မန္လည္ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးႏွင့္ လင္ မယား

ျမန္မာအဘိဓာန္ၾကီးကို မန္လည္ဆရာေတာ္ဘုရား ၾကီး ျပဳစုသြားေတာ္မူမည္ဆိုပါက မယား ဟူေသာ စကားလံုး၏အနက္၊ လင္-ဟူေသာ စကားလံုး၏ အနက္ကို ဤသို႔မ်ား အနက္ဖြင့္ေတာ္မူေလမည္လား ဟု ေတြးမိလာသည္။ 

မန္လည္ ဆရာေတာ္ဘုရားသည္ မယားဟူေသာ စကားလံုး၊ လင္ဟူေသာ စကားလံုး မ်ားကို အမ်ား သိ ထင္ ျမင္လြယ္ေအာင္ စာရႊင္ရႊင္ႏွင့္ တင္ျပဖြင့္ဆိုသြားေတာ္မူ၏။ ဤသို႔ အနက္ဖြင့္ေတာ္ မူျခင္းမွာလည္း ဝိၿဂိဳဟ္ဝစနတ္၊ ျပဳတံုလတ္၊ ဗ်ဴပၸတ္ေျမာ္ေထာက္ခ်င့္ ဟူေသာ ေရွးဆရာ ျမတ္တို႔ မိန္႔အပ္ သည့္ အတိုင္း အေၾကာင္းအရာ၊ ဗ်ဴပၸတၲိရႈေထာင့္မွ ၾကည့္၍ ျမင္ေသာအ ျမင္ျဖင့္ အနက္ဖြင့္ေတာ္ မူျခင္းျဖစ္ ၏။ စကား တလံုးကို အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုေသာ္ ေရွးဦးစြာ ယင္းစကားလံုး၏ရင္းျမစ္ကို ေတြ႕ေအာင္ရွာ။ ဤသို႔ရွာျပီးမွ ဆိုလိုခ်က္ကို အနက္ပြင့္ေအာင္ဖြင့္ ဤကား ေရွးဆရာျမတ္တို႔၏ဩဝါဒ။ အနက္ဖြင့္နည္းနိႆသ်ည္းျဖစ္၏။ ဤဩဝါဒကို ဆရာစဥ္ဆက္ အေလးျပဳ ကာ လိုက္နာက်င့္သံုးလာခဲ့ၾကကုန္၏။ 

မန္လည္ဆရာေတာ္ဘုရားသည္ မယားကို ဘယ္လိုဟာမ်ိဳးပါလိမ့္ ဟူ၍ ဗ်ဳပၸတၲိရႈေထာင့္မွ ၾကည့္ေတာ္မူျပီးမွ သူ ျမင္ရေသာအျမင္အတိုင္း မယားကို တည္ပုဒ္ျပဳ၍ အနက္ ဖြင့္သြားပံုကို ပဒုမျပဇာတ္ တြင္ စာရႊင္ရႊင္ႏွင့္ေတြ႕ရသည္ကား...

မယား-၁။ လူတို႔တြင္ အၾကင္လင္မယားအခြင့္သာရံု၊ ခ်စ္ပါကုန္သည္၊ အာရံု အ သက္ထား၍။  ဤစကား တြင္ မယားဆိုသည္မွာ...

ေယာက်ာ္းက်ိက်ိ၊ ယားခ်ိခ်ိႏွင့္၊ ရွိသည့္ထိုအခါ၌ လြန္သာယာသည္၊ ခံသာမျငီးေစ။ လင္ေယာက်ာ္းတို႔ အယားေပ်ာက္ေအာင္၊ ရြက္ေဆာင္ေန႔ည၊ တမမတည့္၊ ယားကေဖ်ာက္ တတ္ေလ၍။ ထို႔ေၾကာင့္ေပ၊ လူ႕ေျပေရွးအဟို အိမ္သူသက္ထား၊ ၾကင္ေဖၚမ်ားကို၊ မယား ဟူ၍ ဆို၏။

ဤကား ပဒုမျပဇာတ္လာ စကားျဖစ္၏။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ လင္ေယာက်ာ္းကို အယား ေပ်ာက္ 

