ျမန္မာပံုႏွိပ္စာအုပ္မ်ား၏ နိဒါန္း

ကၽြန္ေတာ္တို ့လက္ရွိအလြယ္တကူကိုင္တြယ္ဖတ္ရွဳေနႀကတဲ ့ ပံုႏိွပ္စာအုပ္မ်ားျမန္မာျပည္မွာ စတင္ေရာက္ရွိတာကို ေျပာျပခ်င္တာပါ။

ေရွးေရွးတုန္းကေတာ့ ရြံ႕ေပၚမွာေရးျပီးေတာ့ မီးဖုတ္ရတဲ ့ အုတ္ခြက္စာ၊ စဥ့္ကြင္းစာ၊ ေက်ာက္ထက္မွာေရးတဲ ့ေက်ာက္စာ၊ ဘုရား၊ဂူ၊ေက်ာင္း နံရံေတြမွာေရးတဲ ့မင္စာ၊ ေပရြက္ကို ျပဳျပင္ျပီးေရးထားတဲ ့ေပစာ၊ ပုရပိုဒ္စာ၊ ေခါင္းေလာင္းစာစတဲ ့ေရးသားနည္းေတြထဲမွာ ေပစာနဲ ့ပုရပိုဒ္တို ့ဟာ အသံုးတြင္က်ယ္ခဲ ့ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေစာဆံုး ျဖန္ ့ခ်ိ ႏုိင္တဲ ့ ပံုနွိပ္စာအုပ္ ေတြကေတာ့ ခရစ္ယာန္ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ စာအုပ္ေတြနဲ ့ ျမန္မာ သင္ပုန္းႀကီး စာအုပ္တို ့ဘဲျဖစ္ပါတယ္။ အဆိုပါ စာအုပ္ေတြဟာ ၁၇၇၀ ခုႏွစ္၊ (လြန္ခဲ ့ေသာႏွစ္ေပါင္း (၂၄၀) ခန္ ့ေလာက္)က ျဖစ္ပါတယ္။



ခရစ္ယာန္က်မ္းစာအုပ္ေတြကေတာ့ ခရစ္ယာန္ဘာသာ ျပန္ ့ပြားေရးအတြက္ ျဖစ္ျပီးေတာ့၊ သင္ပုန္းႀကီး စာအုပ္ကေတာ့ ခရစ္ယာန္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြက သူတို ့ရဲ  ့တပည့္ေတြကို ျမန္မာစာ သင္ႀကားေပးဖို ့အတြက္၊ ေနာက္ျပီး ႏိုင္ငံျခားသား(အထူးသျဖင့္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံေရာက္ အေနာက္ႏိုင္ငံသား) တို ့ကို ျမန္မာစာ သင္ႀကား ေပးဖို ့အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။

ဗရင္ဂ်ီ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ကာပါးနီးဟာ ၁၇၄၀ ျပည့္ႏွစ္ေလာက္မွာ သံလွ်င္ျမိဳ  ့ကိုေရာက္လာပါတယ္။ အဲဒိအခ်ိန္ကေန ႏွစ္ေပါင္း (၃၀) ေလာက္ သာသနာျပဳျခင္း၊ ျမန္မာစကားသင္ျခင္းနဲ ့ ျမန္မာစာေပကို ေလ ့လာသင္ယူျခင္းေတြ ျပဳလုပ္ျပီး အီတလီ ႏိုင္ငံ ေရာမ ျမိဳ  ့ကို ျပန္သြားပါတယ္။ ေရာမ ကိုေရာက္ျပီးသိပ္မႀကာခင္မွာဘဲ ျမန္မာ အကၡရာ ခဲစာလံုးေတြကို တီထြင္သြန္းလုပ္ျပီး ေရာမျမိဳ  ့သာသနာျပဳ ပံုႏွိပ္တိုက္မွာ အထက္မွာေဖၚျပခဲ ့ တဲ ့ က်မ္းစာေတြနဲ ့ သင္ပုန္းႀကီးစာအုပ္တို ့ကို ရိုက္ႏွိပ္ခဲ ့ပါတယ္။

