ေရွးေဟာင္း ရွမ္းနွင့္ကရင္ အျခား လူမ်ိုးစုမ်ား
ျမန္မာ နိုင္ငံ ေျမာက္ ပိုင္း နွင့္ အ ေရွ့ဘက္ ေတာင္ ကုန္း အ ရပ္ ေဒသ မ်ား တဝိုက္ တြင္ ပုဂံ ျပည္ မ တိုင္ခင္နွစ္ ရာစု အတန္ျကာ ေလာက္ က ပင္ ရွမ္းလူမ်ိုး မ်ား နွင့္ အနြယ္ တူ လူမ်ိုးစု မ်ား သည္ ဝင္ေရာက္ ေနျက ျပီးမိမိ တို ့နွင့္ အနြယ္တူ လူမ်ိုး စုမ်ား အ လိုက္ ျမို့ျပျပည္ရြာမ်ား ထူေထာင္ျပီးစီး ေျကာင္း သမိုင္းဝင္အ ေထာက္ အထား မ်ားေတြ့ရသည္။
ျမန္မာ နိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း ရွိ မိုးညွင္း ၊ မိုးေကာင္း ၊ ျမန္မာ နိုင္ငံ အေရွ့ ပိုင္း ေရွြလီျမစ္ ဝွမ္း ျပည္နယ္ မ်ား သည္ပုဂံျပည္ မတိုင္မွီ က ပင္ ထင္ရွား သည့္ျပည္နယ္ မ်ား ျဖစ္သည္။ ပုဂံေခတ္ မတိုင္မွီ အ ထိ အေနာက္တိဗက္ အ နြယ္ဝင္ မ်ားျဖစ္ သည့္ ဂ်င္းေဖါ ေခၚ ကခ်င္လူမ်ိုးနြယ္မ်ား သည္ ဝင္ေရာက္ျခင္း မျပုျက ေသးေပ၊ ခ်င္း လူမ်ိုး မ်ား သည္ လည္း အေနာက္ ရိုးမ ေတာင္တန္း ရွိ စံုမရ ေတာင္ရိုး တဝိုက္ သို ့စ တင္ ဝင္ေရာက္ခါ စ ျဖစ္ လိမ့္ မည္ ဟု ခန္ ့မွန္း ျက သည္။ ျမန္မာ နိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း နွင့္ အေရွ ့ပိုင္း အရပ္ ေဒသ မ်ား သို့ျန့္နွံ့ဝင္ ေရာက္ ျပီး မိမိ တို့ ဘာသာ ဘာဝ ျမို့ျပျပည္နယ္ မ်ား တည္ေထာင္ ၍ ေနထိုင္ျက သည့္ ရွမ္း လူမ်ိုးစု မ်ား သည္ ပု ဂံ ျပည္ မတိုင္မွီ အထိ ျမန္မာနိုင္ငံ သမိုင္းျဖစ္ေပၚ တိုးတက္ မႈ နွင့္ ဆက္စပ္ျခင္း မရွိေသးေပ။
ထို အခ်ိန္ က တရုတ္ျပည ္ယူနန္နယ္ တြင္ တန္ခိုး အင္အားျကီးမား လ်က္ရွိ သည့္ နန္ခ်ို နိုင္ငံ နွင့္သာ ပထဝီ ေဒသ အ ရ ဆက္စပ္ေနသည္ တေျကာင္း ။ လူမ်ိုး ေရး အရ ဆက္စပ္ေနသည္ ေျကာင့္လည္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာ နိုင္ငံ ေျမာက္ ပိုင္း ယခု ေခတ္ ကခ်င္ ျပည္နယ္ နွင့္ အေရွ့ပိုင္း ေတာင္ကုန္း အရပ္ေဒသ မ်ား ဘက္ သို ့ျပန္ ့နွံ့ဝင္ေရာက္ လ်က္ရွိ သည့္ ရွမ္းလူမ်ိုးစုမ်ား ကဲ့သို ့ကရင္လူမ်ိုးစုမ်ား သည္လည္း ယခုေခတ္ ကယား ျပည္ နယ္နွင့္မိုးျဗဲနယ္ မ်ား တြင္ငွင္း ၊ ေတာင္ငူ နွင့္ စစ္ေတာင္းျမစ္ အေရွ ့ဘက္ ေတာင္တန္းေဒသမ်ား တြင္ငွင္း ဝင္ေရာက္ ေနျကျပီ ဟု အေထာက္အထားမ်ား ေတြ့ရွိရသည္။
အခ်ို ့သမိုင္း သုေတသီမ်ား က ကရင္လူမ်ိုး မ်ားသည္ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္း သို ့ေရွးအက် ဆံုးဝင္ေရာက္လာျက သည့္ ေမာင္းဂြတ္ အနြယ္ဝင္ မ်ား ျဖစ္သည္ဟု ယံုျကည္ ျကသည္။ ျမန္မာ နိုင္ငံရွိ ကရင္ အမ်ိုးသား မ်ား အ ေျကာင္း ေရးသား ခဲ့သည့္ မာရွယ္ဆို သူက ကရင္လူမ်ိုးမ်ား သည္ နီဂရစ္တိုမ်ား ျမန္မာနိုင္ငံ၌ေနထိုင္စဉ္ ေရွး ပေဝသဏီ အခ်ိန္ေလာက္ က ပင္ ဝင္ေရာက္ ေနထိုင္ လ်က္ရွိသည္ ဟု ယူဆ ေျကာင္း ငွင္း ၏စာ အုပ္ တြင္ ေရး သား ေဖၚ ျပထားသည္။ မြန္ ရာဇဝင္ေဟာင္းမ်ား ၌ လည္း သုဝဏၰဘုမၼိ သထံု ကို မတည္ေထာင္မွီ က က ရင္ လူမ်ိုးနြယ္စုျဖစ္သည့္ ပအို ့ေတာင္သူ မ်ား သည္ သထံု ဘက္ သို ့ဝင္ေရာက္ လ်က္ ရွိျပီဟု ေရး သား ထား သည္။
က်မ္းကိုး
ရွမ္းလူမ်ိုးမ်ားအေျကာင္း။
ေဒါ့ဗ္ မိတ္ဆိနာ-ေခတ္ဦးဖုနန္-ဖန္-ပ်ူ နွင့္ရခိုင္ယိုးဒယားသင္းဂ်ာနယ္။
အေရွ့ေတာင္အာရွရာဇဝင္၊ ေဟာ-၁၉၅၅
ေရွးေဟာင္းျမန္မာလူမ်ိုးမ်ား
အာရွ တိုက္ ဆိုင္ရာ ဘာသာေဝါ ဟာရ ပညာရွင္ မ်ား က ျမန္မာလူမ်ိုး မ်ားသည္ အေရွ ့ တိဗက္ ဘာသာ ေဝါ ဟာရ အုပ္စု ဝင္လူမ်ိုး တမ်ိုးျဖစ္ သည္ ဟု အတည ္ျပုထားျကသည္။ တရုတ္ မွတ္တမ္းေဟာင္း မ်ား ၏ အဆို အရ ျမန္မာလူမ်ိုးမ်ား သည္ တရုတ္ျပည္ အေနာက္ ေျမာက္ ကန္ဆူ နယ္ တြင္ ေနထိုင္ျကသည္။ တ ရုတ္ က ဖိသျဖင့္ တိဗက္ ကုန္းျမင့္ ေဒသ တဝိုက္သို့ ့ေျပာင္းသြားျကသည္။
