ေရွးအက်ဆံုး စာၾကည့္ပိဋကတ္တိုက္ႏွင့္ သတင္းစာ

စာအုပ္စာေပ၏ ကိန္းေအာင္တည္ေနရာ ေဂဟာမွာ စာၾကည့္တိုက္ပင္ျဖစ္သည္။ စာၾကည့္တိုက္သည္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတြင္ မရွိမျဖစ္၊ မပါမျဖစ္ေသာ လူထုဆက္ဆံေရးတရပ္ျဖစ္သလို ဝါဒျဖန္႔လက္နက္ေကာင္းလည္း ျဖစ္သည္။ စာသင္သားတဦးစီ၏ ပညာေရးတြင္လည္း တိုးတက္မႈအခြင့္အေရး ရေစရန္ အေထာက္အကူေပးေနေသာအရာလည္း ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စာၾကည့္တိုက္သည္ လူတိုင္းအတြက္ အသိဉာဏ္ဖြံ႔ျဖိဳးမႈႏွင့္စာေပေရးရာမ်ားတြင္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ အတိုင္းအဆမရွိ အေထာက္အကူျပဳလ်က္ရွိသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေရွးအက်ဆံုး စာေပသိုေလွာင္ရာ စာၾကည့္တိုက္မွာ အေနာ္ရထာ ပိဋကတ္တိုက္ ျဖစ္၏။ ပုဂံျပည္တြင္ အေနာ္ရထာမင္း အုပ္စိုးေနစဥ္ အရည္းႀကီးအႏြယ္ဝင္ မဟာယာနဂိုဏ္းဝင္တို႔ လႊမ္းမိုးေန၏။ သထံုျပည္မွ ရွင္အရဟံမည္ေသာ မဟာေထရ္ေရာက္လာျပီး သာသနာျပဳေတာ္မူ၏။ ဗုဒၶဘာသာျပန္႔ပြားထြန္းကားေစရန္ ဗုဒၶ၏ပိဋကတ္သံုးပံုကို ရဟန္းရွင္လူတို႔ ဖတ္ရႈေလ့လာရန္ လိုအပ္လာသည့္အေလ်ာက္ ပိဋကတ္သံုးပံုမ်ားစြာပိုင္ေသာ မႏူဟာမင္းထံ တစံုေသာပိဋကတ္ကို လွဴဒါန္းပါရန္ ေတာင္းခံမည့္ သံတမန္အမတ္တေယာက္ ေစလႊတ္ခဲ့၏။ သို႔ေသာ္ မရခဲ့ေသာေၾကာင့္ ခရစ္ႏွစ္ ၁၀၅၇-ခုႏွစ္တြင္ အေနာ္ရထာမင္းကိုယ္တိုင္ သထံုျပည္သို႔သြားေရာက္ စစ္ဆင္တိုက္ခိုက္ေအာင္ျမင္ေသာအခါ ပိဋကတ္အစံု ၃၀-ကို ဆင္အစီး ၃၀-တြင္ တင္ေဆာင္သယ္ယူလာခဲ့၏။ ပုဂံေနျပည္ေတာ္တြင္ ပိဋကတ္တိုက္ တည္ေဆာက္ျပီးေနာက္ ဗုဒၶစာေပကို ရဟန္းရွင္လူမ်ား ေလ့လာပြားမ်ားေစ၏။ ျပည္သူအမ်ား ေလ့လာဖတ္ရႈခြင့္ရေစေသာ ပိဋကတ္ေတာ္ စာၾကည့္တိုက္သည္ အေနာ္ရထာမင္းလက္ထက္မွ ဦးစြာ စခဲ့ျခင္းျဖစ္ေလသည္။
ဒုတိယေရွးအက်ဆံုး စာေပပိဋကတ္တိုက္မွာ ဘားနဒ္ပိဋကတ္တိုက္-ျဖစ္၍ ၁၈၈၃-ခုႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ေၾကာင္း စာေပမွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

ဘားနဒ္ပိဋကတ္တိုက္ထက္ေစာေသာ စာၾကည့္တိုက္တခု ရွိေသးေသာ္လည္း ယင္းစာၾကည့္တိုက္မွာ စာေပမွတ္တမ္းမ်ားတြင္ မပါရွိဘဲ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာ၌သာ ေတြ႔ရသည္။ ယင္းစာၾကည့္တိုက္မွာ ရန္ကုန္စာေပအသင္း (Rangon Library Society) ႏွင့္ တြဲေနသည္။

