ျမစ္ဆံု ညီလာခံ မွေဒါက္တာထြန္းလြင္

ျမစ္ဆံု ညီလာခံ မွေဒါက္တာထြန္းလြင္ (ထြန္းလြင္ေဖါင္ေဒးရွင္း)

ဧရာ၀တီျမစ္ဆုံအေရးအတြက္ နယ္ပယ္အသီးသီးမႇ ေပါင္းဆုံပါ၀င္ခဲ႕ေသာ သဘာ၀
ပတ္၀န္းက်င္ႏႇင္႕ ျပည္ေထာင္စု သမၼတ ၿမန္မာႏိုင္ငံ ေဟာေျပာပြဲက်င္းပ
Saturday, 24 September 2011



ဧရာ၀တီျမစ္ဆုံအေရးအတြက္ နယ္ပယ္အသီးသီးမႇ ေပါင္းဆုံပါ၀င္ခဲ့ၾကေသာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏႇင့္ ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏုိင္ငံ ေဟာေျပာပြဲကို ၂၀၁၁ ခုႏႇစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရႇိ Parkroyal Hotel တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါသည္။

အဆိုပါ ေဟာေျပာပြဲကို ထြန္းလြင္ေဖာင္ေဒးရႇင္း၊ ဂ်ဴးေဖာင္ေဒးရႇင္း၊ Eco Dev ၊ မုံေရြးစာအုပ္တိုက္တို႔ ပူးေပါင္းျပဳလုပ္ျခင္းျဖစ္ကာ ေဟာေျပာပြဲကို သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးႏႇင့္ သစ္ေတာပညာရႇင္ ဦးအုန္း၏ အဖြင့္အမႇာစကား ေျပာၾကားမႈျဖင့္ မြန္းလြဲ ၁ နာရီခန္႔တြင္ စတင္ဖြင့္လႇစ္ခဲ့သည္။
ထို့ေနာက္ Eco Dev မႇ မန္ေနဂ်င္းဒါ႐ိုက္တာ ဦး၀င္းမ်ဳိးသူက ဧရာ၀တီအတြက္ ေမးခြန္း ၂၀ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ ယင္းေမးခြန္းမ်ားတြင္ စီးပြားေရးအက်ဳိးအျမတ္ တကယ္ရႇိမႇာလား၊ ငါ့မယုံငါ့ဘႀကီးေမးမႇာလား ယုံလို႔ပုံၿပီး ၀ကြက္အပ္မႇာလား၊ တကယ္ပဲ ၇ ရာခိုင္ႏႈန္းလား၊ ေရေ၀ေရလဲ ထိန္းသိမ္းေရး ဘယ္သူ၊ ဘယ္လိုလုပ္မႇာလဲ၊ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္းေရာ ထည့္တြက္ရဲ႕လား၊ သဘာ၀ေဘး အာမခံႏုိင္မလား၊ သန္႔စင္ေသာ စြမ္းအင္လို႔ ထင္ေနသလား၊ လွ်ပ္စစ္လိုခ်င္တာလား ေဆာက္ခ်င္တာလား၊ အမ်ဳိးသားစြမ္းအင္လုံျခံဳေရး တကယ္စဥ္းစားထားသလား၊ ေရခ်ဳိငါးလုပ္ငန္းနဲ႔ လဲမႇာလား၊ အမ်ဳိးသားအာဟာရ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ဘယ္လိုစဥ္းစားထားသလဲ၊ ကူးစက္ေရာဂါႏႇိမ္နင္းေရး ထည့္စဥ္းစားထားသလား၊ ဇီ၀ မ်ဳိးကြဲထိန္းသိမ္းေရး တကယ္အေလးထားမႇာလား၊ ျမစ္ေရတင္ စီမံကိန္းေတြ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ၊ ေရငံတားေတြေဆာက္ဖို႔ ဒီေရေတာေတြ စိုက္ဖုိ႔ ေငြေပးမႇာလား၊ ျမစ္ေၾကာင္း ျပဳျပင္ေရး ပိုလုပ္မႇာလား၊ ေရေကာင္း ေရသန္႔ ေသာက္သုံးေရ ေပးေ၀ႏုိင္မႈ ဘယ္ေလာက္ ဆုံး႐ႈံးသြားမလဲ၊ လူ႔အခြင့္အေရး အျပည့္အ၀ ေလးစားလိုက္နာမလား၊ သာတူညီမွ်မႈနဲ႔ တရားမ်တမႈ ဘယ္လိုအာမခံမလဲ၊ သယံဇာတ က်ိန္စာ တကယ္ သင့္ၾကေတာ့မႇာလား စသည္တို႔ ပါ၀င္ခဲ့ပါသည္။