ႏိုင္ငံျခားမွာ ပံုႏွိပ္တဲ ့ ဒုတိယ အေစာဆံုး ျမန္မာပံုႏွိပ္စာအုပ္ကေတာ ့ အဂၤလိပ္၊ ျမန္မာ၊ မာလာယု၊ ယိုးဒယား အဘိဓာန္ စာအုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၈၁၀ ခုႏွစ္၊ ကလကတၱား ျမိဳ  ့အနီးက ဆာရမ္ပူျမိဳ  ့ရဲ  ့ ႏွစ္ျခင္းသာသနာျပဳ ပံုႏွိပ္တိုက္မွာ ရိုက္ႏွိပ္တာျဖစ္ပါတယ္။ ခရစ္ယာန္ သာသနာျပဳ ဆရာေတြ ျမန္မာ၊မာလာယုနဲ ့ယိုးဒယား စာ သင္ႀကားႏိုင္ဖို ့ အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒိပံုႏွိပ္တိုက္ကေနျပီး ၁၈၂၁ ခုႏွစ္မွာ “တမန္ေတာ္ဝတၱဳ”၊ ၁၈၃၂ ခုႏွစ္မွာ ”အရွင္သခင္ ေယရွုခရစ္၏ ဓမၼသစ္က်မ္း” ေတြကို ရိုက္ႏွိပ္ထုတ္ေဝခဲ ့ပါတယ္။

ဘႀကီးေတာ္ဘုရားလက္ထက္ ၁၈၂၄-၂၆ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာနဲ ့အဂၤလိပ္တို ့ ပထမ အႀကိမ္ စစ္ျဖစ္ပြားျပီး ရခိုင္နဲ ့ တနသၤာရီ တို ့အဂၤလိပ္လက္က်ေရာက္သြားတဲ ့အခါမွာ ခရစ္ယာန္သာသနာျပဳဆရာေတြဟာ ေမာ္လျမိဳင္၊ ထားဝယ္၊ စစ္ေတြ ျမိဳ  ့ေတြမွာ အေျခက်လာႀကပါတယ္။ အဲဒိျမိဳ  ့ေတြမွာ ခရစ္ယာန္ ဘာသာေရး စာအုပ္ေတြ ရိုက္ႏွိပ္ ႏိုင္ဖို ့အတြက္ ပံုႏွိပ္စက္ ေတြ တည္ေထာင္လာႀကပါတယ္။

၁၈၃၀ ျပည့္ႏွစ္ေလာက္မွာ အေမရိကန္ ႏွစ္ျခင္းသာသနာျပဳ ပံုႏွိပ္တိုက္က ပံုႏွိပ္ဆရာလည္းျဖစ္ တရားေဟာ ဆရာလည္းျဖစ္တဲ ့ မစၥတာဘဲနက္ ဟာ ဆရာယုဒသန္ (ေခၚ) ေဒါက္တာဂ်ပ္ဆင္ နဲ ့တိုင္ပင္ျပီးေတာ့ အေမရိကန္ျပည္မွာ ျမန္မာ အကၡရာ ခဲစာလံုးကို တီထြင္သြန္းလုပ္ပါတယ္။ ၁၈၃၃ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ (၁) ရက္ေန ့မွာ ပံုႏွိပ္ဆရာ မစၥတာ ဟင္းေကာက္ ဟာ ပံုႏွိပ္စက္ႏွစ္လံုးနဲ ့ ျမန္မာ ခဲစာလံုးေတြကို အေမရိကန္ျပည္ကေန ေမာ္လျမိဳင္ ကို ယူေဆာင္ေရာက္ရွိလာပါေတာ့တယ္။

အဲဒိပံုႏွိပ္တိုက္ရဲ  ့အမည္ကေတာ့ အေမရိကန္ သာသနာျပဳ ပံုႏွိပ္တိုက္( A.B.M.Press) ျဖစ္ပါတယ္။ အခုခ်ိန္ထိဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ပံုႏွိပ္စက္ စျပီးေရာက္ခဲ ့တာ ႏွစ္ေပါင္း (၁၈၀) နီးပါး ႀကာခဲ ့ျပီျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကန္ သာသနာျပဳ ပံုႏွိပ္တိုက္( A.B.M.Press) ကေနျပီးေတာ့ ထာဝရ ဘုရား၏ ဓမၼေဟာင္းက်မ္း၊ ထာဝရဘုရား၏ သမၼာက်မ္း၊ ခရစ္ယာန္၏ ဝတၱဳ စတဲ ့ ခရစ္ယာန္ ဘာသာေရးစာအုပ္ေတြအျပင္၊ “ျမန္မာမင္းႏွင့္ အဂၤလိပ္မင္းတို ့ စ၍ စစ္ျဖစ္ႀကသည့္အေႀကာင္း”(သမိုင္း)၊ “ေမာင္နေကာ၏ ပဌမ ဖတ္စာ”(ေက်ာင္းသံုးစာအုပ္) ေတြ ရိုက္ႏွိပ္ခဲ ့ပါတယ္။