ေအာင္ ေဖ်ာက္ေပး သူ ဟုဆိုလိုသည္။ သာမန္အားျဖင့္ၾကည့္ေသာ္ ယင္းဖြင့္ဆိုခ်က္ မွာ ရိုင္းသည္ဟု ထင္ဖြယ္ရွိေသာ္လည္း စင္စစ္အားျဖင့္ ယဥ္ေက်းေသာဖြင့္ဆိုခ်က္(ဗ်ဴပၸတ္ ရႈေထာင့္မွၾကည့္ လွ်င္ အဓိပၸါယ္ ပီျပင္ေသာ ဖြင့္ဆိုခ်က္)သာျဖစ္၏။

ျမန္မာမႈ၌ ယားဟုစကားလံုးသည္ မၿငိမ္မသက္ ျဖစ္ျခင္းအနက္၊ လႈပ္ရွားျခင္းအနက္၊ ျြကရြျခင္း အနက္ ျဖစ္ ၏။ ေယာက်ာ္းသည္ သားေကြ်းမႈ၊ မယားေကြ်းမႈအတြက္ အၿမဲရုန္းကန္ လႈပ္ရွားေနရသူ၊ ေန႔တကုတ္ကုတ္ ညတကုတ္ကုတ္ ေနပူမိုးရြာမေရွာင္ အလုပ္ လုပ္ေနရေသာ အလုပ္သမား ယားေနသူျဖစ္၏။ လႈပ္ရွားရဖန္ မ်ားလွ်င္ အယားမ်ား၏။ မ်ားမ်ားယား၏။ အလုပ္မ်ား(အယားမ်ား)လွ်င္ ပင္ပန္း၏။ ႏြမ္း၏။ ေမာဟိုက္၏။

ထိုအခါ လင္ေယာက်ာ္းခမ်ား ပင္ပန္းႏြမ္းဟိုက္သည္ကို မယားခမ်ာက မၾကည့္ရက္ ႏိုင္သျဖင့္ အေမာ အပန္းေျပေပ်ာက္ေအာင္ အယားေျပသြားေအာင္ ျပဳစုယုယမႈအသြယ္ သြယ္တို႔ျဖင့္ အယားေျဖေပးသည္။ လင္ေယာက်ာ္း အေမာေျပေအာင္၊ အယားေပ်ာက္ ေအာင္ ေဖ်ာက္ေပးေသာ ဗ်ဴပၸတ္ကိုရႈ၍ မယားဆိုသည္ မွာ ေယာက်ာ္းက်ိက်ိ၊ ယားခ်ိခ်ိ ႏွင့္ ရွိသည့္ထိုအခါ၌ ဟူ၍ ဆရာေတာ္ဆိုသတည္း။

ဆရာေတာ္သည္ မယားကို အနက္ႏွစ္မ်ိဳး ဖြင့္ဆိုထား၏။ လင္ကို အယားေျဖတတ္ သူ၊ ကိုယ္တိုင္လည္း ယားေနသူ၊ ယင္းႏွစ္မ်ိဳးတြင္ ဒုတိယအနက္ကို ပဒုမျပဇာတ္၌ ဖြင့္ဆို ျပန္သည္ကား...


မယား-၂။ သူတို႔ကလည္း အလိုၾကီးမား ေယာက်ာ္းေပၚမွာ တေၾကာသာေအာင္၊ ေသပါလုလု ယားရွင့္။ သည္ေၾကာင္းက်ားေၾကာင့္၊ မယားေခၚၾကဆို ယားလည္းယားတတ္။ ယားေစတတ္သည္ ပညတ္မ်ား ထိုထိုတည္း။

