သု၀ဏၰဘူမိတိုင္း ထား၀ယ္ျမိဳ႕

********************************

ဓမၼေစတီမင္း (AD ၁၄၆၀ - ၁၄၉၁) ေရးထိုးခဲ႔တဲ႔ ကလၽွာဏီေကၽာက္စာ (AD ၁၄၇၆) မွာ၊ 'ေသာဏေထရံ ပန ဥတၱရေထရဥၥ သုဝဏၰဘူမိ ရ႒သခ္ါတ ရာမညေဒသ သာသနံပတိ႒ာေပတံု ေပေသသိ ံ

ရယ္လုိ႔ သုဝဏၰဘူမိဟာ၊ ရာမညေဒသၿဖစ္ေႀကာင္း၊ စတင္ေရးသားထားတာ ေတြ႔ရပါ
တယ္။

ဒါ႔အၿပင္၊ သုဝဏၰဘူမိတိုင္းရွင္၊ ဘုရင္သီရိမာေသာက ရဲ႕ ရာဇဌာနီနာဂရ ဆိုတဲ႔၊ မင္းေနၿပည္ေတာ္ ဟာ၊ ေကလာသေတာင္ ထိပ္ရိွ၊ ေစတီရဲ႕ အေနာက္ေၿမာက္ေထာင္႔အရပ္၊
တင္လဲ ခၽက္သူေတြရဲ႕အိမ္လို၊ ေၿမႀကီးနဲ႔ေဆာက္တဲ႔ အိမ္ေတြရိွတဲ႔ ေဂါဠမတၱိက အရပ္လို႔ေခါေႀကာင္း ေကၽာက္စာဝန္ ဦးေတာ္စိန္ခိုရဲ႕ The Kalyani Inscriptions, 1892 စာအုပ္မွာေဖာ္ၿပထားပါတယ္။

ဦးလူဖဝင္းရဲ႕ ကလၽွာဏီမြန္ေကၽာက္စာ, ၁၉၅၂ စာအုပ္မွာလည္း၊ ေဂါဠမတၱိကကို၊ တင္လဲခၽက္ေသာ ေဂါဠလူမၽိဳးတို႔ေနအိမ္ရိွတဲ႔၊ ၿမိဳ႔ၿဖစ္လို႔ တိုက္ကုလားလို႔ ေခါါတဲ႔အေႀကာင္း
ေရးထာတာေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီစာအုပ္မွာပဲ၊ သူရိယကုမၼာ မေနာဟာရ္မင္းနန္းစံတဲ႔
ျမိဳ႕ကို၊ မြန္ဘာသာၿဖင္႔ ဍဳင္သုဓိုမ္ လို႔ေခၚေ ႀကာင္းေရးသားထားပါတယ္။

ဦးခၽစ္သိန္းရဲ႕ ေရွးေဟာင္းမြန္ေကၽာက္စာေပါင္းခၽဳပ္ (၁၉၆၅) မွာပါရိွတဲ႔၊ ပဲခူးဘုရားႀကီး
ေခါတ္လည္ မြန္ေကၽာက္စာ (AD ၁၆ ရာစု) မွာလည္း၊ သီရိမာေသာကမင္းနန္းစိုက္ရာ ျမိဳ႕ကို၊ မြန္ဘာသာၿဖင္႔ ဍဳင္သုဓိုမ္ လို႔ေဖာ္ၿပထားပါတယ္။

မဟာဓမၼသႀက္န္ရဲ႕ သာသနလက္ာရကၽမ္း (AD ၁၈၃၁) မွာ 'ကလၽွာဏီမြန္ေကၽာက္စာတြင္၊ သုဓမၼပုရဟု ပါဌ္စီရကား သုဓမၶၿမိဳ႕ကို တံခြန္လြွား၍ ကာလ လၽွားသၿဖင္႔ သထံုေခၚေဝၚသတည္း' လို႔ေရးထားတာ ေတြ႔ရသလို၊ ကလၽွာဏီမြန္ေကၽာက္စာ ပါဠိမူမွာ သုဓမၼနဂရဟု ေရးထိုးထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