ရန္ကုန္ျမိဳ႔ေတာ္တြင္ စာေပဖြဲ႔ဆို၍ ထိုရန္ကုန္စာေပအသင္းသာရွိေၾကာင္း၊ ယင္းအသင္းတြင္ အေကာင္းဆံုးစာၾကည့္တိုက္တခု တြဲလ်က္ရွိေၾကာင္း သတင္းႏွင့္ေဆာင္းပါးမ်ားစံုလင္ေၾကာင္း ထိုအသင္းႏွင့္စာၾကည့္တိုက္ကို ၁၈၅၇-ခုႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ ေၾကာင္း၊ ထိုႏွစ္က အစိုးရထံမွ အကူအညီ က်ပ္ ၃၀၀-ႏွင့္ ေကာက္ခံရေငြ ၁၂၂၂-က်ပ္ ရရွိေၾကာင္း၊ ေလ့လာဖတ္ရႈသူ ၅၇-ဦးရွိေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ ၁၈၇၁-၇၂-ခု အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအစီရင္ခံစာတြင္ ေတြ႔ရသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေရွးအက်ဆံုးႏွင့္ ပထမဆံုးသတင္းစာသည္ ၁၈၃၆-ခုႏွစ္ မတ္လ ၃-ရက္ ၾကာသပေတးေန႔၌ ပံုႏွိပ္ထြက္ေပၚ လာသည့္ သတင္းစာအမည္မွာ The Moulmein Chronicle ေမာ္လမိန္းခရို နီကယ္-ျဖစ္၍ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ တပတ္တႀကိမ္ ထုတ္ေဝသည္။
ယင္းသတင္းစာကို အေရွ႔အိႏၵိယကုမၸဏီအစိုးရ၏ လက္ေအာက္၌ေရာက္ေနျပီျဖစ္ေသာ တနသၤာရီတိုင္း မဟာဝန္ရွင္ေတာ္မင္းႀကီး အီးေအဘလန္ဒယ္လ္ (E.A Blundell) က ကိုယ္ပိုင္ေငြျဖင့္ ပံုႏွိပ္စက္ႏွင့္ ခဲစာလံုးမ်ား မွာယူတင္သြင္းကာ ေမာ္လျမိဳင္ျမိဳ႔၌ တည္ေထာင္ထုတ္ေဝခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ပံုႏွိပ္တိုက္ႀကီးႀကပ္ရိုက္ႏွိပ္သူမွာ အိႏၵိယႏို္င္ငံ မဒရပ္ျမိဳ႔မွ ေငြအလြဲသံုးစားမႈျဖင့္ ေမာ္လျမိဳ႔င္ျမိဳ႔သို႔ ျပည္ႏွင္ဒဏ္ခံခဲ့ရသူျဖစ္သည္။ ထိုအဂၤလိပ္သတင္းစာ၏ ပထမဆံုးအယ္ဒီတာမွာ အေမရိကန္သာသနာျပဳ ဆရာစီဖာ့စ္ဘဲနက္ (Rev:Cephas Bennet) ျဖစ္၏။
တရုတ္ႏို္င္ငံ၌ ၁၉-ရာစုႏွစ္အတြင္း ပီကင္းေဂဇက္ (Peking Gazette) ေခၚ တရုတ္သတင္းစာႏွင့္ ကြန္မင္ေခ်ာင္ (Kungmen Ch'ao) ေခၚ တရုတ္သတင္းစာမ်ား ေပၚထြက္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ရႊံ႔တံုးမ်ားကို အကၡရာေပၚ၌ ရိုက္ႏွိပ္ေသာေၾကာင့္ ေကာင္းစြာ ထင္ထင္ရွားရွားမရွိလွဟု တရုတ္စာေရးဆရာႀကီး လင္ယူတန္ (Lin Yu Tang) က တရုတ္သတင္းစာမ်ားအေၾကာင္း စာအုပ္၌ ေဖာ္ျပထားသည္။

တရုတ္ႏိုင္ငံတြင္ ထို ၁၁-ႏွစ္တာကာလ (၁၈၃၆-၁၈၄၆) အတြင္း စက္ျဖင့္ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝသည့္ သတင္းစာဟူ၍ မရွိေသးေပ။ ဂ်ပန္ႏို္င္ငံ၌လည္း ထို ၁၁-ႏွစ္တာ ကာလအတြင္း စက္ျဖင့္ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝသည့္ သတင္းစာ မရွိေသးေပ။ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား၌ ခဲစာလံုးမ်ားကို လက္ျဖင့္ တလံုးခ်င္း သြန္းလုပ္ခဲ့သည့္အဆင့္မွ စက္ျဖင့္သြန္းလုပ္ခဲ့သည့္အဆင့္သို႔ ၁၈၈၂-ခုႏွစ္မွစ၍ ေျပာင္းလဲခဲ့သည္။