ဤစကားအရ ေကာက္ခ်က္ခ်ေသာ္ သူတို႔ကိုယ္၌ကလည္းယားေသာေၾကာင့္ မယား ဟု စာရႊင္ရႊင္ႏွင့္ တင္ျပသြားျခင္းျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္ မယားသည္ ဘာကို ယားသနည္း။ ဘာေတြ ဘာေတြက ယားယားေနသနည္း။ စဥ္းစားလွ်င္ အိမ္တြင္းမႈလုပ္ သိမ္းထုပ္ေသခ်ာ။ မိစၦာၾကဥ္ေရွာင္ဟူေသာ မယားဝတ္ငါးပါးကို ၫႊန္ထား၍မရေပ။ အိမ္တြင္းမႈလုပ္ဟူေသာ စကားျဖင့္ အလုပ္မ်ားေၾကာင္း ကိုဆိုသည္။ အလုပ္မ်ားျခင္းသည္ မိန္းမတို႔၏ လႈပ္ရွားျခင္း၊ ယားျခင္းပင္တည္း။ အလုပ္ မ်ားေသာေနရာတြင္ မိန္းမမ်ားက ေယာက်ာ္းမ်ားထက္ သာေလ သည္။ အလုပ္မ်ားေသာ ေၾကာင့္ အလုပ္ျမန္ျမန္ျပီးဖို႔အတြက္လည္း ေယာက်ာ္းထက္ ဆႏၵေစာၾကေလ သည္။ အလို ၾကီးၾကသည္။ ဤသည္ကို ရည္၍သာ မန္လည္ဆရာေတာ္ဘုရားက...
 

သူတို႔ကလည္း အလိုၾကီးမား ေယာက်ာ္းေပၚမွာ၊ တေၾကာသာေအာင္ ေသပါလုလုယားရွင့္။ ဟု စပ္ဆို သတည္း။ တလႈပ္ရွားရွား အလုပ္မ်ားျခင္းကို ယားသည္ဟု ဆိုသည္။ 

ထိုယားျခင္းမ်ိဳးကား ေယာက်ာ္းမ်ားထက္ ပို၍ယားသည္။ ပို၍အလုပ္ မ်ားသည္ ကိုယ္တိုင္ယားေနေသာ အယားမ်ားကို မယားေအာင္၊ အယားေျပေအာင္ ေျဖ ေဖ်ာက္တတ္ေသာေၾကာင့္  မယားေခၚသည္ဟု  ဒုတိယအနက္  ဆက္၍  မန္လည္ဆရာ ေတာ္ ဖြင္သတည္း။
၄င္းျပင္ လင္ဟူေသာေဝါဟာရကိုလည္း ပီပီျပင္ျပင္ စကားရႊင္ရႊင္ႏွင့္ပင္ အဘိဓာန္ ဖြင့္သြားေတာ္မူ၏။ ဘယ္လိုသတၲဝါမ်ိဳးကို လင္ေခၚေလသနည္း။ ပဒုမျပဇာတ္မွာပင္ လင္ ဟူေသာစကားလံုး၏အနက္ကို သေဘာေပါက္လြယ္ေအာင္ ေကာက္ခါငင္ကာ ဖြင့္ထားခဲ့ သည္ကား-

လင္။ ။ေယာက်ာ္းကို လင္ဆိုသည္မွာကား ထိုမယားတို႔ အယားစိတ္ဝင္၊ ယားမရႊင္ က ၾကည္လင္ေစေသာ အားျဖင့္ တကားကားႏွင့္ေယာက်ာ္းဓမၼတာ ေန႔ေန႔ညည၊ ထိုကိစၥကို လံု႔လျပဳတတ္ရွာ၍ လင္ဟူပါသည္။ လူ႕အေခၚမွတ္ၾက။
အလုပ္မအားေအာင္ မ်ားေန၍ ပင္ပန္း၍ ဝတ္ခ်င္ စားခ်င္၍ ပြဲလမ္းသဘင္သြား ခ်င္၍ စိတ္လက္မရႊင္ မၾကည္လင္ျဖစ္ေနေသာ မယားကို (ဝါ) ဟိုသင္းေၾကာင့္ ယားရ၊ သည္သင္းေၾကာင့္ယားရႏွင့္တကိုယ္လံုး ယား၍ မၾကည္မလင္ ျဖစ္ေနေသာ မယားကို ၾကည္လင္ေစတတ္ေသာေၾကာင့္ လင္ေယာက်ာ္း ျဖစ္သူသည္ မယားတေယာက္ ဝမ္း ေျမာက္ၾကည္လင္၍ တရႊင္ရႊင္ျဖစ္ေနေစရန္အတြက္ ေန႔ညမေရွာင္ အလုပ္လုပ္ ရ သည္။ ထိုေၾကာင့္ ေယာက်ာ္းကို လင္ဟုေခၚေၾကာင္းကို ဆိုသည္။ တဖန္ လင္ႏွင့္မယားတို႔၏ အညမည သေဘာကို ဆရာေတာ္က ဆက္၍ ေျပာျပန္သည္မွာ-
 

