ထားဝယ္ပုဆိုး

ထားဝယ္ပုဆိုးတစ္ထည္ရဲ႕ ရာဇဝင္

ရေနာင္(ဒြယ္)

ကၽြန္ေတာ္ငယ္ငယ္က ထားဝယ္ ေဒသ ႐ိုးရာ အေခၚအေဝၚတစ္ခုနဲ႔ ပက္သက္လို အေဖအေမတို႔ ရယ္စရာ အျဖစ္ အၿမဲေျပာေနတတ္တဲ့ အေၾကာင္း အရာေလး တစ္ခု ရွိပါတယ္။

အဲဒါက အရင္အႏွစ္ ၆၀ ေလာက္က ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျဖစ္ ရပ္ေလး တစ္ခုပါ။ အဖိုးျဖစ္သူက ေရခ်ိဳးေနရင္း သူ႕ေျမးကို ” ဟဲ့ ဖစု.. အိမ္ေပၚမွာ ငါ့သား ေလွာင္ တစ္ထည္ ယူေခ်စမ္းကြယ္” လို႔ ခိုင္း လိုက္သတဲ့။ အဲဒီေတာ့ ေျမးျဖစ္သူက သူ႕အဖိုးယူခိုင္းတဲ့ သားလႊန္ကို အိမ္ေပၚ မွာ တက္ရွာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လည္း အဖိုးခိုင္းတဲ့ သားေလွာန္ကို ရွာလို႔မေတြ ေတာ့ အိမ္ေပၚက ျပန္ဆင္းမလာဘဲ အခ်ိန္ေတာ္ၾကာ ေနခဲ့တာတဲ့။ အဲဒီမွာ အဖိုးက စိတ္မရွည္ေတာ့တာနဲ႔ သူကိုယ္ တိုင္ သားေလွာန္ ကို သြားယူမွ ျဖစ္ေခ်မယ္ ဆိုၿပီး အိမ္ေပၚ တက္ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ သူ႕ေျမးေလးက ပုဆိုး ေတြ (သားေလွာန္ ေတြ) စုပုံထားတဲ့ အဝတ္ပုံ ႀကီးေပၚမွာ ထိုင္ေန တာကို ေတြ႕ရၿပီး အဖိုး … အဖိုး ရွားခိုင္းတဲ့ သားေလွာန္ကို ရွာလို႔မေတြ႕ ဘူး ဆိုၿပီး သူ႕အဖိုးကို ဆီးေျပာသတဲ့။

ပုဆိုးကို သားေလွာန္လို႔ ေရွးလူႀကီး ေတြ ေခၚၾက မွန္း ေျမးျဖစ္သူက မသိလို႔ ခြက်ရတဲ့ အျဖစ္ေလးပါ။ အဲဒီျဖစ္ရပ္ ေလးကို စံထိုးၿပီး အရင္က ထားဝယ္ နယ္မွာ ပုဆိုးကို “သားေလွာန္” ဆိုၿပီး ေခၚတာကို လူငယ္ေတြမသိၾကေတာ့တဲ့ အေၾကာင္း၊ သားေလွာန္ နဲ႔ ပုဆိုး အတူတူ ပဲဆိုတာ ေနာက္ပိုင္း လူေတြ မသိၾက ေတာ့တဲ့အေၾကာင္း ရယ္စရာ အျဖစ္ ေျပာေနတတ္ၾကပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ဒီအျဖစ္ရပ္ေလးက သာမန္အားျဖင့္ ရယ္စရာလို သေဘာ ထားႏိုင္ေပမယ့္လည္း ေလးေလး နက္နက္ေတြးၾကည့္ရရင္ေတာ့ စိတ္မ ေကာင္းစရာ ျဖစ္ရပ္ေလးတစ္ခုအျဖစ္ သေဘာထား ရမွာပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆို ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဆီက မူလ ထားဝယ္ စကားေတြ တျဖည္းျဖည္း ေပ်ာက္ကြယ္ ေနတဲ့အထဲမွာ ဒီသားေလွာန္ဆိုတဲ့ စကား လုံးဟာလည္း တစ္ခုအပါအဝင္ ျဖစ္လို႔ ပါပဲ။