တိဗက္တို ့ က ေမာင္းထုတ္ သျဖင့္ ယူနန္နယ္ သို့ေျပာင္းျက သည္။ ထို အခ်ိန္ တြင္ ယူနန္ နယ္ တြင္ အင္အား ျကီးမား လာသည့္ ထိုင္းရွမ္းမ်ားသည ္ျပည္နယ္ျကီး ၆ ခုကို နန္ခ်ို နိုင္ငံ အျဖစ္ ပထမဆံုး သိမ္းသြင္း ေနသည့္ ကာလ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာလူမ်ိုး မ်ားသည္ ယ ူနန္နယ္ တြင္ နန္ခ်ို ထိုင္း ရွမ္း မ်ား နွင့္ နွစ္ အတန္ျကာ ေန ထိုင္ လာ ခဲ့ျက သည္ ဟု ယူ ဆ ရ သည္။ တရုတ္ ရာဇဝင္ ဆရာ ျကီး ဖန္ခ်ံု ၏ မွတ္ တမ္း ၌ ငွင္းတို ့၏ အျကီး အကဲ အား မင္း ဟု ေခၚ ေဝၚ ေျကာင္း ထိုင္း ရွမ္း မ်ား က ေစာမင္း ဟု ေခၚ ေဝၚ ေျကာင္း ေရးသား ထား သည္ ယင္း သို ့နန္ခ်ို ထိုင္း ရွမ္း မ်ား ၏ လက္ ေအာက္ တြင္ ေန ထိုင္ ရာမွ ထိုင္းရွမ္း တို ့၏ ဖိနွိပ္မႈ အား မခံနိုင္ သ ျဖင့္ ျမန္မာ နိုင္ငံ တြင္း သို ့ဝင္ ေရာက္လာျကသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံ သမိုင္း နွင့္ ပတ္သက္ ၍ အျကား အျမင္မ်ား သည့္ သမိုင္းဆရာ ေဂၚဒြင္လုစ ္၏ အဆိုအရ ျမန္မာမ်ားသည္ ေရွးဦး စြာ ေက်ာက္ဆည္နယ္ သို ့ဝင္ ေရာက္ လာျပီး ျမန္မာနိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း သို ့ျပန့္ နွံ့သြားသည္ ဟု ဆိုသည္။ ျမန္မာတို ့ရာစုနွစ္ အ နည္းငယ္ အတြင္း အေျခ စိုက္ နိုင္ျခင္း မွာ ျမန္မာ တို ့၏ အစြန္း အစ အျပင္ ထို အခ်ိန ္ကာလ တြင္ နန္ခ်ို ထိုင္းရွမ္း တို့ ၏ တိုက္ ခိုက္ ဖ်က္ဆီးျခင္း ကို ခံလိုက္ရျပီး ၊ တိုင္းပ်က္ျပည္ပ်က္ နွင့္ အုပ္ခ်ုပ္ေရး ပ်က္သုဉ္းယံုသာ မကကုန္ထုတ္ လုပ္ငန္း မ်ားပါ ပ်က္ ျပားျပီး ရပ္တည္ရာ မရ ကစင့္ ကလ်ား ျဖစ္ေနသည့္ ပ်ူ လူမ်ိုး မ်ား နွင့္ ေရာ ေထြး ေန ထိုင္ရာ မွ ရာစုနွစ္ အနည္းငယ္ ခန္ ့အတြင္း ပ်ူ လူမ်ိုး မ်ား နွင့္ ေသြးေရာေနွာ သြားျကျပီး လူမ်ိုး ျကီး နွစ္မ်ိုး ေပါင္း စပ္ လိုက္ျကသျဖင့္ စိုက္ပ်ိုးေရး ၊ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းမ်ား ၊ အုပ္ခ်ုပ္ေရး ၊ ကာကြယ္ေရး၊ ယဉ္ေက်းမႈ စသည္ ျဖင့္ အစစ အရာရာ တိုးတက္ဖြံ ့ျဖိုးလာျပီး ကိုးရာစု နွင့္ ဆယ္ရာစုခန္ ့ေလာက္တြင္ ျမန္မာ နိုင္ငံအလယ္ပိုင္း ေဒသ အား စည္းလံုးသိမ္းသြင္းျပီး ပုဂံျပည္ နွင့္ ပုဂံမင္းဆက္ ကို စတင္ တည္ ေထာင္ေလသည္။
က်မ္းကိုး
ဖန္ခ်ံု ( တရုတ္ရာဇဝင္ဆရာျကီး )
တရုတ္မွတ္တမ္းေဟာင္း
ေရွးေဟာင္းျမန္မာေခတ္ဦး ပုဂံ နယူးေယာက္။ ေဂ်ေဂ်ေအာ္စတင္။ -၁၉၆၉ လုစ္
ပ်ူနိုင္ငံ
ထိုင္းလင္း ေခၚ ယိုးဒယားရွမ္း မ်ားဝင္ေရာက္ မလာမွီ ယခု ထိုင္းလင္း ေခၚ ယိုးဒယားနိုင္ငံ တြင္ အေရွ ့ အာရွ တိုက္ေတာင္ပိုင္း အင္ဒိုခ်ိုင္းနား ကြ်န္းဆြယ္ မဲနံျမစ္ဝွမ္း တဝိုက္ တေလ်ာက္ ျကီးက်ယ္ ေကာင္းစား ခဲ့ သည့္ ခမာ လူမ်ိုးမ်ား ၏ ကေမၺာဒီးယားနိုင္ငံ ေခၚ ကေမၺာဇ နိုင္ငံေတာ္ျကီး ရွိ သ ကဲ့ သို ့၃ရာစု မတိုင္မွီက ပင္ ဗီ ယက္နန္ ဘက္ တြင္ စမၸျပည္ မ်ား တည္ရွိခဲ့သည္ ကိုေရွးေဟာင္းျမို ့ပ်က္ မ်ား ၊ အေဆာက္အဦး မ်ား ၊ ေရွး ေဟာင္း ေက်ာက္စာ မ်ား တူး ေဖၚေတြ ့ရွိခဲ့သည္၊ မြန္ရာဇဝင္ေဟာင္းမ်ား ၌ မဲနံျမစ္ဝွမ္းေျမာက္ပိုင္း ေဒသ အား ေယာနကတိုင္း ဟရိပုဥၥျပည္ ၊ ေတာင္ပိုင္းေဒသ အား အယုဇၩယတိုင္း ဒြါရာဝတီျပည္ဟု ေဖၚျပထားသည္။
ထို အခ်ိန္ကာလ တြင္ ထိုင္းရွမ္းမ်ားသည္ တရုတ္ျပည္ယူနန္နယ္ တြင္ နန္ခ်ို နိုင္ငံ အားတည္ေထာင္ ၍ တ ရုတ္ ဧကရာဇ္ အား လက္ေဆာင္ဘ႑ဍာ ဆက္သရသည့္ တရုတ္ လက္ေအာက္ခံ တိုင္းျပည္ျဖစ္သည္၊ ပ်ူ လူ မ်ိုးမ်ား နွင့္ ပတ္သက္သည့္ သမိုင္းဝင္ တရုတ္ စာေပ ထန္ ရာဇဝင္ေဟာင္း မ်ားမွ ေကာက္ နုတ္ ေဖၚျပ ရလွ်င္ ပ်ူ လူမ်ိုး မ်ား အား ၄ ရာစုေလာက္ က ပင္ မ်ားစြာ တိုးတက္ ယဉ္ေက်းသည့္ လူမ်ိုး တမ်ိုး ျဖစ္ျပီး ၈ ရာစု ေလာက္ တြင္ ျကီးက်ယ္ ခန္းနား အံ့ဩဖြယ္ ရာ ျမို ့ျကီး ၅ ျမို ့ နွင့္ ျပည္နယ္ ကေလးေပါင္း ၁၈ နယ္မွ်ရွိ ေျကာင္း ဘုရင္မင္း ၏ အမည္ကား မဟာရာဇာ တည္း ။ အမတ္ခ်ုပ္ အမည္ က မဟာေသနတည္း။ မင္းျကီး မဟာရာဇာ သည္ ခရီးတိုသြားသည့္ အခါ ေရွြျကိုးခတ္ သည့္ ထမ္းစင္စီးျပီး ။ ခရီးရွည္သြား လွ်င္ ဆင္ စီး သည္။ မိဖုရားေမာင္းမတရာေက်ာ္ရွိသည္၊ ျမို ့ေတာ္တံတိုင္းဝန္းက်င္အားစဥ့္အုတ္နွင့္စီထားသည္။