ထြန္းလြင္ေဖာင္ေဒးရႇင္းမႇ ေဒါက္တာထြန္းလြင္က ဧရာ၀တီ ျမစ္ဆုံတည္ေဆာက္ရန္ အႀကိဳေလ့လာသည့္ EIA တြင္ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈကို ထည့္သြင္းမတြက္ ခ်က္ထားျခင္း၊ ဧရာ၀တီျမစ္၏ တစ္ႏိုင္ငံလုံး လႊမ္းျခံဳထားမႈ ဧရိယာ ႀကီးမားပုံ၊ ျမစ္ဆုံမႇ ျမစ္ေအာက္ပုိင္း အထိ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းဘ၀မ်ားအတြက္ မႇီခိုထားမႈမ်ား၊ တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံတြင္ ဆည္ေဆာက္ျခင္း၏ ဆုိးက်ဳိးကို ၾကံဳေနရပုံ၊ လာမည့္ ဆယ္စု ႏႇစ္မ်ားအတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ ေျမာက္ပိုင္းအပါအ၀င္ ေဒသမ်ားတြင္ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈ ၾကံဳႏုိင္ေျခမ်ား၊ ဆည္ေဆာက္လုိက္ပါက ျမန္မာႏုိင္ငံ အလယ္ပိုင္းေဒသတြင္ ေရအခက္အခဲ ၾကံဳရႏုိင္ပုံ အစရႇိသည္တို႔ကို တင္ျပခဲ့သည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕မႇ ေရာက္ရႇိလာေသာ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားတစ္ဦးျဖစ္သူ ဒူ၀ါေဇာင္ဂမ္က သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ယိုယြင္းျခင္း၊ ျမစ္ဆုံတြင္ ဆည္ေဆာက္မည္ ဆိုျခင္းေၾကာင့္ အိပ္မေပ်ာ္ႏုိင္ဘဲ စိတ္ပူပင္ေနရမႈမ်ား၊ ေရကာတာ တည္ေဆာက္လိုက္ၿပီးေနာက္ ငလ်င္ျဖစ္ေပၚလွ်င္ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕ စကၠန့္ပိုင္းအတြင္း ေရျမဳပ္ႏုိင္ေျခ၊ မႏၲေလးေရႀကီးမႈ၊ ပဲခူးေရႀကီးမႈအေၾကာင္းမ်ား၊ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ဖူးေသာ ေတာင္ၿပိဳမႈမ်ား၊ ေရႀကီးမႈမ်ား၊ ဆည္တည္ေဆာက္ျခင္းအေပၚ ျပန္လည္စဥ္းစားေပးရန္ စသည္တို႔ကို တင္ျပေဆြြးေႏြးခဲ့သည္။

နိဂုံးခ်ဳပ္အမႇာစကားကို Eleven Media Group ၏ CEO ေဒါက္တာ သန္းထြဋ္ေအာင္က ေျပာၾကားခဲ့ရာတြင္ ဧရာ၀တီျမစ္အေပၚ တစ္ႏုိင္ငံလုံးက ခ်စ္ျမတ္ႏိုးတန္ဖိုးထားပုံ၊ သတင္းမီဒီယာ႐ႈေထာင့္ျဖစ္ေသာ ျပည္သူလူထုအသံကို နားေထာင္စုေဆာင္းကာ တင္ျပရျခင္း၊ ျမစ္ဆုံစီမံကိန္းအေပၚ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ ႏုိင္ငံေရးအရ သုံးသပ္တင္ျပျခင္း၊ ကခ်င္တုိင္းရင္းသားတုိ႔ ျမစ္ဆုံအေပၚ အထြတ္အျမတ္ထားပုံ၊ ငလ်င္ႏႇင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းေဒသ ဆက္စပ္ေနမႈအား အခ်က္အလက္မ်ားျဖင့္ တင္ျပျခင္း၊ CPI ၊ Asia World တို႔သို႔ေမတၲာရပ္ခံမႈမ်ား၊ တိုင္းရင္းသားမ်ားအားလုံး ညီညြတ္ေရးအတြက္ ျမစ္ဆုံက အေရးပါေနပုံ အစရႇိသည့္ အေၾကာင္းအရာတို႔ ပါ၀င္ခဲ့သည္။