ကၽြန္ေတာ္ေတာ္တို႔ ငယ္ငယ္ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ သုံးဆယ္ေလာက္က အဖိုးေတြ အဖြားေတြ ရဲ႕ ေခၚေဝၚေျပာဆိုမႈေတြမွာ ” သားေလွာန္” ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရကို ရွားရွား ပါးပါး ၾကားခဲ့ရဖူးေသး ေပမယ့္ လည္း အခုေခတ္ အသက္ ၂၀ နဲ႔ ၃၀ အၾကား ထားဝယ္သူ ထားဝယ္သားေတြ အဲဒီ စကားလုံးကို မသိၾကေတာ့ပါဘူး။

အခု ဆိုရင္ေတာ့ ထားဝယ္ေဒသတစ္ဝိုက္မွာ သားေလွာန္ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရ ထာ၀ရ ေသဆုံး ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ၿပီလို႔ ဆိုရေတာ့ မွာပါ။ ဒါေပမယ့္လည္း တနသၤာရီတိုင္း ေဒသႀကီးတြင္းရွိ ေရျဖဴၿမိဳ႕နယ္က နဘုလယ္႐ြာနဲ႔ ထားဝယ္နယ္နဲ႔ နယ္ ခ်င္းထိစပ္ေနတဲ့ ပုေလာၿမိဳ႕နယ္ဝန္း က်င္မွာ ေတာ့ သားေလွာန္ဆိုတဲ့ ေဝါဟာ ရကို ျမတ္ျမတ္ ႏိုးႏိုး နဲ႔ သုံးစြဲေနတုန္း ဆိုတာ သိခဲ့ရပါတယ္ ။

ေရွးေခတ္ ကတည္းက အစဥ္တစိုက္ အသုံးျပဳ လာခဲ့တဲ့ ကိုယ့္ေဒသသုံး စကားလုံးေတြကို အခုခ်ိန္ ထိ ထိန္းသိမ္းေျပာဆိုေန ၾကတာ တကယ္ကို ခ်ီးက်ဴးစရာပါပဲ။ သားေလွာန္ ( ပုဆိုး ) ကို ပုေလာ ၿမိဳ႕နယ္ ဝန္းက်င္မွာေတာ့ ထားဝယ္အေခၚနဲ႔ နည္းနည္းေလးကြဲျပားၿပီး ” ေသာေလွာန္” ဆိုၿပီး ေခၚဆိုၾကတယ္ လို႔ သိရပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ့အေနနဲ႔က ထားဝယ္ ေဒသမွာ ေပ်ာက္ ကြယ္သြားၿပီျဖစ္တဲ့ သားေလွာန္ဆိုတဲ့ စကား ဇစ္ျမစ္နဲ႔ စိတ္ဝင္ စားမိေတာ့ အဲဒါေတြနဲ႔ ပက္သက္ တာ ေတြကိုလက္လွမ္းမီသေလာက္ စာေတြ ရွာေဖြ ဖတ္႐ႈျဖစ္ပါတယ္ ။

သားေလွာန္ ( သို႔မဟုတ္) ေသာေလွာန္ အေၾကာင္း ေလ့လာမယ္ဆိုရင္ အဲဒီစကားဟာ ေပါရာဏ စကား ဟုတ္မဟုတ္ ဆိုတာကို ေလ့လာသင့္ၿပီး သားေလွာန္နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ပုဆိုး နဲ႔လုံခ်ည္ဆိုတဲ့ စကားလုံးကိုပါ အၾကမ္း အားျဖင့္ေလ့လာရမွာပါ။ ေပါရာ ဏစကားဆိုတာကို ပညာရွင္မ်ားက အဓိပၸာယ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ဖြင့္ဆိုၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လည္း ေပါရဏဆိုတဲ့အဓိပၸာယ္ ကို ႐ိုး႐ိုးရွင္းရွင္းနဲ႔ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုရရင္ ေတာ့ ေရွးယခင္က အသုံးျပဳ ခဲ့ၿပီး အခုေခတ္ မွာ မသုံးေတာ့တဲ့၊ ေခတ္လူငယ္ မ်ား နားမလည္ေတာ့တဲ့ ေဝါဟာရမ်ားျဖစ္ တယ္လို႔ ဆိုရမယ္ ထင္ပါတယ္။