သာသနာေရာက္ရွိမွဳ သံုးၾကိမ္တြင္ ဒုတိယအၾကိမ္ ရွင္ဂ၀ံပတိ မေထရ္ကုိပင့္၍ သု၀ဏၰဘူမိ သထံုျပည္သို႔ ဘုရားရွင္ၾကြေရာက္ခဲ့ရာအခါတြင္ဘုရားရွင္အား ရည္စူး ၍ သထံုျမိဳ႕ ေရႊစာရံဘုရားကို ရွင္ဘုရင္ႏွင့္ ျပည္သူမ်ားက တည္ထား ကိုးကြယ္ခဲ့ၾကသည္။

ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၄၁၉-ခုႏွစ္အခိ်န္က ပုဂံျပည္သည္ စစ္မွန္သည့္ ဗုဒၶသာသနာ မထြန္းကားေသးဘဲ အရည္းၾကီး မိစၧာ၀ါဒေတြကိုသာ ကိုးကြယ္ခဲ့ၾကရေသာ အခါျဖစ္သည္။ထုိေသာအခါ အေနာ္ရထာမင္းၾကီးသည္ သထံုျပည္သား မြန္ရဟန္းေတာ္ ရွင္အရဟံႏွင့္ ေတြ႔၍ ဗုဒၶပိဋကတ္ေတာ္ အတြက္ သထံုျပည္ မႏုဟာမင္းအား တုိက္ခုိက္ျပီး ပညာရွင္မ်ားႏွင့္တကြ ပိဋကတ္အစံုေတြကို ပုဂံျပည္သို႔ ပင့္ေဆာင္သြားခဲ့ သည္။ ထုိမွ စ၍ သာသနာေတာ္သည္ ျမန္တစ္ျပည္လုံး ပ်ံႏွံေလသည္ ဆိုတဲ့သေဘာထားေတြနဲ႔ ျမန္မာ မြန္ ကရင္ ရာဇ၀င္မ်ားမွာ ေတြ႕ရတာပါပဲ တကယ္တမ္းဟုတ္၏ မဟုတ္၏ ေတာ့ အတတ္မေျပာ ႏိုင္ေခ်ဘူး ခုထိလည္း ထပ္ေတြ႔ရွိရသမွ် ေသခ်ာတဲ့ အရာလဲ မေတြ႕ရေသးေခ် စစ္မွန္ေသာ သာသနာ မထြန္းကားေသး ဆိုတာ ဟုတ္ေကာင္းဟုတ္ႏိုင္ေသာ္လည္း သာသနာ ဘယ္တုန္းက စေရာက္သလဲ ဆိုရင္ ေတာ့ ဘုရားျဖစ္ျပီး တစ္ႏွစ္ အတြင္းမွာပဲ ျမန္မာျပည္ကို သာသနာက စေရာက္ေနျပီ (တစ္ႏွစ္အတြင္းလို႔ ဆိုတာက ဟိုမွာ ဒီလူေတြ ဘုရားထံက ဆံေတာ္ရတာက ဘုရားျဖစ္ျပီး ၄၉ ရက္မွာ ရတယ္ ရျပီး အခုျမန္မာရန္ကုန္ကို ျပန္တဲ့ လမ္းခရီးမွာ ဘယ္ေလာက္ ၾကာမွန္း မသိလို႕တစ္ႏွစ္အတြင္းလို႔ ျခံဳေျပာလိုက္တာ) ဘယ္လိုသိရသလဲ ဆို ကုန္သည္ညီေနာင္ တည္တယ္ ဆိုတဲ့ ေရႊတိဂံုေစေတာ္က သာသနာ စေရာက္တဲ့ သက္ေသပဲ မဟုတ္ဘူး ေျပာခ်င္ရင္ ေရႊတိဂံုကို ထုျဖိဳျပီး မရွိေတာ့ေအာင္ အရင္လုပ္ရမယ္ အဲခ်ိန္မတိုင္ခင္က ဒီကုန္သည္ ညီေနာင္ေနတဲ့ သုဝဏၰဘူမိတိုင္း အသိတဥၹန ေပါကၡ၀တီျမိဳ႔သားေတြလို႔ ဆိုထားတာမွာ ဒီလူႏွစ္ေယာက္က အခုေခတ္ဆို ရန္ကုန္သားေတြေပါ့ ေနာက္ ေပါကၡ၀တီျမိဳဳ႕ ဥကၠလာပ ဇနပုဒ္လို႔ ဆိုထားေခ်ျပန္ေတာ့ ရန္ကုန္ ဆိုတဲ့ေနရာမွာ ရြာသိမ္ ရြာငယ္သာ ရွိရမယ္ေပါ့