က်ံုး ကမ္းပါး ကို အုတ္စီသည္။ တံတိုင္း အတြင္း ၌ ေသာင္းေပါင္းမ်ား စြာေသာ မိသားစု မ်ား ေနထိုင္ျကျပီး ဗုဒၶ ဘာသာဘုန္းျကီး ေက်ာင္း တရာေက်ာ္ရွိသည္။ ေက်ာင္းပရဝုဏ္ က အစ အခန္းမ်ားပါ ေရွြေငြ မြမ္းမံ၍အနီအဝါစသည့္ေတာက္ပသည့္ေဆးမ်ားေရးျခယ္ထားသည္။ ခ်ိတ္ေရာင္ခံ ေဆးသုတ္၍ ပန္းထိုး ေကာ္ေဇာမ်ားျဖင့္ ဖံုးလွြမ္းထားသည္။ လူ အမ်ား သည္ ေမတၱာေရွ ့ထားျပီး သတၱဝါ အမ်ား ကို သတ္ျဖတ္ညွင္းဆဲ ရန္ ဝန္ေလးသည္။ မာန္မာန နွိမ့္ခ် ၍ရည္မြန္သည္ကိုတန္ဘိုးထားသည္။ စကားအေျပာအဆိုနည္း၏ေဗဒင္ဆရာေပါသည္။ ဤ မွ်ျကီးက်ယ္ ထင္ရွားသည့္ ပ်ူလူမ်ိုးမ်ား သည္ ၉ ရာစု ေလာက္တြင္ နန္ ခ်ို ထိုင္းရွမ္းမ်ား ၏ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ တိုက္ခိုက္ ဖ်က္ဆီးမႈ ကို ခံ လိုက္ျက ရသျဖင့္ ပ်ူ လူ မ်ိုး မ်ား တည္ေထာင္ခဲ့ သည့္ျမို ့ျပ ျပည္နယ္ မ်ားသည္ ပ်က္ စီးသြား ခဲ့ရသည္။ ထို ့အတူ လူမ်ိုး တမ်ိုး အျဖစ္ ရပ္ တည္နိုင္ျခင္း မရွိေတာ့ ပဲ ကစဥ့္ ကလ်ား ျဖစ္သြားရ ေတာ့ သည္။
က်မ္းကိုး
မိတ္ဆိနာ-ေခတ္ဦးဖုနန္-ဖန္-ပ်ူ နွင့္ရခိုင္ယိုးဒယားသင္းဂ်ာနယ္။
ေဒါက္တာသန္းထြန္း ၏ ပ်ူေတြဘယ္ေပ်ာက္သြားသလဲ
ဖန္ခ်ံု ( တရုတ္ရာဇဝင္ဆရာျကီး )
ထန္တရုတ္မွတ္တမ္းေဟာင္းမ်ား
ေရွးေဟာင္းျမန္မာေခတ္ဦး ပုဂံ နယူးေယာက္။ ေဂ်ေဂ်ေအာ္စတင္။ -၁၉၆၉ လုစ္
အေရွ့ေတာင္အာရွရာဇဝင္၊ ေဟာ-၁၉၅၅
ျမန္မာရာဇဝင္ (ဟာေဗး ၁၉၂၅)
ဒြတၱေဘာင္မင္းျကီးနွင့္သေရေခတၱရာ
ဗုဒၶ ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုရားသည္ အိနၵိယ ေျမာက္ပိုင္း နယ္စပ္ နီေပါ တြင္ ဖြားျမင္ခဲ့ သည့္ သာကီဝင္ မင္းတပါး ျဖစ္သည္၊ မင္းသား ၏ အဘိုးသည္ သာကီဝင္ လူမ်ိုးနြယ္စု အတြင္း ခိုက္ရန္ျဖစ္ပြားျပီး ျမန္မာနိုင္ငံ ဧရာဝတီ ျမစ္ ညာအရပ္ တေကာင္းတြင္လာေနသည္။ ထို မင္းအမည္ မွာ အဘိရာဇာဟုေခၚသည္။ ျကီးျမတ္ေသာ မင္းဟု အ ဓိပၸါယ္ ရသည္၊ အဘိရာဇာမင္း ကြယ္ လြန္ သည့္ အခါ သားနွစ္ပါး က နန္းလုျကရာ အျကီးက ေတာင္ ဘက္ သို ့ထြက္လာ ျပီး ရခိုင္ ဓညဝတီ သို ့ေရာက္ သြား သည္။ မင္းသားအငယ္ က အထက္ အညာ ကို အနိုင္ရ လိုက္ သည္။ တေကာင္း နန္းဆက္ မွာ ကံရာဇာငယ္ က စ သည့္ မင္းဆက္ ၃၂ ဆက္ ေျမာက္တြင္ နန္ခ်ို ရွမ္းမ်ားေရာက္ ဖ်က္ဆီး ၍ ျပည္ပ်က္ခဲ့ရသည္။ ျပည္ပ်က္စဉ္ အစု ၃စု ကြဲကာ တစုသည္ ဧရာဝတီျမစ္ရိုး တေကာင္း ေတာင္ ဘက္ မလယ္အရပ္တြင္ အေျခခ် ေနထိုင္ျကသည္။ လြန္ခဲ့သည့္ နွစ္ေပါင္း နွစ္ေထာင့္ငါးရာ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ဘုရား လက္ထက္ က ဟု ဆိုသည္။ အဘိရာဇာ အား ဘိုးဘြားအရာ မွ နွင္ထုတ္သည့္ သေဘာမ်ိုး နွင့္ သာကီဝင္ မင္း တပါးျဖစ္သည့္ ဓဇရာဇာ သည ္မလယ္ အရပ္သို ့ေရာက္လာျပန္ျပီး ငွင္း အရပ္တြင္ ခိုကိုးေနသည့္ သာကီဝင္ မင္းသမီး တဦး နွင့္ လက္ထပ္ျပီး ပ်ူမင္းဆက္ကို တေကာင္းတြင္ ထပ္ ၍ ထူေထာင္ျကျပန္သည္။ ၁၇ နွစ္ ေျမာက္ မင္းသည္ မဟာရာဇာမင္းျကီး ဟု ေသာဘြဲ ့အမည္ျဖစ္သည္။ မဟာရာဇာမင္းျကီး တြင္ နန္းဆက္ခံ မည့္ သားေတာ္မရွိ ၍ ေယာက္ဖေတာ္ ေခပဒုတ အား အိမ္ေရွ ့အရာအပ္နွင္းသည္ ေခပဒုတ မင္းသားသည္ ရန္သူ အား နွိမ္နင္းရန္ တပ္ထြက္လာျပီး ရန္သူအား နွိမ္နင္းျပီး ေနာက္ မူလေနထိုင္ရာ နွင့္ အလြန္ကြာေဝး သည့္ ေနရာေရာက္ေနေသာေျကာင့္ ေနာင္ အခါ သေရေခတၠရာျဖစ္မည့္ ေနရာ တြင္ ရေသ့ဝတ္ လိုက္သည္။