ပုဆိုး ၊ လုံခ်ည္ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အမ်ိဳးသား ကိုယ္ ေအာက္ပိုင္းဝတ္ ႐ိုးရာခ်ည္ထည္ကို လုံခ်ည္၊ ပုဆိုး စသျဖင့္ ေခၚဆိုၾက ေၾကာင္းလူတိုင္းသိၾကသလို ကၽြန္ေတာ္ တို႔ ထားဝယ္ေဒသနဲ႔ ပုေလာၿမိဳ႕နယ္ ဘက္မွာ သားေလွာန္၊ ေသာေလွာန္ဆိုၿပီး ေခၚၾက တယ္ ဆိုတာကိုလည္း အထက္မွာ ေဖာ္ျပၿပီး ျဖစ္ပါ တယ္။

တကယ္ေတာ့ အခုခ်ိန္ထိ ေခၚေဝၚေနၾကတဲ့ လုံခ်ည္ဆို တဲ့ ေဝါဟာရတို႔ဟာ ျမန္မာစကားလုံး မဟုတ္ပါဘူး။

လုံခ်ည္ဆိုတဲ့ စကား မူရင္းဟာ ဖာရစီဘာသာ စကားျဖစ္ၿပီး Lungi ( လြန္ဂီ ) လို႔ အသံထြက္ တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္ ။ အဲဒီလြန္ဂီဆိုတဲ့ စကားကို ျမန္မာတို႔က တိုက္႐ိုက္ေမြးစားလိုက္တဲ့ အခါ လြန္ဂီ ကေန လုံခ်ည္ျဖစ္လာ ေတာ့တာပါ။ ပုဆိုးက်ေတာ့ ျမန္မာစကား စစ္စစ္ျဖစ္ တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ပုဂံ ေခတ္ ေက်ာက္စာတို႔မွာ ပုျခည္ ၊ ပုဆိုး ဆိုတဲ့ စကားလုံး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ေတြ႕ရတယ္လို႔ သိရပါတယ္။

အဲဒီ ပုခ်ည္၊ ပုဆိုး ဆိုတဲ့ စကား ေတြမွာ ” ပု” ဟာ တ႐ုတ္နဲ႔ တိဘက္ ဘာသာတို႔မွာအထည္၊ ခ်ည္ ထည္၊ အဝတ္ထည္လို႔ အဓိပၸါယ္ရပါသတဲ့ ။ “ျခည္” ဆိုတဲ့ စကားကေတာ့ ဝါခ်ည္ ၊ ပိုးခ်ည္ ၊ ေလၽွာ္ခ်ည္ လိုမ်ိဳး အသြယ္ အတန္း ၊ အမၽွင္အတန္း ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ ရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ” ဆိုး” ဆိုတဲ့ စကားက်ေတာ့ ေစာလွဝန္း ဘုရား ေက်ာက္စာမွာ ေရးထိုးထားတဲ့ ခဆီး၊ ပုျခည္ခဆီး ဆိုတဲ့ စကားလုံး ေတြထဲက ” ဆီး” ဆိုတဲ့ ပုဒ္ကေန ေျပာင္းလဲလာခဲ့ တာပါ။ အဲဒီ ဆီး ( သို႔မဟုတ္) ” ဆိုး”ဆိုတဲ့ စကား ရဲ အဓိပၸာယ္ကလည္း ရစ္ပတ္တယ္ ၊ ခ်ည္ေႏွာင္တယ္ ၊ ဝတ္ဆင္တယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ရ တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္ ။ ဒီေတာ့ ” ပု” ဆိုတာ အထည္ ၊ ခ်ည္ထည္၊ အဝတ္ထည္ျဖစ္ၿပီး ” ဆိုး” ဆိုတာက ရစ္ပတ္တယ္ ၊ ခ်ည္ေႏွာင္ တယ္၊ ဝတ္ ဆင္တယ္ ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ ရေတာ့ ပုဆိုးဟာ ရစ္ပတ္ခ်ည္ေႏွာင္ၿပီး ဝတ္ဆင္ရတဲ့ အဝတ္ထည္လို႔ အဓိပၸာယ္ ရတာပါပဲ။