ေဟာေျပာပြဲသို့ ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္မ်ား၊ ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္၊ စီးပြားေရးနယ္ပယ္၊ စာေပအႏုပညာနယ္ပယ္၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ပညာရပ္ဆိုင္ရာ နယ္ပယ္၊ လူမႈေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ား နယ္ပယ္ စသည့္ နယ္ပယ္ အသီးသီးမႇ စိတ္ ပါ၀င္စားစြာ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကၿပီး ညေန ၄ နာရီခန္႔တြင္ ၿပီးဆုံးခဲ့ သည္။
........................................................



ေဒါက္တာထြန္းလြင္ (ထြန္းလြင္ေဖါင္ေဒးရွင္း)

ဧရာ၀တီရဲ႕ က်န္းမာေရး မေကာင္းဘူးဆိုတာ သိသာေနပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ေျပာမဲ့ေခါင္းစဥ္အရ ကြၽန္ေတာ့္အေမ ကြၽန္ေတာ့္ကို ဆံုးမတာကို သတိရလာပါတယ္။ ဧရာ၀တီဆိုတာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ဘယ္လိုေျပာမလဲ။ ႀကိဳက္သလို ေျပာလုိ႕ရတဲ့ တစ္ကယ့္ ရတနာႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕တစ္ကယ့္ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏႇစ္ႀကီးလို႔ ပဲေျပာေျပာ၊ ဘာသာေရး အေမြအႏႇစ္ပဲေျပာေျပာ၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ဘယ္႐ႇဴေထာင့္ကပဲၾကည့္ၾကည့္ မလြတ္ဘဲ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အက်ိဳးေက်းဇူးျပဳဖူးၿပီး ကဗ်ာဆရာ၊ စာေရးဆရာေတြေတာင္မႇ အေမနဲ႔ ႏိႈင္းၿပီးတင္စားခဲ့တဲ့ ဧရာ၀တီျမစ္ႀကီးျဖစ္ပါတယ္။
ဒီျမစ္ႀကီးေပၚမႇာ ဒီေလာက္ႀကီးမားတဲ့ အလုပ္ႀကီးကို  ဒီလိုေပါ့ေပါ့ဆဆနဲ႔ လုပ္ၾကမယ္ဆိုရင္ ဘာေတြျဖစ္လာမလဲဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံမႇာ ေနတဲ့ ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသားေတြ အေနနဲ႔ တစ္ေထာင့္တစ္ေနရာကေတာ့ ပါသင့္တယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ ယူဆပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ ပိုၿပီးမႇာခ်င္တာက EIA Report  အပါအ၀င္ တစ္ကမၻာလံုးက ေျပာေနၾကတဲ့ Climate Change ဆိုတဲ့အပိုင္းဆိုတဲ့ Issue  ပါ။ ဒီအေၾကာင္းကို စာပိုဒ္ေလး တစ္ပိုဒ္၊ စာရြက္ေလးတစ္ရြက္ေတာင္ မပါပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ မိုးေလ၀သဌာနမႇာ ၄၈ ႏႇစ္ၾကာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္လာတဲ့ လူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ တစ္ေထာင့္တစ္ေနရာက ပါသင့္တယ္ထင္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ စင္ေပၚတက္လာတာပါ။ ''ဆိုေရးရႇိက ဆိုအပ္လႇ''ဆိုတဲ့ စကားအတိုင္း ေျပာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဧရာ၀တီျမစ္ကို ကြၽန္ေတာ္ပံုေလးေတြနဲ႔ ျပန္ၿပီး အမႇတ္ရေစခ်င္ပါတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္မႇာ တံတားေတြအမ်ားႀကီး ေဆာက္ၿပီး ပဏာရေနတဲ့ ဧရာ၀တီ၊ တိရစၧာန္မ်ိဳးစံု မႇီတင္းေနထိုင္တဲ့၊ ဒီေရတာစံု လမုေတာရႇိတဲ့၊ သစ္လုပ္ငန္း၊ ၀ါးလုပ္ငန္း၊ ဘာသာေရး သြားလာေရး ၿမိဳ႕ေနလူထု၊ ေတာေနလူထု အကုန္ မႇီတင္းေနတဲ့ ျမစ္ႀကီးျဖစ္တယ္။ ဧရာ၀တီေရကို အမႇီျပဳၿပီး စိုက္ပ်ိဳးရတဲ့ ၿမိဳ႕ေတြလည္း ဧရာ၀တီတစ္ေလ်ာက္မႇာ အမ်ားႀကီးရႇိပါတယ္။ ဧရာ၀တီကို အရင္တုန္းကေတာ့ ခံစားစရာတစ္ခုအေနနဲ႔ပဲ ၾကည့္ၿပီးေတာ့ ဧရာ၀တီေန၀င္ခ်ိန္ဆိုတဲ့ ဓာတ္ပံုေလးေတြကို ႐ိုက္ထားခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီေန႔ေတာ့ ဧရာ၀တီရဲ႕ ေန၀င္ခ်ိန္ဆိုတာ တစ္ကယ္ပဲျဖစ္ေနၿပီလား။ ဧရာ၀တီေန၀င္ခ်ိန္ကုိ ကြၽန္ေတာ္တို့တစ္ကယ္ပဲ ေတြ႕ၾကရမႇာလား။ ဒါေလးေတြဟာ ျမန္မာျပည္သူျပည္သားတိုင္း စဥ္းစားသင့္တဲ့ အခ်က္ေလးေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ယခင္က စစ္ကိုင္းတံတားႀကီးကို ဧရာ၀တီကေရျပင္က်ယ္ႀကီးနဲ႔ လႇလႇပပနဲ့ ေဆာင္က်ဥ္းေပးခဲ့ေပမဲ့ အခုေတာ့ စစ္ကိုင္းတံတားႀကီးကို ေသာင္ခံုနဲ႔ ကူးၿပီးေတာင္ သြားလာလို႔ရတဲ့ အေနအထား ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဧရာ၀တီ က်န္းမာေရး မေကာင္းဘူးဆုိတာကို သိေစႏိုင္ပါတယ္။
ကြၽန္ေတာ္တို႔ အိမ္နီးနားခ်င္းကေလးေတြ ျမစ္ႀကီးေတြေပၚမႇာ ဆည္ေတြေဆာက္လို့ ဒဏ္ခတ္ခံေနရၿပီး သူတို႔ဘ၀ေတြပ်က္ေနၿပီ ။ ဒါေလးကို နည္းနည္းေလး အခ်ိန္ေပးၿပီး ေလ့လာလိုက္တာနဲ႔။ တို႔လည္း ဒီလမ္းေလ်ွာက္ရင္ ဒီခရီးေရာက္မႇာပဲဆိုတာ သိလိုက္ရတယ္။ ဒီအခ်က္ေလးကို ကြၽန္ေတာ္ အဓိကေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဥပမာဆိုၾကပါစို႔။ မုန္တိုင္းေတြနဲ႔ ပတ္္သက္ၿပီး အားလံုးသိၾကတဲ့အတိုင္း ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၀၈ ခုႏႇစ္ ေမလ ၄ ရက္မႇာ နာဂစ္မုန္တိုင္း တိုက္ခတ္မႈေၾကာင့္ အလြန္ႀကီးမားတဲ့ မုန္တိုင္းဒီေရလိႈင္းေတြ ၀င္တဲ့အခါမႇာ လူေပါင္း ၁၃၈၀၀၀ အသက္ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရတယ္။ ဒီေလာက္ အေသအေပ်ာက္မ်ားတဲ့ အျဖစ္မ်ိဳး ျမန္မာႏိုင္ငံသမိုင္းမႇာ မျဖစ္ဘူးပါဘူး။ ကမၻာေပၚမႇာ  မုန္တိုင္းဒီေရလိႈင္းေၾကာင့္ ေသေပ်ာက္မႈအမ်ားဆံုးႏိုင္ငံဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဆီကေန လႇမ္းေခၚရင္ ၾကားရတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရႇ္ႏိုင္ငံပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေလာက္ လူအေသအေပ်ာက္မ်ားတဲ့ ႏိုင္ငံက ကြၽန္ေတာ္တို႔ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ သတိမထားခဲ့ၾကဘူး။ အိမ္နီးခ်င္းကေလး အ႐ိုက္ခံရတာကို ျမင္တာကို ကြၽႏ္ေတာ္တို႔ ဂ႐ုမစိုက္ခဲ့ၾကဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ပညာမရခဲ့ဘူး။ လိုအပ္တဲ့ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈေတြ ဘာမႇ ကြၽန္ေတာ္တို႔ မလုပ္ထားခဲ့ရဘူး။ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲျခင္း အေၾကာင္းေျပာရတာ ေတာ္ေတာ္ကို ရင္နာစရာ ေကာင္းပါတယ္။

ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေဆြးေႏြးေနတဲ့ ျမစ္ဆံုကိစၥမႇာ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈအေၾကာင္း ဘာမႇမပါပါဘူး။ ဘာမႇ ထည့္သြင္း ေဆြးေႏြးျခင္းလည္း မရႇိပါဘူး။ ေလ့လာရေကာင္းမႇန္းလည္း  မသိပါဘူး။ ကမၻာမႇာရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လူေတြကိုေလ့လာရာမႇာ အုပ္စု ၁၀ စုရႇိေနပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က ဒါတစ္ကယ္ျဖစ္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ တစ္ခ်ိဳ႕က  ဒါသဘာ၀ပါ။ တခ်ိဳ႕ကလည္း ဒါေတြကတျဖည္းျဖည္းမႇျဖစ္မႇာပါ။ တခ်ိဳ႕ကလည္း ဒါျမန္မာျပည္ကို မထိခိုက္ပါဘူး။ တခ်ိဳ႕ကလည္း ဒါစိုက္ပ်ိဳးေရးအတြက္ ပိုေတာင္အက်ိဳးရႇိမႇာပါ။ တခ်ိဳ႕က အစိုးရတာ၀န္ယူသြားပါလိမ့္မယ္။ တခ်ိဳ႕က ႏုိင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးနဲ႔စာရင္ ပါးပါးေလးပါ။ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးက ပိုအေရးႀကီးပါတယ္။ တခ်ိဳ႕လည္း ေျပာၾကတယ္။ ဒီေခတ္က