊ ဇုတ္ကႏုတ္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ဇုတ္ ကႏုတ္၊ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္သံလန္၊ ဘီလူးကၽြန္း ခေမာင္ နတ္ ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္မူးနန္း၊ ဇာသျပင္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ပိုင္ၾကဳ၊ မုတၱမ ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္တေမာ (ျမသိန္းတန္ဘုရား)၊ က်ိဳက္ေငၚၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ ေငၚ၊ က်ိဳက္ကာၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ကာ၊ က်ိဳက္ရိုၿမိဳ႕မွ က်ိက္ရို၊ တင္စီ ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္တင္စီ၊ မုပၸလင္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္သလုံ၊ ဘီးလင္းၿမိဳ႕မွ ေသာဏုတၱရ၊ မိုးညက္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္မိုးညက္၊ မိုနိုင္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ မိုးနိုင္၊ က်ိဳက္ထိုၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ထို၊ မုကၠဒူးၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ကဒူး၊ က်ိဳက္ေကာ္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ေကာ္၊ ေရႊဂြန္းၿမိဳ႕မွ ေလခလစ္စေသာ ေစတီမ်ားသည္ က်န္သြားေတာ္ ၃၂ ဆူတည္ေသာ ဘုရားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
မေဝါၿမိဳ႕သို႔ ဘုရားသခင္၏သြားေတာ္ဓာတ္တစ္ဆ
ယင္းသို႔ တည္ၿပီးေနာက္ ေမာ္ေဓာေစတီသည္ ငလ်င္ အႀကိမ္ ႀကိမ္မိ၍ ၿပိဳက်ရာ အႀကိမ္ႀကိမ္ ျပန္တည္ခဲ့ရသည္။ ရွင္ဥယ်ဓမၼ၏ ေရႊေမာ္ေဓာသမိုင္းႏွင့္ သထုံရာဇဝင္အဆို အရ သာသနာႏွစ္ ၃၄၇၊ ၄၅၄၊ ၅၃၂၊ ၅၆၆၊ ၆ဝ၈၊ ၆၉၇၊ ၇၇၅၊ ၈၄၃၊ ၉၃၁၊ ၁ဝဝ၄၊ ၁ဝ၇၁၊ ၁၁၅၉၊ ၁၁၉၆၊ ၁၂၈ဝ၊ ၁၃၅၇၊ ၁၄၁၉၊ ၁၅၃ဝ၊ ၁၆ဝ၃၊ ၁၇ဝ၅၊ ၁၈၁၃၊ ၁၈၃ဝ၊ ၁၈၉၂ ခုႏွစ္ မ်ားတြင္ ၂၂ ႀကိမ္တိုင္တိုင္ ငလ်င္ေၾကာင့္ ေမာ္ေဓာတိုက္ေစတီ ၿပိဳေလရာ၊ မင္းအဆက္ဆက္တို႔ ျပန္ လည္တည္ေပးရေလသည္။ သာသနာႏွစ္ ၁၈၉၂ ခုတြင္ လွုပ္ေသာ ငလ်င္ႀကီးေၾကာင့္ ျမင္းသီတကုန္းေပၚရွိ ေမာ္ေဓာတိုက္ေစတီ အပါအဝင္ ေစတီ ၁၆ ဆူတို႔သည္ ျပဳျပင္၍ မရေအာင္ ပ်က္စီးခဲရာ၊ ဟံသာဝတီ ျပည့္ရွင္ ဗညားဦးသည္ သာသနာႏွစ္ ၁၈၉၄ ခုတြင္ ျမင္းသီတ ကုန္း ဘုရား ၁၆ ဆူမွ ဓာတ္ေတာ္႐ုပ္ပြားေတာ္မ်ားကိ