ထားဝယ္ျမိဳ  ့ပံုႏွိပ္တုိက္က ခရစ္ယာန္ ဘာသာေရးစာအုပ္ေတြအျပင္ ပိုးကရင္ဘာသာနဲ ့ “ဆန္တူဂီ” အမည္ရွိ သတင္းစာကို လည္း ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝခဲ ့ပါတယ္။

စစ္ေတြျမိဳ  ့ပံုႏွိပ္တိုက္ကေတာ့ “သုဓမၼစာရီ မင္းသမီး ျဖတ္ထံုး ဓမၼသတ္”၊ “ဓမၼပဒဝတၳဳ” စတဲ ့ ေလာကီ ေလာကုတၱရာ အက်ိဳးျပဳ စာအုပ္မ်ိဳးေတြ ရိုက္ႏွိပ္ခဲ ့ပါတယ္။

၁၈၅၂ ခုႏွစ္၊ ပုဂံမင္းလက္ထက္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ဒုတိယ စစ္ပြဲ အျပီးမွာ အဂၤလိပ္တို ့ ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံ တစ္ခုလံုးကို ရရွိသြားပါတယ္။ အဂၤလိပ္ပိုင္ ရန္ကုန္ျမိဳ ့မွာ လူမ်ိဳးျခားေတြပိုင္တဲ ့ ခရစ္ယာန္သာသနာျပဳ ပံုႏွိပ္တိုက္မ်ား၊ အဂၤလိပ္လူမ်ိဳးပိုင္ ပံုႏွိပ္တိုက္မ်ား၊ ျမန္မာလူမ်ိဳးပိုင္ ပံုႏွိပ္တိုက္မ်ား ေပၚေပါက္လာပါတယ္။

အဲဒိပံုႏွိပ္တိုက္ေတြကေန စာအုပ္စာတမ္း ေတြတင္မဟုတ္ဘဲ သတင္းစာ မ်ားပါ ရိုက္ႏွိပ္ထုတ္ေဝ လာႀကပါတယ္။

ေရွးဦးထုတ္ေဝခဲ ့ႀကတဲ ့ သတင္းစာေတြကေတာ့

(၁)၁၈၄၂ ခုႏွစ္၊ (ပုဂံမင္းလက္ထက္)ေမာ္လျမိဳင္ျမိဳ  ့ ခရစ္ယာန္သာသနာျပဳ ပံုႏွိပ္တိုက္က ထုတ္ေဝတဲ ့”ဓမၼသိတင္းစာ”
(၂)၁၈၇၄ခုႏွစ္၊(မင္းတုန္းမင္းလက္ထက္) ျမန္မာမင္းအုပ္ခ်ဳပ္တဲ ့အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံ မႏၱေလးျမိဳ  ့ မွ ထုတ္ေဝတဲ ့ “ရတနာပံုေနျပည္ေတာ္သတင္းစာ”
(၃)၁၈၉၄ခုႏွစ္၊(သီေပါမင္းပါေတာ္မူျပီး) ရန္ကုန္ျမိဳ  ့မွထုတ္ေဝတဲ ့ “ျမန္မာအေဆြသတင္းစာ”

တို ့ျဖစ္ပါတယ္။အဲဒိသတင္းစာေတြဟာ ေန ့စဥ္ထုတ္ မဟုတ္ႀကပါ။ ေမာ္လျမိဳင္ျမိဳ ့ထုတ္ “ဓမၼသိတင္းစာ” ဟာ တစ္လ တစ္ႀကိမ္ထုတ္ေဝခဲဲ့ပါတယ္။