အိုင္တီေခတ္ႀကီးပါကြာ။ နည္းပညာေတြနဲ႔ ေျဖရႇင္းသြားၾကလိမ့္မယ္။ အခ်ဳိ႕ကလည္း ေျပာတယ္။ မင္းကလည္းကြာ။ ကံကံ၏အက်ိဳးပါပဲ။ အဲဒီ ၁၀ မ်ိဳးထဲမႇာ ဒီမႇာ နားေထာင္ေနတဲ့သူေတြက ဘယ္အမ်ိဳး အစားထဲမႇာ ပါေနပါသလဲ။ ဒီ ၁၀ မ်ိဳးထဲက တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးမႇာပါေနရင္ အယူအဆ လြဲမႇားေနတယ္လို႔ ယံုၾကည္ရမႇာျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အပူခ်ိန္ျပဇယားေတြကို ၾကည့္ရင္ ေန႔အပူခ်ိန္ေတြတိုးၿပီး  ညဘက္လည္းမေအးပါဘူး။ ေနာက္ၿပီး မုတ္သံု၀င္ရက္ေတြ ေနာက္က်လာတယ္။ အနည္းဆံုးတစ္ပတ္ ဆယ္ရက္ ေနာက္က်ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ မုတ္သံုအထြက္ကလည္း သိသိသာသာ ေစာလာတယ္။ ဒီေန႔ စက္တင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔မႇာပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ အထက္ပိုင္းကေန တစ္ဆင့္ ျမစ္၀ကြၽန္းေပၚအထိ မုန္သံုထြက္ခြာသြားၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ မုတ္သံုကာလ ေလ်ာ့နည္းလာတာဟာ အဆိုးဆံုးအခ်က္ပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမႇာ ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံႈးမႈ ျပသတဲ့ ေျမပံုမႇာ ျမစ္ဆံုေဒသျဖစ္တဲ့ ကခ်င္ေဒသဟာ မပါေသးပါဘူး။ ဒီအခ်ိန္ အထိ အျဖဴေရာင္နယ္ေျမေလးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမစ္ဆံု Project ႀကီးလုပ္လိုက္လို႔ ေနာက္ ၁၀ ႏႇစ္ ၁၅ ႏႇစ္ေနရင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ကိုလည္း အဲဒီ ေျမပံုမႇာ အေရာင္ျခယ္ရေတာ့မယ္။ ကခ်င္ကို ဒီအတိုင္းထားလို႔ မရေတာ့ဘူး။ အ၀ါေရာင္ေလာက္ဆိုရင္ ေတာ္ေသးတယ္။ အနီေရာင္အထိ ျဖစ္သြားမယ္ဆိုရင္ ထိခိုက္နစ္နာမႈ အျမင့္ဆံုး ေရာက္လာပါလိမ့္မယ္။
တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမႇာ 3 Gorges Dam ေၾကာင့္ ယန္စီျမစ္မႇာလည္း ေရမ်က္ႏႇာျပင္ စံခ်ိန္တင္ ေလ်ာ့က်မႈျဖစ္ေပၚ ေနတဲ့အတြက္ Dam ေန႔စဥ္ ေရကုဗမီတာ ၄ သန္း ထုတ္လႊတ္ေပးေန ရပါတယ္။ ဒီအတိုင္းၾကည့္ရင္ ဒီဆည္က ေက်းဇူးတင္စရာေကာင္းေပမဲ့  ဆည္ကေရေတြကို ဖမ္းထိန္းထားလို႔သာ ယန္စီျမစ္မႇာ ေရမရႇိေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဆည္သာမေဆာက္ျဖစ္ရင္ ယန္စီျမစ္မႇာ ေရမရႇိစရာ အေၾကာင္းမရႇိပါဘူး။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမႇာ တစ္ေန႔ထက္တစ္ေန႔ ပိုမိုေျခာက္ ေသြ႕လာတာနဲ႔အမွ် ၂၀၀၀ ခုႏႇစ္က ေန ၂၀၀၉ ခုႏႇစ္အထိ ၁၀ ႏႇစ္တာအတြင္း ေရခ်ိဳေရသန္႔ ရရႇိမႈဟာ ၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္း က်ဆင္းလာတယ္။ မိုးေခါင္မႈေတြ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ႀကံဳေတြ႕လာတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တ႐ုတ္အစိုးရက ေရအေျမာက္အမ်ားရရႇိႏိုင္တဲ့အေပၚ အျမင္ျပဳျပင္တဲ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္ တည္ေဆာက္မႈကို တိုးခ်ဲ႕လုပ္ကိုင္ဖို႔ လူထုစည္း႐ံုးေရး လုပ္ငန္းေတြကို တိုးျမႇင့္လုပ္ကိုင္ခဲ့ပါတယ္။

တ႐ုတ္က အရင္တုန္းက ေက်ာက္မီးေသြးကေန လွ်ပ္စစ္ထုတ္တယ္။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေနာက္ဆက္တြဲ အျဖစ္အပ်က္ေတြ႕ကေတာ့ Climate Change နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ Kyoto Protocol ျပႆနာ၊ ဓာတ္ေငြ႕ထုတ္လႊတ္မႈ အမ်ားဆံုး၊ ကာဗြန္ထုတ္လုပ္မႈ အမ်ားဆံုးႏိုင္ငံ ျဖစ္လာတယ္။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တ႐ုတ္မႇာ တာ၀န္ေတြအမ်ားႀကီး ရႇိတယ္။ Carbon Credit ေတြရဖို႔ကို လုပ္ဖို႔လိုလာတယ္။ ဒါေၾကာင့္္ တ႐ုတ္ျပည္မႇာ ေရအား လွ်ပ္စစ္ထုတ္ဖို႔ ျမစ္တစ္စင္းပဲ က်န္ေတာ့တယ္။ က်န္တဲ့ျမစ္အားလံုး ထုတ္ၿပီးၿပီ။ ျမစ္ႀကီးေတြမႇာ Dam ေတြေဆာက္တာေတြကို ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးပညာရႇင္ေတြနဲ့ ျပည္သူေတြက အျမဲဆန္႕က်င္ေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ သူတို႔က က်န္တဲ့ျမစ္ေတြကို လူမိုက္လုပ္ၿပီး ဆက္မေဆာက္ေတာ့ဘူး။ တျခားမႇာရႇာတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္မႇာ ကမၻာ့အႀကီးစားေရကာတာႀကီးေတြရဲ႕ ထက္၀က္ေက်ာ္ပိုင္ဆိုင္ထားတယ္။ ေရကာတာေပါင္း ၂၅၈၀၀ ရႇိတယ္။ ယန္စီၿမစ္ရဲ႕ ျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလ်ာက္နဲ ့ ျမစ္လက္တက္ေတြထဲမႇာ ေရကာတာေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ တည္ေဆာက္လ်က္ရႇိၿပီး ေဆာက္လုပ္ေနဆဲလည္း ျဖစ္တယ္။ သူတို႔ရဲ႕ အေနာက္ေတာင္ဘက္ မဲေခါင္ျမစ္အေပၚဘက္နားမႇာ ေရကာ ၄၃ ခု ေဆာက္ဖို႔ စီမံခ်က္ခ်ထားၿပီးျဖစ္တယ္။