မယားႏွင့္လင္၊ ေပ်ာ္ပါးရႊင္သည္၊ ဝမ္းတြင္ေတာင့္ပါမွ။ ဝမ္းမဝ၍ မထႏိုင္ၾကလွ်င္၊ ထိုေယာက်ာ္းလည္း မယားႏိုင္ၾက၊ မယားကလည္း  မိန္းမယားၿမဲ မယားႏိုင္ပဲ သည္လင္လဲ မလင္ခ်င္ဘူး}}

လင္မယားႏွစ္ေယာက္၏ေပ်ာ္ရႊင္မႈ၊ စိတ္ႏွလံုးခ်မ္းေျမ့မႈ၌ အဓိကအခ်က္မွာ ဝမ္း ေရးျဖစ္ေလသည္။ အူမçေတာင့္ဖို႔အေရးၾကီးသည္။ လူေလာကတြင္ အူမေတာင့္ေတာင့္ႏွင့္ မေၾကာင့္မၾက ေနႏိုင္ေရးအတြက္ မယားကလည္း မယားအေလ်ာက္။ လင္ကလည္း လင့္ အလိုက္ ထိုက္ထိုက္တန္တန္ လင္တထမ္း၊ မယားတရြက္ဆိုသကဲ့သို႔ အလုပ္လုပ္ၾကရမည္။ လင္ႏွင့္မယား ႏွစ္ေယာက္စလံုး မလုပ္မကိုင္ပဲ ထိုင္ေနမည္ဆိုေသာမယားလည္း ယားႏိုင္ မည္မဟုတ္။ လင္လည္း လင္ႏိုင္မည္မဟုတ္။

ထို႔ေၾကာင့္ ယားႏိုင္၊ လင္ႏိုင္လာေအာင္ မယားကလည္း မယားႏွင့္တန္ေသာအ လုပ္ကို လုပ္၊ လင္ကလည္း လင္ႏွင့္တန္ေသာအလုပ္ကို ေယာက်ာ္းတို႔၏ဇြဲမာန္ျဖင့္ မတြန္႔ မဆုတ္ ၾကိဳးစား၍ လုပ္ၾက။ ကိုယ္စီကိုယ္ငွ အလကားမေနပဲ ယားၾကဟုဆိုလိုသည္။

မန္လည္ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး၏  လင္မယားအဘိဓာန္ အနက္ဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ားမွာ သာမန္အားျဖင့္ၾကည့္လွ်င္ ရႊင္ေသာစာ၊ စာရႊင္ဟုျမင္ေစသည္။ ျမင္ၾကသည္။ အတြင္းသို႔ လိႈက္၍ အႏွစ္သာရကို ႏိႈက္ယူေသာအခါ လင္တထမ္း၊ မယားတရြက္ ၂-ေယာက္စလံုး အလုပ္လုပ္ၾက။ အလုပ္အကိုင္ရွိမွ လူရိုေသမည္။ ေလးစားၾက မည္။ ေလာကအလယ္တြင္ တင့္ေတာင့္တင့္တယ္ ေနႏိုင္ၾကမည္ျဖစ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္...