ေနာက္ ဆက္စပ္ေတြးစရာက ဒီလူႏွစ္ေယာက္ယူလာတဲ့ ဆံေတာ္ေတြကို ကိုးကြယ္ဖို႔ အတြက္ ဥကၠလာပမင္း ဆိုတဲ့ ဘုရင္ကေရာ ရူးေၾကာင္မူးေၾကာင္နဲ႔ ခ်က္ခ်င္း လက္ခံလို္က္ တာပဲလား ဒီမတိုင္ခင္ အရင္ကေရာ ဒီလူေတြ ဘာကိုကိုးကြယ္ျပီး ေနၾကတာလဲ ဘာမွ မရွိဘူး လို႔ေတာ့ မေျပာနဲ႔ ရီလီဂ်င္းစတာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္သန္းေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္ကတည္းက စျပီး ရွိေနျပီ

ေနာက္တစ္ခ်က္က ေရႊတိဂံု အေရွ႔မုဒ္က အလယ္ပစၥယံမွာ ဓမၼေစတီမင္း(ပဲခူးမင္း) စိုက္ထူတားတဲ့ ေက်ာက္စာရွိတယ္ အဲမွာ ေရးထားတာက ကုန္သည္ညီေနာင္ ဆိုတာ သု၀ဏၰဘူမိ ရာမညတိုင္းသား ေပါကၡရ၀တီ ဇာတိ လို႔ေရးထားတယ္ ဒါကိုၾကည့္ရင္ ရာမညတိုင္း ဆိုရာမွာ အခု ရန္ကုန္လဲ ပါေနျပန္တယ္ ေအာက္ျမန္မာျပည္တစ္ခုလံုးဟာ သု၀ဏၰဘူမိ ရာမညတိုင္း လို႔ေခၚဆိုတာပဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ သု၀ဏၰဘူမိျမိဳ႕လို႔ ေဖာ္ျပထားျခင္းမရွိေလတာရယ္ ဥကၠလာပ မင္းပိုင္နက္ျဖစ္ေနတာရယ္ ၾကည့္ရင္ အခု သထံုေနရာ ကို သု၀ဏၰဘူမိျမိဳ႕လို႔ ေျပာမယ္ဆိုရင္ ဒီသထံုမွာ ဘုရင္မရွိဘူးလား သထံုကလူေတြက အဲ
ခ်ိန္က မြန္ေတြ ဆုိတာေသခ်ာရဲ႕လား

'ကလၽွာဏီမြန္ေကၽာက္စာတြင္၊ သုဓမၼပုရဟု ပါဌ္စီရကား သုဓမၶၿမိဳ႕ကို တံခြန္လြွား၍ ကာလ လၽွားသၿဖင္႔ သထံုေခၚေဝၚသတည္း' လို႔ေရးထားေတာ့ သာသာနာစေရာက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ဘာျမိဳ႕မွန္းမသိဘူး ေနာက္ ေက်ာက္စာအရ သုဓမၼျမိဳ႕လို႔ ဆိုေခ်ေတာ့ ေကာင္းတဲ့တရားေတြရွိတဲ့ျမိဳ႕လို႔ လြယ္လြယ္ အနက္ေပး လိုက္ပါမယ္ ဒီျမိဳ႕ ကိုလဲ သု၀ဏၰဘူမိလို႔ ဆို ၾကတယ္ ဒီေတာ့ .........

အပိုင္း (၂) ဆက္ရန္