ရေသ့ျကီး ၏ ေယာက္ဖ မင္းျကီး တြင္ မ်က္မျမင္ မင္းသား ညီေနာင္နွစ္ပါး ရွိသည္ ။ ေမြးစ ကပင္ ေဖ်ာက္ ဖ်က္ ရန္ မင္းျကီး က ခိုင္းေသာ္လည္း မယ္ေတာ္ က တိတ္တဆိတ္ ေမြးထားခဲ့သည္။ ညီေနာင္ မင္းသား နွစ္ပါး အ ရြယ္ေရာက္လာသည့္အခါ မင္းျကီးကသိျပီး ေဖါင္ေပၚတင္ကာျမစ္ထဲေမွ်ာလိုက္သည္။ ျမစ္တြင္ ေမွ်ာပါ လာရင္း မ်က္ေစ့ အလင္းရသည္။ ျမစ္ေအာက္ပိုင္း အေျကအရပ္တြင္ရွိသည့္ ဦးျကီးရေသ့ နွင့္ေတြ ့ကာ ဦးျကီး ရေသ့ ၏ အစီအမံ အတိုင္း မဟာသမၻဝမင္းသား နွင့္ ပ်ူမင္းသမီး နန္းခမ္းအား ထိမ္းျမားေစ ျပီး ပ်ူတို့ အား အုပ္ခ်ုပ္ မင္း လုပ္ေစသည္။ ထိုသူတို ့မွ ဒြတၱေဘာင္မင္းသားကိုဖြားျမင္သည္။ ဒြတၱေဘာင္မင္းျဖစ္သည့္အခါ အလြန္က်ယ္ဝန္းသည့္ သေရေခတၱရာျမို ့ျကီးအားတည္ေဆာက္ပါသည္။ ဗုဒၶသာသနာ ေတာ္အား ေထာက္ပံ့ျပီး ေန့စဉ္ ရဟန္းသံဃာ သံုးေသာင္းအား ပစၥည္းေလးပါး လႉသည္။ ဒြတၱ ေဘာင္းမင္း တည္ေဆာက္ခဲ့သည့္ ဘုရားမ်ား မွာ ေသာျကမ ဘုရား ၊ ညီးညီးဘုရား ၊ စီးစီးဘုရား ၊ ေဘာေဘာ ဘုရား၊ ပုထိုးျကီးဘုရား မ်ားျဖစ္သည္။ သို ့ေသာ္ မင္းျကီးသည္ သာသနာေျမ ( ဘုန္းျကီးေက်ာင္း ) ေျမ အား သိမ္းယူခဲ့ေသာအမႈ ကို ျပုခဲ့ ေသာ ေျကာင့္ ျပည္သူတို ့ ၏ ေလးစားမႈ အား မရ ေတာ့ပဲ အခြန္အေကာက္မ်ား ရရွိမႈ နည္းပါးခဲ့သည္။ မင္း ျကီး သည္ ကိုယ္ေတာ္တိုင္ တိုင္းခန္း လွည့္လည္၍ အခြန္ခံထြက္ျပန္ ရာ ၊ ပန္ထြာ( ေတာင္တြင္းျကီး ) မင္းသမီး နွင့္ေတြ ့ျပီး ပန္ထြာမင္းသမီး အား ယစ္မူးရင္း မဆင္မျခင္သြား လာရာမွ မုန္တိုင္းမိကာ ေရနစ္ေပ်ာက္ ဆံုး သြားသည္။ ရာဇဝင္က်မ္း တို့ တြင္ ဒြတၱေဘာင္မင္းျကီး အေျကာင္း ေရးသားေဖၚျပျကရာ တြင္ အေရးပါဆံုး အခ်က္မွာ ဗုဒၶ သာသနာ အား စည္ပင္ထြန္းကား ရန္ ဘုရင္မ်ားသည္ ေထာက္ပံ့ခဲ့ေသာ္လည္း သာသနာ အား ထိခိုက္ ဖြယ္ ရာ တစံု တခု လုပ္မိ သည္ နွင့္ ေဘးဒဏ္ သင့္ ၍ ပ်က္စီး ရပံု ကို ထင္ရွား စြာ ေရး သား ေဖၚျပ ျကသည္ ကို ေလးနက္စြာ သံေဝ ဂ ယူသင့္ျကပါသည္။
က်မ္းကိုး - ေဒါက္တာသန္းထြန္း ၏ ပ်ူေတြဘယ္ေပ်ာက္သြားသလဲ သမိုင္း စာအုပ္ စာမ်က္နွာ ၁၈၁ မွ ၁၈၈ ထိ ေကာက္နုတ္ေဖၚျပသည္။
ေရွးေဟာင္းရခိုင္လူမ်ိုးမ်ား
ပ်ူ နွင့္အနြယ္တူကမ္းယံ လူမ်ိုးမ်ား ျမန္မာနိုင္ငံဧရာဝတီျမစ္ဝွမ္း ေဒသ ဘက္ သို ့ဝင္ေရာက္ သည့္ အခ်ိန္ ကာလ ေလာက္မွာပင္ အေနာက္ တိဗက္ အနြယ္ဝင္ အျခား လူမ်ိုးစုမ်ား သည္လည္း ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္း ေဒ သ မ်ား သို ့အိနၵိယနိုင္ငံအေရွ့ပိုင္းေဒသမ်ားဘက္ မွ ဝင္ေရာက္ လာျကသည္။ ရခိုင္ကမ္းရိုး တန္း ေဒ သ နွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ သမိုင္းမ်ားကိုေလ့လာသည့္အခါ ေရွး အ က် ဆံုး မင္း ဆက္ မ်ား နွင့္ျပည္နယ္မ်ား သည္ စစ္ ေတြ ပတ္ ဝန္း က်င္ ေဒသတဝိုက္ေလာက္ တြင္ အေျခခံသည္ ကိုအမ်ားဆံုးေတြ့ရွိရသည္။ ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္းေတာင္ပိုင္းေဒသမ်ား သို့ဝင္ေရာက္ ေျခခ်သည့္ လူ့အဖြဲ့အစည္းမ်ားမွာ ပ်ူနွင့္ အ နြယ္ တူ ကမ္း ယံ လူမ်ိုး မ်ား သည္ ဧရာဝတီျမစ္ဝွမ္း အရပ္ ေဒသမ်ား မွ တ ဆင့္ဝင္ ေရာက္ လာဖြယ္ရာ ရွိ သည္။ ရခိုင္ရာ ဇဝင္ေဟာင္းမ်ား၌ ေရးသား ေဖၚျပထားသည္မွာ ဗုဒၶ ပြင့္ ေတာ္ မမူမွီ လြန္ခဲ့သည့္ နွစ္ ေပါင္း ၅၀ဝ၀ ေက်ာ္ ေလာက္ မွ စ၍ဓညဝတီ ကို တည္ေထာင္ သည့္ မာရယု မင္းဆက္ ၅၄ ဆက္မွ် စိုးစံခဲ့ ေျကာင္း ဒုတိယ အျကိမ္ဓ ည ဝတီကိုတည္ေထာင္သည့္ကံရာဇာျကီးမင္းဆက္ ၂၉ ဆက္ေျမာက္ စနၵသူရိယမင္း သည္ ဗုဒၶနွင့္ ေခတ္ ျပိုင္ ျဖစ္ျပီး မဟာ မုနိ ရုပ္ပြား ေတာ္ ကို သြန္းလုပ္ ခဲ့ေျကာင္း ေရးသား ေဖၚျပျကသည္။