၉၃၂ ခုႏွစ္ ကဆုန္လတြင္ ေမာ္ေဓာေစတီ၏ ဟင္းရံဖူး ငလ်င္ေၾကာင့္ ၂၆ ႀကိမ္ေျမာက္ ၿပိဳခဲ့သည္ကို သီတင္းကၽြတ္ လျပည့္ေက်ာ္ ၂ ရက္ေန႔ ျပန္လုပ္ရသည္။ ယင္းႏွစ္ တန္ခူး လျပည့္ေန႔တြင္ အလုံးစုံၿပီး၍ ထီးသစ္တင္ေတာ္မူသည္။ ၉၄၄ ခုႏွစ္ သီတင္းကၽြတ္လတြင္ ငလ်င္ႀကီးလွုပ္ ေသာ ေၾကာင့္ ေမာ္ေဓာေစတီ ၂၇ ႀကိမ္ေျမာက္ ၿပိဳျပန္သည္။ ေခါင္းေလာင္းပုံ အထိ ပ်က္စီးသည္ကို ဘုရင့္ေနာင္ သား ေတာ္ႀကီး နႏၵဘုရင္က တျဖည္းျဖည္း ျပန္တည္ရာ ၉၅ဝ ျပည့္ႏွစ္ ဝါဆိုလဆန္း ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ ထီးေတာ္အသစ္ တင္နိုင္ေတာ္မူသည္။ ၉၆ဝ ျပည့္ ႏွစ္တြင္ ဟံသာဝတီ ေနျပည္ေတာ္ကို ရခိုင္မင္းတပ္မ်ားက မီး တိုက္ရာ တစ္ၿမိဳ႕ လုံး မီးဟုန္းဟုန္းေတာက္ကာ ေမာေဓာေစတီ ကို မွိုင္းစြဲေလ သျဖင့္ ေစတီေတာ္၏ ေရႊသကၤန္းေရာင္သည္ အိုးမည္းသုတ္ ထားသကဲ့သို႔ မတင့္မတယ္ျဖစ္ရေလသည္။ သို႔ရာ တြင္ နိုင္ငံေတာ္အတြင္း စစ္မက္အေရးရွုပ္ေထြးေနသျဖင့
သကၠရာဇ္ ၁ဝဝ၆ ခုႏွစ္ ျပာသိုလဆန္း ၉ ရက္ေန႔တြင္ ငလ်င္ ႀကီး ျပင္းစြာလွုပ္၍ ေရႊေမာ္ေဓာေစတီ ၂၈ ႀကိမ္ ေျမာက္ ၿပိဳပ်က္ရျပန္သည္။ဒုတိယေဖာင
သကၠရာဇ္ ၁၁၃ဝ ျပည့္ႏွစ္ ျပာသိုလျပည့္ေက်ာ္ ၅ ရက္ ေန႔တြင္ ဆင္ျဖဴရွင္ ေျမဒူးမင္းလက္ထက္ ငလ်င္ႀကီးစြာ လွုပ္၍ ေမာ္ေဓာရွင္ သပိတ္ေမွာက္တိုင္ေအာင္ ၂၉ ႀကိမ္ ေျမာက္ ၿပိဳ ပ်က္ျပန္သည္။ ဆင္ျဖဴရွင္ မင္းသည္ ေမာ္ေဓာ ရွင္ကို မျပင္နိုင္ မီ နတ္ရြာစံေလသည္။ စဉ့္ကူးမင္းလည္း ေစတီျပင္ရန္ အထ မေျမာက္ဘဲ ဘိုးေတာ္ဘုရား လက္ထက္ က်မွ ျပဳျပင္ျဖစ္သည္။ ၁၁၄၈ ခုႏွစ္တြင္ ေမာ္ေဓာ ရွင္ကို စတင္ျပဳျပင္ရာ ၁၁၅၁ ၁၁၅၁ ခုႏွစ္တြင္ ထီးေတာ္ေအာင္ျမင္စြာ တင္ၿပီးသည္။ ေစတီ ေတာ္ အျမင့္ ၁၉၈ ေတာင္ ႏွစ္မိုက္၊ ထီး ငွက္ျမတ္နား ေရာင္ လၽွံထိပ္ထိ အျမင့္ ၂၂၃ ေတာင္ႏွစ္မိုက္ ျဖစ္သည္။ ေစတီေတာ္ ႀကီး၌ ဌာပနာတိုက္ေပါင္း ၁၄၅ တိုက္ ျပဳသည္။ ေရႊသြန္းဆင္း တု ၃၆ ဆူ၊ ေရႊခတ္ဆင္းတု ၁၆၈၊ ေငြသြန္းဆင္းတု ၃၅၄၁၊ ေငြခတ္ဆင္းတု ၃၇၅၁၊ ခဲဆင္းတု ၁၉၃၆၁၊ နံ့သာဆင္းတု ၃ဝ၊ ေက်ာက္ဆင္းတု ၈၃၂၉၊ ေျမဆင္းတု ၁၅၇၊ ဖန္ဆင္းတု ခုနစ္၊ ပန္းေပါင္းဆင္းတု ႏွစ္၊ ဆင္စြယ္ဆင္းတု ၁၄၊ ပယင္း ဆင္းတု ၁ဝ၆၊ ျမဆင္းတု တစ္၊ မိုးႀကိဳးဆင္းတု ႏွစ္၊ သစ္ ဆင္းတု ၃၄၊ ကရမက္ဆင္းတု ေျခာက္၊ ျပဒါးေသဆင္းတု ေျခာက္၊ ေၾကး ဆင္းတု ၁၉၈၃၊ ေက်ာက္စိမ္းဆင္းတု ကိုး၊ ေရႊအုတ္ခ်ပ္ ၂၅၊ ေငြအုတ္ခ်ပ္ ၂၅၊ ဖန္အုတ္ခ်ပ္ ၁ဝ၊ ခဲအုတ္ ခ်ပ္ ၅၆၂၊ ေၾကးအုတ္ ၄၃၆၊ အဂၤေတအုတ္ ၈၂၉၊ သႏၲာ ၃၇ လုံး၊ ရာဇူေက်ာက္ ၇၁၉ လုံး၊ ေရႊလက္စြပ္ ၅၂ ကြင္း၊ ေငြ လက္စြပ္ ၃၂၄ ကြင္း၊ ဘုရားႏွင့္ ရဟႏၲာ ဓာတ္ေတာ္ ၁၁၂၄၁ ဆူတို႔ကို ဌာပနာသည္။ ရင္ျပင္ေတာ္ ကို ႏွစ္ေပေလးလက္မ ျမႇင့္၍ ခင္းသည္။ ဘိုးေတာ္မင္း တရား၏ ရင္ျပင္သည္ ေစတီ ေတာ္၏ ပဥၥမရင္ျပင္ ျဖစ္ သည္။ ရင္ျပင္ေပၚ၌ ပရိေဘာဂတိုက္ ႏွင့္ ပ႒ာန္း စရပ္သာ ထားရာ ရင္ျပင္ေတာ္ က်ယ္ျပန႔္ရွင္းလင္း သည္။
ျမန္မာနိုင္ငံကို ၿဗိတိသၽွတို႔ သိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္ ေစတီ ေတာ္ ကို ေစာင့္ေရွာက္လွူဒါန္းမည့္ မင္းမ်ား မရွိေတာ့ေသာ္ လည္း ျပည္သူျပည္သား ရွင္လူအမ်ားက တတ္အားသမၽွ လွူဒါန္းပူ ေဇာ္ခဲ့သည္။ ၁၂၃၇ ခုႏွစ္တြင္ ပဲခူးၿမိဳ႕စစ္ကဲ ဦးေမာင္ကေလး ေခါင္းေဆာင္၍ ငွက္ျမတ္နားအသစ္တင္ပြဲ က်င္းပခဲ့ သည္။ ၁၂၄၄ ခုႏွစ္တြင္ ဘိုးေတာ္ဘုရား၏ ထီးကို ခ်၍ ကႏၲာရဝတီေစာ္ဘြားႀကီး စဝ္လေဖာ္ သခင္ႏွင့္ သခင္မ ႏွစ္ပါး တို႔၏ ထီးေတာ္သစ္ကို တင္လွူခဲ့ၾကသည္။ ၁၂၇၄ ခုႏွစ္ တပို႔တြဲလဆုတ္ ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ ေျမငလ်င္ႀကီး လွုပ္ျပန္ရာ အႀကိမ္ ၃ဝ ေျမာက္ ေမာ္ေဓာရွင္ ပ်က္ရျပန္ သည္။ ထီးေတာ္ သံတိုင္က်ိဳး၍ ငွက္ျမတ္နားႏွင့္ စိန္ဖူး သည္ ပထမေၾကးဝိုင္း သို႔ေရာက္ေအာင္ ဈာန္သက္ေျမခ ခဲ့ေလသည္။ ၁၂၇၆ ခုႏွစ္ ဦးတန္ခူး လျပည့္ေက်ာ္ ၈ ရက္ေန႔တြင္ တိုင္းသူျပည္သား ရွင္လူအမ်ား၏ ေကာင္းမွု ငွက္ျမတ္နား စိန္ဖူးေတာ္အသစ္ကို ေမာ္ေဓာရွင္အား တင္ လွူၾကသည္။
၁၂၇၉ ခုႏွစ္ ဝါဆိုလျပည့္ေက်ာ္ ၂ ရက္ေန႔တြင္ တစ္ဖန္ ငလ်င္ႀကီးစြာ လွုပ္ျပန္ရာ ေမာ္ေဓာရွင္၏ တတိယေဖာင္း ရစ္မွ အထက္ပိုင္းသည္ အေရွ႕အရပ္ ရင္ျပင္ေပၚသို႔ ၃၁ ႀကိမ္ေျမာက္ ၿပိဳပ်က္က်ခဲ့သည္။ ၁၂၈၅ ခုႏွစ္တြင္ ျပည္သူ ျပည္သား ရွင္လူ အမ်ားတို႔ စုေပါင္းေဆာင္ရြက္မွုေၾကာင့
၁၂၉၂ ခုႏွစ္ ကဆုန္လဆန္း ၉ ရက္ေန႔တြင္ ငလ်င္ႀကီး စြာ လွုပ္ျပန္ရာ ၃၂ ႀကိမ္ေျမာက္ ေမာ္ေဓာရွင္ ၿပိဳပ်က္ရျပန္ သည္။ ေစတီေတာ္၏ အေရွ႕ေတာင္ေထာင့္ ရင္ျပင္ေပၚသို႔ ေခါင္းေလာင္းပုံတစ္ျခမ္းထိေ