လင္ျဖစ္သူက လင့္ဝတၲရားအရ မယားစိတ္ရႊင္ေအာင္၊ ၾကည္လင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရမည္။ မယား ယူ ထားလွ်င္ မယားကို ႏွလံုးစိတ္ဝမ္း၊ ခ်မ္းသာစြာ ထားႏိုင္ေအာင္ အ လုပ္ကို ၾကိဳးစားလုပ္ရမည္။
 

မယားကလည္း အလုပ္လုပ္ရသျဖင့္ ပင္ပန္းလာေသာလင္၊ ေမာဟိုက္လာေသာလင္ အလုပ္မ်ား၍ ယားလာေသာလင္ေယာက်ာ္းကို မယားက်င့္ႏွင့္အညီ ျပဳစုယုယ ေကြ်းေမြး ျခင္းအားျဖင့္ အယားေျပေအာင္ ေျဖေပးရမည္။ အယားေပ်ာက္ေအာင္ ေဖ်ာက္ေပးရမည္။

ဤသည္သာလွ်င္ လင္မယားအဘိဓာန္၏ အႏွစ္သာရျဖစ္သတည္း။

စကားစပ္၍ ဦးပုည၏စာရႊင္ကို တင္ျပလိုသည္။ ဦးပုညသည္ ေတာလမ္းခရီးသြား တဦး၏အျမင္ျဖင့္ လင္းယုန္ေမာင္ႏွံ ကဗ်ာတပုဒ္ကို ေရးလိုက္ရာ ထိုကဗ်ာ၏အသြင္ကို အမ်ားအားျဖင့္ ရိုင္းသည္ဟု ျမင္ၾက၏ ထိုသည္ အရိုင္းကဗ်ာကား...
 

ေထာက္ၾကံ့ငယ္-ဟိုခ်ံဳ။ ကိုင္းခြဆံုက၊ လင္းယုန္ေမာင္ႏွံ၊ ေရာဂါကင္းေအာင္၊ အ နင္းခံလို႔၊ လူဟန္အသြင္၊ သည္ပံုကို ျမင္ေသာခါ၊ မခင္တို႔သက္ေဝမွာ၊ အေၾကာေတြအကုန္ရုန္းလို႔၊ ကံုးခဲ့ျပီေလး

ဤကဗ်ာကို ရိုင္းသည္ဟုျမင္ၾကသည္။ ျမင္လည္းျမင္ထိုက္ေပသည္။ ရိုင္းေသာအ သြင္က ထင္းထင္း ၾကီး ေပၚ လြင္ေနသည္ကိုး။

ယင္းကဗ်ာကိုပင္ အယဥ္ရႈေထာင့္မွ ၾကည့္လွ်င္လည္း ေျဖာင့္ေန၏။ ခရီးေယာက်ာ္း သည္ ခရီးပန္း၍ႏြမ္းေန စဥ္ ေထာက္ၾကံ့ပင္ေပၚမွ လင္းယုန္ေမာင္ႏွံကို လွမ္းၾကည့္လိုက္ရ ေသာအခါ ဪ-သူတို႔ခမ်ာ ခ်မ္းသာေပ စြ။ ငါ့မွာျဖင့္ တမတ္ေစာက္ေစာက္ႏွင့္ေနပူ က်ဲ ေတာက္ေတာက္ၾကီး ထဲမွာ ေလွ်ာက္ေနလိုက္ရတာ ေျခသ လံုးေၾကာေတြေတာင္ ရုန္းကုန္ျပီ ဤသို႔ျမင္လွ်င္မူကား ထိုကဗ်ာအသြင္မွာ ယဥ္မည္ျဖစ္သတည္း။ ရွိေစေတာ-

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ၾကီးကို ရႈေထာင့္ေလးဘက္မွ ၾကည့္လွ်င္ အသြင္ တမ်ိဳးစီျမင္ရမည္ျဖစ္ ၏။ ေျမာက္ဘက္ရႈေထာင့္မွ ၾကည့္ေသာ္ အာဇာနည္ဗိမာန္ပါလာ မည္။ ေတာင္ဘက္မွ ရႈေသာ္ ျခေသၤ့ၾကီး ၂-ေကာင္ ပါလာမည္ျဖစ္၏။

ထို႔အတူ မန္လည္ဆရာေတာ္ဘုရား၏ လင္မယားအဘိဓာန္ ဖြင့္ဆိုခ်က္ကို အရိုင္း ရႈေထာင့္မွ ၾကည့္ လွ်င္ လည္း ရိုင္းလိမ့္မည္။ ယဥ္ေသာရႈေထာင့္မွ ရႈလွ်င္ကား ယဥ္ပါးေသာ အသြင္ကို ျမင္ရမည္ျဖစ္သတည္း။