ရခိုင္ကမ္း ရိုးတန္းေဒသတဝိုက္ တြင္ ေတြ ့ရွိရသည့္ သ မိုင္း ဝင္ေထာက္အထား မ်ား အရ ပုဂံျပည္ မတိုင္မွီ ရာ စု နွစ္မ်ားစြာကပင္ျပည္နယ္ကေလးမ်ား မင္းဆက္မ်ား ထူေထာင္ျပီးစီးေျကာင္း ေတြ့ရွိရသည္ အထူးသျဖင့္ ေဝ သာလီ သပိတ္ေတာင္ ဓညဝတီျပည္နယ္မ်ားသည္ သူ့ေခတ္နွင့္ သူ့အခါ ထင္ရွားျကီး က်ယ္ သည့္ျပည္ နယ္ ္မ်ားျဖစ္ ခဲ့ျကသည္။ သို့ေသာ္ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္းေဒသတခုလံုးကိုစည္းလံုး သိမ္း သြင္း သည့္မင္း ဆက္ မ်ား မရွိ ခဲ့ေပ။ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္းေတာင္ပိုင္းရွိသံတြဲသည္၁၃ရာစုခန့္အထိသီးျခားကင္းလြတ္ခဲ့သည့္ျပည္နယ္ေဒသအျဖစ္ တည္ ရွိခဲ့သည္။ျမန္မာတနိုင္ငံလံုး ကို စတင္စည္းရံုးခဲ့သည့္ ပုဂံမင္းဆက္ဘုရင္မ်ား၏ လက္ ေအာက္ျပည္ နယ္ မ်ား အျဖစ္ က်ေရာက ္ျခင္း မရွိပဲ သီးျခား ကင္း လြတ္ခဲ့ပါသည္။
က်မ္းကိုး
ရခိုင္ရာဇဝင္ ။ ေအာင္သာဦး
စနၵမာလာလကၤာရ။ ရခိုင္ရာဇဝင္သစ္ ရခိုင္သမိုင္း ၊ ၁၅ ၊ ၁၈ ရာစု
အေရွ့ေတာင္အာရွရာဇဝင္၊ ေဟာ-၁၉၅၅
ျမန္မာရာဇဝင္ (ဟာေဗး ၁၉၂၅)
မိတ္ဆိနာ-ေခတ္ဦး ဖုနန္-ဖန္-ပ်ူ နွင့္ ရခိုင္ ယိုးဒယားသင္း ဂ်ာနယ္။
ေရွးေဟာင္းမြန္လူမ်ိုးမ်ား ( ၁ )
ေရွး ေဟာင္း ပ်ူ လူမ်ိုး မ်ား နည္း တူျမန္မာ နိုင္ငံ သ မိုင္း နွင့္ ေထရ ဝါရ ဗုဒၶ ဘာသာ သာသနာ ကို အေျခခံ အုတ္ ျမစ္ ခ်ေပး ခဲ့သူ လူမ်ိုး ျကီး တမ်ိုး မွာ မြန္ခမာ အနြယ္ဝင္ မြန္လူမ်ိုး မ်ားျဖစ္သည္။ အေရွ ့ ့အာရွ တိုက္ ဆိုင္ရာ သမိုင္း ပညာရွင္ မ်ားျဖစ္ျက သည့္ အိုနယ္လုစ ္နွင့္ ဟာဘတ္ ေအစတက္ တို ့က အာ ရွတိုက္ ေတာင္ ပိုင္း ေဒသမ်ား သို ့ဦးစြာ ဝင္ေရာက္လာ သည့္ ေမာင္းဂြတ္ အနြယ္ဝင ္မ်ား ဟု ဆိုျကသည္ သို ့ေသာ္ တိဗက္ တ ရုတ္ နွင့္ ထိုင္း တရုတ္ အနြယ္ဝင္ မ်ား နွင့္မ ဆိုင္ပဲ ဩစထရို ေအရွတစ္ အုပ္စုဝင္ လူမ်ိုးနြယ္ မ်ား အ ျဖစ္ မြန္ ခမာလူမ်ိုး မ်ားအား သတ္မွတ္ျကသည္။
အိနၵိယျပည္ ဒဏၡိဏ ကုန္းေျမ တဝိုက္ ရွိ မြန္းဒတ္စ္ လူမ်ိုး မ်ား ၊ ဘဂၤႅား နယ္ရွိ ဆန္သာလ္ လူမ်ိုး မ်ား ၊ အာ သံနယ္ ရွိ ခါဆီး လူမ်ိုးမ်ား ၊ ျမန္မာနိုင္င ံရွိ ပေလာင္ ။ ဝ ။ မြန္လူမ်ိုး မ်ားသည္ မူလ က လူမ်ိုး တမ်ိုး တည္းျဖစ္ လိမ့္မည္ဟု ယုူဆျကသည္။ သို ့ေသာ္ အာရွ တိုက္ေတာင္ပိုင္း သို ့ဝင္ေရာက္ လာျက ရင္း အိနၵိယ ၊ ျမန္မာ ၊ အင္ဒို ခ်ိုင္းနား ကြ်န္းဆြယ္ ေဒသမ်ား သို ့ျပန္ ့နွံ ့သြားျက သည္ဟု သမိုင္း သုေတ သီမ်ား က ယူဆျကသည္။ မြန္လူမ်ိုးမ်ား ျမန္မာနိုင္ငံတြင္း သို ့ ဝင္ေရာက္ မလာခင္ က ငွင္း တို ့နွင့္ အ နြယ္တူ ခမာလူမ်ိုးမ်ား နွင့္ အတူ အင္ဒိုခ်ိုင္းနား တဝိုက္ တြင္ ေနထိုင္ ခဲ့ျကေျကာင္းသ မိုင္း ဝင္ အ ေထာက္ အ ထားမ်ား ေတြ ့ရွိ ရ သည္။ ၁၃ ရာစု ေလာက္ က မွ ယိုးဒယား ( ထိုင္းလင္း ) မ်ား ဝင္ ေရာက ္ေနထိုင္ျက သည္။
အင္ဒို ခ်ိုင္းနား ကြ်န္းဆြယ္ မဲနံျမစ္ ဝွမ္းေဒသ တဝိုက္ တြင္ ေရွးေဟာင္း မြန္လူမ်ိုး မ်ား နွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ ျမို ့ေဟာင္းျမို ့ပ်က္ မ်ား ၊ ဘာသာ ကိုးကြယ္ မႈ ဆိုင္ရာ ၊ ေရွးေဟာင္း ေက်ာက္စာ မ်ား ကို ေတြ့ ရွိရသည္။ မြန္ရာဇဝင ္ေဟာင္း မ်ား ၌ မဲနွံျမစ္ဝွမ္း ေျမာက္ပိုင္း ေဒသ ကို ေယာနက တိုင္း ဟရိပုဥၥျပည္နယ္ ၊ ေတာင္ ပိုင္းေဒသကို အယ ဇၩယ တိုင္း ဒြါရဝတီျပည္နယ ္ဟု ေရးသား ေဖၚျပ ျကျပီး အာရပ္ ခရီးသြား မွတ္တမ္း မ်ား တြင္ လည္း သုဝဏၰဘုမၶိ တိုင္း ၏ ျကီး က်ယ္ ခန္းနား ပံု ကို ေရးသား ထားျကသည္။ ေရွးေဟာင္း မြန္လူမ်ိုး မ်ား သည္ အိနၵိယ ေတာင္ပိုင္း ေဒသမ်ား နွင့္ကူးလူး ဆက္ဆံခဲ့ျကျပီး ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာနွင့္ အျခား ယဉ္ေက်းမႈ မ်ား ကိုျမန္မာ နိုင္ငံတြင္းသို ့တင္သြင္းခဲ့ျကသည္။
က်မ္းကိုး
ရာဇဓိရာဇ္ အေရးေတာ္ပံု ။ ဗညားဒလ
အေရွ့ေတာင္အာရွ ရာဇဝင္၊ ေဟာ-၁၉၅၅
ျမန္မာ ရာဇဝင္ (ဟာေဗး ၁၉၂၅)
မိတ္ဆိနာ-ေခတ္ဦး ဖုနန္-ဖန္-ပ်ူ နွင့္ ရခိုင္ ယိုးဒယားသင္းဂ်ာနယ္။
ေရွးေဟာင္းမြန္လူမ်ိုးမ်ား ( ၂ )