အဂၤလန္ႏို္င္ငံ၌ The Time (လန္ဒန္တိုင္းမ္ ေန႔စဥ္သတင္းစာ) ထြက္ေပၚခဲ့သည္မွာ ေမာ္လမိန္ခရိုနီကယ္-စတင္ထြက္သည့္ အခ်ိန္၌ ႏွစ္ေပါင္း ၅၁-ႏွစ္မွ် ၾကာျမင့္ျပီျဖစ္၍ ပံုႏွိပ္စက္မ်ားကို တနာရီလွ်င္ ေစာင္ေရ ၁၀၀၀(တေထာင္) ေက်ာ္ ရိုက္ႏွိပ္ႏိုင္ျပီျဖစ္၏။
ထို႔အတူ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၌လည္း ေရေႏြးေငြ႔ အင္ဂ်င္စက္မ်ားျဖင့္ ပံုႏွိပ္စက္မ်ားလည္ေနျပီျဖစ္ရာ ထိုအခ်ိန္က အေမရိကန္၌ တေစာင္လွ်င္ တဆင့္ (ျမန္မာေငြ တျပား) သတင္းစာမ်ားကို အျပိဳင္ေရာင္းခ်ေနေသာေခတ္ျဖစ္၏။

ကမၻာသတင္းစာေလာကတြင္ မည္သည့္သတင္းစာမွ် လိုက္မမီေအာင္ တိုးတက္ႀကီးပြားေနေသာ အႀကီးဆံုးသတင္းစာမွာ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ ပုဂၢလိကပိုင္ ယူမီယူရီ-သတင္းစာႀကီးျဖစ္သည္။
၁၈၇၄-ခုႏွစ္တြင္တည္ေထာင္သည့္ ေစာင္ေရ ၁၃၁၀၀၀၀၀ (တရာသံုးဆယ့္တသိန္း) ထုတ္ေဝလ်က္ရွိသည္။ ယူမီယူရီ-သတင္းစာတိုက္တြင္ ျပည္တြင္းဌာနခြဲ ၄၃၆-ခု၊ ႏိုင္ငံျခားတြင္ ၂၈-ခု၊ စာတည္းအဖြဲ႔ဝင္ ၃၀၅၉-ဦးရွိသည္။

သတင္းေထာက္မ်ားသည္ အနည္းဆံုး ႏိုင္ငံျခားဘာသာတမ်ိဳး တတ္ေျမာက္ရသည္။ သတင္းေထာက္မ်ား အသံုးျပဳရန္အတြက္ ယူမီယူရီ သတင္းစာတိုက္ပိုင္ ဇိမ္ခံဆလြန္းကားႀကီးမ်ားအျပင္ ရဟတ္ယာဥ္ေလးစင္း၊ ေလယာဥ္ပ်ံသံုးစင္းတို႔ကို ထည္ထည္ဝါဝါ ထားရွိေပသည္။
သတင္းေထာက္တေယာက္၏ လစာမွာ ပ်မ္းမွ် တႏွစ္လွ်င္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၄၅,၀၀၀ (ႏွစ္သိန္းေလးေသာင္းငါးေထာင္) ရွိသည္။ ယူမီယူရီ သတင္းစာ၏ ဝင္ေငြမွာ ၄၀-ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေၾကာ္ျငာမ်ားမွရရွိ၍ ၆၀-ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ လူဦးေရ သန္းႏွစ္ရာရွိေသာ ဂ်ပန္ျပည္သူတို႔ ဝယ္ယူဖတ္ရႈျခင္းမွ ရရွိသည္။

ယူမီယူရီ သတင္းစာတိုက္သည္ သတင္းစာတေစာင္ တိုးတက္ရာတိုးတက္ေၾကာင္းအတြက္ ဆြဲေဆာင္မႈအျဖစ္ ဧက ၁၅၀-ရွိ ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲမ်ားျပဳလုပ္ရာ ပန္းျခံႀကီးတခု၊ ေၾကးစားသရုပ္ျပ လူသန္ႀကီးမ်ား၊ ေဘ့စ္ေဘာအသင္းႏွင့္ သံစံုတီးဝိုင္းႀကီးမ်ား တည္ေထာင္ထားေလသည္။ ဂ်ပန္အစိုးရအဖြဲ႔၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို ေထာက္ခံေသာ သတင္းစာျဖစ္သည္။