အဂၤလိပ္တို ့ျမန္မာႏိုင္ငံကို တတိတိႏွင့္ တစ္ျပည္လံုးသိမ္းပိုက္ျပီးတဲ ့အခ်ိန္မွာေတာ့ ရန္ကုန္ျမိဳ  ့မွာ ပံုႏွိပ္တိုက္မ်ားစြာ တိုးတက္ ေပၚေပါက္လာပါတယ္။

အဲဒါေတြကေတာ့

(၁) အစိုးရပံုႏွိပ္တုိက္
(၂) အေမရိကန္ သာသနာျပဳ ပံုႏွိပ္တိုက္( A.B.M.Press)
(၃)ျမန္မာသံေတာ္ဆင့္ ပံုႏွိပ္တိုက္
(၄)ျဗိတိသွ်ဘားမား ပံုႏွိပ္တိုက္
(၅)ရန္ကုန္ေဂဇက္ ပံုႏွိပ္တိုက္
(၆)ဟံသာဝတီ ပံုႏွိပ္တိုက္
(၇)ျပည္ႀကီးမ႑ိဳင္ ပံုႏွိပ္တိုက္
(၈)ကဝိမ်က္မွန္ ပံုႏွိပ္တိုက္
(၉)ဇမၺဴ  ့ႀကက္သေရ ပံုႏွိပ္တိုက္
(၁၀)ဇမၺဴ  ့မိတ္ေဆြ ပိဋကတ္ ပံုႏွိပ္တိုက္
(၁၁)သုဓမၼဝတီ ပိဋကတ္ ပံုႏွိပ္တိုက္
(၁၂)ျမန္မာ ့ႀသဘာ ပံုႏွိပ္တိုက္
(၁၃)ေဇယ်ာ ပူရိန္ ပံုႏွိပ္တိုက္
(၁၄)ေလာကသာရ ပံုႏွိပ္တိုက္
(၁၅) ျမန္မာ ့ႀကက္သေရ ပံုႏွိပ္တိုက္
(၁၆)ေလာကပါလ ပံုႏွိပ္တိုက္

တို ့ျဖစ္ႀကပါတယ္။ ရန္ကုန္ျမိဳ ့မွာ ပံုႏွိပ္တိုက္ေတြ ေပၚလာႀကသလို မႏၱေလး၊ပုသိမ္၊မေကြး၊ ေတာင္ငူ၊ နတၱလင္း၊ သံုးဆယ္ စတဲ ့ျမိဳ  ့ေတြမွာလည္း ပံုႏွိပ္တိုက္မ်ား ဖြင့္လွစ္လာႀကပါတယ္။

ျပည္ျမိဳ  ့ တီ-ဂ်ီ ဘရားသား ပံုႏွိပ္တိုက္က ျပည္ျမိဳ  ့ေရႊဆံေတာ္ေစတီသမိုင္းကို ပံုႏွိပ္ခဲ ့ျပီး ၁၉၁၁ ခုႏွစ္မွာ “ဂီတေမဒနီ” စာအုပ္ကို ပထမဆံုး ရိုက္ႏွိပ္ခဲ ့ပါတယ္။

ျပည္ျမိဳ  ့ကဘဲ ပဥၥရူပံ ပံုႏွိပ္တိုက္ပိုင္ရွင္ ဦးခ ဟာ ျမန္မာ မူဆလင္ ျဖစ္ေပမယ္ ့ ျမန္မာမွဳကို ျမတ္ႏိုးတဲ ့အတြက္ “မိန္းမမွဳ”၊”တေစၦပံုညြန္ ့ေပါင္း”၊ “ေခၽြတာေရး” စတဲ ့စာအုပ္ေတြကို ရိုက္ႏွိပ္ခဲ ့ပါတယ္။