၃ ရာစု ခန္ ့ဝန္းက်င္ ေလာက္ တြင္ ဗီယက္နမ္ နိုင္ငံတြင္ ေပၚေပါက္ ခဲ့သည့္ စမၸျပည္နယ္ နွင့္ ငွင္း ၊ ၅ ရာစု ေလာက္ တြင္ စတင္ တည္ေထာင္ ၍ ၁၃ ရာစု ခန့္ ေလာက္ အထိ အင္ဒိုခ်ိုင္းနား ကြ်န္း ဆြယ္ နွင့္ အ ေရွ ့ အာ ရွတိုက္ ေတာင္ပိုင္း တြင္ ျကီးက်ယ္ ေကာင္းစားခဲ့သည့္ ခမာ လူမ်ိုးမ်ား ၏ ကေမၺာဇ နိုင္ငံ ေတာ္ျကီး နွင့္ ေရွး ေဟာင္းမြန္လူမ်ိုး မ်ား သည္ဆက္သြယ္ မႈ မ်ားရွိ ခဲ့ျကသည္။ ေရွးေဟာင္း မြန္လူမ်ိုး မ်ား သည္ မဲနံ ျမစ္ဝွမ္း ေဒ သ တဝိုက္ တြင္ နွစ္ကာလ မ်ား စြာ ေနထိုင္ျပီး မွ ျမန္မာ နိုင္ငံေတာင္ပိုင္း ေဒသ ျဖစ္ သည့္ တနသၤာရီ ဘက္သို ့ျပန္ ့နွံဝင္ေရာက္လာျကသည္။ ထို ့ေနာက္ ဧရာဝတီျမစ္ ဝွမ္းမ်ား နွင့္ ၊ စစ္ေတာင္း ၊ ျမစ္ဝကြ်န္းေပၚ ပဲခူး ဘက္ သို ့ျပန္ ့နွံ့လာျပီး ၉ ရာစုနွစ္ခန္ ့တြင္ ဥႆာပဲခူးျပည္ နွင့္ မာလ မင္းဆက္ ကို ထူေထာင္ျကသည္။ ထိုသို့ထူေထာင္စဉ္ ျမန္မာနိုင္ငံပင္လယ္ကမ္းရိုးတန္းဘက္ကိုအေျခစိုက္ထူ ရန္ျကိုးပမ္း အား ထုတ္ျက သည့္ အိနၵိယနိုင္ငံေတာင္ပိုင္းခ်ိုလာမင္းဆက္ဘုရင္မ်ားနွင့္တိုက္ခိုက္ျကရသည့္စစ္ပြဲမ်ားအေျကာင္း အားမြန္ရာဇဝင္ မ်ား ၌ေရးသားထားသည္။၁ဝရာစုခန့္က အိနၵိယေတာင္ပိုင္းခ်ိုလာမင္းဆက္ ရာဂ်န္ဒရာမင္းသည္ျမန္မာနိုင္ငံ ပင္ လယ္ကမ္းရိုးတန္းကို တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ထားေျကာင္း ေဖၚ ျပထားသည္။
ခမာ လူမ်ိုးတို ့ ၏ ကေမၺာဒီးယား နိုင္ငံ တန္ခိုး ျကီးမား ခဲ့ စဉ္ က မြန္လူမ်ိုး တို ့၏ ျမို ့ျပ ျပည္နယ္မ်ား ကို ယင္း တို့ နိုင္ငံ ၏ အစိပ္အပိုင္းတခု အျဖစ္ ဆက္ဆံျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ အေနာ္ရထာ မင္း လက္ထက္ တြင္ ဥႆ ပဲ ခူး အား မဲနံျမစ္ဝွမ္း မွ ဂြ်န္းစစ္သည္မ်ား လာေရာက္ တိုက္ခိုက္ ၍ အေနာ္ရထာဘုရင္၏ တပ္မ်ား က သြား ေရာက္ ကူ ညီ ရ ေျကာင္း ရာဇဝင္သမိုင္းမ်ား၏ ေရးသားထားခ်က္မ်ားကို လည္း ဆက္စပ္ေလ့လာျကည့္နိုင္သည္။
ေရွး ေဟာင္း မြန္လူမ်ိုးမ်ား သည္ တနသၤာရီ မွ ပဲခူး အထိျပန္ ့ နွံ့ လာျပီး ရာစုနွစ္ အနည္းငယ္ အတြင္း ျမစ္ဝ ကြ်န္းေပၚ ေဒသတခုလံုး သို ့ျပန္ ့နွံ့သြားျကသည္။ ရန္ကုန္ ေျမာင္းျမ ပုသိမ္ ဖ်ာပံု က်ိုက္လတ္ တြံေတး ေဒး ဒရဲ လ ပြတၠာဓနုျဖူ က်ံုေပ်ာ္ ျမို ့မ်ားသည္ မြန္လူမ်ိုးမ်ား တည္ေထာင္ ခဲ့ျက သည့္ျမို ့ျပမ်ား ျဖစ္ျပီး အ ေခၚ အေဝၚ မ်ား သည္ လည္း မြန္လူမ်ိုး တို ့ေဝါဟာရမ်ား ျဖစ္သည္။
၁၄ ရာစုခန္ ့ေလာက္တြင္ ေရွးေဟာင္း မြန္လူမ်ိုး တို့ အျပည္ျပည္ အကြဲကြဲ အျပားျပား အမင္းမင္း ျဖစ္ ေန ျခင္း အား ရာမညတိုင္း ကို စတင္ထူေထာင္ သည့္ ဝါရီရူမင္းဆက္ ရာဇာဓိရာဇ္ဘုရင္ က ပထမ ဦးဆံုး အျကိမ္ စည္းလံုးသိမ္းသြင္းခဲ့သည္။ ေရွးေဟာင္း မြန္လူမ်ိုးတို ့ ၏ ျမို ့ေဟာင္းမ်ား ေစတီမ်ား ကိုးကြယ္မႈ ဆိုင္ရာ နွင့္ ယဉ္ေက်းမႈ မ်ား အား ေလ့လာ ေတြ ့ရွိခ်က္ တြင္ ေရွးေဟာင္း ပ်ူလူမ်ိုးမ်ား ကဲ့သို ့ျဗဟၼဏ နွင့္ မဟာယန မ်ား ကို မေတြ ့ရွိရ ပဲ ေထရဝါဒ ဆိုင္ရာ ယဉ္ေက်းမႈမ်ား ကို သာ ေတြ့ရွိရသည္။ ပိသုကာ နည္းမွာ အိနၵိယနိုင္ငံ ေတာင္ပိုင္း သို့နြယ္ ကာ ပါဠိစာေပ ကို သာသံုးစြဲျပီး အကၡရာ အေရးအသား မွာ အိနၵိယ နိုင္ငံအေရွ ့ေတာင္ ဘက္ ကမ္းရိုးတန္းေဒသသံုး ပါလဝ အကၡရာမ်ိုးနွင့္ ဆင္တူေလသည္။
က်မ္းကိုး
ရာဇဓိရာဇ္ အေရးေတာ္ပံု ။ ဗညားဒလ
အေရွ့ေတာင္အာရွ ရာဇဝင္၊ ေဟာ-၁၉၅၅
ျမန္မာ ရာဇဝင္ (ဟာေဗး ၁၉၂၅)
မိတ္ဆိနာ-ေခတ္ဦး ဖုနန္-ဖန္-ပ်ူ နွင့္ ရခိုင္ ယိုးဒယားသင္းဂ်ာနယ္။
ေရွးေဟာင္းပ်ူလူမ်ိုးမ်ား