၁၃ဝ၉ ခုႏွစ္ ျပာသိုလျပည့္ေက်ာ္ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာ နိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ထိုႏွစ္ တပို႔တြဲလဆန္း ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ ထိုစဥ္က နိုင္ငံေတာ္သမၼတႀကီး စဝ္ေရႊသိုက္ ကိုယ္တိုင္ ေရႊေမာ္ေဓာေစတီ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ရန္ ပႏၷက္သဲ ခ်ေပးသည္။ သို႔ရာတြင္ အေၾကာင္းမညီညြတ္ သျဖင့္ သုံးႏွစ္ေက်ာ္မၽွ လုပ္ငန္းအေကာင္အထည္မေပၚ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ထိုေနာက္ ၁၃၁၃ ခုႏွစ္ ဦးတန္ခူး လဆန္း ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ ေစတီေတာ္သစ္ အုတ္ျမစ္ကို ရင္ျပင္ေတာ္ အေနာက္မ်က္ႏွာ အ႐ုဏ္ခံတံေဆာင္း၏ ေတာင္ဘက္ အနီး၌ ထိုစဥ္က ဝန္ႀကီး ခ်ဳပ္ ဦးႏု ခ်ေပးေလသည္။ ၁၃၁၃ ခုႏွစ္ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေက်ာ္ ၉ ရက္ေန႔မွစ၍ သံရိုး ေက်ာက္က်စ္ အဂၤေတကို ရင္ျပင္ေတာ္ေအာက္ ၁၃ ေပခြဲ ထိ အနက္တူး၍ ခ်သည္။ ေစတီ ေတာ္၏ ဌာပနာမ်ားကို စံနစ္တက် တူးေဖာ္ကာ ျပတိုက္ ထူေထာင္၍ စုေဆာင္းျပ သထားသည္။ ၁၃၁၅ ခုႏွစ္ နတ္ေတာ္ လျပည့္ေက်ာ္ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ေစတီေတာ္ သံထည္အုတ္ထည္ အၿပီးတိုင္ ေအာင္ျမင္သည္။ ေရႊ၊ ေငြ၊ ေၾကး၊ ခဲ၊ ေက်ာက္၊ ဆင္စြယ္၊ သစ္သား ဗုဒၶ႐ုပ္ပြား အသစ္အေဟာင္းေပါင္း ၂ဝဝဝဝ ေက်ာ္ကို ေခါင္းေလာင္းပုံအတြင္း ဌာပနာသြင္သည္။ ၁၃၁၅ ခုႏွစ္ ေႏွာင္းတန္ခူးလဆန္း ၈ ရက္ေန႔မွစ၍ ေရႊခ် ေငြ ထီးေတာ္ ငါးဘုံႏွင့္ ေရႊေရစိမ္ ေငြဆည္းလည္း လုံးေရ ၁၂ဝ ကို စက္ရထားပ်ံႏွင့္ ေလးရက္တိုင္တိုင္ တင္သည္။ ေႏွာင္း တန္ခူးလဆန္း ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ ေရႊကြပ္ ေငြဆတ္သြားဖူးကို တင္၍ လဆန္း ၁၃ ရက္ေန႔တြင္ ငွက္ျမတ္နားႏွင့္ စိန္ဖူးကို ေအာင္ျမင္စြာ တင္ၿပီးသည္။ ထီးေတာ္မွစ၍ စိန္ဖူးတင္ အခမ္း အနားကို ထိုစဥ္က နိုင္ငံေတာ္သမၼတႀကီး ေဒါက္တာ ဦးဘဦး အမွ
0 comments:
Post a Comment
သင့္ Comment တစ္ခုသည္ ကုသိုလ္ေတာ္ အသိ ပိုရွိသြားႏိုင္ပါသည္