ျမန္မာ ပံုႏွိပ္တိုက္မ်ား ေပၚေပါက္ခါစ က ပံုႏိွပ္တိုက္ အသီးသီးက ရိုက္ႏွိပ္ထုတ္ေဝခဲ ့ႀကတဲ ့ စာအုပ္ေတြကို ေလ ့လာႀကည့္မယ္ဆိုရင္ ဘာသာေရးဆိုင္ရာက်မ္းမ်ား၊ သမိုင္းဆိုင္ရာမ်ား၊ အဂၤလိပ္ဘာသာကေန ျမန္မာဘာသာ ျပန္ဆိုတဲ ့ မဟာရာဇဝင္ခ်ဳပ္(အဂၤလိပ္ရာဇဝင္)၊ မဏိရတနာပံုက်မ္း၊ ဓမၼသတ္က်မ္းမ်ား၊ ေက်ာင္းသံုးစာအုပ္အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ သတ္ပံုက်မ္းမ်ား၊ နိပါတ္ေတာ္လာဝတၳဳမ်ား၊ ျပဇာတ္မ်ား၊ ပ်ိဳ  ့မ်ား၊ စတာေတြကို က်ယ္ျပန္ ့စြာ ေတြ ့ရွိရမွာျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၀၄ ခုႏွစ္ေလာက္မွာ ေပ၊ ပရပိုဒ္ ထက္အကၡရာ တင္ခဲ ့သမွ် ျမန္မာ စာ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို ့ဟာ (ပိဋကတ္သံုးပံုကအစ ေခတ္ေပၚျပဇာတ္မ်ားအဆံုး)အားလံုးလိုလို ရိုက္ႏွိပ္ထုတ္ေဝျပီး ျဖစ္ခဲ ့ပါတယ္။ လြယ္လြယ္ကူကူ ဖတ္ခြင့္ရႀကျပီး အႀကိမ္ႀကိမ္ အဖန္ဖန္ ဖတ္ရွဳ ျပီး ျဖစ္လာႀကတဲ ့ အခါတျဖည္းျဖည္း ျငီးေငြ ့လာႀကပါေတာ့တယ္။

စာေရးသူေတြအေနနဲ ့လည္း စာအေဟာင္းမ်ားနဲ ့မတူတဲ ့ စာပံုစံအသစ္အဆန္းမ်ားကို ေရးလိုစိတ္လည္း ျဖစ္ေပၚလာႀကပါတယ္။

ျပင္သစ္ စာေရးဆရာႀကီး အလက္ဇႏၵားဒူးမား ေရးျပီး အဂၤလိပ္ဘာသာျပန္ဆိုထားတဲ ့ မြန္တီခရစ္တို ျမိဳ  ့စားႀကီး ဝတၳဳကို ဂ်ိမ္းစ္လွေက်ာ္ က “ေမာင္ရင္ေမာင္မမယ္မ” ဆိုျပီးမွီျငမ္းကာ ျမန္မာမွဳျပဳေရးသားထုတ္ေဝခဲ ့ပါတယ္။ အဲဒါနဲ ့ မေရွးမေႏွာင္းမွာ ဝန္စာေရးဦးႀကီးက “ခ်ဥ္ေပါင္ရြက္သည္ေမာင္မွိဳင္း” ဝတၳဳ ကို ေရးျပီးထုတ္ေဝခဲ ့ပါတယ္။

အဲဒိ ဝတၳဳမ်ားဟာ ေရွးယခင္က ရွိခဲ ့ဖူးေသာ စာေပ ပံုစံမ်ိဳးမ်ား မဟုတ္ႀကေတာ့ဘဲ၊ တမူထူးျခားဆန္းသစ္လာျခင္း၊ လူ ့ေလာကႏွင္ ့ပိုမိုနီးစပ္လာျခင္း၊ သဘာဝယုတၱိ ရွိလာျခင္း တို ့အျပင္ စာဖတ္သူအမ်ားစု တို ့ရဲ  ့စိတ္အာသီသ မ်ား ေျပာင္းလဲ လာတဲ ့အတြက္ေႀကာင့္ ေခတ္စမ္း စာေပ ပံုစံသစ္ဆီသို ့တျဖည္းျဖည္းေရာက္ရွိလာခဲ ့ပါတယ္။

ဒီမွာတင္ဘဲ ျမန္မာပံုႏွိပ္စာအုပ္မ်ားရဲ  ့နိဒါန္း အက်ဥ္း ကို အဆံုးသတ္လိုက္ပါတယ္။

ကိုး-  

(၁) ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း
(၂)စာအုပ္စာေပ(တတိယတြဲ)၊၁၉၇၃၊ စာေပဗိမာန္။

ကညႊတ္ႏြယ္(ထီလာ)

ျမန္မာပံုႏွိပ္စာအုပ္မ်ား၏ နိဒါန္း