သဘာဝ အရိုင္းသက္သက္ မွ်သာ ရွိေသး သည့္ျမန္မာနိုင္ငံတြင္း သို ့ ပထမဦးဆံုး တိုးေဝွ ့ဝင္ေရာက္ လာ သည္ မွာ အေနာက္တိဗက္အ နြယ္ဝင္ပ်ူ လူမ်ိူးမ်ားျဖစ္သည္။ ပ်ူ နွင့္ အနြယ္တူ ေရွးေဟာင္းလူမ်ိုး မ်ား သည္ အိနၵိယ ျပည္ အေရွ ့ဘက္ ေဒသ မ်ား မွ အစုစု ကြဲကာ ဧရာ တီျမစ္ဝွမ္း ေဒသတဝိုက္ သို ့ျပန္ ့နွံ့သြား ျကဟန္ရွိသည္။ ရ ခိုင္ကမ္း ရိုးတန္းေဒသသို ့လည္း ဝင္ေရာက္သြားျက သည္ ဟု ယူဆ ရသည္။ ဧရာဝတီျမစ္ဝွမ္း ေဒသ တဝိုက္ တြင္ ပ်ူ လူမ်ိုး မ်ား နွင့္ သက္ဆိုင္ သည့္ ေရွးေဟာင္းျမို ့ပ်က္ မ်ား ၊ အသံုးအေဆာင္ မ်ား အားရွာ ေဖြတူးေဖၚ ေတြ ့ရွိ ခ်က္ အရ ေရွးေဟာင္း ပ်ူ လူမ်ိုးမ်ား သည္ ျမန္မာ နိုင္ငံ အထက္ပိုင္း ေရွြဘို ။ မံုရြာ အေလာင္း ေတာ္ ကႆဖ ဖိုးဝင္း ေတာင္ ၊ ဟန္လင္းျကီး ၊ တေကာင္း ၊ ျမင္းျခံ ၊ ပုဂံ ၊ ပုပၸား ၊ မေကြး ၊ မင္းဘူး ၊ သရက္ ၊ေတာင္ တြင္းျကီး ရမည္းသင္း ၊ ေညာင္လြန္ ၊ ျပည္ ၊ ေမွာ္ဇာနယ္မ်ား တြင္ ျမို ့ျပျပည္ရြာ မ်ား ထူေထာင္ ခဲ့ျက သည္ ဟု အေထာက္ အထား အခိုင္အမာ ေတြ ့ရွိရသည္။ သေရေခတၱရာျမို ့ေဟာင္း အား တူးေဖၚသည့္ အခါ ဝိကရာမ နွင့္ဝါရမမင္းဆက္ မ်ား ၏ အရိုးအိုးမ်ား ကို ရွာ ေဖြ ေတြ ့ရွိရသည္။ ဝိကရာမ နွင့္ ဝါရမမင္းဆက္ မ်ား သည္ ၊ ၇ ရာစုခန္ ့ေလာက္က သေရေခတၱရာ တြင္ စိုးစံ ခဲ့ ေျကာင္း အရိုးအိုးမ်ားေပၚ တြင္ ကမၺည္း ထိုးထား သည့္ စာတမ္းမ်ား က အ ခိုင္အမာသက္ေသခံ လ်က္ရွိသည္။ ယင္း အေနာက္ တိဗက္အနြယ္ဝင္ ပ်ူ လူမ်ိုးမ်ား နွင့္ အနြယ္တူလူမ်ိုး မ်ားသည္ ။ အိနၵိယအေရွ့ပိုင္းေဒသ သို့ ေရာက္ နွင့္ ေနျက ေသာ အင္ဒိုအာရိယန္ မ်ား နွင့္ နွစ္ကာလ အတန္ျကာ ေနထိုင္လာခဲ့ေသာ ေျကာင့္ အင္ ဒို အာရိယန္မ်ား ထံ မွ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ အေတြ ့အျကံု နွင့္ ယဉ္ေက်းမႈ မ်ား ကို ဆက္ခံ ရရွိလာဖြယ္ရွိသည္။ တူးေဖၚေတြ့ ့ရွိရ သည့္ ကိုးကြယ္မႈဆိုင္ ရာ ဘုရားပုထိုး မ်ား ၊ ရုပ္ထုဆင္းထု မ်ား ကိုျကည့္ ၍ ၊ ျဗဟၼဏ ၊ မ ဟာ ယန ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာ စသည္ျဖင့္ ေရာေထြးေနေျကာင္း ထင္ရွားစြာ ေတြ့ ရသည္။ ပ်ူ တို ့၏ ဗိသုကာနည္းမွာ ၊ အိနၵိယျပည္ ဂုတၱေခတ္ သို့ နြယ္ ေနျပီး သကၠတ နွင့္ ပါ႒ဌိစာေပမ်ားကိုသံုးစြဲ ေျကာင္းသိရသည္။ အကၡရာ အေရး အသား မွာ အိနၵိယနိုင္ငံ သံုးျဗဟၶီသို ့နြယ္သည့္ကဒမၻ အကၡရာမ်ိုးနွင့္ဆင္တူေလသည္။ သမိုင္း ဝင္တရုတ္နန္းတြင္း မွတ္တမ္းမ်ား နွင့္ တ ရုတ္ စာ ေပ မ်ား ၌ ျမန္မာနိုင္ငံ ပ်ူလူမ်ိုး မ်ား သည္ ၄ ရာစုေလာက္ က တည္းက တိုး တက္ ယဉ္ေက်းလ်က္ ရွိသည့္ လူ မ်ိုးအျဖစ္ေဖၚျပထားသည္။ ၈ ရာစုေလာက္တြင္ ပ်ူလူမ်ိုးမ်ားတြင္ ျကီးက်ယ္ခန္းနားျပီးအံ့ဩ ေလာက္ ဖြယ္ရာ ျမို ့ျကီး ၅ ျမို ့နွင့္ ျပည္နယ္ ကေလး မ်ား ၁၈ နယ္ မွ်ရွေျကာင္းပ်ူမင္းသားအရွင္သခင္မ်ားတြင္အေခြ်အရံမ်ား ေက်းကြ်န္သင္းပင္း မ်ား ရွိ ေျကာင္းယူနန္နယ္ နန္ခ်ိုဘုရင္ သည္ ပီကင္းတရုတ္ဧကရာဇ္ဘုရင္ထံ အဖူးအေမွ်ာ္ လာေရာက္သည့္ အခါ သံအဖြဲ ့နွင့္အတူ ပ်ူ မင္းသားအျကီးအကဲ နွင့္ ကေခ်သည္ အဖြဲ ့တဖြဲ ့လည္းပါလာေျကာင္း ေဖၚျပမွတ္တမ္းတင္ထားသည္။
က်မ္းကိုး
မိတ္ဆိနာ-ေခတ္ဦးဖုနန္-ဖန္-ပ်ူ နွင့္ရခိုင္ယိုးဒယားသင္းဂ်ာနယ္။
ေဒါက္တာသန္းထြန္း ၏ ပ်ူေတြဘယ္ေပ်ာက္သြားသလဲ
အေရွ့ေတာင္အာရွရာဇဝင္၊ ေဟာ-၁၉၅၅
ဖန္ခ်ံု ( တရုတ္ရာဇဝင္ဆရာျကီး )
ထန္တရုတ္မွတ္တမ္းေဟာင္းမ်ား
ေရွးေဟာင္းျမန္မာေခတ္ဦး ပုဂံ နယူးေယာက္။ ေဂ်ေဂ်ေအာ္စတင္။ -၁၉၆၉ လုစ္
အေရွ့ေတာင္အာရွရာဇဝင္၊ ေဟာ-၁၉၅၅
ျမန္မာရာဇဝင္ (ဟာေဗး ၁၉၂၅)
ပုဂံျပည္မတိုင္ခင္က ျမန္မာနိုင္ငံနွင့္ ေထရဝါဒသာသနာ