သားေလွာန္အရင္ေခတ္က ထားဝယ္ေဒသမွာ ေခၚဆိုၾကတဲ့ သားေလွာန္ ဆိုတဲ့ေဝါဟာရကို အဓိပၸာယ္ေဖာ္ၾကည့္ေတာ့ (သား) နဲ႔ (ေလွာန္) ကို ေပါင္းစပ္ထားတဲ့ ေဝါဟာရ ျဖစ္တယ္လို႔ တခ်ိဳ႕က ဆိုၾကပါတယ္ ။

သားေလွာန္ဆိုတာ (သား = ကေလး ၊ ေလွာန္ = ေလွာင္) ျဖစ္တာေၾကာင့္ ကေလး ကိုေလွာင္တဲ့ အရာလို႔ ဆိုလိုတာပါ။ အဲဒီယူဆခ်က္ကို ေထာက္ခံ ေနတဲ့ အျပဳ အမူေလး တစ္ခုကလည္း ကၽြန္ေတာ္ တို႔ ထားဝယ္ေဒသမွာ အခုထိ ျပဳလုပ္ေန တုန္းျဖစ္ ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕သားသည္ မိခင္ေတြက ကေလး သိပ္ဖို႔ ပုခက္ သီးသန္႔ မထားဘဲ ေယာက္်ားဝတ္ ပုဆိုးကိုသာ ပုခက္ အျဖစ္အသုံးျပဳ ၾကပါတယ္ ။ အဲဒီလို အသုံးျပဳၾကရာမွာ ပုဆိုးကြင္းထဲ ကေလးကို ထည့္ ( ေလွာင္)ထားၿပီးတန္း တစ္ခုမွတဲေလာင္း ခ်ိတ္လို႔ ပုခက္လႊဲေခ်ာ့ သိပ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေယာက္်ား ဝတ္ပုဆိုးကို အရင္ကသားေလွာန္ဆိုၿပီး ေခၚဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း တခ်ိဳ႕သုေတ သီတို႔က ယူဆၾကတာပါ။

ဒါက သားေလွာန္ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို အနက္ အဓိပၸာယ္ကို ေဖာ္ယူၿပီး ေဝါဟာရဇာစ္ျမစ္ ကို ရွာေဖြလို႔ ေကာက္ခ်က္ခ် တာသာ ျဖစ္ပါတယ္။ အတိအက် မွန္တယ္လို႔ ေတာ့ မေျပာႏိုင္ပါဘူး။ သားေလွာန္ဆိုတဲ့ စကားလုံးဟာ ပသ်ဴး (မေလး) စကားကေန ဆင္းသက္ လာတာျဖစ္တယ္လိူ႕ တခ်ိဳ႕သုေတသီ ေတြက သက္ေသ ျပၾကပါေသး တယ္ ။

ပသ်ဴး ( မေလး ) လူမ်ိဳးတို႔ဟာ လုံခ်ည္ ကို သူတို႔ ဘာသာစကားနဲ႔ Salaung (ဆေလာင္) ဆိုၿပီး အသံ ထြက္ေခၚဆိုၾက တယ္လို႔ သိရပါတယ္ ။ မေလးစကား “ဆေလာင္” ကေန ျမန္မာ (ထားဝယ္) စကား “သားေလွာန္”အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ ရာမွာ (ဆ) ကို ျမန္မာေတြအေနနဲ႔ (သ) အျဖစ္ ေျပာင္းလဲေခၚဆိုရင္ “ဆေလာင္” ­မွ ” သေလာင္” ၊ ” သားေလွာန္” စသျဖင့္ ေျပာင္းလဲလာ ဖြယ္ရာ ရွိေၾကာင္း သုေတ သီတခ်ိဳ႕က သက္ေသျပပါ တယ္။