တ႐ုတ္ျပည္အတြက္ေတာ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းက မျဖစ္မေနလုပ္ ရမဲ့ အေနအထားျဖစ္ေနတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူ႔အတြက္ အဲဒါက ထြက္ေပါက္ျဖစ္ေနတယ္။ ေရအားလွ်ပ္စစ္ကို ႏႇစ္ဆတိုးၿပီး ထုတ္လုပ္ဖို႔ သတ္မႇတ္ခဲ့တယ္။ ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္မဲ့ ေပၚလစီကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဆီမႇာလာၿပီး အေကာင္အထည္ ေဖာ္တယ္။ သူတို႔ဆီမႇာ ျမစ္ႀကီးေတြ ေကာလာတဲ့အတြက္ လယ္သမားေတြလည္း ဒုကၡေရာက္တယ္။ ငါးေတြေသတယ္။ ျမစ္ေရခန္းေျခာက္ၿပီး ေျမေတြလည္း ပက္ၾကားအက္ ကုန္တယ္။ ဒါကိုၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ျမစ္ဆံုဆည္ တည္ေဆာက္မႈက အနာဂတ္ေရရႇိေရးအတြက္ အေျခအေနမေကာင္းဘူးဆိုတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ေရခဲျမစ္ေတြမႇာလည္း ျမစ္ေတြ အမ်ားႀကီး ေပ်ာက္ကုန္တယ္။ ေရေတြမရႇိေတာ့ဘူး ေရခဲေတြ မရႇိေတာ့ဘူး။ ဟိမ၀ႏၲာေတာင္မႇာလည္း ေရခဲေတြ ေလ်ာ့လာၿပီး ေရခဲေတြအရည္ေပ်ာ္လို႔ ေရကန္သစ္ႀကီးေတြ ေပၚလာတယ္။ အဲဒီေရကန္ သစ္ႀကီးကေရေတြ ေအာက္ကိုစီးက်တဲ့အခါ ၂၀၀၄ ခုႏႇစ္ဇူလိုင္လမႇာ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕မႇာ တစ္ညတည္း ေရအျမင့္ ၂၄ ေပအထိ ျမင့္တက္လာၿပီး ေရႀကီးမႈေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ၁၂ လလံုးမိုးေရခ်ိန္ ေကာင္းေကာင္းမရရႇိတဲ့ မင္းဘူး၊ မႏၲေလး၊ ရမည္းသင္း ၿမိဳ႕ေတြရဲ႕ စိုက္ေရးပ်ိဳးေရးအတြက္ လိုအပ္တဲ့ေရေတြကို ဧရာ၀တီျမစ္ႀကီးက ေထာက္ပံ့ေပးေနပါတယ္။ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းေဆာက္လို႔ ေရေတြကို သိုေလႇာင္မယ္။ မိုးကလည္း သူတို႔ခန့္မႇန္ထားသလို မိုးကလည္း ရရႇိမႈနည္းမယ္ဆိုရင္၊ ရႇိသမွ်ေရေတြကို ထိပ္ကသိုေလႇာင္လိုက္မယ္ဆိုရင္ ေအာက္ကျမစ္ေၾကာတစ္ေလွ်ာက္မႇာ ေရေတြခန္းေျခာက္သြားမယ္။ ဒါေတြကို စဥ္းစားသင့္တယ္။ ဧရာ၀တီဟာ သူဟာနဲ႔သူ ျမစ္ေၾကာတစ္ေလွ်ာက္ လိုတဲ့ေနရာေတြကို ေရေပးေ၀ၿပီး တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ သြားတယ္ဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ သိဖို႔လိုတယ္။ ဧရာ၀တီျမစ္ဆံု အနီးနား တစ္၀ိုက္ေလာက္သာ Environmental Assement လုပ္ၿပီး ဆံုးျဖတ္ျပဳလုပ္တာဟာ ဘယ္လို နည္းနဲ႔မႇ Scientific Conclusion ျဖစ္လာမႇာမဟုတ္ဘူး။ ေအာက္ေၾကာ တစ္ေလွ်ာက္အထိ ေလ့လာမႈေတြ ျပဳလုပ္ဖို႔ လိုတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမႇာ ငလွ်င္အလႈပ္ဆံုး ေဒသက ျမစ္ဆံုေဒသပဲျဖစ္တယ္။ ဒီလိုေဒသမ်ိဳးမႇာ ေဆာက္ျခင္းက အႏၲရာယ္ အလြန္ႀကီးပါတယ္။