ေရွး နွစ္ ေပါင္း ငါးေထာင္ ေလာက္ က အင္ဒို အာရိယန္လူမ်ိုး မ်ား ဂဂၤါ ၊ အိနၵိယနိုင္ငံ အိနၵူ ျမစ္ဝွမ္း မ်ား သို ့မ ဝင္ေရာက္မျပန္ ့နွံ့ မီနွင့္ ေမာင္းဂြတ္ အနြယ္ဝင္ မ်ား အာရွ တိုက္ အေရွ ့ပိုင္း အေရွ ့ေတာင္ပိုင္း မ်ား သို ့မဝင္ ေရာက္ မျပန္ ့နွံ့ေသး မီ က ပင္ ျမန္မာနိုင္ငံ တြင္ ေက်ာက္ လက္နက္ မ်ား အသံုး ျပု ခဲ့ သည့္ ေရွး ေဟာင္း လူမ်ိုးမ်ား ေနထိုင္ခဲ့ျကသည့္ ့အ ေထာက္အထား မ်ား ေတြ ့ရွိခဲ့ရသည္။ အထက္ ျမန္မာနိုင္ငံ ေဒသမ်ားနွင့္ ပဲခူးခရိုင္ ၊ ျမင္းျခံ ၊ ပခုတၠူ ၊ သရက္ ၊ မေကြးခရိုင္ နွင့္ ရခိုင္ တနသၤါရီ ကမ္း ရိုးေဒသမ်ား တြင္အနွံ့အျပားရွာေဖြတူးေဖၚရရွိခဲ့သည္၊ ေက်ာက္ ေခတ္ လူမ်ိုး မ်ား ေနာက္ပိုင္း ၊ အာရွတိုက္ အ ေရွ ့ေတာင္ပိုင္း သို ့ဝင္ေရာက္လာျကသည့္ အင္ဒိုနီး ရွင္း မ်ားသည္ျမန္မာနိုင္င ံေတာင္ဘက္ ကမ္းရိုးတန္း တြင္ နွစ္အတန္ျကာေနထိုင္ သြားျက သည္ ဟု ယူဆရသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံ ပင္လယ္ကမ္းရိုးတန္းတဝိုက္တြင္ နွစ္ေပါင္း နွစ္ေထာင္ေက်ာ္ က ေနထိုင္သြားခဲ့ျကသည့္ အင္ဒို နီး ရွင္း မ်ားအား ေရွးေခတ္ ပထဝီပညာရွင္ျကီး တိုေလမီ က လူသားစား အရိုင္းအစိုင္းမ်ား ဟုေဖၚျပခဲ့သည္။ ျမိတ္ ကြ်န္းစုတဝိုက္ ရွိ ဆလံုလူမ်ိုးမ်ားသည္ အင္ဒိုနီးရွင္း အကြ်င္းအက်န္မ်ား ဟု သမိုင္းပညာရွင္ မ်ားက ယူဆ ျက သည္။ ေနာက္ပိုင္း အင္ဒိုအာရိယန္လူမ်ိုးမ်ားသည္ အိနၵိယျပည္ သို ့ငွင္း။ ေမာင္းဂြတ္အနြယ္ဝင္ မ်ား သည္ အာ ရွတိုက္ အေရွ ့ပိုင္း ၊ ေတာင္ပိုင္း မ်ား သို ့ဝင္ေရာက္လာျကသည္။ ယင္း လူမ်ိုးျကီး နွစ္မ်ိုးသည္ အာရွတိုက္ သို ့ ဝင္ေရာက္လာျကျပီုး ေတြ ့ ဆံုခဲ့ျက သည္ ကို အာရွတိုက္ဆိုင္ရာ သမိုင္းပညာရွင္မ်ား က လြန္ခဲ့သည့္ နွစ္ေပါင္း နွစ္ေထာင္ငါးရာ နွင့္ သံုးေထာင္ခန္ ့အျကား ဟုခန္ ့မွန္းျကသည္။ ေမာင္းဂြတ္အနြယ္ မ်ား အား အိနၵိယ ျပည္ တြင္ အင္ဒို အာရိယန္မ်ား က ဖိသျဖင့္ အ ေရွ ့တိဗက္ နွင့္ အေနာက္တိဗက္ဟူ၍အုပ္စုနွစ္စုကြဲသြားသည္။ အေရွ့တိဗက္အုပ္ စု က တရုတ္ျပည္ ယူနန္ နယ္ ဘက္ သို့ဝင္ ေရာက္ သြားျပီး အေနာက္ တိဗက္အုပ္စု က အိနၵိယျပည္ တြင္း သို ့ဝင္ေရာက္သြားသည္။ အေနာက္ တိဗက္အုပ္စု ကို အင္ဒိုအာရိယန္မ်ား က ဖိသျဖင့္ မဏိပူရ ၊ အာသံနယ္မ်ား မွ တဆင့္ျမန္မာနိုင္ငံတြင္း သို ့ဝင္ေရာက္ လာ ျက သည္။ တရုတ္ျပည္ ယူနန္နယ္ဘက္ သို ့ဝင္ေရာက္သြားျကသည့္ အေရွ ့တိဗက္အုပ္စု သည္ တရုတ္ကဖိ သျဖင့္ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္းသို ့အစုစု ကြဲျပီးဝင္ေရာက္လာျကျပန္သည္။ သို ့ရာတြင္ ေမာင္းဂြတ္အနြယ္ဝင္ မြန္ခမာ လူ မ်ိုး စုမ်ား သည္ အင္ဒို ခ်ိုင္း နား ကြ်န္းဆြယ္ေဒသ မ်ား သို ့သမိုင္း ၏ ခပ္ေစာေစာ အခ်ိန္ ပိုင္း ေလာက္ က ပင္ ဝင္ေရာက္ ေန ျကျပီျဖစ္သည္။ လြန္ခဲ့ သည့္ နွစ္ေပါင္း၂၀ဝ၀ နွင့္ ၂၅၀ဝ ျကား တြင္ တရုတ္ျပည္ ခ်င္မင္း ဆက္ ဘုရင္မ်ား သည္ ယခင္က လူမ်ိုးစုအလိုက္ အကြဲကြဲ အျပားျပား ေပၚေပါက္လ်က္ရွိသည့္ျပည္နယ္ မ်ား အား တ ရုတ္ျပည္ျကီး တျပည္ ျဖစ္လာရန္စည္းလံုးနိုင္ခဲ့ျကသည္။
ထို ့အတူ အိနၵိယျပည္ ( ေတာင္ပိုင္း မွလြဲ၍ ) စနၵဂုတ္မင္း ဆက္ဘုရင္ မ်ား သည္ လူမ်ိုး စု အလိုက္ အကြဲကြဲအ ျပား ျပား ျဖစ္ေနေပၚေနျကသည့္ ၊ မာဂဓ ၊ ဝိေဒဟ ၊ ေကာသလ ၊ ပဥၥလာစသည့္ ျပည္နယ္မ်ားကို သိမ္း သြင္းျပီး အိနၵိယျပည္ျကီးကို စည္းလံုးနိုင္ခဲ့သည္၊ ထိုသမိုင္းမ်ားသည္ အေထာက္အထား ခိုင္လံုသည့္ အိနၵိယ နွင့္ တ ရုတ္ ျပည္ တို ့၏သမိုင္းဝင္အျဖစ္ အပ်က္မ်ားျဖစ္သည္၊
က်မ္းကိုး
မိတ္ဆိနာ-ေခတ္ဦးဖုနန္-ဖန္-ပ်ူ နွင့္ရခိုင္ယိုးဒယားသင္းဂ်ာနယ္။
ေဒါက္တာသန္းထြန္း ၏ ပ်ူေတြဘယ္ေပ်ာက္သြားသလဲ
အေရွ့ေတာင္အာရွရာဇဝင္၊ ေဟာ-၁၉၅၅
ဖန္ခ်ံု ( တရုတ္ရာဇဝင္ဆရာျကီး )
ထန္တရုတ္မွတ္တမ္းေဟာင္းမ်ား
ေရွးေဟာင္းျမန္မာေခတ္ဦး ပုဂံ နယူးေယာက္။ ေဂ်ေဂ်ေအာ္စတင္။ -၁၉၆၉ လုစ္
အေရွ့ေတာင္အာရွရာဇဝင္၊ ေဟာ-၁၉၅၅
ျမန္မာရာဇဝင္ (ဟာေဗး ၁၉၂၅)
ရွမ္းလူမ်ိုးမ်ားအေျကာင္း။ ေဒါ့ဗ္
မူရင္း ရင္းျမစ္
0 comments:
Post a Comment
သင့္ Comment တစ္ခုသည္ ကုသိုလ္ေတာ္ အသိ ပိုရွိသြားႏိုင္ပါသည္