ဒီအယူ ဆခ်က္ဟာဆိုရင္ အကၡရာအသံ ေျပာင္း လဲမႈ ျဖစ္စဥ္အရလည္း ကိုက္ညီမႈရွိတယ္လို႔ ဆိုရ မွာပါ။ ေနာက္ၿပီး အရင္ေခတ္ ေတြက ပသၽွဴးလူမ်ိဳး ေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တနသၤာရီတိုင္းတစ္ခုလုံးနဲ႔ ကူးလူးဆက္ သြယ္မႈရွိခဲ့ဖူးတဲ့ သမိုင္းအေထာက္ အထားေတြကလည္း အဲဒီယူဆခ်က္ကို ခိုင္မာေစခဲ့ ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အေၾကာင္းတိုက္ဆိုင္လို႔ မေလး လူမ်ိဳးတို႔ရဲ႕ Salေကညါ (ဆေလာင္) နဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံက လုံခ်ည္တို႔ရဲ႕ ဆက္ႏြယ္မႈ ေလးတစ္ခု ထည့္ေျပာခ်င္ ပါတယ္။ တစ္ေလာ တုန္းက ကၽြန္ေတာ္ တို႔ျပည္တြင္း သတင္းတစ္ခုမွာ လုံခ်ည္ (မဝတ္) တစ္ထည္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လူသိ မ်ားသြားတဲ့ သတင္းတစ္ပုဒ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ဖူး ပါတယ္။ အဲဒီ သတင္းကိုပဲ ျပည္ပမီဒီယာသမား တစ္ ေယာက္က အဂၤလိပ္လိုနဲ႔ေရး သားေဖာ္ျပေတာ့ လုံ ခ်ည္ ဆိုတဲ့ေနရာမွာ မေလးစကား Salaung (ဆေလာင္) ဆိုတာကို ထည့္သုံးထားတာကို ေတြ႕ လိုက္ရပါတယ္။

သတင္း ေဆာင္းပါးေရး သူအေနနဲ႔ Salေကညါ ဆိုတဲ့ အသုံးအႏႈန္း ဟာ လုံခ်ည္ဆိုတဲ့ အသုံး အႏႈန္းထက္ လူပိုသိႏိုင္တယ္လို႔ ယုံၾကည္ၿပီး ထည့္ သုံးတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ဆိုခ်င္တာက ပိတ္စထိပ္ႏွစ္ခုကို တြဲခ်ဳပ္ ထားတဲ့ ထုလုံးရည္ ပုံစံခ်ည္ကြင္းကို အရင္က ထားဝယ္ေဒသမွာ သားေလွာန္ (Salaung) လို႔ေခၚဆိုၾကသလိုမ်ိဳး တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံက လူေတြကလည္း အဲလိုမ်ိဳး သိေန ေသး တယ္လို႔ ဆိုခ်င္တာပါ ။

အခုခ်ိန္မွာေတာ့ နဘုလယ္႐ြာမွာ ရွိတဲ့ အသက္ႀကီး ပိုင္းေတြက လြဲလို႔ သားေလွာန္ဆိုတဲ့ အသုံးႏႈန္း ေလးကို ထားဝယ္ေဒသက ေခတ္လူငယ္ေတြ မသိ ၾကေတာ့ပါဘူး။ သားေလွာန္ဟာ မူလ ထားဝယ္ စကားျဖစ္ေစ ၊ ေမြးစားစကား ျဖစ္ေစ အခုခ်ိန္မွာ ေတာ့ ထားဝယ္ ေပါရာဏ (ထားဝယ္ စကား ေဟာင္း) စာရင္းဝင္ သြားၿပီျဖစ္ၿပီး ေမ့ေပ်ာက္ျခင္း အဆင့္ကို ေက်ာ္လြန္လို႔ မသိျခင္း အဆင့္ကိုေတာင္ မွ ေရာက္လာခဲ့ပါၿပီ။

ေနာက္ဆုံးမွာေတာ့ ပုဆိုး၊ လုံခ်ည္တို႔ကို ေရွး ထားဝယ္သူ ထားဝယ္သားမ်ား ေခၚေဝၚခဲ့တဲ့ “သားေလွာန္” ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို သက္ဆိုင္ရာ မွတ္တမ္းမွတ္ရာစာ အုပ္ေတြထဲမွာသာ ေတြ႕ျမင္ ၾကရေတာ့မွာပါ။

အကိုးအကား။ ။

ပုဆိုး တစ္ထည္ ၏ ေကာက္ေၾကာင္း (ေဒါက္တာမ်ိဳးသြင္ – ကံေဘာက္ေဆး႐ုံ)